 | Pobierz cały dokument PK 1semestr j polski pytania i odpowiedzi.pdf Rozmiar 734,5 KB |
M.
Kosek
Egzamin ustny sem. 1A
z j. polskiego
str. 1
1. Toposy, motywy, symbole – ich rola w literaturze, przykłady, rozumienie pojęcia.
TOPOS: (gr. "miejsce") – to stałe motywy zaczerpnięte z mitologii, wierzeń i podań, stałe obrazy i motywy
literackie, są wyrazem archetypicznych wzorów tkwiących w zbiorowej podświadomości.
Motyw - najmniejsza elementarna jednostka świata przedstawionego dzieła: zdarzenie, przedmiot, cecha,
sytuacja, przeżycie. Powtarzające się na przestrzeni wieków motywy to toposy.
MOTYWY:
a)dynamiczny – rodzaj motywu literackiego, dzięki któremu świat przedstawiony może się zmieniać i
przekształcać w czasie; są to najczęściej zdarzenia: motyw podróży, motyw spotkania;
b)motyw statyczny - dzięki któremu kształtowana jest przestrzeń świata przedstawionego; przede wszystkim
przedmioty, elementy krajobrazu i inne zjawiska wypełniające tę przestrzeń, wpływające na wygląd zarówno
świata jak i postaci w nim umieszczonych;
c)motyw obiegowy - (motyw wędrowny) – rodzaj motywu, dzięki któremu możemy rozpoznać akcje
przechodzącą w następną
SYMBOL: (z greckiego symbolein - "wiązać razem"), znak zastępujący lub reprezentujący pewne głębiej ukryte
treści pojęciowe (etyczne, religijne, ideologiczne, itp.) lub, rzadziej, przedmioty czy osoby. Charakterystyczne
cechy symbolu to niekonwencjonalność i niejednoznaczność (tym różni się od alegorii) - rozszerzają one jego
pojemność informacyjną, sprawiając równocześnie, że nie da się go interpretować w sposób precyzyjny.
(np. narcyz to symbol, Prometeusz to symbol poświęcenia jednostki dla dobra ogółu.
ARCHETYP
- (z greckiego "archetypom" - pierwowzór),
W psychologii pojęcie oznacza istniejące w tzw. nieświadomości zbiorowej, więc wrodzone, wspólne wszystkim
ludziom, absolutnie niezmienne wzorce determinujące sposób myślenia i postrzegania świata oraz odczucia,
reakcje i zachowania jednostek. Archetyp nie jest dostępny poznaniu bezpośrednio - ujawnia się przez pewne
symboliczne treści i motywy, powtarzające się pod zmiennymi postaciami w mitach, wierzeniach, dziełach. Do
najważniejszych archetypów należą: animus i anima (elementy męski i żeński w człowieku)
2. Epos – definicja pojęcia, wyznaczniki gatunkowe.
EPOS: (epopeja) – "Iliada" i "Odyseja" Homera (epopeje greckie), "Eneida" Wergiliusza (epopeja rzymska) –
utwór epicki, pisany wierszem lub prozą, ukazujący szczegółowo życie narodu (społeczeństwa) w przełomowym
momencie historycznym; charakterystyczne jest wprowadzenie bogatego tła obyczajowego, realizm
przedstawienia, wielowątkowość akcji pozwalająca ogarnąć wiele środowisk i odzwierciedlić wszechstronnie
życie społeczeństwa;
WYZNACZNIKI EPOSU:
- narrator;
-gat. Epicki pisany wierszem;
-równość światów (ludzkiego i boskiego)
-inwokacja: wstęp o charakterze apostrofy np. do muz lub bogów prośba o natchnienie;
-porównanie homeryckie: drugi człon porównania jest rozbudowany, często tworząc samodzielny obraz;
-epitet stały: stałe określenie najczęściej odnoszące się do postaci lub bogów np. Zeus gromowładny;
-opowiada o przełomowych historycznych wydarzeniach, najczęściej wojny;
-tekst pisany jest zgodnie z iloczynem (heksametr) - odpowiednikiem w j. polskim jest trzynasto zgłoskowiec
(sylabowiec)
3. Mitologia a mit, powstanie świata i człowieka, najważniejsi bogowie greccy.
MIT - opowieść o bogach, stworzeniu świata, człowieku o dziejach rodów ludzkich uczuciach. Opowieść
niezwykła, bo wyraża wierzenia danej społeczności, obrazuje odwieczne emocje i postawy człowieka.
| Pobierz cały dokument PK 1semestr j polski pytania i odpowiedzi.pdf Rozmiar 734,5 KB |