11

•• Wzrosty inflacji wywołały

Wzrosty inflacji wywołały
głównie szoki podażowe oraz

głównie szoki podażowe oraz
wzrost podatków pośrednich

wzrost podatków pośrednich

-3%

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

2

0

0

2

IV

V

II

X

2

0

0

3

IV

V

II

X

2

0

0

4

IV

V

II

X

CPI

żywność

transport

uzytkowanie mieszkania i nośniki energii

Żywność: 26,9%

-3%

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

2002

2003

2004

Żywność

Kontrolowane

Pozostałe

Co wstrzymuje banki

Co wstrzymuje banki

centralne przed

centralne przed silnym

silnym

podnoszeniem stóp

podnoszeniem stóp

procentowych?

procentowych?

Wzrost cen

Wzrost cen

ropy

ropy

Wzrost

Wzrost

inflacji

inflacji

Wzrost

Wzrost

kosztów

kosztów

produkcji

produkcji

Spadek zysków

Spadek zysków

przedsiębiorstw

przedsiębiorstw

Wzrost

Wzrost

oczekiwań

oczekiwań

inflacyjnych

inflacyjnych

Wzrost płac

Wzrost płac
(bez wrostu

(bez wrostu

wydajności)

wydajności)

Spadek

Spadek

produkcji

produkcji

Bank

Bank

centralny

centralny

22

Wzrost cen

Wzrost cen

żywnosci

żywnosci

Wzrost

Wzrost

inflacji

inflacji

Spadek zysków

Spadek zysków

przedsiębiorstw

przedsiębiorstw

Wzrost

Wzrost

oczekiwań

oczekiwań

inflacyjnych

inflacyjnych

Wzrost płac

Wzrost płac
(bez wrostu

(bez wrostu

wydajności)

wydajności)

Spadek

Spadek

produkcji

produkcji

Bank

Bank

centralny

centralny

Co jednak RPP brała pod

Co jednak RPP brała pod
uwagę?

uwagę?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

IX

X

X

I

X

II

20

04

II

II

I

IV

V

V

I

V

II

V

II

I

IX

X

produkcja przemysłowa

Sprzedaż detaliczna r/r

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

X

X

I

X

II

20

04

II

II

I

IV

V

V

I

V

II

V

II

I

IX

X

Co spowodowało, że wzrost

Co spowodowało, że wzrost
inflacji był przejściowy?

inflacji był przejściowy?

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

2003

2004

2005

NBP rate

CPI

Core inflation

2,5%

2,5%

33

0%

5%

10%

15%

20%

25%

IX

X

X

I

XI

I

20

04

II

II

I

IV

V

V

I

VI

I

V

II

I

IX

X

produkcja przemysłowa

Sprzedaż detaliczna r/r

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

X

X

I

XI

I

20

04

II

II

I

IV

V

V

I

VI

I

V

II

I

IX

X

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

IX

X

X

I

XI

I

20

04

II

II

I

IV

V

V

I

VI

I

V

II

I

IX

X

produkcja przemysłowa

płace realne

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

X

X

I

X

II

20

04

II

III

IV

V

V

I

V

II

V

III

IX

Wydajność

Realne wynagrodzenia

Gdzie jest

limit

prędkości?

Czy globalizacja pomaga

Czy globalizacja pomaga

utrzymać inflację na niskim

utrzymać inflację na niskim

poziomie?

poziomie?

44

Inflacja w Stanach Zjednoczonych

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

18

72

18

89

18

98

19

09

19

20

19

28

19

47

19

59

19

72

19

79

19

85

19

91

19

97

II

wojna światowa

wojna światowa

II

II

wojna światowa

wojna światowa

Wielka Inflacja

Wielka Inflacja

POLSKA

0,0%

2,5%

5,0%

7,5%

02

q

1

02

q

3

03

q

1

03

q

3

04

q

1

04

q

3

05

q

1

05

q

3

06

q

1

06

q

3

07

q

1

07

q

3

GDP
CPI

0,0%

2,5%

5,0%

7,5%

02

q

1

02

q

3

03

q

1

03

q

3

04

q

1

04

q

3

05

q

1

05

q

3

06

q

1

06

q

3

07

q

1

07

q

3

GDP

Core inflation

•• Zmniejszenie się

Zmniejszenie się
możliwości

możliwości
przedsiębiorstw

przedsiębiorstw
przerzucania

przerzucania
wzrostu kosztów na

wzrostu kosztów na
ceny

ceny
((pol.

pol. pricing power

pricing power)

)

• Międzynarodowa

konkurencja

Co podwyższa potencjalne

Co podwyższa potencjalne

tempo wzrostu?

tempo wzrostu?

Jaki wpływ ma globalizacja?

Jaki wpływ ma globalizacja?

Źródło

Źródło: Charles Bean,

: Charles Bean, Globalisation and Inflation

Globalisation and Inflation, LSE, 24 October

, LSE, 24 October

•• Wzrost wydajności

Wzrost wydajności

•• Korzyści z wymiany są

Korzyści z wymiany są
równorzędne wzrostowi

równorzędne wzrostowi
wydajności

wydajności

•• Szybkie

Szybkie
rozprzestrzenianie się

rozprzestrzenianie się
nowoczesnych

nowoczesnych
technologii

technologii

Co podwyższa potencjalne

Co podwyższa potencjalne

tempo wzrostu?

tempo wzrostu?

Jaki wpływ ma globalizacja?

Jaki wpływ ma globalizacja?

55

•• Zmniejszenie się

Zmniejszenie się
siły negocjacyjnej

siły negocjacyjnej
pracobiorców

pracobiorców

•• Offshoring, outsorsing

Offshoring, outsorsing

Co podwyższa potencjalne

Co podwyższa potencjalne

tempo wzrostu?

tempo wzrostu?

Jaki wpływ ma globalizacja?

Jaki wpływ ma globalizacja?

Jak globalizacja wpływa na

Jak globalizacja wpływa na

skuteczność polityki pieniężnej w

skuteczność polityki pieniężnej w

małych otwartych gospodarkach?

małych otwartych gospodarkach?

KRAJOWA

KRAJOWA

LUKA

LUKA

POPYTOWA

POPYTOWA

PROJEKCJA

PROJEKCJA

INFLACJI

INFLACJI

ZMIANA

ZMIANA

STOPY

STOPY

PROCENTOWEJ

PROCENTOWEJ

GLOBALNA

GLOBALNA

LUKA

LUKA

POPYTOWA

POPYTOWA

)

(

U

t

γ

=

Π

)

(

*

1

k

k

t

t

U

U −

−

Π

=

Π

+

γ

)

(

)

(

*

2

*

1

1

g

k

k

t

t

U

U

U

U

−

−

−

−

Π

=

Π

+

γ

γ

Źródło: Charles Bean, Globalisation and Inflation, LSE, 24 October

Czy współcześnie może

Czy współcześnie może

wystąpić spirala wzrostu płac i

wystąpić spirala wzrostu płac i

cen podobna jak w latach 70?

cen podobna jak w latach 70?

66

•

• Lata

Lata 70

70..

• Koncentracja produkcji i słabe oddziaływanie

konkurencji zagranicznej.

• Scentralizowane i zbiurokratyzowane związki

zawodowe.

• Przekonanie wielu ekonomistów o dużych

kosztach dezinflacji; rodzące przekonanie o
konieczności stosowania kontroli cen i płac:
James Tobin

, Paul Samuelson, Arthur

Okun

, Walter Heller

• „inflation now reflected

militant desire of union

members

for wage increases” (Samuelson,

1970

)

• price-control must bear down selectively hard

on the few hundred largest industrial
corporations which do have

quasi-oligopolistic

prices

(Samuelson 1978)

• Excessive price increases enacted by

concentrated industries and excessive wage
increases enacted by

overly powerful labor

unions

(Heller, 1976)

•

•

“

“

If

If

they

they

triumph, democratic capitalist

triumph, democratic capitalist

economies will suffer high unemployment

economies will suffer high unemployment

and slow real growth for some years to

and slow real growth for some years to

come

come

”

”

–

J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy:

J. Tobin, Essays in Economics: Theory and Policy:

The Papers of James Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA:

The Papers of James Tobin. Vol. 3. Cambridge, MA:

MIT Press, 1982. P. 663

MIT Press, 1982. P. 663--666

666

•

• Lata

Lata 90

90..

•• Znaczenie tradycyjnych przemysłów zmalało,

Znaczenie tradycyjnych przemysłów zmalało,
konkurencja zagraniczna silnie wzrosła.

konkurencja zagraniczna silnie wzrosła.

•• Przenoszenie produkcji z krajów wysoko

Przenoszenie produkcji z krajów wysoko
rozwiniętych do krajów o niskich kosztach

rozwiniętych do krajów o niskich kosztach
wytwarzania.

wytwarzania.

•• W sektorach usługowych, których znaczenie rośnie,

W sektorach usługowych, których znaczenie rośnie,
rola związków zawodowych jest marginalna

rola związków zawodowych jest marginalna

•• Stosowanie zindywidualizowanych metody

Stosowanie zindywidualizowanych metody
zarządzania.

zarządzania.

•• Wskaźnik „uzwiązkowienia” w krajach wysoko

Wskaźnik „uzwiązkowienia” w krajach wysoko
rozwiniętych spadł do mniej niż 30%, a w sektorze

rozwiniętych spadł do mniej niż 30%, a w sektorze

Czy RPP już spóźniła się z

Czy RPP już spóźniła się z

podwyżkami stóp procentowych?

podwyżkami stóp procentowych?

0,0%

1,0%

2,0%

3,0%

4,0%

5,0%

2002

2003

2004

2005

2006

2007

?

?

77

0%

5%

10%

15%

20%

25%

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

-2%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Odzież i obuwie
Inne
Transport
Żywność
Mieszkanie