Prawo finansow publicznych fragment id 386601

background image

Agnieszka Mikos-Sitek
Piotr Zapadka

Prawo finansów
publicznych

Skrypty Becka

ł





background image

SKRYPTY BECKA

Prawo inansów publicznych

background image

W sprzeda y:

A. Drwiłło, D. Ma niak

LEKSYKON PRAWA FINANSOWEGO 100 PODSTAWOWYCH POJ Ć

Encyklopedie i Leksykony

M. Fedorowicz, K. Nizioł
PRAWO FINANSOWE POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ

Wykłady i Ćwiczenia

M. Stepaniuk

PRAWO FINANSOWE - CZ Ć I. TESTY, PYTANIA I ODPOWIEDZI. TOM 11,

wyd. 2

Aplikacje Prawnicze

M. Stepaniuk

PRAWO FINANSOWE - CZ Ć II. TESTY, PYTANIA I ODPOWIEDZI. TOM 12,

wyd. 2

Aplikacje Prawnicze

FINANSE 2009

Podatkowe Teksty Ustaw Becka

www.sklep.beck.pl

background image

WYDAWNICTWO C. H. BECK

WARSZAWA 2010

Prawo inansów publicznych

dr Agnieszka Mikos-Sitek

dr Piotr Zapadka

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszy skiego

w Warszawie

background image

Poszczególne rozdziały opracowali:

Agnieszka Mikos-Sitek: I, III, IV

Piotr Zapadka:

II, V, VI

Redakcja: Ksenia Rzepka

© Wydawnictwo C. H. Beck 2010

Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.

ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck

Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

ISBN 978-83-255-1160-9

background image

PRZEDMOWA

Niniejsza publikacja przygotowana została przede wszystkim z my l o studentach

wydziałów prawa i administracji, a tak e innych osób zainteresowanych niezwykle

skomplikowan materi jak jest prawo inansów publicznych.

Zagadnienia omawiane przez autorów nabieraj szczególnego znaczenia z uwagi na

problemy inansowe z jakimi borykaj si współcze nie gospodarki pa stw tworz cych

system wolnorynkowy. Skrypt umo liwia bowiem łatwiejsz analiz aktualnych wydarze

gospodarczych, zwa ywszy na fakt, e stanowi on kompendium wiedzy na temat kluczowych

dla sfery inansów publicznych mechanizmów opartych na okre lonych instytucjach

prawnych.

Przede wszystkim w opracowaniu przybli one zostało samo poj cie inansów publicznych,

poprzez dokonanie systematyki tej dyscypliny prawa oraz zaprezentowanie kluczowych zasad

determinuj cych proces prawotwórczy. Istotnym elementem publikacji jest tak e omówienie

poj cia pieni dza, jako przedmiotu transferu i rozporz dze w sferze inansów publicznych,

jak równie przybli enie istniej cych mechanizmów prawnych pozwalaj cych utrzymać jego

adekwatn warto ć, okre lanych mianem polityki pieni nej. Fundamentalnym dla procesu

zarz dzania inansami publicznymi jest omówione w niniejszym skrypcie prawo bud etowe,

reguluj ce zasady redystrybucji i przepływu rodków pieni nych, a tak e podstawowy

rodzaj dochodów bud etów publicznych, jakim od zarania historii cywilizacji były i s

podatki. Na zako czenie autorzy niniejszej publikacji zaprezentowali podstawowe podmioty

tworz ce rynek inansowy, ze szczególnym uwzgl dnieniem mechanizmów zapewniaj cych

bezpiecze stwo jego funkcjonowania.

Autorzy maj nadziej , e przekrojowa projekcja wielu bardzo autonomicznych zagadnie

i obszarów prawa inansowego, zaproponowana w przejrzystej i syntetycznej formie, spotka

si z yczliwym przyj ciem.

Warszawa, maj 2010 r.

Autorzy

background image
background image

SPIS TRE CI

Przedmowa ..................................................................................................................

V

Wykaz skrótów ............................................................................................................

XI

Wykaz podstawowej literatury ................................................................................. XV
Rozdział I. Zagadnienia ogólne inansów publicznych ...........................................

1

§ 1. Poj cie inansów publicznych ...........................................................................

2

§ 2. Funkcje inansów publicznych ..........................................................................

3

§ 3. Podstawy prawne ..............................................................................................

3

§ 4. Jawno ć i przejrzysto ć inansów publicznych .................................................

6

Rozdział II. Nauka o pieni dzu .................................................................................

9

§ 5. Poj cie pieni dza ...............................................................................................

9

§ 6. Pieni dz gotówkowy .........................................................................................

11

I. Jednostki pieni ne ..................................................................................

11

II. Znaki pieni ne ........................................................................................

12

III. Obrót wekslowy ........................................................................................

14

§ 7. Pieni dz bezgotówkowy ....................................................................................

16

I. Pieni dz bankowy – zagadnienia wst pne ..............................................

16

II. Rachunki bankowe ...................................................................................

17

III. Rozliczenia pieni ne ...............................................................................

19

IV. Kredyt .......................................................................................................

22

V. Po yczka ...................................................................................................

25

VI. Akredytywa ..............................................................................................

26

VII. Bankowo ć elektroniczna ........................................................................

28

§ 8. Pieni dz elektroniczny ......................................................................................

29

I. Elektroniczne instrumenty płatnicze .......................................................

29

II. Pieni dz elektroniczny .............................................................................

30

III. Instrumenty pieni dza elektronicznego ...................................................

31

IV. Karta płatnicza .........................................................................................

32

§ 9. Prawo dewizowe ................................................................................................

33

I. Obrót dewizowy ......................................................................................

35

1. Obrót dewizowy z zagranic ...............................................................

35

2. Obrót warto ciami dewizowymi w kraju ............................................

36

II. Ograniczenia obrotu dewizowego ............................................................

37

1. Ograniczenia wynikaj ce z art. 9 PrDew ............................................

38

background image

VIII

Spis tre ci

2. Ograniczenia wynikaj ce z art. 10 PrDew ..........................................

39

3. Zezwolenia dewizowe .........................................................................

4

0

III. Działalno ć kantorowa .............................................................................

4

1

Rozdział III. Polityka pieni na ...............................................................................

4

5

§ 10. Poj cie inlacji ...................................................................................................

4

6

§ 11. Narodowy Bank Polski ....................................................................................

4

7

I. Funkcje banku centralnego ......................................................................

4

7

1. Uwagi wprowadzaj ce ........................................................................

4

7

2. Forma instytucjonalna, cele, zadania .................................................

49

3. Niezale no ć Narodowego Banku Polskiego, współdziałanie

z organami pa stwa .............................................................................

51

II. Organizacja Narodowego Banku Polskiego ............................................

55

1. Organy Narodowego Banku Polskiego ..............................................

55

1.1. Prezes NBP .................................................................................

55

1.2. Rada Polityki Pieni nej .............................................................

56

1.3. Zarz d NBP ................................................................................

58

1.4. Struktura organizacyjna .............................................................

60

III. Podstawowe zadania Narodowego Banku Polskiego ..............................

61

1. Działalno ć emisyjna ..........................................................................

61

2. Instrumenty polityki pieni nej banku centralnego ...........................

63

3. Działalno ć dewizowa ........................................................................

71

4. Prowadzenie rachunków bankowych .................................................

73

IV. Gospodarka inansowa NBP ...................................................................

73

§ 12. Europejski System Banków Centralnych ..........................................................

76

I. Podstawowe cele i funkcje ESBC ............................................................

76

II. Struktura organizacyjna ..........................................................................

77

III. Niezale no ć .............................................................................................

79

IV. Kształtowanie i realizacja polityki pieni nej przez ESBC ....................

80

§ 13. Kryteria konwergencji ......................................................................................

82

Rozdział IV. Prawo bud etowe ..................................................................................

85

§ 14. Bud et pa stwa ................................................................................................

86

I. Bud et pa stwa, ustawa bud etowa, Wieloletni Plan Finansowy

Pa stwa .....................................................................................................

86

II. Dochody i wydatki bud etu ....................................................................

9

0

III. Klasyikacja bud etowa ...........................................................................

9

5

IV. Dług publiczny, deicyt ............................................................................

9

8

V. Procedura bud etowa ...............................................................................

99

VI. Wykonywanie ustawy bud etowej ........................................................... 104

VII. Jednostki sektora inansów publicznych .................................................. 119

§ 15. Bud et jednostek samorz du terytorialnego .................................................... 124

I. Bud et jednostek samorz du terytorialnego, uchwała bud etowa,

wieloletnia prognoza inansowa .............................................................. 124

II. Procedura bud etowa ............................................................................... 128

III. Wykonywanie bud etu ............................................................................. 130

background image

IX

Spis tre ci

Rozdział V. Prawo podatkowe ................................................................................... 135

§ 16. Zagadnienia wst pne ........................................................................................ 135

§ 17. Ordynacja podatkowa ....................................................................................... 141

I. Obowi zek podatkowy ............................................................................. 141

II. Zobowi zanie podatkowe ........................................................................ 142

III. Powstanie zobowi zania podatkowego .................................................... 148

IV. Wyga ni cie zobowi zania podatkowego ................................................ 149

1. Zapłata ................................................................................................. 150

2. Przej cie własno ci w post powaniu egzekucyjnym .......................... 152

3. Przeniesienie własno ci ....................................................................... 154

4. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta .................................. 154

5. Potr cenie ............................................................................................ 155

6. Zaliczenie nadpłaty .............................................................................. 155

7. Umorzenie zaległo ci ........................................................................... 156

8. Zaniechanie poboru ............................................................................. 156

9. Przedawnienie ..................................................................................... 157

V. Zabezpieczenie wykonania zobowi zania podatkowego ........................ 158

1. Zabezpieczenie przedegzekucyjne ..................................................... 158

2. Zabezpieczenie dobrowolne ................................................................ 160

3. Hipoteka przymusowa ......................................................................... 161

4. Zastaw skarbowy ................................................................................. 162

VI. Odpowiedzialno ć za zobowi zania podatkowe ..................................... 164

1. Odpowiedzialno ć podatnika .............................................................. 164

2. Odpowiedzialno ć mał onka podatnika ............................................. 164

3. Odpowiedzialno ć płatnika/inkasenta ................................................ 165

4. Odpowiedzialno ć nast pcy prawnego ............................................... 166

5. Odpowiedzialno ć osoby trzeciej ....................................................... 167

§ 18. Podatki dochodowe ........................................................................................... 169

I. Podatek dochodowy od osób izycznych ................................................. 169

II. Zryczałtowany podatek dochodowy od osób izycznych ........................ 177

III. Podatek dochodowy od osób prawnych ................................................... 181

§ 19. Podatki obrotowe .............................................................................................. 184

I. Podatek od towarów i usług ..................................................................... 184

II. Podatek akcyzowy .................................................................................... 187

III. Podatek od gier hazardowych .................................................................. 188

IV. Podatek od czynno ci cywilnoprawnych ................................................. 190

§ 20. Podatki maj tkowe ........................................................................................... 192

I. Podatek rolny ............................................................................................ 193

II. Podatek le ny ............................................................................................ 194

III. Podatek od nieruchomo ci ....................................................................... 196

IV. Podatek od spadków i darowizn .............................................................. 198

§ 21. Podatki i opłaty lokalne ................................................................................... 202

Rozdział VI. Rynek inansowy .................................................................................. 207

§ 22. Poj cie rynku inansowego .............................................................................. 207

§ 23. Podmioty rynku inansowego ........................................................................... 209

I. Banki ........................................................................................................ 210

background image

X

Spis tre ci

II. Firmy inwestycyjne .................................................................................. 219

III. Fundusze inwestycyjne ............................................................................ 227

IV. Fundusze emerytalne ............................................................................... 232

V. Zakłady ubezpiecze ................................................................................ 235

§ 24. Nadzór ostro no ciowy (KNF) ......................................................................... 237

§ 25. Sieć bezpiecze stwa inansowego (Safety Net) ................................................ 239

Indeks rzeczowy .......................................................................................................... 245

background image

WYKAZ SKRÓTÓW

1. ródła prawa
BFGU ............................ ustawa z 14.12.1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym

(tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 84, poz. 711 ze zm.)

ElInstrPU ...................... ustawa z 12.9.2002 r. o elektronicznych instrumentach płatniczych

(Dz.U. Nr 169, poz. 1385 ze zm.)

FinPublU ....................... ustawa z 27.8.2009 r. o inansach publicznych (Dz.U. Nr 157,

poz. 1240 ze zm.)

FinPublU z 1998 r. ........ ustawa z 26.11.1998 r. o inansach publicznych (tekst jedn. Dz.U.

z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm.)

FinPublU z 2005 r. ........ ustawa z 30.6.2005 r. o inansach publicznych (Dz.U. Nr 249,

poz. 2104 ze zm.)

GryHazU ....................... ustawa z 19.11.2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. Nr 201,

poz. 1540)

Konstytucja RP ............. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78,

poz. 483 ze zm. i ze sprost.)

KPC

............................... Kodeks post powania cywilnego

NBPU ............................ ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn.

Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.)

OpłLokU ....................... ustawa z 12.1.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.

Dz.U. 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.)

OrdPU ........................... ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U.

z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.)

PCzynCywPrU ............. ustawa z 9.9.2000 r. o podatku od czynno ci cywilnoprawnych

(tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.)

PDOFizU ....................... ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób izycznych

(tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.)

PDOPrU ........................ ustawa z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych

(tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.)

PLasU ............................ ustawa z 30.10.2002 r. o podatku le nym (Dz.U. Nr 200, poz. 1682

ze zm.)

PostSAdmU ................... ustawa z 17.6.1966 r. o post powaniu egzekucyjnym w administracji

(tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.)

PrBank .......................... ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r.

Nr 72, poz. 665 ze zm.)

background image

XII

Wykaz skrótów

PrCzek ........................... ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze

zm.)

PrDew ........................... ustawa z 27.7.2002 r. – Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz. 1178

ze zm.)

PRolU ............................ ustawa z 15.11.1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r.

Nr 136, poz. 969 ze zm.)

PrWeks .......................... ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze

zm.)

PSpadDarU ................... ustawa z 28.7.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.

Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768)

RyczałtU ....................... ustawa z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od

niektórych przychodów osi ganych przez osoby izyczne (Dz.U.

Nr 144, poz. 930 ze zm.)

SamGminU ................... ustawa z 8.3.1990 r. o samorz dzie gminnym (tekst jedn. Dz.U.

z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)

SamPowiatU ................. ustawa 5.6.1998 r. o samorz dzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U.

z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)

TWE

.............................. Traktat Ustanawiaj cy Wspólnot Europejsk

VATU ............................ ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54,

poz. 535 ze zm.)

2. Organy orzekaj ce
SN

................................. S d Najwy szy

TK

................................. Trybunał Konstytucyjny

3. Czasopisma
BB

................................. Bezpieczny Bank

BiK ................................ Bank i Kredyt

GP ................................. Gazeta Prawna

MoRiF ........................... Monitor Rachunkowo ci i Finansów
PB

.................................. Prawo Bankowe

PiP ................................. Pa stwo i Prawo
PP

.................................. Przegl d Podatkowy

Prz. Sejm. ...................... Przegl d Sejmowy

PUG ............................... Przegl d Ustawodawstwa Gospodarczego

RPEiS ............................ Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny

Rzeczp. .......................... Rzeczpospolita

4. Inne skróty
art. ................................. artykuł

Dz.U. ............................. Dziennik Ustaw

Dz.Urz. NBP ................. Dziennik Urz dowy Narodowego Banku Polskiego
EBC

............................... Europejski Bank Centralny

EIP

................................ elektroniczne instrumenty płatnicze

ESBC

............................. Europejski System Banków Centralnych

IPE

................................. instytucja pieni dza elektronicznego

background image

XIII

Wykaz skrótów

j.s.t. ................................ jednostka samorz du terytorialnego

M.P. ............................... Monitor Polski
NBP

............................... Narodowy Bank Polski

OECD

............................ Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

RPP

............................... Rada Polityki Pieni nej

tekst jedn. ...................... tekst jednolity

uchw. ............................. uchwała

UE ................................. Unia Europejska

WPFP ............................ Wieloletni Plan Finansowy Pa stwa

wyr. ............................... wyrok

ze zm. ............................ ze zmianami
ZBP

............................... Zwi zek Banków Polskich

background image
background image

WYKAZ PODSTAWOWEJ LITERATURY

W. Baka, Bankowo ć centralna. Funkcje. Metody. Organizacja, Warszawa 2001.

ten e, Bankowo ć europejska, Warszawa 2005.

B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.

A. Borodo, Prawo bud etowe, Warszawa 2008.

ten e, Samorz d terytorialny. System prawnoinansowy, Warszawa 2008.

E. Chojna-Duch, Polskie prawo inansowe. Finanse publiczne, Warszawa 2004.

W. Czachórski, Zobowi zania. Zarys wykładu, Warszawa 1995.

Finanse publiczne i prawo inansowe (pod. red. C. Kosikowskiego i E. Ru kowskiego), Warszawa

2008.

E. Fojcik-Mastalska (red.), Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2002.

P. M. Gaudemet, J. Molinier, Finanse publiczne, Warszawa 2000.

A. Gomułowicz, J. Małecki, Podatki i prawo podatkowe, Warszawa 2004.

W. Góralczyk, Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 1999.

H. Gronkiewicz-Waltz, Bank centralny od gospodarki planowej do rynkowej, Warszawa 1992.

M. Iwanicz-Drozdowska, W. L. Jaworski, Z. Zawadzka, Bankowo ć. Zagadnienia podstawowe,

Warszawa 2008.

E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2006.

C. Kosikowski, Finanse publiczne i prawo inansowe, Warszawa 2003.

ten e, Finanse publiczne. Komentarz, Warszawa 2007.

ten e, Publiczne prawo bankowe, Warszawa 1999.

R. Mastalski, Prawo podatkowe, Warszawa 2004.

A. Mikos, Ustrojowa pozycja banku centralnego w Polsce, Warszawa 2006.

A. Mikos-Sitek, P. Zapadka, Polskie prawo bankowe, Warszawa 2009.

Z. Oiarski, Prawo bankowe, Warszawa 2008.

ten e, Prawo inansowe, Warszawa 2007.

A. Partyka-Szewczyk, P. Zapadka, Zarys prawa podatkowego. Wybrane zagadnienia, Warszawa

2007.

Z. Radwa ski, Zobowi zania – cz ć ogólna, Warszawa 1998.

B. Smykla, Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2005.

A. Szuma ski (red.), System Prawa Prywatnego, Prawo papierów warto ciowych, t. 18,

Warszawa 2005.

A. Wolter, Prawo cywilne – zarys cz ci ogólnej, Warszawa 1998.

W. Wójtowicz (red.), Prawo podatkowe. Cz ć ogólna i szczegółowa, Bydgoszcz–Lublin 2005.

M. Zaleska (red.), Współczesna bankowo ć, t. I, Warszawa 2007.

F. Zoll (red.), Prawo bankowe. Komentarz, Kraków 2005.

background image
background image

ROZDZIAŁ I

ZAGADNIENIA OGÓLNE FINANSÓW

PUBLICZNYCH

Literatura: B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa

2009; ten e, Prawo konstytucyjne, Warszawa 2004; A. Borodo, Prawo bud etowe, Warszawa

2008; ten e, Samorz d terytorialny. System prawnoinansowy, Warszawa 2008; ten e, Słownik

inansów samorz dowych, Toru 2007; ten e (red.) Zagadnienia prawne inansów i gospodarki

samorz du terytorialnego, Toru 2008; J. Charytoniuk, Nowa ustawa o inansach publicznych

z komentarzem, Warszawa 2009; E. Chojna-Duch, Polskie prawo inansowe. Finanse publiczne,

Warszawa 2004; T. D bowska-Romanowska, Prawo inansowe. Cz ć konstytucyjna wraz

z cz ci ogóln , Warszawa 2010; A. Drwiłło, D. Ma niak (red.), Leksykon prawa inansowego,

Warszawa 2009; P. M. Gaudemet, J. Molinier, Finanse publiczne, Warszawa 2000; J. Głuchowski,

R. Huterski, B. Kołosowska, J. Patyk, J. Wi niewski, Finanse publiczne, Toru 2005; E. Hellich,

Nowa ustawa o inansach publicznych, Warszawa 2010; K. Jóskowiak, Samorz d terytorialny

w procesie integracji europejskiej. Polskie do wiadczenia i wnioski na przyszło ć, Katowice 2008;

A. Korczyn, Leksykon rachunkowo ci ekonomiki i inansów, Skierniewice 1998; C. Kosikowski,

Finanse publiczne. Komentarz, Warszawa 2007; ten e, Finanse publiczne w wietle Konstytucji

RP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa 2004;

C. Kosikowski, E. Ru kowski (red.), Finanse publiczne i prawo inansowe, Warszawa 2008;

C. Kosikowski, E. Ru kowski (red.), Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie

stosowania Konstytucji, Warszawa 2005; Z. Oiarski, Prawo inansowe, Warszawa 2007;

L. Or ziak, Finanse Unii Europejskiej, Warszawa 2004; L. Patrzałek (red.), Wybrane problemy

inansów samorz du terytorialnego, Pozna 2008; K. Puchacz, Nowa ustawa o inansach

publicznych, Gda sk 2009; S. Serain, B. Szmulik (red.), Leksykon obywatela, Warszawa 2008;

J. Smullen, N. Hand, Słownik inansów i bankowo ci, Warszawa 2008 (tłum.); W. Wójtowicz

(red.), Prawo inansowe, Warszawa 2000; M. Zubik, Bud et pa stwa w polskim prawie

konstytucyjnym, Warszawa 2001.

background image

2

Rozdział I. Zagadnienia ogólne inansów publicznych

§ 1. Poj cie finansów publicznych

Normatywn deinicj poj cia „inanse publiczne” zawiera ustawa z 27.8.2009 r.

o inansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.). Zgodnie bowiem z art. 3

FinPublU, inanse publiczne obejmuj procesy zwi zane z gromadzeniem rodków

publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w szczególno ci:

1) gromadzenie dochodów i przychodów publicznych,

2) wydatkowanie rodków publicznych,

3) inansowanie potrzeb po yczkowych bud etu pa stwa,

4) zaci ganie zobowi za anga uj cych rodki publiczne,

5) zarz dzanie rodkami publicznymi,

6) zarz dzanie długiem publicznym,

7) rozliczenia z bud etem Unii Europejskiej.

W literaturze przedmiotu pojawia si ono w ró nym uj ciu – cz sto

w odniesieniu do poszczególnych elementów składowych okre lenia. Przykładowo

P. M. Gaudemet oraz J. Molinier deiniuj inanse publiczne nazywaj c je gał zi

prawa publicznego, której przedmiotem jest badanie norm odnosz cych si do

publicznych zasobów pieni nych oraz operacji tymi zasobami (P. M. Gaudemet,

J. Molinier, Finanse publiczne, Warszawa 2000, s. 17).

T. D bowska-Romanowska zwraca uwag na ujmowanie współcze nie przed-

miotowego poj cia w trojakim znaczeniu, a mianowicie s one ł cznie:

1) zespołem instytucji prawnych – systemem prawnym inansów publicznych,

2) samym mechanizmem gromadzenia i wydatkowania zasobów publicznych, czy-

li mechanizmem zarz dzania,

3) zasobem pieni nym, który realnie istnieje i nast pnie jest dzielony (scentrali-

zowany publiczny zasób rodków inansowych), (zob. T. D bowska-Romanow-

ska, Prawo inansowe. Cz ć konstytucyjna wraz z cz ci ogóln , Warszawa

2010, s. 8).

E. Ru kowski z kolei deiniuje inanse publiczne jako zjawiska zwi zane z gro-

madzeniem i wydatkowaniem rodków pieni nych, zwracaj c uwag na zło o-

no ć problematyki inansów publicznych i kilka problemów nierozerwalnie z nimi

zwi zanych, jak planowanie, ewidencja, sprawozdawczo ć i kontrola (zob. E. Ru -

kowski, [w:] Finanse publiczne i prawo inansowe (pod red. C. Kosikowskiego

i E. Ru kowskiego), Warszawa 2008, s. 21; zob. równie C. Kosikowski, Finanse pu-

bliczne. Komentarz, Warszawa 2007, s. 18–21). Podobnie do uj cia deinicji inan-

sów publicznych podchodzi D. Ma niak (zob. Leksykon prawa inansowego (pod

red. A. Drwiłło i D. Ma niak), Warszawa 2009, s. 128–132).

background image

3

§ 2. Funkcje finansów publicznych

Funkcje inansów publicznych nale y rozumieć jako zespół stawianych przed

nimi zada . S one oczywi cie realizowane i zwi zane z osi ganiem okre lonych

celów w zwi zku z gromadzeniem i wydatkowaniem rodków pieni nych.

Uznawan najcz ciej za podstawow funkcj inansów publicznych jest

funkcja iskalna, która polega na dostarczaniu pa stwu i innym podmiotom

publicznym dochodów przeznaczonych na realizacj ich zada . Opiera si wi c

na d eniu do gromadzenia rodków pieni nych przez pa stwo w celu realizacji

zada jakie s mu przypisane.

Funkcja redystrybucyjna (rozdzielcza) zwi zana jest – z jednej strony –

z gromadzeniem rodków pieni nych przez pa stwo i nast pnie ich rozdzielaniu

okre lonym podmiotom. Jak si podkre la znaczenie ma w tym przypadku

interwencja pa stwa maj ca ukierunkować zachowania podmiotu, na którym

spoczywa ci ar publicznych wiadcze pieni nych.

Finansom publicznym przypisuje si równie funkcj stymulacyjn – co ozna-

cza oddziaływanie za pomoc okre lonych rozwi za i ukierunkowania strumieni

inansowych na zachowanie ró nych podmiotów oraz funkcj ewidencyjno-kon-

troln (kontroln , informacyjn ), która polega na funkcjonowaniu w tym przy-

padku takich rozwi za i mechanizmów, które pozwalaj w inansach publicznych

na kontrol przebiegu zjawisk gospodarczych i operacji inansowych (zob. m.in.

C. Kosikowski, [w:] Finanse publiczne, s. 25; D. Ma niak, [w:] Leksykon prawa i-

nansowego..., s. 130–131).

§ 3. Podstawy prawne

Regulacje prawne odnosz ce si do inansów publicznych oraz do sektora inan-

sów publicznych stanowi liczn grup aktów prawnych o ró nej randze prawnej.

Konstytucja RP zawiera postanowienia, obj te głównie jej Rozdziałem X „Fi-

nanse publiczne”, które maj charakter – w przedmiotowym zakresie – zasad pod-

stawowych. Szczegółowa realizacja tych zasad nast puje w wielu aktach prawnych

rangi ustawowej, a w dalszej kolejno ci oczywi cie aktach wykonawczych, które do

nich s wydawane.

W pierwszej kolejno ci z przepisów Konstytucji RP wynika zasada, zgodne

z któr , w zasadniczych kwestiach odnosz cych si do inansów publicznych wymaga

si regulacji rangi ustawy. Zgodnie bowiem z art. 216 Konstytucji RP, rodki

inansowe na cele publiczne s gromadzone i wydatkowane w sposób okre lony

w ustawie. Nabywanie, zbywanie i obci anie nieruchomo ci, udziałów lub akcji

oraz emisja papierów warto ciowych przez Skarb Pa stwa, Narodowy Bank Polski

lub inne pa stwowe osoby prawne nast puje na zasadach i w trybie okre lonych

w ustawie. Podobnie w drodze ustawy nast puje ustanowienie monopolu. Zaci ganie

§ 3. Podstawy prawne


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Finanse publiczne cw 4 E S id 1 Nieznany
pyt. 18 - hody zasadnicze i uboczne...;, prawo finansów publicznych
Wielka Ściąga, prawo finansów publicznych
Prawo Finansowe prof Lemmonier id 386615
pyt. 22 - wymień główne podatki samorządowe;, prawo finansów publicznych
Testy Borodo, Prawo Finansów Publicznych(5)
Prawo finansów publicznych wykład 11 2011
Prawo finansów publicznych wykład0 11 2011
Prawo finansów publicznych wykład 01 2012
Prawo finansów publicznych
Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, SZKOŁA, TECHNIK ADMINISTRACJI, PRAWO
Prawo finansów publicznych
Prawo finansów publicznych wykład 01 2012
Finanse publiczne cw 2 E S id 1 Nieznany
pyt. 19 - podatek, prawo finansów publicznych
Wyk│ady pfp , PRAWO FINANSÓW PUBLICZNYCH
pyt. 29 - przedmiot podatku, prawo finansów publicznych
prawo administracyjne i prawo finansow publicznych1

więcej podobnych podstron