Mądrzejsi od kobiet?

Co jest przyczyną tego, że jest więcej sławnych mężczyzn niż kobiet? Czy kobieta
reprezentuje niższy poziom umysłowy w porównaniu z mężczyzną? Przez wiele lat
koronnym dowodem na poparcie tej tezy był fakt, że mózg kobiety jest lżejszy niż mózg
mężczyzny. Badania inteligencji nie potwierdziły jednak wyższości mężczyzn. A więc jak
jest naprawdę?

Liczba znanych kobiet reprezentujących naukę i sztukę jest niewielka w porównaniu z
liczbą znanych mężczyzn. Na trzystu sześćdziesięciu laureatów Nagrody Nobla
przypada tylko kilkanaście kobiet, które zostały uhonorowane za swe wybitne
osiągnięcia.

Mimo pojawienia się nieźle sobie radzących kobiet na najwyższych stanowiskach
państwowych, w polityce też dominują mężczyźni. Choć kobiety stanowią ponad połowę
uprawnionych do głosowania, to w parlamentach stanowią niewielki procent posłów. Jeśli
kobieta otrzymuje jakiś urząd, jest to zwykle taka dziedzina, do której jest jakby z natury
rzeczy powołana - sprawy rodziny, młodzieży, zdrowia itp., chociaż są wyjątki, jak np.
była minister przemysłu i handlu - Henryka Bochniarz, marszałek Senatu Alicja
Grześkowiak, była premier Hanna Suchocka lub minister budownictwa - Barbara Blida.

Dowodem na to, że kobieta nie dorównuje umysłowo mężczyźnie, przez długie lata
przytaczanym przez uczonych byt fakt, że mózg kobiety jest przeciętnie około 10 proc.
lżejszy od mózgu mężczyzny. Znany badacz mózgu, niemiecki profesor Rudinger,
napisał w 1882 roku: "Ważne części mózgu, mianowicie zakręty w obrębie płatów
czołowych i skroniowych, u kobiet rozwijają się wolniej, podobnie jak u mężczyzn
upośledzonych umysłowo".

Na początku naszego wieku inny uczony, Paweł Mobius, głosił tezę, że u kobiet - w
porównaniu z mężczyznami - większą rolę odgrywa instynkt. Wykonują one więcej
działań celowych, lecz nie wiedzą dlaczego. Częściej niż mężczyźni wydają sądy bez
uzasadnienia.

Jeszcze w okresie międzywojennym wielu uczonych było przekonanych, że cały postęp
ludzkości jest zasługą mężczyzn. Gdyby istniały tylko kobiety rodzaj ludzki pozostałby w
stanie pierwotnym - twierdzili niektórzy. Dość powszechnie uważano, że odkrywczość,

tworzenie nowych teorii nie jest mocną stroną kobiet. Według wielu niewiasta nie lubi
długo myśleć, a w sztuce brak jest jej twórczej fantazji.

Współcześni socjologowie i psycholodzy doszli do przekonania, że poziom inteligencji nie
tyle zależy od dziedziczenia, ile od wychowania i wpływu otoczenia. Oznacza to, że
dzieci inteligentnych rodziców dziedziczą jedynie zawiązki zdolności, które mogą się
dopiero rozwinąć poprzez naukę. Zarówno chłopcy, jak i dziewczęta mają takie same
szansę rozwoju swej inteligencji. Zależy to od tego, czy zdolności będą rozwijane, czy
hamowane.

Wielowiekowy podział ról w obrębie płci wytycza do dziś liczne kierunki nauczania
młodzieży. Chłopiec, który ma w przyszłości utrzymać rodzinę, musi nauczyć się zawodu
lub zdobyć wykształcenie. Dziewczętom, których naturalnym zadaniem jest rola matki,
nie stawia się tak wysokich wymagań. Już w domu rodzinnym przywiązuje się wagę do
cech zależnych od płci. U chłopców są to: inicjatywa, chęć działania, rzeczowość, hart
ducha, prawość. U dziewcząt: dążenie do harmonii, potrzeba oparcia, ciepło,
współczucie, cierpliwość, wierność i intuicja. Każde odchylenie od tej "normy" ocenia się
jako niemęskie lub mało kobiece.

Obecnie wiele kobiet wdarło się przebojem do dziedzin uważanych dotychczas za
typowo męskie. Zajmują odpowiedzialne stanowiska i rywalizują z mężczyznami na
wszystkich płaszczyznach. Ale niejednokrotnie spotykamy się z poglądem, że kobiety
czynią to nie dla przyjemności, a jedynie dlatego, żeby dorównać mężczyznom. Pogląd
taki jest jednak tylko po części prawdziwy, gdyż rozwój techniki zmniejszył znaczenie
wysiłku fizycznego i kobiety mogą wykonywać zawody inżynierów, chirurgów, badaczy,
kapitanów statków czy kosmonautów.

Mimo to panie po studiach technicznych są w gorszej sytuacji niż ich koledzy. Jest to o
tyle nieracjonalne, że dawno już na podstawie badań porównawczych zaprzeczono
twierdzeniom, że dziewczęta mają tylko takie zdolności, które są związane z instynktem
macierzyńskim i opiekuńczym. Po prostu kobiety oprócz zdolności porównywalnych z
męskimi posiadają dodatkowo cechy im tylko przypisywane.

To prawda, że na przykład historia filozofii niewiele zna przykładów kobiet-mędrców, ale
nie jest to związane z inteligencją mężczyzn. Inteligencja jest to bowiem zdolność
ukierunkowania myślenia stosownie do nowych wymagań i dostosowania do
zmieniających się warunków życia, a zdolność ta jest niezależna od płci.

Ostatecznie można więc stwierdzić, że w równorzędnych warunkach o stopniu rozwoju
umysłowego nie decyduje pleć, lecz wola i wrodzone cechy indywidualne. Natomiast
waga mózgu jest związana z budową anatomiczną człowieka. Na przykład słynny
królewiecki myśliciel Immanuel Kant posiadał stosunkowo niewielki mózg, a przecież byt
współtwórcą klasycznej filozofii.

ANDRZEJ SIERADZKI

Copyright by Moja Rodzina, nr 3/2000

opr. TG/PO