Szanowni Państwo!

2 października 2007 r., podczas uroczystości na Zamku Królewskim,
symbolicznie rozpoczęliśmy nową perspektywę finansową 2007−2013.
Formalną akceptację Komisji Europejskiej ma większość programów
operacyjnych, co oznacza, że wkrótce rozpocznie się rzeczywiste wdra−
żanie funduszy, przyznanych Polsce na lata 2007−2013. Dlatego wszyst−
kich potencjalnych projektodawców gorąco zachęcam do lektury działu
Przewodniki, zawierającym informacje na temat matrycy logicznej pro−
jektu, która jest niezwykle użytecznym narzędziem projektowym, wyko−
rzystywanym zarówno w przygotowaniu, realizacji, jak i ewaluacji pro−
jektów. Czym właściwie jest matryca logiczna, czemu służy, jak jest zbu−
dowana, jak ją uzupełniać i sprawdzać – to pytania, na które znajdą
Państwo odpowiedź w naszym biuletynie.

Przygotowując nowe projekty do realizacji w okresie 2007−2013, warto
czerpać doświadczenia i inspiracje z przedsięwzięć, realizowanych przy

współudziale funduszy europejskich, w ramach perspektywy finansowej 2004−2006. Dlatego, podobnie jak w poprzednich nume−
rach naszego biuletynu, tak i tym razem, przedstawimy Państwu ciekawe projekty współfinansowane z programów operacyjnych
2004−2006. W bieżącym numerze prezentujemy projekty, ukierunkowane na rozwój zasobów ludzkich, służące aktywizacji zawodo−
wej osób niepełnosprawnych i długotrwale bezrobotnych.

Choć w tej chwili uwaga wielu środowisk koncentruje się na możliwościach, jakie stwarza nowa perspektywa finansowa 2007−
2013, pamiętajmy, że wciąż wydatkujemy fundusze strukturalne przyznane Polsce na okres 2004−2006. Od początku realizacji
programów operacyjnych do końca września 2007 r. beneficjenci otrzymali z funduszy strukturalnych refundacje o wartości
18,7 mld zł, czyli 57 proc. alokacji, przyznanej Polsce na lata 2004−2006. Najnowsze dane, dotyczące wykorzystania funduszy
strukturalnych, znajdą Państwo w naszym stałym dziale Monitorowanie, w artykule „Postęp we wdrażaniu funduszy strukturalnych
w Polsce na przestrzeni 2007 roku (stan na koniec września 2007 r.) w kontekście uregulowań wynikających z zasady n+2”.

W latach 2007−2013 polskie województwa będą miały do wykorzystania 16,6 mld euro z programów regionalnych i ponad 6 mld euro
z programu Kapitał Ludzki. To dla nich wielkie wyzwanie. Jak regiony radzą sobie z wykorzystaniem funduszy na lata 2004−
2006? W naszym stałym cyklu Fundusze strukturalne w regionach przyszła kolej na zaprezentowanie województwa łódzkiego.

Europejska polityka spójności nieustannie ewoluuje. Pojawiają się bowiem nowe problemy, którym polityka spójności musi
sprostać. W ostatnim czasie w polityce UE coraz większego znaczenia, obok spójności gospodarczej i społecznej, nabiera
spójność terytorialna. O europejskiej debacie na ten temat, a także o zadaniach, wyzwaniach i priorytetach, związanych ze
spójnością terytorialną oraz realizacji „Agendy Terytorialnej UE” przeczytają Państwo w artykule „Spójność terytorialna Unii
Europejskiej jako trzeci wymiar wspólnotowej polityki spójności”.

Jak zawsze zachęcamy Państwa do dzielenia się z nami swoimi opiniami i uwagami.
Czekamy na nie pod adresem anna.wywigacz

@mrr.gov.pl.

Życzę miłej lektury!

Jerzy Kwieciński

Podsekretarz Stanu

w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

[biuletyn informacyjny nr 11]

wydarzenia

przewodniki

Niezbędne narzędzie projektowe – matryca logiczna

Wyjście naprzeciw oczekiwaniom – Europejski Fundusz Społeczny

projekty

monitorowanie

Postęp we wdrażaniu funduszy strukturalnych w Polsce na przestrzeni
2007 roku (stan na koniec września 2007 r.) w kontekście uregulowań
wynikających z zasady n+2

fundusze strukturalne w regionie

Spójność terytorialna Unii Eutopejskiej
jako trzeci wymiar wspólnej polityki spójności

szkolenia i promocja

Finał konkursów zorganizowanych w ramach projektu
„Szkoła w regionie – region w Europie”

polityka spójności UE 2007−2013

Unijne doświadczenia – woj. łódzkie

30 maja  2007 r.

Komisja Europejska opublikowała komunikat

w sprawie czwartego sprawozdania na temat spójności gospodarczej

i społecznej (tzw. Raport Kohezyjny). Dokument zawiera szczegółową

analizę pozycji regionów, zobrazowaną produktem krajowym brutto

(PKB), produkcyjnością i zatrudnieniem. Określa serię wyzwań, któ−

rym państwa członkowskie i regiony będą musiały stawić czoła

w nadchodzących latach. Raport dostępny jest na stronie www.mrr.gov.pl

4 czerwca 2007 r. Wiceminister Jerzy Kwieciński podpisał

porozumienie, zacieśniające współpracę między Ministerstwem Roz−

woju Regionalnego a francuskimi: Délégation Interministérielle pour

l’aménagement et la compétitivité des territoires (DIACT) i France

Coopération Internationale (FCI).

Strony zdecydowały się na zacieśnienie więzów, uwzględniając  zbież−

ność celów oraz wspólnie realizowane projekty. Porozumienie zakła−

da partnerstwo w dziedzinach innowacji, rozwoju terytorialnego, ko−

ordynacji administracyjnej oraz wykorzystywania funduszy struktu−

ralnych. Więcej na www.mrr.gov.pl

11 czerwca 2007 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

zdecydowało się na kolejny krok w kierunku dalszej liberalizacji

procedur prawa zamówień publicznych i przygotowało kolejną no−

welizację ustawy, której większość nowych przepisów obowiązuje

od 11 czerwca br.

Wprowadzone zmiany mają zapewnić szybszą i sprawniejszą absorp−

cję funduszy europejskich. Zwłaszcza, że w latach 2007−2015 Polska

będzie miała do wykorzystania 67,3 mld euro, czyli ponad pięcio−

krotnie więcej środków niż w okresie 2004−2008. Nowelizacja prze−

pisów Prawa zamówień publicznych będzie miała także pozytywny

wpływ na przyspieszenie realizacji projektów związanych z organi−

zacją mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012.

Zmiany w ustawie Prawo zamówień publicznych można znaleźć na

stronie www.mrr.gov.pl

15 czerwca 2007 r.

Odbyło się w Warszawie X posiedzenia

Komitetu Monitorującego NPR/PWW. Obradom Komitetu przewod−

niczył Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

Jerzy Kwieciński..... Główne tematy poruszane podczas spotkania doty−

czyły: sprawozdania z realizacji w 2006 r. Narodowego Planu Rozwo−

ju na lata 2004−2006, aktualnego poziomu wdrażania funduszy unij−

nych oraz stanu przygotowań do uruchomienia programów operacyj−

nych na lata 2007−2013.

26 czerwca 2007 r.

Odbyła się w Warszawie konferencja pt.

„Regiony przyszłości. Wykorzystanie funduszy strukturalnych dla roz−

woju w Polsce”. Podstawowym celem konferencji była próba odpo−

wiedzi na pytanie o strategiczne założenia europejskiej polityki re−

gionalnej w latach 2007−15 oraz o rodzaje barier w wydawaniu unij−

nych pieniędzy. W konferencji udział wzięli przedstawiciele różnych

środowisk: władz centralnych i samorządowych, Komisji Europejskiej,

Parlamentu Europejskiego, przedsiębiorców, szkół wyższych oraz

organizacji pozarządowych.

26 czerwca 2007 r. Obowiązują już pierwsze wytyczne Mini−

stra Rozwoju Regionalnego dotyczące Programu Infrastruktura i Śro−

dowisko na lata 2007−2013. Wytyczne zostały zatwierdzone 26 czerwca

2007 r. i określają zasady dotyczące kwalifikowania wydatków w pro−

jektach współfinansowanych z Funduszu Spójności lub Europejskie−

go Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyj−

nego Infrastruktura i Środowisko.

2 lipca 2007 r.

Odbyła się w Warszawie konferencja pt. „Europej−

ski Fundusz Społeczny – 50 lat inwestycji w kapitał ludzki”

W uroczystości z okazji 50−lecia Europejskiego Funduszu Społecz−

nego uczestniczyli goście z Komisji Europejskiej – Nikolaus Van Der

Pas oraz Georges Kinzele z Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia,

Spraw Społecznych i Równych Szans Komisji Europejskiej, Róża Thun

Szefowa Reprezentacji Komisji Europejskiej w Polsce oraz blisko 1000

osób zaangażowanych we wdrażanie Europejskiego Funduszu Spo−

łecznego w Polsce. Szczególne znaczenie miała obecność beneficjen−

tów, których projekty zostały wyróżnione w konkursie „Dobre prakty−

ki EFS”.  Do konkursu zgłoszonych zostało prawie 330 przedsięwzięć,

z czego 60 zostało wyróżnionych, uzyskując tytuł „Najlepszej inwe−

stycji w człowieka”. Osoby zaangażowane w realizację zwycięskich

projektów odebrały dyplomy i statuetki z rąk minister Grażyny Gęsic−

kiej oraz dyrektora Nikolausa Van Der Pasa z Komisji Europejskiej.

23 lipca 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program

Operacyjny Pomoc Techniczna. Program ten ma zapewnić sprawną

i efektywną realizację Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia

i programów operacyjnych na lata 2007−2013. 

Więcej na temat programu na stronie

www.funduszestrukturalne.gov.pl/NSS/programy/krajowe/POPT/

13 sierpnia 2007 r.

Zostały ostatecznie zaakceptowane zapisy

wytycznych w zakresie informacji i promocji przez ministra rozwoju

regionalnego. Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie

informacji i promocji przygotowane zostały w celu zapewnienia jed−

nolitości zasad prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych,

dotyczących funduszy europejskich. Podstawę prawną opracowania

wytycznych stanowi ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

z 6 grudnia 2006 r.

Wytyczne określają podstawowe zasady prowadzenia i koordynacji dzia−

łań informacyjno−promocyjnych, sposób opracowania i zakres strategii

komunikacji NSRO oraz planów komunikacji poszczególnych programów

operacyjnych. Wytyczne wyznaczają główne kierunki podejmowanych

działań, a także określają zasady sprawozdawczości i oceny tych działań.

Treść Wytycznych znajduje się na stronie www.mrr.gov.pl

18 sierpnia 2007 r.

Weszła w życie nowelizacja ustawy o zasa−

dach prowadzenia polityki rozwoju. Zmiany wprowadzone do ustawy

wynikają z uwag Komisji Europejskiej oraz oczekiwań i postulatów

beneficjentów.

[biuletyn informacyjny nr 11]

5

5−8 września 2007 r. W Krynicy Zdrój odbyło się XVII FO−

RUM EKONOMICZNE: „EUROPA – KRYZYS, ZMIANY CZY

SZANSE?”

W spotkaniu uczestniczyło ok. 3000 osób reprezentujących ok. 60

krajów Europy, Ameryki i Azji. W programie Forum przewidziano m.in.

blisko 130 debat, podzielonych na 10 bloków tematycznych: Polityka

Międzynarodowa i Bezpieczeństwo, Państwo i Reformy, UE i jej Są−

siedzi, Regiony, Społeczeństwo, Nauka i Kultura, Makroekonomia,

Biznes i Zarządzanie, Paliwa i Energetyka, Nowa Gospodarka.

6 września 2007 r. odbyła się uroczystość na której Komisarz ds.

Polityki Regionalnej Danuta Hübner ogłosiła zatwierdzenie przez

Komisję Europejską Pięciu Regionalnych Programów Operacyjnych

województw: dolnośląskiego, małopolskiego, pomorskiego, śląskie−

go oraz wielkopolskiego. W spotkaniu uczestniczyli min. minister

rozwoju regionalnego Grażyna Gęsicka oraz podsekretarz stanu

w MRR Jerzy Kwieciński.

26 września 2007 r.

Finał konkursów zrealizowanych w ra−

mach projektu „Szkoła w regionie, region w Europie”. Zwycięzcom

konkursów nagrody wręczyła minister rozwoju regionalnego Grażyna

Gęsicka. Lista laureatów znajduje się na stronie www.mrr.gov.pl

Więcej w dziale SZKOLENIA i PROMOCJA.

bezrobotnych, niepełnosprawnych, zagrożonych wykluczeniem spo−

łecznym, na wsparcie sektora oświaty, na szkolenia dla przedsiębior−

ców i pracowników.

Więcej na www.mrr.gov.pl

2 października 2007 r. Odbyła się konferencja na Zamku

Królewskim w Warszawie rozpoczynająca wdrażanie funduszy struk−

turalnych w ramach Narodowej Strategii Spójności na lata 2007−2013.

Podczas spotkania Komisarz ds. polityki regionalnej Danuta Hübner

podpisała decyzję Komisji Europejskiej, przyjmującą do realizacji

[biuletyn informacyjny nr 11]

6

27 września 2007 r.

Komisarz ds. Zatrudnienia, Spraw Spo−

łecznych i Równych Szans Vladimir Spidla uroczyście podpisał de−

cyzję Komisji Europejskiej, przyjmującą do realizacji Program Ope−

racyjny Kapitał Ludzki na lata 2007−2013. Program ten jest najwięk−

szym w historii Unii Europejskiej programem współfinansowanym

z Europejskiego Funduszu Społecznego. Jego budżet to 11,4 mld euro.

Środki te będą przeznaczone m.in. na aktywne formy pomocy dla osób

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Program Operacyjny

Rozwój Polski Wschodniej oraz pięć regionalnych programów ope−

racyjnych dla województw: lubelskiego, lubuskiego, łódzkiego, opol−

skiego i podkarpackiego. Programy operacyjne zostały podpisane

podczas konferencji „Dobrze nam się układa – mamy programy”, która

odbyła się na Zamku Królewskim w Warszawie.

Podpisane zostały także pierwsze pre−umowy z beneficjentami, któ−

rych projekty znajdują się na liście kluczowych inwestycji do Progra−

mów Infrastruktura i Środowisko oraz Innowacyjna Gospodarka.

Podpisane zostały także porozumienia między Ministerstwem Roz−

woju Regionalnego, marszałkami 5 województw Polski Wschod−

niej oraz 10 operatorami telekomunikacyjnymi w sprawie współ−

pracy w rozbudowie infrastruktury szerokopasmowego dostępu do

Internetu, w ramach projektu „Sieć szerokopasmowa Polski Wschod−

niej”. Projekt ten jest jednym z kluczowych przedsięwzięć realizo−

wanych w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschod−

niej 2007−2013.

Więcej informacji na stronie www.funduszestrukturalne.gov.pl

[biuletyn informacyjny nr 11]

[przewodniki]

Logframe, czyli matryca logiczna projektu, to bardzo

pomocne narzędzie projektowe. Wykorzystywane jest ono zarówno

w przygotowaniu, realizacji, jak i ewaluacji projektów. Jako narzę−

dzie ewaluacyjne jest szczególnie użyteczne na etapie oceny ex−

ante, kiedy trzeba sprawdzić między innymi to, czy cele i rezultaty

projektu są spójne wewnętrznie i właściwie skwantyfikowane. Bez

wątpienia każdy, kto zajmuje się sporządzaniem wniosków pomoco−

wych, czy też zarządzaniem projektami, powinien znać matrycę lo−

giczną projektu.

Metoda matrycy logicznej pozwala dużo lepiej zaplanować projekt,

usprawnić sam proces jego realizacji, na co szczególnie zwraca uwa−

gę Komisja Europejska oraz ułatwić etap oceny (ewaluacji) projektu.

Na jednej kartce papieru, zespół przygotowujący projekt musi umie−

ścić informacje, dotyczące celów projektu, jego rezultatów, planowa−

nych działań, wymaganych zasobów, przewidywanych kosztów oraz

czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na realizację projektu.

To jednak nie wszystko. Na tej samej kartce papieru znaleźć muszą

się informacje, wskazujące w jaki sposób i na podstawie jakich danych

dokonana zostanie weryfikacja – czy założone cele zostały osiągnięte.

Olbrzymi zestaw różnorodnych informacji musi być umieszczony we−

dług specjalnego klucza, dzięki czemu łatwo jest dostrzec tzw. „logikę

projektu”, czyli spójność między zakładanymi celami i podejmowany−

mi działaniami. Matryca logiczna ma więc dwie główne zalety:

pozwala przekazać w sposób bardzo zwięzły i precyzyjny potężny

zasób informacji

umożliwia uporządkowanie i urealnienie planowanych działań

i zakładanych celów czyli obrazowo mówiąc „sprowadza pro−

jekt na ziemię”.

Powyższe zalety matrycy logicznej sprawiły, że stała się ona dzisiaj jed−

nym z najbardziej popularnych narzędzi używanych w zarządzaniu pro−

jektami. Logframe jest stosowany więc nie tylko przez Unię Europejską,

ale też praktycznie przez wszystkie liczące się rządowe i pozarządowe

organizacje, zajmujące się realizacją różnego rodzaju projektów.

Przy wypełnianiu wniosku pomocowego nie zawsze musimy zastoso−

wać logframe, jednak informacje, jakich się od nas oczekuje, pokry−

wają się z tym, co znalazłoby się w matrycy logicznej projektu. O ile

jednak w przypadku wniosków informacje te zazwyczaj przedstawić

musimy w formie opisowej, to logframe zmusza nas do większej dys−

cypliny, a tym samym powoduje lepszą przejrzystość i czytelność przed−

stawianych informacji.

Nie ma jednego i powszechnie obowiązującego wzoru matrycy logicz−

nej projektu. Poszczególne kraje, czy też instytucje, często stosują swoje

własne, specyficzne wzory matrycy. Natomiast przedstawiony poniżej

wzór matrycy jest tym, którego stosowanie zaleca Komisja Europej−

ska

1

i który zapewne będzie najczęściej używany w naszym kraju.

Jak więc wygląda logframe? Jest to zespół 16 pól, składających się

zgodnie z poniższym rysunkiem, na matrycę 4 x 4.

NIEZBĘDNE NARZĘDZIE PROJEKTOWE
– MATRYCA LOGICZNA

Logframe – właściwie po co?

>

Matryca logiczna – struktura

>

1

Patrz: Project Cycle Management Handbook, European Commission, 2002.

7

Wykres 1.

Pola, tworzące matrycę, ułożone są w czterech rzędach i czterech ko−

lumnach. Każdy z czterech rzędów przedstawia inny poziom celów

projektu. Najwyższy poziom celu umieszczony jest na samej górze ma−

trycy, natomiast najniższy na samym dole, w czwartym ostatnim rzędzie.

Ten poziomowy rozkład celów nazywany jest Hierarchią Celów.

W czwartym i ostatnim rzędzie, a więc na tym samym poziomie, na

którym znajdują się Działania, umieszczone są również dwa specjal−

ne pola: Środki/Zasoby oraz Koszty. Jak łatwo się domyślić, pierw−

sze z tych pól zawiera informacje na temat zasobów materialnych

i pozamaterialnych, które trzeba „włożyć” w projekt, aby zrealizować

planowane Działania.

Wykres 2.

jest to cel strategiczny, do osiągnięcia którego
projekt ma w jakimś stopniu się przyczynić.

jest to konkretny cel projektu (rozumiany jako efekt,
osiągnięcie), który musi być osiągnięty
po jego zakończeniu.

są to wyniki, produkty, które ma przynieść projekt
w wyniku podjętych Działań.

są to zadania, czynności, które należy wykonać aby
osiągnąć założone Rezultaty.

Natomiast Koszty to nic innego, jak przetłumaczenie na język pienię−

dzy przedstawionych w polu obok Zasobów.

W czterech kolumnach składających się na matrycę umieszczono na−

tomiast następujące informacje:

Logika działania – opisuje założone cele.

Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki – wskaźniki pozwalające na

sprawdzenie czy założone cele zostały osiągnięte.

Źródła weryfikacji – źródła informacji na podstawie, których można

zweryfikować, jaki jest stan realizacji założonych wskaźników.

Założenia – potencjalne ryzyka i czynniki zewnętrzne, od których

zależy osiągnięcie założonych celów.

Istnieją dwa sposoby odczytywania matrycy: wertykalny i horyzon−

talny. To, jakie informacje odczytamy z matrycy, zależy właśnie od

tego, czy zastosujemy metodę wertykalną, czy też horyzontalną.

Metoda wertykalna – polega na odczytywaniu matrycy „zakosa−

mi”. Zaczynamy na polu położonym najniżej w czwartej kolum−

nie, by następnie przejść do położonego o piętro wyżej pola

kolumny pierwszej. Następnie powracamy do kolumny czwar−

tej, jednak już do pola będącego o piętro wyżej niż miejsce,

z którego zaczynaliśmy. I poprzez takie właśnie „zakosy”, poru−

szając się od kolumny Założenia do kolumny Logika działania,

kończymy odczytywanie matrycy na najwyżej położonym polu

pierwszej kolumny. Odczytywanie wertykalne matrycy pozwala

przede wszystkim na zrozumienie tego, co i w jaki sposób ma

być osiągnięte, w ramach projektu (Logika działania). Również

ważne jest określenie, jakie ryzyka i zewnętrzne uwarunkowa−

nia, pozostające poza kontrolą osób zarządzających projektem,

mogą wpłynąć na planowane cele i działania (Założenia). Wer−

tykalne odczytywanie matrycy („zakosami”) sprowadzić można

do następującego schematu:

JEŚLI [wykonane zostaną Działania] ORAZ [spełnione zostaną Zało−

żenia] TO [osiągnięte zostaną Rezultaty]

JEŚLI [osiągnięte zostaną Rezultaty] ORAZ [spełnione zostaną Zało−

żenia] TO [osiągnięty zostanie Cel szczegółowy]

Metoda horyzontalna polega na „poziomym” odczytywaniu trzech

górnych rzędów w kolumnach pierwszej (Logika działania ), dru−

giej (Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki) i trzeciej (Źródła wery−

fikacji). Zaczynamy od pola w pierwszej kolumnie, aby następnie

przejść do kolumny drugiej i zakończyć na kolumnie trzeciej. Od−

czytywanie horyzontalne matrycy pozwala dowiedzieć się, jak zało−

żone cele i rezultaty przekładają się na konkretne – „,mierzalne” –

dane. Uzyskujemy więc informacje na przykład, kiedy zbudowana

zostanie jakaś droga albo o ile procent spadnie bezrobocie na da−

nym terenie. Analiza tych wskaźników pozwala nam stwierdzić, na

ile realne są plany projektowe. Oprócz odczytania konkretnych

wskaźników, odpowiadających celom i rezultatom, metoda hory−

zontalna pozwala nam dowiedzieć się, na podstawie jakich źródeł

informacji wskaźniki będą weryfikowane. Odczytując matrycę ho−

ryzontalnie, na przykład uzyskujemy informację o tym, że plano−

wany spadek bezrobocia o 10 proc. będziemy mogli zweryfikować

w oparciu o pewien konkretny dokument (np.: raporty Powiatowe−

go Urzędu Pracy).

Wykres 3.

Wykres 4.

[przewodniki]

8

JEŚLI [osiągnięty zostanie Cel szczegółowy] ORAZ [spełnione zo−

staną Założenia] TO [osiągnięty zostanie Cel ogólny]

KOLUMNA PIERWSZA: logika działania

Nagłówek pierwszej kolumny może wydać się nam co najmniej dziw−

ny. W pierwszej kolumnie matrycy – logika działania (ang: Inte−

rvention Logic) – przedstawić musimy cele, jakie mają zostać osią−

gnięte w wyniku realizacji projektu. Są to zarówno cele, dotyczące

konkretnych działań, jak i cel ogólny, strategiczny. Kolumna pierw−

sza ma więc przedstawić przyjętą przez nas logikę (rozumianą jako

sposób, strategię) działania. Co więcej, cele z poszczególnych po−

ziomów muszą być ze sobą ściśle powiązane, a więc na siebie od−

działywać:

Realizacja Działań (1−sza kolumna, 4−ty rząd) pozwala więc na

osiągnięcie Rezultatów (1−sza kolumna, 3−ci rząd).

Poprzez osiągnięcie Rezultatów możemy zrealizować Cel szcze−

gółowy (1−sza kolumna, 2−gi rząd).

Cel szczegółowy natomiast ma się przyczynić do osiągnięcia Celu

ogólnego (1−sza kolumna, 1−szy rząd).

Cel(e) ogólny – mają wskazywać, dlaczego projekt jest ważny dla

ogółu społeczeństwa, danej grupy społecznej, czy też kraju w dłuż−

szym okresie czasu. Cele ogólne są często zapisane w strategicz−

[biuletyn informacyjny nr 11]

nych dokumentach programowych UE, rządu, regionu, etc. Od−

powiednie zdefiniowanie celu ogólnego, pozwala stwierdzić oso−

bom oceniającym nasz projekt, czy wpisuje się on w szerszy plan

działań, realizowanych na poziomie Unii, kraju, czy regionu. Dla−

tego, warto jest umieścić w pierwszym polu matrycy cel ogólny,

wynikający z tego, co zapisane zostało w odpowiednich doku−

mentach programowych.

Cel szczegółowy (bądź cel projektu) – jest to cel, który musimy osią−

gnąć w wyniku realizacji projektu. W tym przypadku – inaczej niż

było to przy celu ogólnym – nie wystarczy jedynie przyczynić się do

osiągnięcia celu. Zakładamy więc, że po pojawieniu się planowanych

rezultatów, cel projektu zostanie zrealizowany.

Kolejną różnicą jest również to, że cel szczegółowy może być tylko

jeden. W przypadku określenia większej liczby celów, istniałoby real−

ne niebezpieczeństwo, że projekt stałby się zbyt skomplikowany,

a przez to niewykonalny. Cel szczegółowy powinien być sformułowa−

ny jako konkretna i trwała korzyść dla danej grupy docelowej. Innymi

słowy, cel szczegółowy powinien informować, dlaczego właściwie

dana grupa docelowa (beneficjenci projektu) potrzebuje projektu.

Rezultaty – jest to wynik, korzyść wynikająca z podjętych podczas

projektu działań dla określonej grupy społecznej (np.: w kraju, regio−

nie, jakimś sektorze gospodarki etc.). Rezultatów może być wiele,

dlatego dla czytelności zapisów w matrycy oznacza się je kolejnymi

liczbami. Tego typu oznaczanie, pozwoli nam później przyporządko−

wać danym rezultatom, odpowiadające im działania.

Przy wyborze rezultatów powinniśmy pamiętać, aby unikać błędu do−

dawania nieistotnych i drugoplanowych rezultatów. Wskazane przez

nas produkty (czyli rezultaty) podjętych działań, powinny być rzeczy−

wiście ważne dla osiągnięcia założonego celu szczegółowego.

Działania – są to czynności, które musimy wykonać, aby doprowa−

dzić do osiągnięcia założonych rezultatów. Lista działań jest więc

swego rodzaju scenariuszem, opisem zaplanowanych w ramach pro−

jektu prac, które musimy wykonać. Poszczególne Działania muszą

być przyporządkowane wskazanym wcześniej konkretnym rezultatom.

W tym celu oznaczamy je liczbami. Jeżeli wymieniamy Działania, które

mają doprowadzić do osiągnięcia Rezultatu nr 3 to powinniśmy je

numerować w sposób jasno wskazujący związek między Działaniami

i Rezultatem, np.: Działanie 3.1, 3.2, 3.3 itd.

Wszystkie, ze wskazanych przez nas Działań, powinny odznaczać się

mniej więcej tym samym poziomem szczegółowości. Nie można więc

umieszczać obok siebie działań i tzw. poddziałań. Często o trafnym

rozróżnieniu między rezultatami i działaniami decyduje doświadcze−

nie projektowe i intuicja.

W dwóch następnych kolumnach – drugiej i trzeciej – ale również

w ostatnim, czwartym rzędzie, znajdują się dwa inne pola, ściśle zwią−

zane z Działaniami. Są to: Środki / Zasoby oraz Koszt. W pierw−

szym z tych pól musimy wskazać te zasoby, które stanowić będą

nasz wkład w projekt i które pozwolą nam przeprowadzić planowa−

ne Działania. Szczegółowe rozbicie środków, potrzebnych do zre−

alizowania projektu, może zostać przygotowane w osobnym opra−

cowaniu. Natomiast w matrycy powinniśmy przedstawić zasoby

w dwóch najważniejszych grupach, np.: zasoby osobowe, czyli zwią−

zane z pracą ludzi oraz materialne. Pole kosztów, to nic innego, jak

przyporządkowanie wskazanym zasobom środków finansowych,

koniecznych do realizacji projektu. W celu zachowania przejrzysto−

ści matrycy warto jest podzielić koszty ze względu na źródła finan−

sowania, np.: osobna kolumna kosztów finansowanych z środków

własnych i osobna kolumna kosztów pokrywanych z środków Unii

Europejskiej.

KOLUMNA DRUGA: obiektywnie weryfikowalne wskaźniki

Ogromną zaletą matrycy logicznej jest to, że zmusza nas ona do

urealnienia zakładanych przez nas celów. Nie wystarczy więc jedynie

zapisać, jakie są nasze cele i jaki planujemy sposób ich realizacji.

W kolumnie drugiej musimy podać wskaźniki, które stanowić będą

konkretny i mierzalny opis wskazanych przez nas celów. Wskaźniki

odnosić mają się do celów z trzech poziomów: Celu ogólnego, Celu

szczegółowego oraz Rezultatów. Na poziomie Działań nie podajemy

już wskaźników, zamiast nich wpisujemy Pole Środki/Zasoby, po−

trzebne do przeprowadzenia Działań.

Oprócz urealnienia i opisania celów, wskaźniki spełniają również inną

bardzo istotną rolę. To właśnie na ich podstawie dokonuje się moni−

toringu, a następnie oceny projektu.

Obiektywnie weryfikowalne wskaźniki powinny być opracowywane

zgodnie z opracowaną przez Amerykanów zasadą SMART:

S

pecific – ściśle określone, mierzące to, co powinny mierzyć

M

easurable – mierzalne

A

vailable at an acceptable cost – dostępne po akceptowalnej cenie

R

elevant – odpowiadające omawianemu celowi

T

ime−bound – ściśle określone w czasie

KOLUMNA TRZECIA: źródła weryfikacji

Pola, umieszczone w kolumnie trzeciej, mają zawierać informacje na

temat sposobu weryfikacji przedstawionych przez nas wskaźników.

W polach tych musimy dokładnie określić, z jakich źródeł weryfikacji

będziemy korzystali, aby stwierdzić, czy założone przez nas wskaźni−

ki zostały osiągnięte. Podobnie, jak w przypadku wskaźników istnieje

kilka zasad, którymi należy się kierować przy wyborze źródeł weryfi−

kacji. Nasze źródła powinny być:

wystarczająco dokładne

rzetelne

możliwe do uzyskania

właściwe ze względu na formę

względnie tanie (koszt ich uzyskania nie powinien być zbyt duży)

Co może stanowić źródło informacji? Mogą to być wyniki badań sonda−

żowych, sprawozdania urzędów, dane statystyczne opracowywane przez

różne instytucje, etc. Jeżeli dane źródło weryfikacji wydaje się nam zbyt

drogie lub zbyt skomplikowane, po prostu zastąpmy je innym.

[przewodniki]

9

[biuletyn informacyjny nr 11]

KOLUMNA CZWARTA: Założenia

Wypełnienie tej kolumny to jedno z najtrudniejszych zadań, związa−

nych z przygotowaniem matrycy logicznej projektu. Przez Założenia

należy rozumieć potencjalne ryzyka i czynniki zewnętrzne. Musimy

przewidzieć i opisać sytuacje zupełnie od nas niezależne. Przedsta−

wianie Założeń wymaga więc dokonania bardzo uważnej analizy oto−

czenia projektu. W otoczeniu projektu może wydarzyć się wiele rze−

czy, które będą miały wpływ na realizacje założonych celów. Bardzo

ważne jest, aby przed umieszczeniem jakiegoś Założenia w kolumnie

czwartej dokonać rzetelnej oceny, na ile założenie to jest prawdopo−

dobne, a także istotne dla projektu.

Rzetelne opracowanie założeń jest świetną okazją, aby sprawdzić, czy

projekt jest wykonalny. Jeżeli stwierdzimy, że nie jest wykonalny, to

konieczne będzie dokonanie zmian na poziomie Rezultatów, Działań,

a nawet Celu szczegółowego.

Zanim zakończymy pracę nad matrycą logiczną, powinniśmy jeszcze

sprawdzić, czy nasz logframe jest spójny i czy nie wymaga poprawek.

Najlepszym sposobem dokonania takiego ostatecznego sprawdzenia

jest zastosowanie metody Jak / Dlaczego. Ta bardzo prosta i skutecz−

na metoda polega na odczytywaniu pierwszej kolumny od góry do

dołu oraz od dołu do góry zadając jednocześnie pytania „Jak?” oraz

„Dlaczego?”. I tak, odczytując matrycę od góry do dołu, od Celu ogól−

nego aż do Działań, zadajemy pytanie „Jak?”. Natomiast odczytując

Jeszcze tylko sprawdzenie matrycy

>

[przewodniki]

10

matrycę od dołu do góry zadajemy pytanie „Dlaczego?” Jeżeli odpo−

wiedzi na zadawane przez nas pytania są spójne i dostrzec można

czytelny ciąg przyczynowo−skutkowy to stwierdzić możemy, że przed−

stawiona w pierwszej kolumnie logika działania jest poprawna.

Oprócz sprawdzenia spójności pierwszej kolumny, ostateczna wery−

fikacja matrycy powinna obejmować sprawdzenie, czy:

obiektywnie weryfikowalne wskaźniki oraz źródła weryfikacji są

rzetelne i możliwe do zweryfikowania (czy dane są osiągalne?);

założenia są realistyczne i czy odnoszą się do wszystkich istot−

nych obszarów ryzyka;

ryzyko związane z realizacją projektu jest akceptowalne;

prawdopodobieństwo zrealizowania założonych celów jest wystar−

czająco duże;

korzyści wynikające z projektu usprawiedliwiają przewidywane

koszty.

Jeżeli w wyniku tak przeprowadzonej analizy, mamy wątpliwości, czy

nasza matryca lub sam projekt są dobrze zaplanowane, nie pozostaje

nic innego, jak dokonać odpowiednich korekt. Najgorszym błędem,

jaki można popełnić przy przygotowaniu wniosku pomocowego, to

dać komuś powód, aby nasz wniosek odrzucić. Zmuszająca nas do

zwięzłości, spójności i przede wszystkim do rzetelnej samooceny,

matryca logiczna projektu, to doskonałe narzędzie pomagające ustrzec

się przed tym błędem.

Piotr Jaworski

[biuletyn informacyjny nr 11]

11

[projekty]

koncepcję projektu, coraz częściej mówiono o zmianie przepisów na

bardziej restrykcyjne, zapowiadano likwidację zachęt dla pracodaw−

ców, chcących zatrudnić niepełnosprawnych. Co więcej ustawodaw−

ca deklarował także zamiar likwidacji Zakładów Pracy Chronionej.

W konsekwencji spowodowałoby to wzrost bezrobocia wśród niepeł−

nosprawnych. W roku 2004 zwróciliśmy uwagę na znaczny wzrost

liczby wydanych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. W MOPS

panowało przekonanie, że powyższe przesłanki mają negatywne zna−

czenie emocjonalne dla dużej rzeszy wartościowych ludzi. Powodują,

że czują się oni wykluczeni, mają zaniżone poczucie własnej warto−

ści. Obawiano się zwłaszcza o osoby młode, z dobrym przygotowa−

niem zawodowym, które popadają w marazm z powodu braku per−

spektyw po zakończeniu edukacji. Z drugiej strony w mediach ogól−

nopolskich zaczęto promować zatrudnianie osób niepełnosprawnych.

Postanowiliśmy podjąć podobną inicjatywę skierowaną bezpośred−

nio do lokalnych pracodawców.

Projekt powstał przede wszystkim z chęci przeciwstawienia się wy−

kluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Istotą przedsięwzię−

cia było aktywizowanie , a tym samym przeciwdziałanie marginaliza−

cji i izolacji tej grupy społecznej.

Projekt przewidywał kilka działań. Pierwsze skierowane było bezpo−

średnio od osób niepełnosprawnych. Chcieliśmy, poprzez wzbudze−

nie większej aktywności i motywacji, wyrwać ich z marazmu i bezna−

dziejności. Drugie działanie, skierowane do lokalnych pracodawców

i decydentów, miało skłonić do zatrudniania osób niepełnospraw−

nych. Podczas prowadzenia kampanii informacyjno – promocyjnej

zamierzaliśmy niewiele mówić o ekonomicznej atrakcyjności tych

działań, a przede wszystkim odwoływać się do etyki. Chcieliśmy do−

konać także zmiany postrzegania niepełnosprawnych przez środowi−

sko lokalne, poprzez pokazanie ludzi, którzy mają swoje marzenia,

pragnienia i aspiracje.

Projekt „Od bierności do aktywności” miał charakter złożony i doty−

czył następujących rodzajów projektów :

doradztwo – poradnictwo zwiększające potencjał zawodowy i moż−

liwości uzyskania pracy przez osoby niepełnosprawne (typ 1a

w Wytycznych dla beneficjentów ubiegających się o dofinanso−

wanie projektów w ramach SPORZL, Działanie 1.4)

warsztaty psychologiczne ukierunkowane na zwiększenie aktyw−

ności zawodowej bezrobotnych osób niepełnosprawnych, podno−

szące zdolność do zatrudnienia osób niepełnosprawnych (typ 1b)

zmiana postaw społecznych wobec osób niepełnosprawnych,

szczególnie w środowisku pracy, poprzez: kampanie informacyj−

WYJŚCIE NAPRZECIW OCZEKIWANIOM
– EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

Aktywni niepełnosprawni

>

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Płocku jest realizato−

rem dwóch projektów współfinansowanych przez Europejski

Fundusz Społeczny, w ramach Sektorowego Programu Ope−

racyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004–2006 (SPO RZL).

Pierwszy skierowany jest do osób niepełnosprawnych w stop−

niu znacznym i umiarkowanym. Nosi nazwę „Od bierności

do aktywności”. Drugi „Światełko w tunelu EFS” adre−

sowany jest do osób długotrwale bezrobotnych, powyżej

24 miesięcy.

OD BIERNOŚCI DO AKTYWNOŚCI

Jednym z działań, realizowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Spo−

łecznej w Płocku, jest projekt „Od bierności do aktywności”, skiero−

wany do bezrobotnych osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym

i umiarkowanym. Jego cel , to przeciwdziałanie bezrobociu i wyklu−

czeniu społecznemu osób niepełnosprawnych. Projekt przeciwsta−

wia się funkcjonującemu w naszym społeczeństwie stereotypowi nie−

pełnosprawnego – biernego.

Gmina Płock prowadzi wiele działań, które mają na celu zrównanie

szans osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy i umożli−

wienie normalnego funkcjonowania w środowisku. Świadczy o tym

system placówek oświatowych oraz sieć pomocy instytucjonalnej,

oferowanej przez różne podmioty. Cyklicznie prowadzone kampa−

nie miały uzmysłowić społeczeństwu, że ludzie niepełnosprawni

mają takie same potrzeby i prawa, jak ludzie w pełni sprawni. Celem

tych działań było włączenie osób niepełnosprawnych do normal−

nego życia i w dłuższej perspektywie znalezienie zatrudnienia na

otwartym rynku pracy.

Analizując sytuację osób niepełnosprawnych, zwrócono uwagę na

bardzo niski poziom wykształcenia. Dodatkowym czynnikiem, utrud−

niającym normalne funkcjonowanie na otwartym rynku pracy, jest

brak zainteresowania ze strony pracodawców. Niepokojem napawał

także fakt, że środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Nie−

pełnosprawnych (PFRON), przeznaczone na aktywizację zawodową ,

którymi dysponuje Ośrodek Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej,

znajdujące się w strukturach MOPS w Płocku, są wykorzystywane

w coraz mniejszym stopniu. Systematycznie spada zainteresowanie

formami zatrudniania osób niepełnosprawnych, dofinansowanymi ze

środków publicznych (dostosowywanie nowych i istniejących miejsc

pracy dla osób niepełnosprawnych, refundacja środków na zatrud−

nienie asystenta osoby niepełnosprawnej, pożyczka na rozpoczęcie

działalności gospodarczej). W czasie, kiedy opracowywano wstępną

[biuletyn informacyjny nr 11]

[projekty]

no−promocyjne, skierowane do pracodawców, ich pracowników,

społeczności lokalnych i decydentów (typ 19).

Wymiernym sukcesem projektu ma być umożliwienie 60 proc. osób

niepełnosprawnych:

poprawienie zdolności motywacyjnych , to jest zwiększenie moty−

wacji i aktywności, zwiększenie wiary we własne siły, podniesienie

poczucia odpowiedzialności, podniesienie poziomu samooceny,

zwiększenie aspiracji zawodowych

poprawienie wizerunku – prezencji, samopoczucia, zwiększenie

zaangażowania,

Zakładaliśmy także osiągnięcie umiejętności praktycznych, jak:

umiejętność pisania życiorysu,

większą świadomość praw i obowiązków,

nabycie umiejętności interpersonalnych, komunikacyjnych, pracy

w zespole, dzięki zapewnionej możliwości kontaktu z innymi oso−

bami niepełnosprawnymi

Oficjalne rozpoczęcie projektu zostało zainicjowane konferencją

29 marca 2006 roku w Sali Sejmowej Urzędu Miasta, a zrobili to Pre−

zydent Miasta Mirosław Milewski oraz jego zastępca Piotr Kube−

ra. Konferencja dotyczyła sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku

pracy w Płocku. Prelegentami byli: dyrektor Miejskiego Ośrodka Po−

mocy Społecznej w Płocku – Mariusz T. Krzyżaniak, Rzecznik Osób

Niepełnosprawnych Urzędu Miasta Płocka – Marzenna Kalaszczyń−

ska−Kikiewicz, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Płocka ds. Rozwoju

Gospodarczego i Aktywnych Form Zwalczania Bezrobocia – Jaro−

sław Troch, p.o Dyrektora Wojewódzkiego Urzędu Pracy w War−

szawie filia w Płocku – Urszula Wojtalewicz, Kierownik Ośrod−

ka Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej Miejskiego Ośrodka Po−

mocy Społecznej w Płocku – Jadwiga Pernej, Z−ca Dyrektora

Powiatowego Urzędu Pracy w Płocku – Iwona Sierocka, Dorad−

ca zawodowy – osoba zajmująca się prowadzeniem warsztatów pra−

nabycie umiejętności korzystania z nowoczesnych technik komu−

nikacyjno−informacyjnych, ułatwiających poszukiwanie pracy,

umożliwiających lepsze zaprezentowanie się przyszłemu pracodaw−

cy, zwiększenie dostępu do źródeł informacji.

W przypadku problemów z realizacją, planowane było wykorzystanie

metody coachingu (coaching – nabywanie nowych umiejętności po−

przez korygowanie nieskutecznych zachowań. Metoda ta jest związana

z obserwacją człowieka w trakcie wykonywanej pracy, jego samooceną,

informacją zwrotną od coacha i wspólnym planowaniu nowych strate−

gii postępowania) wobec beneficjentów. Istotnym osiągnięciem miało

być zwiększenie wykorzystania technik ICT w poszukiwaniu pracy przez

osoby niepełnosprawne, wzrost ilości informacji oraz porad pozyski−

wanych drogą elektroniczną.

Rekrutację przeprowadzał Zespół Zarządzający, a zaangażowane w to były

komórki działające przy MOPS: Zespoły Pracy Socjalnej, Ośrodek Reha−

bilitacji Społecznej i Zawodowej, Zespół Orzekania o Stopniu Niepełno−

sprawności, a także inne podmioty: Powiatowy Urząd Pracy, Warsztaty

Terapii Zajęciowej działające w Płocku. Zakładaliśmy, że w projekcie

weźmie udział 100 osób spełniających założone wcześniej kryteria.

cownik MOPS – Iwona Dziugieł. Na konferencję zaproszeni byli

wszyscy radni samorządu Miasta oraz lokalni pracodawcy, którzy

zatrudniali osoby niepełnosprawne.

Na potrzeby projektu zostały wynajęte pomieszczenia w lokalu poło−

żonym w ścisłym centrum miasta, przystosowanym do potrzeb osób

niepełnosprawnych. Zaangażowano: dwóch doradców zawodowych,

dwóch psychologów oraz dwóch informatyków. Doradcy zawodowi

i psycholodzy świadczyli usługi w ramach poradnictwa zawodowego

i psychologicznego, koncentrujące się na poradnictwie grupowym

i indywidualnym, ukierunkowanym na właściwą ocenę możliwości

i aspiracji zawodowych osób, biorących udział w projekcie. Informa−

tycy uczyli obsługi komputera i korzystania z Internetu.

Pierwsza edycja projektu trwała od lutego do lipca 2006 r. Zajęcia

rozpoczęła grupa 25 osobowa, a ukończyło je 22 osoby.

Druga edycja projektu trwała od lipca 2006 do stycznia 2007 r. Na 28

osób, które rozpoczęły projekt, ukończyło 18. Z dwóch grup

9 osób podjęło zatrudnienie na umowę o pracę, jedna osoba podjęła

pracę na podstawie umowy zlecenia, 6 osób szkoliło się dalej,

5 osób podjęło pracę wolontariuszy, jedna osoba zamierzała prowadzić

12

Sukces projektu staje się realny

>

Anna Warczachowska – Beneficjent Projektu „Od Bierności do aktywności”.
Spotkanie z pracodawcami w ramach kampanii informacyjno−promocyjnej
Projektu (lato 2007).

Zespół Zarządzający Projektem (marzec) 2006 „Od bierności do aktywności”
Mariusz Krzyżaniak – Kierownik Projektu
Piotr Mrozek – Koordynator Projektu
Anna Wójcik−Mierzwiak – Asystent Koordynatora Projektu
Anna Majewska – Obsługa finansowo−księgowa Projektu

[biuletyn informacyjny nr 11]

[projekty][projekty]

13

własną działalność gospodarczą – powstał konspekt tej działalności.

Inni uczestnicy złożyli swoje dokumenty aplikacyjne w wielu instytucjach

i oczekiwało na rozmowy z pracodawcami. Kilka osób deklarowało pod−

jęcie kształcenia na wyższym poziomie, refundowanego ze środków

PFRON. Jedna osoba prowadziła sklep internetowy.

Trzecia edycja projektu rozpoczęła się w lutym 2007 r. i trwała do

lipca bieżącego roku. Rozpoczęło ją 20 osób, a ukończyło 18. Każda

edycja szkoleń kończyła się uroczystym wręczeniem dyplomów.

Osoby, zaangażowane w realizacje projektu, podejmowały działa−

nia mające na celu rozwój uczestników, ze szczególnym naciskiem

na odkrywanie własnych możliwości, budowanie poczucia warto−

ści, pokonywanie barier, które przeszkadzały w aktywnym funkcjo−

nowaniu na rynku pracy, budowaniu własnej kariery zawodowej.

Uczestnicy poddani byli ciężkiej pracy nad sobą, w trakcie której

doskonalili swoje umiejętności interpersonalne, związane z kontak−

tem z pracodawcą, świadomością mocnych stron, niezbędną do au−

toprezentacji. Uczyli się także sporządzać dokumenty aplikacyjne.

W trakcie trwania zająć każdy uczestnik wspólnie z doradcą zawodo−

wym tworzył swój projekt IPD – Indywidualny Plan Działania.

Zespół Zarządzający prowadził rekrutację w sposób ciągły – przy za−

angażowaniu komórek działających przy MOPS. Przyjmował zgło−

szenia osób spełniających powyższe kryteria, które deklarowały chęć

uczestniczenia w kolejnych edycjach projektu.

Od maja 2006 ruszyła kampania, informująca o projekcie. Składało się

na nią wiele elementów: płatne ogłoszenia prasowe, artykuły w lokalnej

prasie, broszurki i kalendarze listkowe, rozprowadzane w miejscach, gdzie

mogą przebywać osoby niepełnosprawne. Plakaty, ulotki, broszury roz−

powszechniane były na terenie miasta Płocka przez wolontariuszy, pra−

cowników socjalnych oraz osoby zaangażowane w realizację projektu.

Ponadto w ramach partnerstwa lokalnego osoby, zaangażowane w re−

alizację projektu, zapoznawały zainteresowanych z projektem podczas

narad, spotkań oraz konferencji, m.in. w październiku 2006r została

zorganizowana konferencja, podczas, której kierownik Projektu prezen−

tował cele, założenia oraz rezultaty projektu „Od bierności do aktywno−

ści”. Odpowiednie ogłoszenia były umieszczone na tablicach w MOPS.

Na kampanię propagującą idee zatrudniania osób niepełnosprawnych

wśród niepełnosprawnych składały się następujące elementy:

spotkania z pracodawcami,

spotkania osoby zajmującej się roznoszeniem ulotek z pracodawcami,

pikniki integracyjne.

Na każde spotkanie trwające około dwóch godzin zapraszano 30 pra−

codawców. Mówiono o pozytywach, tym bardziej, że płocki MOPS

zatrudniał 17 osób niepełnosprawnych.

Najciekawszą formą promocji były pikniki odbywające się nad Wisłą. Na

każde ze spotkań zaproszono przeszło 150 gości w tym decydentów, pra−

codawców oraz beneficjentów ostatecznych. Na pierwszym pikniku Rzecz−

nik Osób Niepełnosprawnych, podsumowując konkurs dla zakładów

pracy, wręczył jednemu z nich statuetkę Pracodawcy Przyjaciela Nie−

pełnosprawnych. W trakcie projektu zorganizowano trzy takie imprezy.

Pomysł całego kształtu projektu został stworzony przez powołany

w tym celu zespół. Później został powołany Zespół Zarządzający Pro−

jektem. Obecnie projekt koordynują: Mariusz T. Krzyżaniak – kie−

rownik projektu, Piotr Mrozek – koordynator projektu, Monika

Wiertkiewicz – asystent koordynatora, Katarzyna Zientara – ko−

ordynator administracyjno−księgowy.

Podczas realizacji projektu, w jego działania zaangażowani byli przede

wszystkim pracownicy MOPS. Jednak niezbędne wsparcie zostało

udzielone przez Pełnomocnika do Spraw Aktywnego Zwalczania Bez−

robocia, Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Płoc−

ka, Rzecznika osób niepełnosprawnych. Udało się także zacieśnić

współpracę z fundacjami i stowarzyszeniami działającymi na rzecz

osób niepełnosprawnych. Współdziałaliśmy zwłaszcza z organizato−

rami Warsztatów Terapii Zajęciowej.

Niewątpliwie pomoc osobom niepełnosprawnym leży w kompeten−

cjach gminy, jednak w Płocku można było wiele działań zrealizować,

ponieważ Miasto realizuje równocześnie zadania powiatu grodzkie−

go. Różne formy działania na rzecz osób niepełnosprawnych (system

placówek oświatowych, mieszkanie chronione, Środowiskowe Domy

Samopomocy, Warsztaty Terapii Zajęciowej, duża liczba stowarzy−

szeń poruszających się na niwie pomocy niepełnosprawnych) mogą

powodować, że osoby takie otrzymają pomoc, adekwatną do potrzeb.

Nadal jednak trzeba wiele dokonać w zakresie zatrudniania. Brakuje

elementu „zamykającego system” – dającego pracę.

Podczas realizacji pojawiło się także wiele problemów: fluktuacja kadry

zarządzającej projektem i bezpośrednio związanej z pracą z beneficjen−

tami ostatecznymi oraz w instytucji wdrażającej, niezgodne z harmono−

gramem przepływy środków z instytucji wdrażającej, duża konkurencja

podobnych projektów w Płocku. Jednak te wszystkie trudności nie znie−

chęciły osób pracujących w MOPS do konstruowania nowego projek−

tu, który kontynuowałby omawiane powyżej działania.

Całkowita wartość projektu wynosiła 670 144,80 PLN, wartość dofinan−

sowania z Unii Europejskiej to 80% powyższej kwoty – 481 230,98 PLN,

środki krajowe pochodzące z PFRON – 188 913,82 PLN, to 20 proc.

kwoty projektu.

Termin realizacji projektu: luty 2006 r. – marzec 2008 r.

Więcej informacji o projekcie „Od bierności do aktywności”
można otrzymać na stronie internetowej Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Płocku. www.aktywnosc.org.pl,

Założono link do strony promującej tenże projekt.

Mariusz T. Krzyżaniak

Kierownik Projektu

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku

Dotrzeć do społeczeństwa

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

[projekty]

Od kilkunastu lat w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Płocku

prowadzona jest analiza przyczyn korzystania z pomocy społecznej.

W ostatnim czasie dominującym powodem było bezrobocie i związa−

ne z nim ubóstwo. Dotyczy to zarówno osób sprawnych, jak i niepeł−

nosprawnych. W 2004 roku, gdy projekt tworzono, na 6221 środo−

wisk, które korzystały z instytucji pomocy społecznej, 4511 czyniły

to z powodu bezrobocia. Taki stan rzeczy trwa od 2000 roku.

Działania poprzedzone zostały dokładnym rozpoznaniem panującego

w mieście bezrobocia. W ostatnich dwóch miesiącach 2005 roku

przeprowadzono w partnerstwie z warszawską fundacją PRAESTER−

NO badania na populacji przeszło 1000 młodych, bezrobotnych,

korzystających z pomocy społecznej. Wyniki posłużyły do skonstru−

owania programu działań dla tej grupy osób. Oba projekty, adreso−

wane do różnych kategorii bezrobotnych, były elementami zdecydo−

wanie szerszych działań, angażujących także inne podmioty na tere−

nie Płocka. Należy wspomnieć o inicjatywach władz miasta (między

innymi program bezpłatnych przejazdów dla osób poszukujących pra−

cy, program prac społecznie użytecznych, utworzenie miejskiego urzę−

du pracy), jednostek podległych gminie (MOPS organizuje Kluby

pracy, pomaga w poszukiwaniu pracy, aktywizuje osoby bierne) i in−

nych podmiotów, które gminę Płock wspierają (Wojewódzki i Powia−

towy Urząd Pracy). Wpisuje się to wszystko w aktywną politykę rynku

pracy oraz integrację zawodową i społeczną osób zagrożonych

wykluczeniem społecznym.

Praca socjalna, prowadzona na bieżąco przez pracowników MOPS,

wskazywała na konieczność podejmowania działań aktywizujących

wobec klientów ośrodka, pozostających długotrwale bez zatrudnienia.

Powstał pomysł stworzenia projektu, w ramach którego prócz wsparcia

psychologicznego mogliby nauczyć się nowego zawodu. Dodatkowo

zamierzaliśmy szerzyć ideę wolontariatu i podnieść kompetencje pra−

cowników MOPS w zakresie szeroko rozumianej pracy socjalnej.

Głównym celem projektu było przeciwdziałanie zjawisku wyklucze−

nia społecznego i promocja aktywnej polityki społecznej, przez wspar−

cie grup szczególnego ryzyka. Projekt od początku realizacji opierał się

głównie na trzech działaniach: pierwsze adresowane było do 90 osób

długotrwale bezrobotnych (powyżej 24 miesięcy), korzystających

z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej i zarejestrowa−

nych w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy. Drugie skierowane było

do 95 pracowników MOPS w Płocku, zajmujących się osobami za−

grożonymi wykluczeniem społecznym. Trzecie skierowane było do

całej społeczności 120 tysięcznego miasta, na prawach powiatu grodz−

kiego i miało na celu promocję idei wolontariatu.

W pierwszym działaniu osoby długotrwale bezrobotne objęte zostały

wsparciem w ramach: reintegracji społecznej i reintegracji zawodo−

wej. Reintegracja społeczna opierała się na warsztatach motywacyj−

ŚWIATEŁKO W TUNELU EFS

nych i naukach planowania życia. Moduł był realizowany poprzez

zorganizowanie grupowych warsztatów terapeutycznych, prowadzo−

nych przez dwóch psychologów i dwóch doradców zawodowych.

Warsztaty obejmowały między innymi zagadnienia z zakresu komu−

nikacji interpersonalnej, sztuki skutecznego porozumiewania się, tre−

ningu zachowań asertywnych, wzmocnienia samooceny i poczucia

własnej wartości, umiejętności radzenia sobie ze stresem oraz wzmac−

niania motywacji do aktywności zawodowej i społecznej.

Natomiast reintegracja zawodowa realizowana była przez szkole−

nia zawodowe. Wybór zawodów wynikał z potrzeb lokalnego rynku

pracy oraz deklarowanych przez naszych klientów wyborów zawo−

dów, w których chcieliby pracować, jeśliby otrzymali stosowne wy−

kształcenie.

Aby atrakcyjność beneficjentów ostatecznych projektu, była duża na

lokalnym rynku pracy, wszystkie szkolenia zawierały moduł nauki ob−

sługi komputera i internetu.

W ramach drugiego działania projektu, pracownicy MOPS w Płocku

podwyższyli swoje kwalifikacje zawodowe, przez szkolenia z zakresu

pracy z osobami korzystającymi z pomocy społecznej oraz doskona−

lenie języków obcych. Przewidziano również udział w szkoleniach

z zakresu szeroko rozumianej pracy socjalnej, terapii rodzin i terapii

uzależnień.

Trzecie działanie, to kampania promująca wolontariat. Powiązane

została z integracją z rynkiem pracy osób zagrożonych wykluczeniem

społecznym. Aby dotrzeć do jak największego grona osób, urucho−

miona została bezpłatna infolinia telefoniczna 0 800 pod którą do

końca sierpnia 2007 r. można było uzyskać informację o tym, jak

zostać wolontariuszem. Miała być obsługiwana przez dwa dni w ty−

godniu.

Zakładaliśmy, że projekt, w zakresie rozwoju zasobów ludzkich, ukoń−

czy co najmniej 70 proc. uczestników. Dla takiej liczby przewidywali−

śmy opracowanie Indywidualnych Planów Działania (IPD). Przypusz−

czaliśmy, że po zakończeniu projektu dziewięć osób znajdzie zatrud−

nienie, pięć osób podejmie samozatrudnienie, dziesięć osób rozpocz−

nie nowe szkolenia lub będzie kontynuowało wcześniejsze. W związ−

ku z kampanią, promującą wolontariat, zakładaliśmy, że pięciu uczest−

ników projektu zostanie wolontariuszami. Rezultatem miała być po−

prawa zdolności motywacyjnych u naszych beneficjentów (zwiększe−

14

Szansa lepszego jutra

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

[projekty][projekty]

15

– ukończyło 28 osób, „Kosmetyczka z elementami wizażu” – ukoń−

czyło 17 osób, „Fryzjer” – ukończyło 8 osób, „Kucharz – Barman

z elementami przyjęć okolicznościowych” – ukończyło 16 osób, „Spa−

wacz z uprawnieniami c.o.2” – ukończyło 8 osób. Tylko 2 osoby ukoń−

czyły kurs Prawa jazdy kategorii C. W zakresie przedsiębiorczości

szkoliło się 20 osób. Dla wszystkich beneficjentów ostatecznych zo−

stały przygotowane Indywidualne Plany Kariery Zawodowej przez

doradców zawodowych. Wszyscy odbyli także cykl spotkań z psy−

chologami i doradcami zawodowymi. W trakcie szkoleń zawodowych

beneficjenci ostateczni objęci byli pośrednictwem pracy oraz doradz−

twem psychologicznym. Podczas warsztatów wykorzystywane były

nowoczesne techniki szkoleniowe.

W projekcie dla uczestników szkoleń przewidziano wyżywienie oraz

dodatki szkoleniowe. Dodatkowym wsparciem dla beneficjentów osta−

tecznych było zapewnienie opieki nad osobami zależnymi – dziećmi

do lat 7, w trakcie trwania szkoleń zawodowych. Wymiernym sukce−

sem projektu było między innymi zwiększenie znajomości nowocze−

snych technik informacyjno – komunikacyjnych w codziennym życiu

i pracy zawodowej.

Warto dodać, że wszyscy uczestnicy szkoleń otrzymali stosowne za−

świadczenia o ukończeniu szkolenia oraz skrypty i pomoce naukowe.

Konferencja, która zainaugurowała projekt, odbyła się 10 październi−

ka 2006 roku, w auli filii Politechniki Warszawskiej.. Miała nieco

odmienną formę od organizowanych wcześniej. Chodziło nam o za−

angażowanie młodzieży, zwłaszcza w ideę wolontariatu. Podczas kon−

ferencji omawialiśmy sytuację osób bezrobotnych na lokalnym rynku

pracy, przedstawiano ofertę szkoleń. Niespodzianką było wystąpie−

nie wolontariusza, który opowiedział o swojej pracy. Oprócz uczest−

niczących w konferencji podmiotów, zajmujących się bezrobotnymi,

zaproszeni byli radni samorządu miejskiego. Konferencja ta pozwo−

liła nam zacieśnić współpracę z różnymi instytucjami oraz promowa−

ła założenia projektu, wskazując na współfinansowanie działań ze środ−

ków Unii Europejskiej.

Na potrzeby projektu zaprojektowano logo, którym opatrzone były

materiały informacyjno−promocyjne. Zakupiono gadżety reklamowe:

notesy, kubki, długopisy, teczki tekturowe, koszulki z logo projektu

i EFS. W ramach promocji projektu zostały zaprojektowane i wydru−

kowane plakaty, ulotki, naklejki. Na budynku, w którym realizowany

jest projekt i mieści się Biuro Projektu, została powieszona tablica

informacyjna. Zakupiono flagę z logo EFS. Wszystkie dokonane za−

kupy zostały opatrzone naklejkami, z napisem, że ich zakup współfi−

nansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego

Funduszu Społecznego.

W ramach projektu prowadzona była kampania informacyjno−promo−

cyjna, skierowana na upowszechnianie i promocję wolontariatu,

w zakresie integracji z rynkiem pracy osób zagrożonych wykluczeniem

nie motywacji i aktywności, zwiększenie wiary we własne siły, pod−

niesienie poziomu samooceny, zwiększenie aspiracji zawodowych).

Beneficjenci mieli nabyć umiejętności praktyczne, takie jak: umiejęt−

ność pisania życiorysu, większa świadomość praw i obowiązków.

Wartością dodatnią w projekcie miały być nowe kwalifikacje zawodo−

we, poparte odpowiednimi zaświadczeniami.

Osiągnięcie zakładanych rezultatów miało być zagwarantowane po−

przez dobór personelu projektu o wysokich kwalifikacjach i doświad−

czeniu zawodowym, jak również wyborze podwykonawców – instytu−

cji szkoleniowych, posiadających doświadczenie w organizowaniu

szkoleń. W przypadku instytucji szkoleniowej, realizującej szkolenia

zawodowe, wymagane było doświadczenie w realizowaniu projektów

z EFS oraz certyfikat jakości ISO.

Zgodnie z założeniami projektu, wsparciem zostali objęci również

pracownicy MOPS. Szkolenia językowe ukończyło trzydziestu pra−

cowników. Natomiast w szkoleniach z zakresu terapii rodzin, pomocy

rodzinie i dziecku, terapii uzależnień, przeciwdziałaniu wypalaniu za−

wodowemu oraz szkolenia pracowników socjalnych, jak i udziału

w studium pomocy psychologicznej – wzięło udział siedemdziesiąt

osiem osób.

Rekrutacja beneficjentów ostatecznych z grona osób bezrobotnych

poprzedzona była wieloma działaniami, a sam projekt był jednym

z elementów zdecydowanie szerszych działań, przeznaczonych dla tej

kategorii klientów. Dzięki projektom pracownik socjalny otrzymał

dodatkowe narzędzia do aktywizowania osób zagrożonych wyklucze−

niem. Okazało się, że większość beneficjentów ostatecznych, to ko−

biety w wieku od 20 do 55 lat (średnia wieku 45). Wiek mężczyzn

oscylował w przedziale 23–54 lata (średnia wieku 48). Dominowały

osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym.

Natomiast rekrutacja pracowników przeprowadzona była zgodnie

z planem szkoleń, zgłoszonym przez kierowników i zatwierdzonym

przez dyrekcję. Na potrzeby rekrutacji powstały dwa odrębne regula−

miny rekrutacji beneficjentów ostatecznych (pierwszy na potrzeby re−

krutacji pracowników MOPS, drugi na potrzeby rekrutacji osób bez−

robotnych).

Rekrutacja osób bezrobotnych mimo, że poprzedzona dość intensyw−

nymi działaniami, nie do końca spełniła nasze oczekiwania. Kilka osób

zrezygnowało z zajęć podczas trwania projektu. Należało stosować

dość intensywne działania, by osoby, które szkolenia rozpoczęły, po

prostu je ukończyły. Czynnikiem motywującym miały być także miej−

sca, gdzie szkolenia prowadzono – Centrum Edukacji Grupa ORLEN

(wsparcie psychologów i doradców zawodowych), oraz miejsca prak−

tyk zawodowych. Łącznie szkolenia zawodowe ukończyło 85 osób

długotrwale bezrobotnych − beneficjentów ostatecznych projektu. Były

to szkolenia z zakresu: „Nowoczesne metody wykończeniowe w bu−

downictwie” – ukończyło 8 osób, „Opiekun ludzi starszych i dzieci”

15

Konsekwentnie do celu

>

W stronę społeczeństwa

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

społecznym. W jej ramach zaprojektowano i wydrukowano plakaty

i ulotki. Kolportaż materiałów informacyjno−promocyjnych był reali−

zowany na bieżąco. Plakaty, zachęcające do zostania wolontariuszem

oraz plakaty promujące projekt, zostały rozwieszone w Miejskim Ośrodku

Pomocy Społecznej w Płocku. Zaprojektowano i wykonano duże bil−

bordy, których celem była promocja idei wolontariatu. Umieszczono je

w centrum miasta. Podczas narad, konferencji i spotkań kierownik Pro−

jektu rozpowszechniał informacje, dotyczące projektu „Światełko w tu−

nelu EFS” oraz współfinansowaniu projektu ze środków Unii Europej−

skiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

W lokalnym dodatku gazet ogólnopolskich oraz lokalnych tygodnikach,

począwszy od września 2006 roku, ukazywały się ogłoszenia płatne,

w ramach promocji wolontariatu i Projektu. W Katolickim Radiu Płock

emitowane są spoty radiowe. W godzinach antenowych, o największej

słuchalności, emitowane są trzy wersje spotów promujących: projekt,

ideę Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ideę wolontariatu.

W ramach kampanii informacyjno−promocyjnej została uruchomio−

na bezpłatna infolinia telefoniczna, która w efekcie obsługiwana była

przez 5 dni w tygodniu, 8 godzin dziennie;

MOPS zagwarantował opiekę nad dziećmi beneficjentów ostatecz−

nych, którzy uczestniczyli w szkoleniach zawodowych. Do opieki nad

dziećmi został oddelegowany pracownik MOPS na okres 5 miesięcy.

W projekt zaangażowany był także specjalista do spraw zamówień

publicznych, prowadzący procedury zamówień publicznych. Informa−

tyk obsługiwał strony internetowe – umieszczał i aktualizował infor−

macje o realizacji projektu.

27 listopada 2006 roku zorganizowano imprezę integracyjną, promu−

jąca ideę wolontariatu. Po koncercie, w wykonaniu kwartetu smycz−

kowego Płockiej Orkiestry Symfonicznej, wręczono wolontariuszom

okolicznościowe dyplomy.

Projekt realizowany jest przez zespół w następującym składzie:

Mariusz T. Krzyżaniak – kierownik Projektu, Renata Grabar−

czyk – asystent kierownika Projektu, Anna Dembiewicz – koor−

dynator kampanii informacyjno−promocyjnej, Katarzyna Zientara

– koordynator administracyjno−księgowy

W początkowej fazie realizacji projektu głównym partnerem był Po−

wiatowy Urząd Pracy, który pomagał w rekrutacji. Następnie Zakłady

Doskonalenia Zawodowego – instytucja szkoleniowa, wyłoniona zgod−

nie z przepisami Ustawy „Prawo zamówień publicznych” – zajęły się

szkoleniami i praktykami zawodowymi, pośrednictwem pracy,

doradztwem psychologicznym. Oczywiście, posiadały one licencję

pośrednika pracy i certyfikat jakości. Ośrodek Szkolenia Kierowców,

wykonawca wyłoniony zgodnie z przepisami, organizował kurs prawo

jazdy kat. C. Podobnie było z instytucjami szkoleniowymi, przepro−

wadzającymi szkolenia dla pracowników ośrodka pomocy społecz−

nej. Z lektorami języków obcych zawarliśmy umowy−zlecenie. Ewalu−

acja, podobnie jak audyt projektu, były wykonywane w formie umów

cywilno−prawnych.

Podjęcie inicjatyw na rzecz osób wykluczonych i zagrożonych wyklu−

czeniem społecznym nie byłoby możliwe, gdyby nie wsparcie środ−

ków z zewnętrz i zrozumienie ze strony władz Miasta. W codziennej

pracy, nie stać nas na realizowanie nowych, niekonwencjonalnych

działań. Mamy nadzieję, że dzięki powyższym projektom uda się

osobom potrzebującym naszej pomocy, po prostu pomóc. Działa−

nia te przyczyniły się do integracji społecznej osób zagrożonych

wykluczeniem społecznym oraz podniesienia umiejętności pracow−

ników w pracy z tymi osobami. Obecnie w płockim MOPS każdy

Zespół Pracy Społecznej pracuje metodą projektu socjalnego. Prak−

tycznie każdego miesiąca wdrażane jest jakieś nowe działanie, skie−

rowane do grup dysfunkcyjnych.

Założenia, które miały się spełnić, udało się zrealizować. Zatrudnie−

nie znalazło trzydzieści osób z tego grona, pięć rozpoczęło samo−

dzielnie działalność gospodarczą, pięć osób skupionych jest w Klu−

bach Wolontariatu. W chwili obecnej przy każdym Zespole Pracy

Socjalnej działają Kluby Wolontariatu, skupiające po około dwadzie−

ścia osób. W najbliższym czasie zamierzamy zacieśnić współpracę

z Centrum Wolontariatu, działającym przy Urzędzie Miasta. Pośred−

nim rezultatem jest wzrost poziomu zaufania społecznego do insty−

tucji, jaką jest MOPS w Płocku. W wielu projektach, w których uczest−

niczymy, bierze udział coraz więcej nowych podmiotów.

Oczywiście, podczas realizacji projektu nie obyło się bez problemów.

Związane były ze zmianami przepisów prawa, narzucaniem ustawo−

wo MOPS kolejnych działań, nieterminowe przekazywanie środków

z Instytucji Wdrażającej, zmianami personalnymi. Jednak udało się

nawiązać i podtrzymać współpracę z innymi podmiotami, działający−

mi na podobnym polu.

Najważniejsze jednak, że osoby, które w wielu przy−

padkach nie były aktywne zawodowo, od początku lat

dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, teraz mają zawód.

Można rzec – bezrobotni z zawodem.

Obsługę projektu realizuje Departament Wdrażania EFS w Minister−

stwie Pracy i Polityki Społecznej. Wartość całkowita projektu wynosi

945 330,00 PLN. W tym wartość dofinansowania Unii Europejskiej

756 264,00 PLN. MOPS w Płocku zapewnił 20 proc. wkładu własne−

go – 189 066,00 PLN.

Termin realizacji projektu: 1 maj 2006 r. – 31 październik 2007 r.

Więcej informacji na temat projektu można uzyskać na stronach

MOPS w Płocku www.mopspl.pl w linku Projekt „Światełko

w tunelu EFS”.

Mariusz T. Krzyżaniak
Kierownik Projektu

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Płocku

[projekty]

16

[biuletyn informacyjny nr 11]

Zgodnie z przyjętymi założeniami, na realizację celów Narodowego

Planu Rozwoju na lata 2004−2006 przeznaczona została łączna suma

środków publicznych (krajowych i wspólnotowych) wynosząca

17 085,8 mln euro, z czego wartość dostępnych środków wspólnoto−

wych, to 12 814,9 mln euro. Jest to największa pula środków pomo−

cowych, jakie Polska otrzymała w dotychczasowej historii ze źródeł

zagranicznych, z przeznaczeniem wsparcia rozwoju społeczno−gospo−

darczego kraju.

Na powyższą kwotę alokacji na realizację Narodowego Planu Rozwo−

ju/Podstaw Wsparcia Wspólnoty składa się współfinansowanie sied−

miu programów operacyjnych, w wysokości 8 275,8 mln euro, jak

również współfinansowanie dwóch Inicjatyw Wspólnotowych – w wy−

sokości 355,3 mln euro. Programami wspieranymi w ramach wdra−

żania środków z  funduszy strukturalnych są:

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

(ZPORR) – 2,97 mld euro

POSTĘP WE WDRAŻANIU FUNDUSZY STRUKTURALNYCH W POLSCE
NA PRZESTRZENI 2007 ROKU (STAN NA KONIEC WRZEŚNIA 2007 R.)
W KONTEKŚCIE UREGULOWAŃ WYNIKAJĄCYCH Z ZASADY N+2

Wykres 1. Wartość złożonych wniosków, podpisanych umów o dofinansowanie oraz płatności, zrealizowanych z funduszy strukturalnych
w ramach programów operacyjnych oraz IW EQUAL i INTERREG III A, jako procent realizacji zobowiązań na lata 2004−2006, wg stanu na koniec
września 2007 r.(zastosowany kurs: 1 euro =3,8271 PLN).

1

Wszystkie cytowane dane pochodzą z informacji miesięcznej o stanie realizacji programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej.

Źródło: opracowanie IZ PWW na podstawie danych uzyskanych od instytucji zarządzających PO

1

.

Rok 2007, to właściwie przedostatnia prosta w proce−
sie wykorzystania środków wspólnotowych, przyznanych
Polsce na lata 2004−2006. Warto pamiętać, że okres
kwalifikowalności, obejmujący ramy czasowe realiza−
cji programów, w przypadku większości działań dobie−
ga końca z dniem 31 grudnia 2008 r. Wyjątkami od tej
reguły są działania przewidujące udzielenie pomocy
publicznej, gdzie okres kwalifikowalności wydatków
upływa z dniem 30 kwietnia 2009 r.

Oceniając stan wdrożenia programów, należy podkreślić, że proces

wnioskowania o wsparcie oraz dokonywania kontraktacji środków

unijnych dobiega końca, a do beneficjentów trafiło już blisko 60 proc.

dostępnej dla Polski, na lata 2004−2006, alokacji.

Aby zobrazować dotychczasowe osiągnięcia w realizacji polityki spój−

ności w Polsce, przypomnijmy, jakiego rzędu środki i na jakie cele

zostały przewidziane na lata 2004−2006.

[monitorowanie]

17

[biuletyn informacyjny nr 11]

[monitorowanie]

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przed−

siębiorstw (SPO WKP) – 1,25 mld euro

Sektorowy Program Operacyjny Transport (SPOT) – 1,16 mld euro

Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO

RZL) – 1,47 mld euro

Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja

Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich (SPO ROL)

– 1,19 mld euro

Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb

(SPO RYBY) – 201,8 mln euro

Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT) – 28,3 mln euro

Program Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A (IW Interreg IIIA)

Program Inicjatywy Wspólnotowej Equal (IW Equal).

Pozostała kwota wkładu wspólnotowego, w wysokości 4 183,8 mln

euro, stanowi środki Funduszu Spójności, wspierającego największe

projekty w dziedzinie środowiska i transportu.

Do końca września 2007 r. zawarto z beneficjentami umowy na łączną

kwotę 32,5 mld zł, co stanowi 98,8 proc. alokacji na lata 2004−

2006. W praktyce – biorąc pod uwagę projekty już wybrane i ocze−

18

kujące na zawarcie umów – rozdysponowano już prawie całość do−

stępnych środków.

Według stanu na koniec września 2007 r., wartość poprawnych for−

malnie wniosków, złożonych przez beneficjentów programów opera−

cyjnych perspektywy finansowej 2004−2006, wyniosła 72,9 mld zł,

co stanowi 221,9 proc. alokacji na lata 2004−2006. Nabór wniosków

ma w dalszym ciągu miejsce w nielicznych działaniach, w których

pozostały jeszcze środki do zakontraktowania. Jednakże większość

działań cechuje wysoka, łączna wartość wniosków, złożonych od po−

czątku uruchomienia programów 2004−2006, która znacznie przekra−

cza dostępną alokację środków z funduszy strukturalnych, przyzna−

nych dla danego działania.

Warto w tym miejscu zauważyć, że największym zainteresowaniem

beneficjentów cieszą się niezmiennie dwa programy operacyjne:

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjności przed−

siębiorstw (SPO WKP) oraz Zintegrowany Program Rozwoju Re−

gionalnego (ZPORR), gdzie osiągnięto wyjątkowo wysokie warto−

ści wnioskowanego wsparcia. Wyniosły one – w relacji procento−

wej do ogółu dostępnej w perspektywie finansowej 2004−2006 aloka−

cji środków strukturalnych – odpowiednio 364,3 proc. oraz 262,2 proc.

Bardzo satysfakcjonująca tendencja została odnotowana w ostat−

nich miesiącach, w zakresie wartości wniosków o udzielenie wspar−

Wykres 2. Wartość złożonych wniosków, podpisanych umów o dofinansowanie oraz płatnośc,i zrealizowanych z funduszy strukturalnych, w ramach
programów operacyjnych oraz IW EQUAL i INTERREG III A, jako procent realizacji zobowiązań na lata 2004−2006, wg stanu na koniec września 2007 r.
(zastosowany kurs: 1 euro = 3,8271 PLN).

Źródło: opracowanie IZ PWW na podstawie danych, uzyskanych od instytucji zarządzających PO

Stan realizacji programów współfinansowanych
z funduszy strukturalnych

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

[monitorowanie]

Według stanu na koniec września 2007 r., łączna wartość wniosków

o płatności pośrednie, skierowanych do Komisji Europejskiej, wzro−

sła do poziomu ponad 4,1 mld euro, co stanowi 47,95 proc. alokacji

dla Polski na lata 2004−2006. Strona polska otrzymała z KE, tytułem

płatności pośrednich, blisko 3,76 mld euro, co stanowi 43,78 proc.

dostępnej alokacji.

cia w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rybołówstwo

i przetwórstwo ryb, który to program dotychczas borykał się z pro−

blemem niewielkiego wnioskowanego wsparcia – tu wartość zło−

żonych wniosków, w odniesieniu do dostępnej dla programu alo−

kacji, wzrosła z 76,5 proc. (wg stanu na koniec grudnia 2006 r.) do

poziomu 105,9 proc., a więc o blisko 29 punktów procentowych na

koniec września br.

Łączna kwota środków zakontraktowanych wzrosła na koniec wrze−

śnia 2007 r. do poziomu ponad 32,5 mld zł, co stanowi 98,8 proc.

alokacji, dostępnej dla Polski na lata 2004−2006. Według stanu na

koniec września 2007 r., już w 75 działaniach na ok. 100 realizowa−

nych w ramach wszystkich programów operacyjnych NPR 2004−

2006, zakontraktowano ponad 90 proc. środków dostępnych dla

poszczególnych działań, w tym w 56 działaniach ponad 100 proc.

(w działaniach, w których wartość podpisanych umów jest wyższa

niż dostępna alokacja, dodatkowe projekty będą finansowane

z oszczędności, które powstaną w trakcie realizacji programów ope−

racyjnych).

Stopień zaawansowania procesu zawierania umów o dofinansowanie

projektów, w ramach poszczególnych programów, wykazuje

w dalszym ciągu dość wyraźne zróżnicowanie.

Najwięcej działań, o wartości podpisanych umów przekraczającej 100

proc. dostępnej alokacji, jest realizowanych w ramach Zintegrowa−

nego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – 12 tego typu

działań, w ramach PO Pomoc techniczna – 10 działań, w ramach

SPO Rozwój zasobów ludzkich – 8 działań oraz w ramach SPO Re−

strukturyzacja… – 9 działań.

Od początku realizacji programów operacyjnych do końca września

2007 r., beneficjenci otrzymali z funduszy strukturalnych refundacje

o wartości 18,7 mld zł, czyli 57 proc. alokacji, przyznanej Polsce na

lata 2004−2006. Stanowi to znaczny postęp w analizowanym okresie,

od stycznia do końca września 2007 r., jako że na koniec grudnia

2006 r. płatności te kształtowały się na poziomie 32 proc..

Według stanu na koniec września 2007 r., największych refundacji

na rzecz beneficjentów z kont programowych, przekraczających 50

proc. alokacji, dokonano w ramach trzech programów: ZPORR (64,5

proc. dostępnej alokacji), SPO Restrukturyzacja… (63,8 proc. alo−

kacji) oraz SPO RZL (57,7 proc.). Najniższy poziom płatności − poni−

żej 40 proc. alokacji dla programu − miał miejsce na koniec września

2007 r. w ramach IW Interreg (37,1 proc.).

W 2007 r. – porównaniu ze stanem na koniec grudnia 2006 r. –

największy procentowo wzrost płatności zanotowano w przypadku

SPO Transport (wzrost z 16 proc. do 46 proc. alokacji), IW INTER−

REG III A (wzrost z 14 proc. do 37 proc. alokacji na lata 2004−

2006), IW Equal (wzrost z 20 proc. do 49 proc. alokacji na lata

2004−2006) oraz SPO WKP (wzrost z 24 proc. do 47 proc. alokacji

na lata 2004−2006).

Instytucja Zarządzająca Podstawami Wsparcia Wspólnoty prowadzi stały

monitoring postępów we wdrażaniu środków z funduszy strukturalnych,

w ramach poszczególnych programów operacyjnych. Dane, zebrane

w procesie monitoringu, tj. wartość złożonych wniosków o dofinanso−

wanie, wartość zawartych umów i kwota faktycznie zrealizowanych płat−

ności, porównywane są z poziomem alokacji dla danego programu.

Umożliwia to z jednej strony, ocenę postępu w wykorzystaniu środków,

z drugiej zaś, pozwala ocenić poziom realizacji zobowiązań, wynikają−

cych z zasady n+2, będącej, zgodnie z art. 31 Rozporządzenia Rady WE

nr 1260/1999, jedną z kluczowych reguł zarządzania finansowego pu−

blicznymi środkami wspólnotowymi. Stanowi ona, że państwo człon−

kowskie, które do końca roku n+2 złożyło wnioski o płatność, opiewa−

jące na kwotę mniejszą niż roczna transza środków alokowanych w roku

n, bezpowrotnie traci kwotę różnicy. Komisja Europejska anuluje auto−

matycznie część zobowiązania, które nie zostało uregulowane przez płat−

ność zaliczkową lub dla którego KE nie otrzymała wniosku o płatność,

do końca drugiego roku, po roku dokonania zobowiązania.

Zgodnie z zasadą n+2, wymagany poziom wydatków, certyfikowa−

nych do KE do końca 2007 r., w skali wszystkich programów ope−

racyjnych (bądź funduszy w przypadku ZPORR), powinien wynieść

co najmniej 41 proc. alokacji na okres programowania 2004 –

2006 (alokacja 2004 – 2005, czyli 57 proc. alokacji 2004–2006,

pomniejszona o płatność zaliczkową w wysokości 16 proc. alo−

19

Wykres 3. Wartość płatności, dokonanych z kont programowych,
od początku uruchomienia programów, jako procent realizacji zo−
bowiązań na cały okres programowania 2004−2006, wg stanu na
koniec grudnia 2006 r. oraz września 2007 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych gromadzonych przez IZ PWW

[biuletyn informacyjny nr 11]

kacji 2004 − 2006). Poziom wydatków, certyfikowanych do KE,

wynika bezpośrednio z poziomu płatności z funduszy struktural−

nych, a zatem niezbędne jest osiągnięcie, jak największego po−

ziomu tych płatności.

W celu zidentyfikowania programów, w których mogą wystąpić w 2007 r.

trudności w realizacji zobowiązań, na poziomie wynikającym z zasady

n+2, konieczne jest oszacowanie poziomu płatności, dokonanych na

rzecz beneficjentów na koniec 2007 r. Poniższy wykres przedstawia

poziom płatności na koniec września oraz szacunkowy poziom płatno−

ści na koniec listopada 2007 r.

2

(ustalony na podstawie dynamiki mie−

sięcznych płatności w okresie od stycznia do września 2007 r.).

Monitoring realizacji programów, współfinansowanych ze środków

unijnych, prowadzony przez Instytucję Zarządzającą Podstawami

Wsparcia Wspólnoty, wskazuje, na podstawie szacowanego poziomu

płatności na koniec listopada 2007 r., iż możemy wyodrębnić zasad−

niczo trzy grupy programów:

1) Programy, w których poziom płatności z kont programowych na

koniec listopada 2007 r. z dużym prawdopodobieństwem przekro−

czy (lub już przekroczył) 57 proc. alokacji na lata 2000−2006. Te

programy to:

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (część

współfinansowana z EFRR, tj. priorytety 1, 3, 4)

SPO Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz

rozwój obszarów wiejskich

SPO Rozwój zasobów ludzkich

oraz dwa programy realizowane w ramach IW INTERREG III A:

Polska – Słowacja

Polska – Czechy

2) Programy, w których poziom płatności z kont programowych już

przekroczył 41 proc. całej alokacji, umożliwiając w ten sposób wy−

słanie do KE wniosków o refundacje, o wartości wystarczającej by

spełnić zasadę n+2. Te programy to:

SPO Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw

IW EQUAL

SPO Transport

PO Pomoc techniczna

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (część

współfinansowana z EFS, tj. priorytet 2)

SPO Rybołówstwo i przetwórstwo ryb

oraz program Polska – Białoruś – Ukraina realizowany w ramach

IW INTERREG III A:

3) Programy, dla których, biorąc pod uwagę dotychczasowe tempo

płatności, poziom płatności na koniec listopada 2007 r. może nie

przekroczyć minimalnego poziomu, umożliwiającego certyfikowanie

do KE wydatków gwarantujących spełnienie zasady n+2. W tej grupie

znajdują się trzy programy IW INTERREG III A:

Polska – Meklemburgia – Pomorze Przednie/Brandenburgia

3

Polska – Saksonia

Polska – Litwa – Rosja

Polska Brandenburgia

Należy jednak podkreślić, że w przypadku IW INTERREG III każdy

program dysponuje jednym, wspólnym dla strony polskiej i part−

nerów zagranicznych, kontem programowym. W związku z tym,

ewentualne anulowanie zobowiązań finansowych, w wyniku zasto−

sowania zasady n+2, dotyczy całości budżetu danego programu.

Z tego wynika, iż w przypadku, gdy poziom wydatkowania środków,

w ramach polskiej części alokacji, nie osiągnie wymaganego mini−

malnego poziomu, a bilans w ramach całego budżetu programu ten

poziom przekroczy, nie nastąpi anulowanie zobowiązań w ramach

polskiej części alokacji.

Podsumowując powyższe, należy wyraźnie podkreślić, iż dotychcza−

sowe doświadczenia, związane z realizacją programów, jakkolwiek

będące same w sobie wyzwaniem – co obrazuje chociażby liczba

realizowanych projektów, współfinansowanych ze środków unijnych

(ok. 84 tys. projektów w skali kraju) – stanowią przede wszystkim

wstęp do znacznie poważniejszego etapu realizacji polityki spójności

w Polsce, jakim będzie wykorzystanie środków dostępnych na lata

2007−2013.

Pierwsze trzy lata realizacji polityki spójności w Polsce niewątpliwie

pozwoliły na nabycie cennych doświadczeń – tak po stronie admini−

stracji, jak i beneficjentów – jak również na zweryfikowanie w prakty−

ce, przyjętych założeń systemowych.

Co jest najistotniejsze, w oparciu o powyższą wiedzę, można doko−

nać wyboru i utrwalenia najlepszych praktyk we wdrażaniu funduszy

unijnych, a także identyfikacji i definicji potencjalnych utrudnień

w absorpcji środków unijnych, co z kolei jest punktem wyjścia do

stworzenia udoskonalonych rozwiązań i procedur, pozwalających na

uniknięcie ewentualnych trudności, podczas wdrażania nowego pla−

nu finansowego na lata 2007−2013, a tym samym na podniesienie

skuteczności, efektywności i dynamiki wykorzystania środków.

[monitorowanie]

20

2

Przyjęto założenie, iż ostateczny termin poniesienia wydatku z konta programowego, umożliwiający certyfikowanie go do Komisji Europejskiej przed końcem 2007 r.,

to koniec listopada br.

3

Dla programów Polska – Meklemburgia – Pomorze Przednie/Brandenburgia oraz Polska – Saksonia minimalny poziom wydatków wynosi ok. 60 proc.

[biuletyn informacyjny nr 11]

21

[fundusze strukturalne w regionie]

Tego dnia, już o północy, na festynach w wielu miastach Polski

wystrzeliwały fajerwerki. Był 1 maja 2004 roku. Jedni politycy feto−

wali zwycięstwo z euroentuzjastami, inni razem z eurosceptykami

marszczyli czoła. Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Zyskali−

śmy możliwość swobodnego podróżowania po Europie z dowodem

osobistym, czy zdobycia legalnej pracy za granicą. Przede wszyst−

kimi pojawiła się szansa na rozwój gospodarczy, ekonomiczny i spo−

łeczny, w tempie na jakie sami – po trudnym okresie transformacji

– nie bylibyśmy w stanie sobie pozwolić.

Jednak zdecydowana większość społeczeństwa, bez względu na to

czy w sondażach deklarowała postawę „za” czy „przeciw”, zupełnie

nie zdawała sobie sprawy z tego, co oznacza nasze wejście do struk−

tur unijnych. Stąd, w pierwszych miesiącach po wstąpieniu, nara−

stające obawy, na przykład o gwałtowny wzrost cen. Pamiętamy,

jak w panice wykupywano cukier we wszystkich marketach. Brak

powszechnej wiedzy na temat możliwości, jakie niesie ze sobą na−

sza obecność w Unii, przejawiał się też inaczej – unijne środki sta−

tystyczny Kowalski traktował, jak jakieś mityczne bogactwa, do któ−

rych on nie będzie miał dostępu. Niedowiarków nie przekonywali

ani urzędnicy, którzy mieli już doświadczenie, chociażby z SAPARD,

PHARE czy ISPA – ani też ci, którzy już z nich skorzystali, czyli

beneficjenci tych programów.

Bez względu na wątpliwości musieliśmy po prostu wziąć się do pra−

cy, ponieważ Polska stanęła w kolejce po unijne pieniądze i nie mo−

gliśmy przespać naszej szansy. Rozpoczął się trzyletni okres progra−

mowania 2004–2006. Na ten czas Unia Europejska przeznaczyła dla

Polski 12,8 mld euro. Region łódzki, tak jak i pozostałe, musiał od−

naleźć się w regułach i możliwościach Europejskiej Polityki Regio−

nalnej. Nie było łatwo. Musieliśmy wszyscy – i urzędnicy, i benefi−

cjenci – nauczyć się jej zasad. Najwięcej trudności niosły ze sobą

skomplikowane i zmieniające się procedury, na każdym etapie pro−

jektów: od ich przygotowania, przez zatwierdzanie aż do rozliczenia.

Wnioskodawcy często stawali przed nimi bezradnie. Niełatwo było

im zrozumieć, że każdy, nawet ich zdaniem banalny szczegół ma

znaczenie. Poprawność wniosku może zależeć na przykład od tego,

w jaki sposób wpisano w nim datę. My, urzędnicy nie mogliśmy

pozwolić, żeby z błahego powodu przepadł jakiś ważny dla regionu

projekt. Zawsze, gdy była taka potrzeba, po prostu pomagaliśmy.

I my, i wnioskodawcy wspólnie zdobywaliśmy doświadczenie. Niech

świadczy o tym opinia Związku Gmin Regionu Łódzkiego, w której

samorządowcy dziękują za dobrą współpracę z Urzędem Marszałkow−

skim i pomoc w zdobyciu pieniędzy z funduszy unijnych. Wspólnie

osiągnęliśmy konkretne efekty.

Na lata 2004–2006 województwo łódzkie dostało 157,1 mln euro na

dofinansowanie projektów w ramach Zintegrowanego Programu Ope−

racyjnego Rozwoju Regionalnego. Wprowadzeniem ZPORR w życie

lub jak wolą inni – wdrażaniem go, zajmował się w dużej mierze

Samorząd Województwa Łódzkiego. Część działań programu wdra−

żały: Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego SA (działanie 2.5 i 3.4),

Wojewódzki Urząd Pracy w Łodzi (działanie 2.1, 2.3 i 2.4), Regional−

ne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi (działanie 2.2) oraz Łódzki

Urząd Wojewódzki, jako Instytucja Pośrednicząca.

Urząd Marszałkowski w Łodzi przeprowadził osiem naborów wniosków

w ramach priorytetu I i III ZPORR oraz działania 2.6 z priorytetu II. Do

rozpatrzenia przyjęliśmy 732 projekty o wnioskowanej wartości dofinan−

sowania blisko 1,5 mld zł. Ocenę formalną, dokonywaną w oparciu o

kryteria formalne − określone w Uzupełnieniu Zintegrowanego Programu

Operacyjnego Rozwoju Regionalnego – przeszło 608 projektów. Potem

był czas oceny merytorycznej. Pozytywną otrzymało 514 projektów,

z których 238 o łącznej wartości dofinansowania około 571,3 mln zł,

zostało wybranych przez Zarząd Województwa Łódzkiego w celu dofi−

nansowania. W ten sposób, między beneficjentów, rozdysponowane

zostały praktycznie wszystkie środki, jakie Łódzkie dostało na ten okres

programowania. Wybrane do finansowania projekty z priorytetów

I i III, zgodnie z procedurą, zostały przekazane do Instytucji Pośred−

niczącej, czyli Łódzkiego Urzędu Wojewódzkiego. Do 20 czerwca 2007 r.

Wojewoda podpisał 221 umów z beneficjentami, na kwotę około

555 mln zł, co stanowiło 86 proc. wszystkich wniosków, wybranych do

dofinansowania. W trakcie realizowania są pozostałe umowy.

Przez trzy lata realizacji ZPORR, Zarząd Województwa Łódzkiego kon−

centrował się na właściwym wykorzystaniu potencjału regionu. Dzię−

ki temu możliwe stały się liczne inwestycje, z których część została

już zrealizowana, a pozostałe lada dzień zostaną oddane do dyspozy−

cji mieszkańców naszego województwa. Wszystkie wpływają na pod−

niesienie poziomu codziennego życia w regionie. Składają się bo−

wiem na to, co nazywamy rozwojem społeczno–gospodarczym.

W tym trzyletnim okresie zaistniało wiele problemów. Na początku,

potencjalni beneficjenci byli pełni obaw, popełniali wiele najprost−

szych błędów. Natomiast my – mieliśmy za mało ludzi, za mało sprzętu

i za małe doświadczenie. Słaby przepływ informacji i danych między

poszczególnymi instytucjami, kłopoty z systemem SIMIK, przedłuża−

jące i zmieniające się procedury, błędna interpretacja przepisów przez

beneficjentów – wszystko to rodziło nieporozumienia i dodatkowy

stres dla obu stron: wnioskodawcy i urzędnika.

Co przeważało przy wyborze projektów? Mieliśmy na uwadze równo−

mierny rozwój regionu. Spośród projektów, które spływały do Urzę−

UNIJNE DOŚWIADCZENIA

Jak to działało?

>

Trudne początki

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

[fundusze strukturalne w regionie]

22

du Marszałkowskiego, wybieraliśmy te o kluczowym znaczeniu, a jed−

nocześnie dotykające różnych dziedzin życia, tak żeby niesione przez

nie korzyści były, jak najlepiej i najszybciej odczuwalne. Dlatego do−

finansowanie otrzymały zadania z różnorodnych zakresów – od infra−

struktury komunikacyjnej, ochrony środowiska, przez edukację,

kulturę, aż po rozwój mikroprzedsiębiorczości i społeczeństwa infor−

macyjnego.

...mógłby zapytać mieszkaniec Łodzi albo Wielunia. Odpowiedzi są

proste. Korzyści ze zrealizowanych projektów namacalne. Dzięki do−

finansowaniu ze ZPORR powstało i zostało zmodernizowanych bli−

sko 70 km dróg, którymi dziś jeździmy. W wielu gminach nowocze−

sne oczyszczalnie ścieków pozwalają dbać o środowisko – tak jak

w gminie Mniszków, gdzie zrealizowany został projekt o wartości po−

Ocena wniosków była sprawą o tyle trudną, że pieniędzy zawsze jest

mniej niż chętnych i mniej niż dobrych pomysłów. Przy wyborze kie−

rowaliśmy się więc znaczeniem projektu dla rozwoju całego woje−

wództwa, danej gminy czy instytucji. Chętniej też wybieraliśmy pro−

jekty zintegrowane. Znakomitym przykładem są projekty związane

z radomszczańską strefą przedsiębiorczości. W ich ramach przekaza−

liśmy ze środków unijnych ponad 11 mln złotych na budowę drogi

Co z tego mam?

>

nad 11 mln złotych. W lepszym stanie są wyremontowane i doposa−

żone placówki służby zdrowia. Nie zapominaliśmy o kulturze – inwe−

stycje w tej dziedzinie to m. in. 5,5 mln złotych na stworzenie

Europejskich Scen Teatru im. Jaracza w Łodzi, ze scenami w Piotr−

kowie Trybunalskim, Radomsku, Skierniewicach i Sieradzu. Inwe−

stowaliśmy też w obiekty sportowe, przeznaczone dla dzieci i mło−

dzieży. Dzięki temu powstały nowoczesne hale sportowe w Szczer−

cowie, Bolimowie czy Rzeczycy, przyszkolne sale gimnastyczne

w Drużbicach oraz Justynowie. Po ulicach jeżdżą ambulanse ze

znakiem ZPORR.

dojazdowej do strefy ekonomicznej i 3 mln złotych na kompleksowe

uzbrojenie wchodzących w jej skład terenów. Dzięki tej inwestycji

Radomsko zaoferowało potencjalnym inwestorom 164 ha terenu,

posiadającego infrastrukturę drogową, położonego przy atrakcyjnym

skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych. Tak dobra oferta szybko za−

owocowała – w tym miejscu powstało wiele miejsc pracy w nowych

przedsiębiorstwach. Co również jest ważne dla mieszkańców tego

terenu – nowa droga wpłynęła na bezpieczeństwo i płynność ruchu

kołowego. Największą korzyścią było to, że przyznanie środków na te

przedsięwzięcia zadecydowało, że właśnie w Radomsku swoją inwe−

stycję ulokowała firma INDESIT.

Podobnie jest z remontem Pałacu w Złoczewie. Daje on korzyści nie

tylko lokalnej społeczności – wzbogaca ofertę turystyczną całego re−

gionu. Na tę inwestycję z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regio−

nalnego przeznaczonych zostało 1,3 miliona złotych. Projekt, zgło−

szony przez Gminę Złoczew, polegał na remoncie zabytkowego bu−

dynku pałacowego i przekazaniu go na potrzeby społeczno–kultural−

ne miasta i gminy. Prowadzone tam prace konserwatorskie i badaw−

cze pozwoliły odsłonić fragmenty polichromii na ścianach i na sufi−

cie, co podniosło wartość obiektu, jako zabytku kultury. Odnowiony

pałac stał się wizytówką Złoczewa.

A co dla nas? – pytają łodzianie. Także stolica województwa skorzy−

stała w minionym okresie programowania. Swoją konkurencyjność,

na tle innych regionów, poprawiała między innymi za pomocą inwe−

stycji, dofinansowanych ze środków ZPORR. Jedną z najbardziej istot−

nych jest bez wątpienia Muzeum Sztuki. Całkowita wartość tego pro−

jektu to ponad 52 miliony złotych, przy czym ze ZPORR pochodzi

ponad 17 mln złotych. Zakończenie inwestycji przewidziane jest na

przyszły rok. Wtedy to odnowiony i unowocześniony XIX–wieczny

budynek pofabryczny, w dawnym imperium Poznańskiego, przy ulicy

Ogrodowej, będzie gotów, żeby tworzyć w nim prestiżową placówkę

Oczyszczalnia ścieków w Mniszkowie

Hala sportowa w Rzeczycy

Radomszczańska strefa przedsiębiorczości

[biuletyn informacyjny nr 11]

[fundusze strukturalne w regionie]

23

kulturalną. Największym wyzwaniem jest tu zmiana sposobu użytko−

wania i przebudowa istniejącego budynku, tak żeby powstająca w nim

nowa siedziba Muzeum Sztuki pozwoliła w pełni wyeksponować jego

zbiory i zbudować tu jedną z najważniejszych placówek muzealnych

w kraju, a nawet w Europie. Co ważne projekt przewiduje, że budynek

w całości zostanie dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych,

łącznie z możliwością zatrudnienia ich jako pracowników.

wość rozwoju jedynej w Polsce placówki kultury, prezentującej hi−

storię polskiego włókiennictwa. Dzięki projektowi Łódź uzyska

1,3 ha zrewitalizowanej powierzchni zabytkowej zespołu pofabrycz−

nego i parkowego. Równocześnie projekt pozwoli uchronić od znisz−

czenia siedem zabytkowych budynków drewnianych, charakterystycz−

nych dla zabudowy fabrycznej Łodzi II połowy XIX i początku XX wieku.

Popatrzmy też na całe województwo. Realizacja projektów w ramach

ZPORR sprawiła, że po trzech latach działania programu, Łódzkie stało

się miejscem, które coraz częściej wybierają inwestorzy o światowej

marce: Indesit, Bosch, Philips, Gilette, Dell.

To chyba najlepsza ocena tego, co udało się zrobić.

Na szczęście, nic nie zostało z nieufności pierwszych miesięcy po

wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Zmienia się opinia społecz−

na na temat pozyskiwania unijnych funduszy, zmienia się mental−

ność.Nic tak nie motywuje, jak dobry przykład. Żadna ulotka infor−

macyjna nie zdziała tyle, co droga, którą wybudowano w sąsiedniej

gminie, czy oczyszczalnia ścieków, na którą fundusze wyrwał od Unii

burmistrz zza miedzy. Dzięki takim wzorom unijne pieniądze stały się

dla Polaków czymś bardzo realnym, a nie tylko opowieścią polityków

na kolejnej konferencji prasowej.

W naszym województwie motywacją dla innych mogą być osiągnię−

cia gminy Uniejów – pięć realizowanych projektów, spójna komplek−

sowa wizja i konsekwencja w działaniu – a przede wszystkim dobre

pomysły, projekty i wreszcie wnioski o dofinansowanie.

Zresztą, to nie jedyna duża inwestycja związana z kulturą, realizowa−

na w Łodzi z udziałem środków ZPORR. Kolejna to zagospodarowa−

nie kompleksu fabrycznego Geyera. Z Europejskiego Funduszu Roz−

woju Regionalnego przeznaczone zostało na ten cel 15, 4 mln zło−

tych, a prace mają być zakończone za rok. Bezpośrednim celem pro−

jektu jest odbudowa i zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz stwo−

rzenie pełniejszej oferty kulturalnej miasta. Zostanie on zrealizowany

poprzez rozbudowę Centralnego Muzeum Włókiennictwa oraz wy−

kreowanie jedynego w Polsce Skansenu Miejskiej Architektury Drew−

nianej. Pozwoli to na prezentację zgromadzonych zbiorów i da możli−

Źródło: Urząd Marszałkowski w Łodzi

Najlepsi z najlepszych

>

Rodzaje projektów realizowanych w ramach ZPORR

Wizualizacja Muzuem Sztuki w Łodzi

zagospodarowanie odpadów

3%

drogowe

ochrona zdrowia

wodno−kanalizacyjne

6%

turystyka

4%

rewitalizacja obszarów miejskich

kultura

sport

16%

19%

39%

0%

energia odnawialna i ochrona powietrza

3%

3%

3%

edukacja

4%

infrastruktura społeczeństwa
informacyjnego

[biuletyn informacyjny nr 11]

[fundusze strukturalne w regionie]

24

Wszystkie projekty dotyczyły stworzenia, w bogatym w źródła geoter−

malne Uniejowie, warunków do rozwoju turystyki. Na otwartą pły−

walnię przeznaczono 4,4 mln złotych, kolejne 1,5 miliona złotych na

budowę budynku gastronomicznego z zapleczem gospodarczym, na

terenie tworzonego kompleksu termalno–basenowego. Nie zapomnia−

no też o innym z atutów Uniejowa – o zespole zamkowo–parkowym.

Projekt, który zakładał jego zmodernizowanie, zyskał akceptację i przy−

niósł gminie następne półtora miliona złotych. Remont dróg wewnętrz−

nych i dojazdowych a także parkowych alejek, oświetlenie uliczne

drogi dojazdowej do zamku w Uniejowie – wszystko to znacznie pod−

nosi turystyczną atrakcyjność obiektu. Władze miasta i gminy wiedzą,

że turystów nie wystarczy zachęcić do przyjazdu. Trzeba przygoto−

wać dla nich interesujące propozycje spędzenia czasu. Dlatego kom−

pleksowo przygotowany plan rozwoju turystycznego Uniejowa obej−

muje budowę kompleksu „Wrota czasu” – a to oznacza na pierw−

szym etapie inwestycji kolejne 3 miliony ze ZPORR. Przedmiotem

tego projektu jest budowa tzw. wioski rycerskiej „Castrum Antiqua”.

lepsze ich rozdysponowanie. Będzie to o tyle łatwiejsze, że w minio−

nym okresie zdobyliśmy wiedzę, które programy były dobrze wyko−

rzystywane i na jakie projekty było największe zapotrzebowanie. Dzięki

nowemu podziałowi na Regionalne Programy Operacyjne (RPO), wię−

cej pieniędzy będzie można przeznaczyć na wspieranie zmian gospo−

darczych. To jest na inwestycje w gospodarkę opartą na wiedzy, roz−

wijanie przedsiębiorczości, badania, współpracę między szkolnictwem

wyższym a przedsiębiorstwami a także innowacje, dostęp do infra−

struktury transportowej oraz telekomunikacyjnej. W ramach środków

wspólnotowych na lata 2007–2013 Polsce przyznano 67,3 mld euro.

Z tej puli region łódzki ma otrzymać, na Regionalny Program Opera−

cyjny Województwa Łódzkiego 863 mln euro.

W ramach RPO WŁ 2007–2013 realizowane będą zadania jednostek

samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw

ale i innych instytucji oraz organizacji publicznych lub prywatnych.

Dofinansowanie projektów, realizowanych w ramach priorytetów RPO WŁ,

Najpierw trzeba dokończyć to, co zostało rozpoczęte w ciągu minio−

nych trzech lat. Zgodnie z obowiązującą zasadą n+2, rozliczenie fi−

nansowe projektów i ich kontrola powinny dobiec końca do połowy

2008 roku. Pewnie trudno sobie wyobrazić, że żmudne monitorowa−

nie postępu realizacji projektów i prowadzenie rzetelnej sprawozdaw−

czości, może dawać satysfakcję. A jednak – każdy skończony, wła−

ściwie rozliczony projekt i wreszcie wypłacone pieniądze wniosko−

dawcom i urzędnikom dają poczucie dobrze wykonanej pracy.

Tymczasem, zadań będzie coraz więcej. Z jednej strony mamy spraw−

dzanie wniosków o płatność a z drugiej przygotowania do nowego

okresu programowania.

W najbliższych latach będziemy mieć do dyspozycji zdecydowanie

więcej unijnych pieniędzy. Mamy też nowe narzędzia, umożliwiające

wyniesie maksymalnie 85 proc. W uzasadnionych przypadkach, gdy

osiągnięcie celów z wykorzystaniem tylko interwencji wspieranych

z EFRR nie będzie wystarczające, możliwe stanie się finansowanie

w ramach projektów kosztów kwalifikowanych Europejskiego Fundu−

szu Społecznego (cross–financing).

W lutym tego roku, Zarząd Województwa Łódzkiego przyjął wstępną

listę projektów do wsparcia w ramach Indykatywnego Planu Inwesty−

cyjnego dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

Łódzkiego na lata 2007–2013 (IPI).

Czym jest IPI? Jest to wykaz najważniejszych dla województwa łódz−

kiego planów inwestycyjnych na lata 2007–2013. Kluczowym jest tu

fakt, że umieszczenie projektu w IPI daje gwarancję jego realizacji

i wiąże się z rezerwacją środków w ramach budżetu programu – oczy−

wiście po pozytywnym przejściu oceny formalnej i merytorycznej.

Zamieszczenie projektów w IPI to alternatywny dla konkursu sposób

Co dalej?

>

Projekt kompleksu termalno−basenowego w gminie Uniejów

[biuletyn informacyjny nr 11]

[fundusze strukturalne w regionie]

25

wyboru projektów, do wsparcia w ramach programu operacyjnego.

Dzięki temu możliwe stanie się osiągnięcie zakładanych celów roz−

wojowych regionu, spójne i kompleksowe działanie oraz koordyna−

cja najważniejszych inwestycji. Ogółem na IPI przeznaczono około

310 mln euro.

Może jeszcze kilka słów o tym, w jaki sposób projekty trafiły do IPI.

Najpierw, w styczniu 2007 r. był nabór. Do Urzędu Marszałkowskie−

go w Łodzi trafiło 261 projektów o łącznej wartości ponad 15 mld zł.

Później trwały konsultacje społeczne z udziałem samorządowców,

organizacji pozarządowych, a także przedsiębiorców z terenu całego

województwa, które pozwoliły na ustalenie ostatecznego kształtu li−

sty projektów, przeznaczonych do wsparcia.

Wreszcie 14 lutego powstał ostateczny wykaz projektów. Wybrano

28 najlepiej spełniających określone kryteria i wpisujących się w RPO WŁ.

Przedsięwzięcia opiewają na kwotę 1 mld 748 zł , z czego 1 mld 140 zł

pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Podobnie, jak w poprzednim okresie programowania o wyborze pro−

jektów decyduje to, na ile zapewnią one, w ramach poszczególnych

priorytetów, jak najlepsze zagospodarowanie unijnych pieniędzy tak,

żeby przyczyniły się one do rozwoju regionu.

Dlatego też wybrane projekty dotyczą różnych płaszczyzn życia spo−

łeczno–gospodarczego. Dla lepszego uzmysłowienia sobie skali tych

przedsięwzięć, oprzyjmy się na kilku przykładach. Na liście IPI znalazły

się na przykład: projekt PKP PLK SA Oddział Regionalny w Warszawie,

który zakłada rewitalizację linii kolejowej na odcinku Bednary – Łódź

Kaliska oraz wniosek Portu Lotniczego Łódź im. Wł. Reymonta, które−

go celem jest rozbudowa łódzkiego lotniska. Na liście są też projekty

dotyczące rozbudowy infrastruktury drogowej: drogi wojewódzkiej

nr 708 na odcinku Ozorków–Warszyce–Stryków–Brzeziny, obwodnicy

miasta Stryków oraz dróg w powiecie zduńskowolskim i łaskim.

Nie zapomniano też o ochronie środowiska. Do IPI trafił wniosek

Wolborza, który chce zrealizować program ochrony wód Zbiornika

Sulejowskiego.

W nowym okresie programowania duży nacisk położony zostanie na

innowacyjność, nowe technologie i rozwój społeczeństwa informa−

cyjnego. Nie dziwi więc to, że na liście IPI znajdujemy projekt budo−

wy Inkubatora Naukowo–Technologicznego w Łódzkim Regionalnym

Parku Naukowo–Technologicznym, infostradę regionalną Wojewódz−

twa Łódzkiego. IPI – obecnie zwany Indykatywnym Wykazem Projek−

tów Kluczowych, to także zdrowie, kultura, sport, rekreacja, poprawa

systemów informacyjnych i wiele innych dziedzin.

1

Pieniądze, wstępnie przyznane w ramach RPO WŁ, to nie

jedyne unijne środki, na jakie możemy liczyć w nowym okresie

programowania. Dzięki staraniom władzy administracyjnej i sa−

morządowej, województwo łódzkie pozyskało kolejne 142,5 mln

euro, w ramach tzw. rezerwy kompensacyjnej czyli mechanizmu

finansowego, skierowanego do regionów o najmniejszej szaco−

wanej alokacji per capita. Jest to pula środków (około 600 mln

euro) wyodrębniona z Programu Operacyjnego Infrastruktura

i Środowisko dla tych regionów, dla których podział środków na

lata 2007–2013, w ramach wybranego algorytmu, wypadł nieko−

rzystnie. O dodatkowe środki z rezerwy ubiegały się 4 wojewódz−

twa: łódzkie, śląskie, małopolskie oraz wielkopolskie.

Poniżej lista 10 projektów, które otrzymały dofinansowanie w ramach

rezerwy kompensacyjnej w województwie łódzkim:

1

Pełną listę projektów można znaleźć na stronie internetowej samorządu województwa www.lodzkie.pl

Lp.

Beneficjent

Tytuł projektu

Szacunkowy

Szacunkowa

koszt całkowity*

kwota

dofinansowania*

1

Gmina Miasta

Budowa zachodniej obwodnicy miasta Radomska

Radomska

o długości 6344 m – odcinek A–C–F, od ulicy Brzeźnickiej

przez istniejące rondo „C” do ulicy Sucharskiego oraz odcinek

F–L, od ulicy Sucharskiego do ulicy Narutowicza

19 601 704

15 946 115

2

Miasto Łódź

Budowa ulicy Śląskiej na odc. od ul. Tomaszowskiej

do ul. Rokicińskiej (podłączenie do węzła „Andrespol”

na autostradzie A1)

36 703 384

27 527 538

[biuletyn informacyjny nr 11]

[fundusze strukturalne w regionie]

26

W sumie 39 projektów z regionu łódzkiego ma szansę otrzymać

w ramach Indykatywnego Wykazu Projektów Kluczowych i rezerwy

kompensacyjnej (której środki oficjalnie włączono już do RPO WŁ)

dofinansowanie unijne, opiewające na 430 mln euro. I choć ostatecz−

na decyzja zostanie podjęta na szczeblu unijnym, to już dzisiaj bene−

ficjenci powinni rozpocząć przygotowania do realizacji poszczegól−

nych przedsięwzięć.

Podsumujmy: do 2013 roku spłynie do regionu łódzkiego ponad mi−

liard euro w ramach RPO WŁ, łącznie z rezerwą kompensacyjną. Pa−

miętajmy też, że są jeszcze inne Programy Operacyjne, z których miesz−

kańcy naszego regionu będą mogli korzystać. Przykładem może być

tu sektorowy program „kapitał ludzki”, który oznacza dodatkowo pra−

wie pół miliarda euro. Fundusze te zostaną przeznaczone na eduka−

cję, szkolenia dla bezrobotnych, wyrównywanie szans edukacyjnych,

walkę z wykluczeniem społecznym.

Jedna czwarta środków RPO WŁ, czyli około 270 mln euro, ma trafić

do przedsiębiorców z Łodzi i regionu na modernizację oraz rozwój

zakładów pracy. Powstanie m.in. fundusz pożyczkowy, który ułatwi

dostęp do źródeł finansowania małym i średnim firmom. Wsparcie to

skierowane zostanie przede wszystkim na rozwój nowoczesnych tech−

nologii, turystykę, czy edukację.

Od tego, jak wykorzystamy te pieniądze i własny potencjał zależy roz−

wój naszego regionu i poziom życia społeczno–gospodarczego.

Mamy do dyspozycji doświadczenie urzędników, przykłady dobrej

realizacji projektów, a także partnerów w samorządach i organiza−

cjach, które przeszły już z nami drogę przez unijne procedury. Nie

bez znaczenia jest też wsparcie ze strony mieszkańców naszego re−

gionu. To oni motywują samorząd do działania – pytają, dlaczego to

nie nasza gmina sięga po pieniądze z Unii?

Jeśli chcemy więc, żeby Łódzkie było regionem nowoczesnym i kon−

kurencyjnym, w którym światowi inwestorzy lokują swoje inwesty−

cje, musimy zmobilizować siły wszystkich zainteresowanych. Moty−

wacją niech będą przykłady dobrze zrealizowanych projektów.

URZĄD MARSZAŁKOWSKI W ŁODZI

• Departament Polityki Regionalnej

al. Piłsudskiego 8, 90–051 ŁÓDŹ

tel.: [phone]

fax: [phone]

• Wydział ds. Wdrażania Projektów Własnych Samorządu

Województwa

e−mail: promocja.zporr

@lodzkie.pl

e−mail: szkolenia.zporr

@lodzkie.pl

• Wydział Programowania Rozwoju Regionu

e−mail: strategia

@lodzkie.pl

• Wydział Monitorowania Rozwoju Regionu

e−mail: monitoring

@lodzkie.pl

• Punkt Informacyjno–kontaktowy ZPORR/RP0 2007–2013

tel. [phone]

e–mail; info.zporr

@lodzkie.pl

www.zporr.lodzkie.pl

• Departament ds. Regionalnego Programu Operacyjnego

tel.: [phone]

www.rpo.lodzkie.pl

Magdalena Zienko−Kłodawska

Urząd Marszałkowski w Łodzi

3

Miasto Łódź

Budowa trasy „Górna” na odc. od Al. Włókniarzy

do ul. Rzgowskiej (podłączenie do węzła autostradowego

A1 Romanów)

18 401 145

13 800 859

4

Powiat Wieluński

Wzmocnienie roli szlaku bursztynowego i innych szlaków

tematycznych w zintegrowanym produkcie turystycznym

województwa łódzkiego

14 945 626

11 209 220

5

Bełchatowsko−

Uzbrojenie terenów inwestycyjnych Bełchatowsko−Kleszczowskiego

Kleszczowski Park

Parku Przemysłowo−Technologicznego w Gminie Rząśnia,

Przemysłowo−

obręb Zielęcin; w Gminie Miasto Bełchatów, przy drodze nr 484

Technologiczny

5 440 112

4 080 084

6

Gmina Łódź

Metropolitalna sieć szerokopasmowego dostępu do Internetu

12 778 573

9 583 930

7

Archidiecezja Łódzka

Łask – Łódź – Piotrków Trybunalski – ku demokracji,

humanizmowi, wielokulturowości – stworzenie trzech centrów idei

14 312 002

10 734 001

8

Teatr Wielki w Łodzi

Poprawa infrastruktury Teatru Wielkiego w Łodzi

12 448 375

9 336 281

9

Gmina Miasto

Rewitalizacja Centrum Miasta

35 780 004

18 558 399

Tomaszów Mazowiecki

10

Miasto Łódź

Rewitalizacja EC–1 i jej adaptacja na cele kulturalno–artystyczne

46 002 862

21 723 574

*euro

Razem:

142 500 000

[biuletyn informacyjny nr 11]

27

[polityka spójności UE 2007−2013]

Na Nieformalnym Spotkaniu Ministrów Państw Członkowskich Unii

Europejskiej (UE) ds. spójności terytorialnej i rozwoju miast zorga−

nizowanym przez Prezydencję niemiecką w dniach 24−25 maja 2007 r.

w Lipsku przyjęto dokument „Agenda Terytorialna Unii Euro−

pejskiej: w kierunku bardziej konkurencyjnej i zrównoważo−

nej Europy zróżnicowanych regionów” (Territorial Agenda

of the European Union – TAEU). Jest on wyrazem dążenia

do osiągnięcia spójności terytorialnej Unii i rozwoju polity−

ki spójności terytorialnej UE. Obok TAEU zaakceptowana została

także Karta Lipska (Leipzig Charter) dotycząca bezpośrednio rozwoju

miast, a w szczególności zintegrowanego podejścia oraz regeneracji

zdegradowanych obszarów wewnątrz miast.

Cel spójności terytorialnej został dodany jako trzeci wymiar, obok

spójności gospodarczej i społecznej, w nowym Traktacie Konstytu−

cyjnym Unii Europejskiej, przyjętym przez Międzyrządową Konferen−

cję Państw Członkowskich UE w październiku 2004 r. Obecnie, po

szczycie Rady Europejskiej 21−22 czerwca 2007 r. zapisy te zostały

utrzymane w nowo opracowanym projekcie Traktatu Reformującego.

W ten sposób spójność terytorialna stała się politycznie akceptowa−

nym, choć niesformalizowanym celem UE, który został zaakcentowany

m.in. w „Trzecim Raporcie Kohezyjnym” z 2005 r., „Strategicznych

Wytycznych Wspólnoty dla Spójności”

1

(SWW) przyjętych w 2006 r.

oraz najnowszym „Czwartym Raporcie Kohezyjnym” z maja 2007 r.

Zgodnie z SWW, pojęcie spójności terytorialnej wiąże się ze zdolno−

ścią polityki spójności do przystosowania się do potrzeb i cech kon−

kretnych wyzwań i możliwości geograficznych. Oznacza to, że należy

powiązać spójność terytorialną z historią, kulturą i sytuacją instytu−

cjonalną państwa członkowskiego.

Obok działalności Komisji Europejskiej (KE), państwa członkowskie

UE od 2004 r. prowadzą równolegle własne inicjatywy, promujące

ideę spójności terytorialnej i potrzebę opracowania polityki spójno−

ści terytorialnej. Działania te nazywane są często Rotterdam Process,

od miejsca gdzie odbyło się Nieformalne Spotkanie Ministrów Państw

UE w sprawie spójności terytorialnej oraz polityki miejskiej (Rotter−

dam Holandia, 29−30 listopada 2004 r.). Podczas tej konferencji pod−

pisano „Acquis URBAN” (agendę działań w zakresie polityki miej−

skiej) oraz konkluzje w sprawie spójności terytorialnej, zakładające

plan działań do 2007 r., mający na celu osiągnięcie bardziej spójne−

go podejścia do rozwoju terytorialnego UE oraz włączenie wymiaru

terytorialnego do polityk sektorowych UE i procesu lizbońskiego.

W tym celu uzgodniono, iż stworzony zostanie dokument, skupiający

analizy i badania nad przestrzenią UE (korzystający między innymi

z rezultatów badań ESPON

2

) – „The territorial State and Perspectives

of the European Union” („Stan Terytorialny i Perspektywy Unii Euro−

pejskiej”). Prace nad nim miały zostać zakończone podczas Prezy−

dencji niemieckiej w pierwszej połowie 2007 r.

Zgodnie z ustaleniami z Rotterdamu, Prezydencja luksemburska, pod−

czas Nieformalnego Spotkania Ministrów odpowiedzialnych za poli−

tykę regionalną oraz spójność terytorialną w krajach członkowskich

UE (Luksemburg, 19−21 maja 2005 r.), przedstawiła projekt doku−

mentu „The territorial State and Perspectives of the European Union,

towards a stronger European territorial cohesion in the light of the

Lisbon and Gothenberg ambitions” („Stan terytorialny i perspektywy

Unii Europejskiej, w kierunku silniejszej spójności terytorialnej Eu−

ropy w świetle aspiracji Lizbony i Goeteborga”). Dokument ten poru−

szał kluczowe kwestie, dotyczące wpływu planowania przestrzenne−

go na wzrost konkurencyjności i większą spójność UE, przez co od−

powiada strategicznej koncepcji modernizacji UE.

Priorytety, zdefiniowane i zatwierdzone wówczas w tym dokumencie,

ukierunkowały dalsze prace nad TAEU i obejmowały:

1. Promowanie policentrycznego rozwoju sieci miast europejskich

2. Wzmocnienie powiązań miasto−wieś

3. Promowanie transnarodowych klastrów regionalnych w zakresie

konkurencyjności i innowacyjności

4. Wzmocnienie transeuropejskich sieci technologicznych (transport,

energia, teleinformatyka)

5. Promowanie transeuropejskiego zarządzania ryzykiem technolo−

gicznym i naturalnym

6. Wzmocnienie struktury ekologicznej UE oraz zasobów dziedzic−

twa kulturowego.

Pod koniec 2006 r. Prezydencja fińska, na podstawie raportu anali−

tycznego „Territorial State and Perspective of the EU (…)”, wypraco−

wała pierwszy projekt dokumentu politycznego Agendy Terytorialnej

UE. Oba dokumenty były szczegółowo opracowywane w otwartym

procesie konsultacji, z udziałem różnych partnerów.

W tym kontekście warto wspomnieć także o Nieformalnym Spotkaniu

Ministrów ds. polityki miejskiej nt. „sustainable communities” (zrów−

noważonych wspólnot), które odbyło się w Bristolu w Wielkiej Bryta−

SPÓJNOŚĆ TERYTORIALNA UNII EUROPEJSKIEJ JAKO TRZECI WYMIAR
WSPÓLNOTOWEJ POLITYKI SPÓJNOŚCI

Wprowadzenie – debata nad spójnością
terytorialną na forum europejskim

>

1

Decyzja Rady z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych dla Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE) Dz. U. L 291 z 21.10.2006, str.11.

2

European Spatial Planning Observation Network – Europejska Sieć Obserwacyjna Planowania Przestrzennego

[biuletyn informacyjny nr 11]

[polityka spójności UE 2007−2013]

28

nii w dniach 6–7 grudnia 2005 r. Prezydencja brytyjska zaprezento−

wała wówczas szeroką ideę sustainable communities wpisującą się

w nurt działań, których celem jest wzmocnienie wymiaru terytorial−

nego w polityce spójności Unii i położenie nacisku na rozwój miast,

jako ośrodków przemian i wzrostu. Inicjatywa ta jest rezultatem naro−

dowego programu brytyjskiego, podjętego przed kilku laty, którego

doświadczenia, uznając jako wartościowe, Brytyjczycy zaproponowali

włączyć w ogólne ramy polityk wspólnotowych, realizujących cele

Strategii Lizbońskiej.

TAEU składa się z czterech części:

I Zadanie na przyszłość: wzmocnienie spójno−

ści terytorialnej

II Nowe wyzwania: wzmocnienie tożsamości re−

gionalnych, lepsze wykorzystanie zróżnicowa−

nia terytorialnego

III Priorytety terytorialne dla rozwoju Unii Europejskiej

IV Realizacja Agendy Terytorialnej

Ad I

Dokument „Territorial Agenda of the EU” nie posiada charakteru ob−

ligatoryjnego, ale stanowi strategiczne i zorientowane na działanie

ramy dla terytorialnego rozwoju Europy, w tym dla krajowych polityk

rozwoju przestrzennego. Agenda wspiera wdrażanie zarówno odno−

wionej Strategii Lizbońskiej, jak i Strategii z Goeteborga, poprzez

politykę zintegrowanego rozwoju terytorialnego. Dokument przyczy−

nić się ma do trwałego wzrostu gospodarczego oraz tworzenia miejsc

pracy, jak również do społecznie i ekologicznie zrównoważonego roz−

woju, poprzez wzmocnienie spójności terytorialnej Europy. Dlatego

polityka spójności UE powinna w bardziej efektywny sposób wycho−

dzić naprzeciw potrzebom i uwarunkowaniom terytorialnym oraz swo−

istym wyzwaniom geograficznym i możliwościom regionów i miast.

Celem Agendy jest wzmocnienie globalnej konkurencyjności i zrów−

noważenie wszystkich regionów Europy, przez zidentyfikowanie

i zmobilizowanie ich terytorialnych potencjałów. Służyć ma temu

wspieranie policentrycznego rozwoju terytorialnego UE. Agenda pod−

kreśla, iż „szczególnie ważną kwestią jest skuteczniejsze włączenie

nowych państw członkowskich w tę politykę rozwoju osadnictwa po−

licentrycznego”.

Agenda zwraca także uwagę na kluczową rolę „territorial governance”

(zarządzania terytorialnego), rozumianego jako „intensywny i stały

dialog pomiędzy wszystkimi interesariuszami rozwoju terytorialne−

go”. Rozwój terytorialny powinien następować w dialogu, obejmują−

cym sektor gospodarczy, środowisko naukowe, organizacje pozarzą−

dowe, sektor publiczny.

Ad II

TAEU definiuje następujące kluczowe wyzwania prze−

strzenne dla miast i regionów w Europie

3

:

Regionalnie zróżnicowany wpływ zmian klimatycznych na teryto−

rium UE i państw sąsiadujących, w szczególności w kontekście

zrównoważonego rozwoju

Rosnące ceny energii, nieefektywne użytkowanie energii oraz zróż−

nicowane terytorialnie możliwości korzystania z nowych form

dostaw energii

Ulegające przyśpieszeniu włączanie się naszych regionów, w tym

obszarów transgranicznych, do globalnej konkurencji gospodar−

czej, przy jednoczesnym zwiększaniu wzajemnych zależności

państw i regionów na świecie

Wpływ rozszerzenia Unii Europejskiej na spójność gospodarczą,

społeczną i terytorialną, zwłaszcza w kontekście integracji infra−

struktury transportowej i energetycznej Europy Wschodniej oraz

nowych państw członkowskich i ich regionów

Nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych i kulturowych oraz

utrata różnorodności biologicznej, w szczególności poprzez nie−

kontrolowany rozrost obszarów miejskich, podczas gdy obszary

peryferyjne borykają się z problemem wyludniania

Skutki terytorialne zmian demograficznych (w szczególności sta−

rzenia się ludności), jak również migracji pomiędzy rynkami pra−

cy i wewnątrz nich, dla zapewnienia podstawowych usług uży−

teczności publicznej, a także dla rynku mieszkaniowego, rozwoju

struktury osadnictwa oraz wspólnego życia obywateli w naszych

miastach i regionach.

Agenda Terytorialna UE jest ściśle związana z Kartą Lipską, która

wymienia zintegrowany rozwój miast jako zadanie o wymiarze euro−

pejskim. Miejski wymiar polityk UE znajdował się programach wielu

kolejnych Prezydencji UE. Uznając znaczenie wymiaru miejskiego,

Agenda Terytorialna UE – pod względem geograficznym i funkcjo−

nalnym – obejmuje szerszy zakres polityk UE i polityk krajowych.

Wymiary terytorialny i miejski są komplementarne i razem stanowią

spójne podejście do aspektów przestrzennych UE i polityk krajowych.

Ad III

Priorytety Agendy

4

Fundamentem Agendy Terytorialnej są trzy główne cele European

Spatial Development Perspective − Europejskiej Perspektywy Roz−

woju Przestrzennego (ESDP)

5

, które wciąż pozostają w mocy, a mia−

nowicie:

Zawartość dokumentu

>

3

Punkt 7 TAEU (tłumaczenie wewnętrzne MRR),

4

Tekst zaczerpnięty bezpośrednio z tekstu TAEU, punkty od 12 do 27

5

dokument uzgodnionym w maju 1999 r. przez Ministrów Państw Członkowskich UE odpowiedzialnych za rozwój przestrzenny; celem ESDP było dążenie do
koordynacji elementów polityki rozwoju, zwiększania spójności i konsekwencji polityk, dla zwalczania nierówności terytorialnych i dla osiągnięcia bardziej prze−
strzennie zrównoważonego układu rozwoju gospodarczego. Jest to także dokument o charakterze nieobligatoryjnym.

[biuletyn informacyjny nr 11]

[polityka spójności UE 2007−2013]

29

Rozwój zrównoważonego i policentrycznego systemu miast oraz

nowych partnerstw pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi

Zapewnienie równego dostępu do infrastruktury i wiedzy

Zrównoważony rozwój, rozsądne zarządzanie oraz ochrona śro−

dowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego

Agenda opiera się także na Podstawowych Wytycznych dla Zrówno−

ważonego Rozwoju Przestrzennego Kontynentu Europejskiego

CEMAT

6

, zatwierdzonych przez Komitet Ministrów Rady Europy. Kie−

rując się tymi wytycznymi Agenda zaleca zintensyfikowanie dialogu

z państwami sąsiadującymi z Unią.

Ad IV

Realizacja Agendy Terytorialnej

Agenda Terytorialna rekomenduje podjęcie w latach 2007−2011 na−

stępujących działań, w podziale na:

1. Działania instytucji europejskich:

Uwzględnienie komponentu terytorialnego w przyszłych Ra−

portach Komisji Europejskiej nt. spójności społecznej i go−

spodarczej

Komisja Rozwoju Regionalnego przy Parlamencie Europejskim

(PE), Komisja Spójności Terytorialnej przy Komitecie Regio−

nów (KR) oraz Europejski Komitet Społeczno−Ekonomiczny

(EKSE), powinny wspierać i wdrażać priorytety TAEU

2. Działania na rzecz ścisłej współpracy pomiędzy Komisją Europejską

a państwami członkowskimi UE:

Dialog pomiędzy państwami członkowskimi a KE oraz wyko−

rzystanie dotychczas działających struktur dla wdrażania TAEU

Dialog pomiędzy państwami a KE na temat możliwości i spo−

sobów przeprowadzenia oceny i uwzględnienia wpływu usta−

wodawstwa europejskiego na zrównoważony rozwój miast, roz−

wój terytorialny i planowanie przestrzenne, a także poprawy

koordynacji unijnych polityk i inicjatyw dotyczących kwestii

polityki terytorialnej

Program ESPON 2007−2013 – analiza wpływu polityk UE na

spójność terytorialną, opracowanie wskaźników monitorowa−

nia zagadnień terytorialnych

Europejska Współpraca Terytorialna – nowy cel 3, Europej−

skie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej jako instrumenty

osiągania spójności terytorialnej

3. Działania na rzecz wzmocnienia spójności terytorialnej podejmo−

wane w państwach członkowskich UE:

Włączenie priorytetów TAEU oraz aspektów terytorialnych

SWW do polityk rozwoju na gruncie krajowym, regionalnym

i lokalnym

Włączenie do aktywnej dyskusji różnych grup (przedstawicieli

lokalnych, regionalnych) i środowisk (publicznych, prywatnych)

przy projektowaniu polityk przestrzennych

4. Wspólne działania na szczeblu ministrów:

Utrzymanie nieformalnej współpracy pomiędzy państwami, Pre−

zydencjami UE, PE, KE, KR i EKSE oraz Europejskim Bankiem

Inwestycyjnym

Utworzenie sieci punktów kontaktowych ds. spójności teryto−

rialnej, obejmującej państwa członkowskie, instytucje UE i inne

podmioty

Stworzenie warunków dla zakrojonej na ogólnounijną skalę de−

baty na temat najważniejszych kwestii dotyczących UE z punk−

tu widzenia wymiaru terytorialnego: debata na temat procesu

lizbońskiego po roku 2010, przegląd śródokresowy polityki

spójności w 2010 r., przegląd śródokresowy Polityki Rozwoju

Obszarów Wiejskich UE w 2010 r., rewizja Strategii Zrówno−

ważonego Rozwoju UE w 2011 r., bieżąca debata na temat moż−

liwości realizacji rekomendacji, wynikających z Zielonej Księ−

gi w sprawie Polityki Morskiej, bieżąca debata w sprawie Siód−

mego Programu Działań na rzecz Środowiska, debata na temat

Polityki Transportowej po roku 2010, bieżąca debata na temat

Polityki Badań i Innowacji, bieżąca debata na temat Polityki

Sąsiedztwa.

Proces wypracowywania wspólnej perspektywy rozwoju terytorium

UE, oparty na nieformalnej współpracy ministrów państw człon−

kowskich UE, będzie kontynuowany. Dla wdrażania Agendy Teryto−

rialnej zostanie opracowany i przyjęty podczas Prezydencji portu−

galskiej plan działań Action Programme for the implematnation of

the TAEU, którego przyjęcie planowane jest podczas Nieformalne−

go Spotkania Ministrów ds. spójności terytorialnej w dniu 23 listo−

pada 2007 r.

Aby tematyka spójności terytorialnej znalazła bardziej sformalizowa−

ne politycznie odzwierciedlenie w decyzjach UE, planuje się, że kwe−

stia ta będzie poruszona na sesji Rady Europejskiej, podczas Prezy−

dencji słoweńskiej wiosną 2008 r. Przewiduje się również dokonanie

oceny i przeglądu Agendy Terytorialnej, podczas Prezydencji węgier−

skiej w pierwszym półroczu 2011 r.

Prace kolejnych Prezydencji, zmierzające do opracowania wspólne−

go dla UE dokumentu dotyczącego rozwoju przestrzennego i wymia−

ru terytorialnego obszaru Unii, należy uznać za krok w dobrym kie−

runku. Jasne określenie priorytetów rozwoju przestrzennego i uzmy−

słowienie roli wymiaru terytorialnego pozwoli na lepsze i bardziej

świadome uwzględnianie go w innych politykach UE, w tym w polity−

kach sektorowych.

6

Europejska Konferencja Ministrów odpowiedzialnych za Planowanie Regionalne/Przestrzenne; wytyczne zostały przyjęte w 2000 r. na 12. Sesji CEMAT w Hanowe−
rze i włączone do  Rekomendacji (2002) 1 Komitetu Ministrów Państw Członkowskich

Dalsze prace nad wzmacnianiem
Polityki Spójności Terytorialnej

>

Posumowanie

>

[biuletyn informacyjny nr 11]

[polityka spójności UE 2007−2013]

30

Obecne prace są pożądane z punktu widzenia Polski, ze względu na

fakt, iż poprzedni dokument, odnoszący się do rozwoju przestrzenne−

go European Spatial Development Perspective z 1999 r., był tworzo−

ny przed akcesją Polski do UE i nie w pełni uwzględnia uwarunkowa−

nia rozwoju przestrzennego Polski, jak też innych nowych państw

członkowskich UE. Potrzebny jest nowy, aktualny dokument, obej−

mujący powiększony obszar UE27.

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego planuje kontynuację i zwiększa−

nie zaangażowania Polski w dyskusję nad kształtem wizji rozwoju

terytorium UE, poprzez integrację planowania społeczno−gospodar−

czego z planowaniem przestrzennym na gruncie polskim, w nowo

opracowywanej Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

na lata 2008−2033 (KPZK), korzystanie z dorobku i zaleceń TAEU

oraz prezentację własnych osiągnięć dotyczących KPZK, wdrażanie

programów współpracy terytorialnej (celu 3) w tym zakresie, zwięk−

szenie aktywności w pracach ESPON − kluczowego w implementacji

TAEU, a także CEMAT oraz VASAB (Współpraca Państw Morza Bał−

tyckiego).

Więcej informacji oraz tekst pełny Agendy Terytorialnej

na stronach:

http://www.mrr.gov.pl/Rozwoj+przestrzenny/Lipsk_24_250507.htm

http://www.bmvbs.de/−,2655.997066/Informal−Ministerial−Meeting−o.htm

Magdalena Łotocka

[biuletyn informacyjny nr 11]

[szkolenia i promocja]

31

LAUREACI KONKURSÓW:

„MAMY POMYS£”

I miejsce:

XV Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół nr 1

im. Władysława Grabskiego

Podwale 11, 20−337 Lublin

Praca:

„My dla Nas czyli nic dla nas bez nas”.

Imię i nazwisko opiekuna grupy uczniów: Anna Dymel

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Magdalena Bednarczyk, 2. Karolina Błaziak, 3. Monika

Brzozowska, 4. Michał Janiec, 5. Jagoda Lal, 6. Marek Lato,

7. Justyna Kowalska

Uzasadnienie:

Zwycięski projekt wyróżnił się oryginalnością uję−

cia tematu. Szczególną uwagę zwrócił fakt dużego zaangażowania

młodzieży w przygotowanie projektu. Trafność analizy potrzeb gwa−

rantuje duże zainteresowanie potencjalnych beneficjentów. Jedno−

cześnie pomysł znakomicie wpisuje się w rozwijanie kompetencji klu−

czowych, wskazanych przez instytucje europejskie przy ocenie reali−

zacji Strategii Lizbońskiej. Autorzy znakomicie połączyli wiedzę teo−

retyczną, z zakresu zarządzania projektu, z innowacyjnym pomysłem.

II miejsce:

Zespół Szkół w Mosinie, Gimnazjum nr 2

im. Jakuba Krauthofera – Krotowskiego

ul. Sowiniecka 75 , 62−050 Mosina

Praca:

„Szkoła bliżej dzieci i młodzieży”.

Imię i nazwisko opiekuna grupy uczniów: Beata Buchwald

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Inez Biegańska, 2. Joanna Buchwald, 3. Paulina Buchwald

4. Katarzyna Krzewińska, 5. Joanna Leśniewicz, 6. Maja

Lewandowska, 7. Monika Wróblewska

Uzasadnienie:

Szczególną uwagę komisji konkursowej zwrócił

warsztat autorów projektu z zakresu formalnych aspektów przygo−

towania dokumentacji projektowej. Wykorzystanie metodologii two−

rzenia i zarządzania projektami powinno zaowocować znakomitym

wdrożeniem pomysłu na etapie realizacji. Idea, która przyświecała

twórcom projektu, powinna paść na znakomity grunt w społeczno−

ści lokalnej. Urozmaicona i bogata oferta zajęć zapewne ułatwi mło−

dzieży start w dorosłe życie i odnalezienie się we wspólnej europej−

skiej rodzinie narodów.

III miejsce:

Zespół Szkół nr 9,

ul. Cicha 59, 85−650 Bydgoszcz

Praca:

„Świadomy wybór – w zgodzie ze sobą i gospodarką rynkową”.

Imię i nazwisko opiekunów grupy uczniów: Anna Kiełpińska, Zdzi−

sława Jankowska

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Kamila Kaczmarek, 2. Jakub Kaczmarek, 3. Tomasz Kozłow−

ski, 4. Patryk Gacka, 5. Karolina Maciak, 6. Aleksandra Łoś,

7. Agata Konkol, 8. Patrycja Klein, 9. Agnieszka Ligmann

Uzasadnienie:

Wyróżniony projekt porusza bardzo istotne kwe−

stie społeczne. Jest skierowany do grup, które mogą ulec wyklucze−

niu społecznemu i samodzielnie nie są w stanie odnaleźć się w pro−

cesie edukacyjnym, a w przyszłości na rynku pracy. Jednocześnie

realizacja projektu wpisuje się w zapotrzebowanie polskiej gospo−

darki. Obecnie, na rynku pracy, zdecydowanie brakuje dobrze przy−

gotowanych absolwentów szkół zawodowych. Marginalizacja kierun−

ków zawodowych powinna ulec zdecydowanemu zahamowaniu,

a projekt dodatkowo ukierunkowany jest na właściwe wykorzystanie

predyspozycji indywidualnych i rozwijanie umiejętności praktycznych.

Realizacja takich projektów daje alternatywę dla emigracji zarobko−

wej, która nie musi wykonywać prac na stanowiskach, wymagają−

cych najniższych kwalifikacji lub być narażona na trwałe bezrobocie.

Bez nich część młodzieży nie ma szans na „normalną” przyszłość.

„SCENARIUSZ
O POLITYCE REGIONALNEJ”

I miejsce:

Specjalny Ośrodek Szkolno−Wychowawczy,

ul. Olsztyńska 9, 14−100 Ostróda

Tytuł pracy:

„Unia Europejska coraz bardziej nam bliska i pomoc−

na w rozwoju słabiej rozwiniętych regionów kraju”.

Imię i nazwisko nauczyciela: Grażyna Modrzewska

Uzasadnienie:

Nagrodzona praca pani Grażyny Modrzewskiej cha−

rakteryzuje się przede wszystkim dużą pomysłowością, bardzo atrak−

cyjną formą graficzną, jak również oryginalnym i bardzo przystępnym

FINAŁ KONKURSÓW ZORGANIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU
„SZKOŁA W REGIONIE – REGION W EUROPIE”

Ponad 1 800 nauczycieli wzięło udział w szkoleniach na temat polityki regionalnej UE. Blisko 40 tysięcy uczniów z całej Polski uczestniczy−
ło w zajęciach dotyczących wiedzy o europejskich regionach – to bilans projektu „Szkoła w regionie – region w Europie”.

– Dzięki Waszej aktywności możemy się dzisiaj spotkać na rozdaniu nagród – powitała laureatów, minister rozwoju regionalnego Grażyna
Gęsicka, podczas finału konkursów zrealizowanych w ramach projektu „Szkoła w regionie – region w Europie”, który miał miejsce 26

września 2007 r. w Warszawie.

Konkursy cieszyły się ogromnym powodzeniem. W ramach pierwszego – „Unia w sąsiedztwie, czyli jak zmieniło się moje otoczenie” aż 76 szkół nadesłało swoje
prace, spośród których 3 szkoły zostały nagrodzone.

14 szkół nadesłało swoje prace w ramach konkursu „Scenariusz o polityce regionalnej UE”, trzech nauczycieli otrzymało nagrody specjalne.

„Mamy pomysł” to kolejny konkurs, zrealizowany w ramach projektu „Szkoła w regionie – region w Europie”. Zainteresowanie wykazało 49 szkół.
Zespoły uczniów, wraz z nauczycielami z 3 szkół, pokazały, że młodzi gimnazjaliści potrafią też pisać projekty.

Zwycięzcom konkursów nagrody wręczyła minister rozwoju regionalnego Grażyna Gęsicka.

[biuletyn informacyjny nr 11]

[biuletyn informacyjny nr 11]

32

[szkolenia i promocja]

sposobem przekazywania uczniom trudnych i czasem, ich zdaniem,

nieciekawych zagadnień. W scenariuszu autorka wykorzystała inno−

wacyjne techniki nauczania oraz nauczanie przez zabawę, co powo−

duje, iż zajęcia stają się bardzo przyjemne i ciekawe. Ponadto praca

jest estetycznie wykonana, a załączone do niej materiały pomocnicze

zostały przygotowane z dużą starannością i rzetelnością.

II miejsce:

Zespół Szkół Sportowych im. Polskich Olimpijczyków,

ul. Chopina 34, 41−300 Dąbrowa Górnicza,

Tytuł pracy:

„Polityka Regionalna Unii Europejskiej – lekcja po−

wtórzeniowa”.

Imię i nazwisko nauczyciela: Anna Mackiewicz

Uzasadnienie:

Praca nagrodzona II nagrodą wyróżnia się przede

wszystkim trafnym pomysłem zastosowania gry w bingo do powtó−

rzenia i utrwalenia zagadnień, związanych z tematyką polityki regio−

nalnej Unii Europejskiej. Te trudne zagadnienia, przy zastosowaniu

tej metody, trafiają do ucznia w łatwy i atrakcyjny sposób. Ponadto

praca została przygotowana starannie i estetycznie.

III miejsce:

Gimnazjum nr 10 im. I J Paderewskiego w Gliwicach

Tytuł pracy:

„Gdyby Rzymianie prowadzili politykę regionalną…,

czyli o korzyściach z europejskiej solidarności”.

Imię i nazwisko nauczyciela: Zygmunt Piórkowski

Uzasadnienie:

Praca nagrodzona III nagrodą wyróżnia się przede

wszystkim tym, iż przygotowany przez autora scenariusz lekcji zmu−

sza młodzież do aktywnego myślenia. W pracy z młodzieżą autor za−

stosował różne, innowacyjne techniki pracy aktywnej (metaplan, pra−

ca w grupach), wprowadził również elementy zabawy. Scenariusz jest

ciekawy, a atrakcyjna forma przeprowadzenia lekcji daje szansę na

zainteresowanie młodzieży trudna problematyką UE.

Największą wartością wszystkich nagrodzonych prac jest ich pomy−

słowość i twórczy charakter. Zastosowane przez autorów innowacyj−

ne, aktywne metody przekazu wiedzy sprawiają, iż lekcja na temat poli−

tyki regionalnej UE może być ciekawa i przyjemna. Nagrodzone scena−

riusze nie powielają utartych schematów, a ich atrakcyjna forma daje

szanse na przekazanie skomplikowanych treści w interesujący sposób.

„UNIA W S¥SIEDZTWIE, CZYLI JAK
ZMIENI£O SIÊ MOJE OTOCZENIE”

I miejsce

Publiczne Gimnazjum nr 1, im. Powstańców Śląskich

ul. Kraszewskiego 30, 48−340 Głuchołazy

Praca:

Gmina Głuchołazy.

Imię i nazwisko opiekuna grupy uczniów: Wiesława Wanicka

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Aneta Opioła, 2. Iwona Opioła, 3. Matylda Pieluch, 4.Marta

Grican, 5. Ewa Sadowska

Uzasadnienie:

Nagrodzona praca wyróżnia się, spośród innych

nadesłanych na konkurs, przede wszystkim pomysłowością i estetyką

wykonania, a także tym, że efektowna oprawa plastyczna tego albumu

służy, a nie przeszkadza, przedstawionym w nim informacjom. Wyko−

nana jest w całości bez pomocy komputera – a to zasługuje na szcze−

gólne wyróżnienie. Wykonana jest bardzo starannie i logicznie. Mery−

toryka pracy jest nienaganna. Dodatkowo pracę wyróżnia stworzenie

na jej potrzeby piktogramów, przyporządkowanych do artykułów. Pod−

kreślić warto także fakt, że autorzy albumu, tworząc swoją pracę, zrezy−

gnowali z dostępnych np. w Internecie „gotowców”: fragmentów tek−

stów, map, zdjęć itp. Całość wykonali ręcznie, z niezwykłą staranno−

ścią. Brawo!

II miejsce

Gimnazjum w Rogowie

ul. Szkolna 2 , 44−362 Rogów

Praca:

Obiekty, które częściowo lub w całości finansowała UE.

Imię i nazwisko opiekuna grupy uczniów: Krystyna Doroszko

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Judyta Kaczmarek, 2. Joanna Smyczek, 3. Judyta Procek,

4. Joanna Bober

Uzasadnienie:

To najbardziej oryginalny pomysł, spośród wszyst−

kich nadesłanych na konkurs prac: gra edukacyjna, która bawi i in−

formuje, a do tego jest trójwymiarowa!. Informacje, związane z tema−

tem konkursu, zostały przeniesione w prosty i zwięzły sposób, zjed−

nujący serca komisji. Uważam, że należy doceniać pomysłowość – ta

praca tym się wyróżniała. Proste budulce (zapałki, styropian), a efekt

jakże niezwykły. Pomysł świetny, bardzo dużo informacji związanych

z tematem konkursu, jasne zasady.

III miejsce

Gimnazjum nr 10 im. I.J. Paderewskiego w Gliwicach

ul. Lipowa 29, 44−100 Gliwice

Praca:

Prezentacja multimedialna na konkurs „Unia w sąsiedztwie”.

Imię i nazwisko opiekuna grupy uczniów: Zygmunt Piórkowski

Uczniowie – autorzy pracy:

1. Przemysław Sala, 2. Michał Pawlikowski

Uzasadnienie:

Bez wątpienia najlepsza spośród nadesłanych na

konkurs prezentacji multimedialnych. Umiejętności, przy złożeniu pre−

zentacji, może pozazdrościć niejeden fachowiec. Prezentacja wykona−

na na bardzo wysokim poziomie, bogata merytorycznie. Prostota gra−

ficzna i konsekwencja w ciągłości jej zastosowania na pewno zasługują

na duże oklaski.

II miejsce w ramach konkursu: „Scenariusz o polityce regionalnej”

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Towarzystwo Amicus gratuluje

zwycięzcom i dziękuje wszystkim uczestnikom za zainteresowanie i udział w konkursach.

[biuletyn informacyjny nr 11]