1

Materiały pomocnicze do zajęć laboratoryjnych z przedmiotów:


Grafika i geometria inżynierska
Komputerowy zapis projektu

2

Materiały pomocnicze

Stosowane skróty:

<┘- enter

LKM – kliknięcie lewym klawiszem myszki

PKM – kliknięcie prawym klawiszem myszki

LKM ↓ - przesuwanie myszki przy wciśniętym i trzymanym lewym klawiszu

2xLKM – dwukrotne kliknięcie lewym klawiszem myszki

Program AutoCAD uruchamia się podobnie jak wszystkie inne programy pracujące w
środowisku Windows (najechanie kursorem na ikonkę i 2xLKM lub wybór polecenia z menu
systemu).

Po uruchomieniu pojawia się interaktywne okno edytora graficznego. Rysunek jest tworzony
w tzw. obszarze roboczym w wyniku interaktywnego dialogu użytkownik - program.
Komunikowanie się polega na:

prowadzeniu odpowiednich poleceń lub współrzędnych,

wyborze opcji,

wskazywaniu i wybieraniu obiektów rysunkowych.

Polecenia można wprowadzać przez:

wybór polecenia z menu górnego,

wybór ikony odpowiadającej poleceniu (jeżeli istnieje),

wpisanie polecenia w linii poleceń i zatwierdzenie,

użycie kombinacji klawiszy (jeżeli istnieje).

Polecenie wpisane w linii poleceń należy zatwierdzić. W programie AutoCAD polecenia
zatwierdza się przez:

naciśnięcie klawisza <┘

naciśnięcie klawisza spacji

wciśnięcie prawego klawisza myszki (PKM)

Pole dialogowe służy do komunikowania się z programem. W tym polu program wypisuje
niezbędne informacje i zapytania skierowane do użytkownika, a użytkownik może podawać
niezbędne informacje programowi (polecenia, opcje) w wierszu poleceń znajdującym się w
polu dialogowym. W przypadku wprowadzania informacji z klawiatury jest ona standardowo
wprowadzana w wierszu poleceń lub w odpowiednim oknie dialogowym. W programie jest
dostępna pomoc kontekstowa (wywołanie – klawisz F1 lub ikona), tzn. związana z aktualnie
wykonywanym poleceniem.

Nowy rysunek
Polecenie: nowy (skrót: Ctrl+N)
Menu górne: Plik\Nowy
Ikona:

Po wybraniu polecenia pojawia się okno dialogowe z opcjami umożliwiającymi wybór
szablonu rysunku.

Zapisanie rysunku
Polecenie: zapisz (skrót: Ctrl+S)
Menu górne: Plik\Zapisz

Ikona:

Jeżeli rysunek ma już nazwę wtedy program zapisuje plik bez pytania o nazwę. Jeżeli rysunek
nie ma jeszcze nazwy – program wyświetla okno dialogowe Zapisz rysunek jako i zapisuje
rysunek w pliku o podanej nazwie. Plik można zapisać pod inną nazwą używając polecenia
nzapisz (menu górne: Plik\Zapisz jako).

Otwarcie zapisanego rysunku

3

Polecenie: otwórz (skrót: Ctrl+O)
Menu górne: Plik\Otwórz
Ikona:

Ćwiczenie 1 – linia, okrąg, łuk


OBIEKTY GEOMETRYCZNE I ICH MODYFIKOWANIE
Polecenie: linia (skrót: l)
Menu górne: Rysuj\Linia
Ikona:

Po wprowadzeniu polecenia w wierszu poleceń pojawia się zapytanie: Od punktu:. Należy
wprowadzić punkt początkowy (patrz dalej: wprowadzanie punktów). Następnie w linii
poleceń pojawia się zapytanie: Do punktu:. Należy prowadzić punkt docelowy. W przypadku
rysowania wieloboku wprowadza się kolejne punkty. PKM lub <┘ przerywa rysowanie.
Wprowadzenie w trakcie rysowania wieloboku polecenia z<┘ zamyka rysowany wielobok
(z=zamknij). Linie można rysować w trybie ortogonalnym (włączenie i wyłączenie klawiszem
funkcyjnym F8 lub przełącznikiem ORTO w linii stanu – 2xLKM), w którym rysowane linie są
prostopadłe lub równoległe do osi X y Y bieżącego układu współrzędnych. Podczas
rysowania wieloboku jest możliwe cofnięcie rysowania (np. w przypadku pomyłki) dowolnej
liczby narysowanych linii poleceniem cofaj (skrót: c) wprowadzonym z klawiatury.

Wprowadzanie punktów
Punkt można wprowadzić naprowadzając kursor graficzny w wybrane miejsce obszaru
roboczego i zatwierdzając LKM (współrzędne kursora są wyświetlane w obszarze roboczym).
Można też wprowadzić współrzędne punktu w wierszu poleceń (patrz dalej: Współrzędne
punktu). Może też to być punkt charakterystyczny (patrz dalej: Punkty charakterystyczne).

Sposób wyświetlania współrzędnych kursora można zmienić klawiszem F6.

Ćwiczenie
Narysować wielobok podobny do przedstawionego na rys. 6. Punkty wprowadzać używając
kursora myszki.

Przykładowe rozwiązanie:
Linia<┘
wprowadzić punkt A (naprowadzić kursor i LKM),
wprowadzić punkt B,
wprowadzić punkt C,
F8 (przejście w tryb ortogonalny),
wprowadzić punkt D,
wprowadzić punkt E,
wprowadzić punkt F,
wprowadzić punkt G,
F8 (wyjście z trybu ortogonalnego),
wprowadzić punkt H,
wprowadzić punkt I,
wprowadzić punkt J,
z<┘ (zamknięcie rysowanego wieloboku).

4

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

Rysunek 1. Wielobok do ćwiczenia polecenia linia.

Usuwanie obiektów
Polecenie: wymaż
Menu górne: Zmiana\Wymaż
Ikona
Polecenie służy do usuwania obiektów. Po wprowadzeniu polecenia wybiera się obiekty
(patrz: Wybieranie obiektów), które mają zostać usunięte. Wybrane obiekty zostają usunięte.

Wybieranie obiektów
Wybór obiektów polega na ich wskazaniu i zatwierdzeniu wyboru. Kursor wyboru ma kształt
kwadratu. Jest to celownik, za pomocą którego wskazuje się obiekty. Obiekty można
wskazywać bezpośrednio lub za pomocą prostokątnego okna (wskazuje się dwa
przeciwległe narożniki okna).
Przy wskazywaniu bezpośrednim na żądany obiekt najeżdża się celownikiem i LKM. Wskazane
obiekty są wyróżniane innym rodzajem linii. Należy zwrócić uwagę na różnicę we
wskazywaniu obiektów przy rozwijaniu okna lewo-prawo i prawo-lewo.
Aby usunąć zaznaczenie wskazanego obiektu, wskazuje się go ponownie przy wciśniętym
klawiszu Shift. Aby wskazane obiekty zostały wybrane, należy wskazanie zatwierdzić (<┘,
PKM).

W podobny sposób wybiera się obiekty także do innych modyfikacji. Czasem wybór polega
jedynie na wskazaniu obiektu (bez zatwierdzenia), np. gdy modyfikacja może dotyczyć tylko
pojedynczego obiektu.

Ćwiczenie
Wymazać poprzednio narysowany wielobok.

Współrzędne punktu
Punkt może zostać wskazany precyzyjnie przez wprowadzenie jego współrzędnych.
Współrzędne punktu można podawać w bezwzględnym i względnym układzie
współrzędnych. Może to być układ prostokątny lub biegunowy.

5

Rysunek 2. Współrzędne w układzie bezwzględnym (prostokątnym, biegunowym) i względnym (prostokątnym,

biegunowym) P – wprowadzany punkt, Po – punkt poprzednio wprowadzony.

Przykłady wprowadzania współrzędnych w różnych układach:

a. Układ bezwzględny prostokątny: 10,23.5 – oznacza punkt o współrzędnych x=10 i

y=23,5 (należy zwrócić uwagę na znaczenie przecinka i kropki).

b. Układ bezwzględny biegunowy: 100<24 – oznacza punkt odległy od środka układu o

100 jednostek a odcinek łączący środek układu i wprowadzany punkt utworzy z
dodatnią półosią x kąt 24

0

, mierzony przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.

c. Układ względny prostokątny: @7,12 – oznacza, że punkt jest odległy od ostatnio

wprowadzonego o 7 jednostek w osi x i 12 jednostek w osi y.

d. Układ względny biegunowy: @15<45 – oznacza, że punkt jest odległy od ostatnio

wprowadzonego punktu o 15 jednostek, a odcinek wyznaczony przez punkty:
poprzednio wprowadzony i wprowadzony utworzy z dodatnią półosią x kąt 45

0

mierzony przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.

Punkty charakterystyczne
Obiekty mają przypisane im punkty charakterystyczne. Względem siebie obiekty również
tworzą punkty charakterystyczne (przecięcie, prostopadłości, styczności). Gdy w linii poleceń
pojawia się zapytanie o punkt, można wówczas wprowadzić punkt charakterystyczny
korzystając z menu kursora. Menu to wywołuje się przez PKM przy wciśniętym i przytrzymanym
klawiszu Shift (kursor myszki powinien znajdować się w obszarze roboczym). Czasem menu to
jest dostępne także pod środkowym klawiszem myszki (jeżeli klawisz jest aktywny). Punkty
charakterystyczne można wybrać z palety ikon Lokalizacja. Paletę można włączyć, gdy nie
jest aktualnie wyświetlana (patrz dalej: Paski narzędzi). Paleta ta jest także ukryta pod
rozwijalną ikoną w palecie narzędzi _Standard (paleta widoczna standardowo) i ma ona
postać dowolnej ikony z palety Lokalizacja (tej, która używana była ostatnio). O tym, że jest
to ikona rozwijalna, świadczy zaczerniony trójkącik w jej prawym dolnym rogu.


Ćwiczenie
Narysować wieloboki w kilku układach współrzędnych

6

7

Rysowanie prostokątów
Polecenie: prostokąt
Menu górne: Rysuj\Prostokąt

Ikona:

Po

wybraniu

polecenia

w

linii

poleceń

pojawia

się

zapytanie:

Fazuj/Poziom/zAokrągl/Grubość/Szerokość/<pierwszy narożnik>: Domyślnie (nawias <>)
należy wprowadzić punkt określający położenie pierwszego narożnika prostokąta. Następnie
wprowadza się punkt określający położenie przeciwległego narożnika (w wybranym układzie
współrzędnych). Po wybraniu polecenia prostokąt są także dostępne opcje rysowania
prostokąta ze ściętymi (fazuj) lub zaokrąglonymi (zaokrągl) narożnikami. Prostokąt może także
zostać narysowany linią określonej szerokości (szerokość). Opcje poziom i grubość odnoszą
się do parametrów trójwymiarowych obiektu.

Rysowanie okręgów
Polecenie: okrąg
Menu górne (kilka opcij): Rysuj\Okrąg\...
Ikona:

W menu Rysuj\Okrąg\... znajduje się 6 opcji rysowania okręgu. W przypadku wybrania
polecenia przez ikonę lub wpisania z klawiatury w linii poleceń pojawia się zapytanie:
3P/2P/SSR/<środek>. Zapis ten oznacza, że domyślnie należy określić położenie środka okręgu
(jest to wyróżnione nawiasem <>). Można też wybrać jedną z opcji oddzielonych ukośnikiem
„/”. I tak przez wpisanie w linii poleceń 3P<┘ zostanie wybrane rysowanie okręgu określonego
3 punktami, 2P<┘ – 2 punktami, SSR<┘ – rysowanie w opcji styczny, styczny, promień.
Podobna zasada wyboru obowiązuje także przy innych poleceniach. W niektórych
poleceniach w opcjach oddzielonych ukośnikiem „/” są wyróżnione niektóre litery (lub litera).
Są to skróty, które można wprowadzić zamiast pełnej nazwy opcji (np. śrOdek – wyróżniona
litera O jest skrótem).

8

Przykładowe rozwiązanie:
prostok<┘
wprowadzić lewy dolny narożnik prostokąta (naprowadzić kursor i LKM),
wprowadzić prawy górny narożnik prostokąta (@200,100)<┘
Testować polecenia:
Rysuj\Okrąg\2 punkty
Rysuj\Okrąg\styczny styczny styczny
Rysuj\Okrąg\styczny styczny promień


Rysowanie łuków
Polecenie: łuk
Menu górne (kilka opcjj): Rysuj\Łuk\...
Ikona:

W menu górnym znajduje się 11 opcji rysowania łuku. Łuk w każdej opcji określony jest przez
trzy parametry.
W przypadku wyboru polecenia przez ikonę lub wpisanie polecenia w linii poleceń
standardowo jest dostępna opcja rysowania łuku przechodzącego przez 3 punkty. Łuk
można rysować w trybie kontynuacji. Ostatnio wprowadzony punkt (np. koniec łuku lub
odcinka) jest wówczas początkiem rysowanego łuku, poprzednio rysowany obiekt określa
zwrot stycznej w punkcie początkowym, wprowadza się współrzędne końca łuku.
Podczas rysowania łuku należy zwrócić uwagę na ustalony kierunek odmierzania kąta.

9

Przykładowe zadanie:
wybrać z menu górnego: Rysuj\Łuk\Początek, koniec, promień
wybrać położenie punktu B (początek łuku 1)<┘
@-40,0<┘ (punkt C – koniec łuku 1)
20<┘ (promień łuku 1)
wybrać z menu górnego: Rysuj\Łuk\Początek, koniec, promień
wybrać punkt C (początek łuku 2)<┘
@-80,0<┘ (punkt A – koniec łuku 2)
40<┘ (promień łuku 2)
wybrać z menu górnego: Rysuj\Łuk\Początek, koniec, promień
wybrać położenie punktu A (początek łuku 3) <┘
@-160,0<┘ (punkt D – koniec łuku 3)
80<┘ (promień łuku 3)

10

Kopiowanie obiektów
Polecenie: kopiuj
Menu górne: Zmiana\Kopiuj (uwaga: nie mylić z: Edycja\Kopiuj!)

Ikona:

Po wybraniu polecenia wybiera się obiekty do skopiowania. W linii poleceń pojawia się
zapytanie: <punkt bazowy albo przesunięcie>/Wiele:. Można teraz wprowadzić kolejno dwa
punkty: bazowy i docelowy (wyznaczając w ten sposób wektor przemieszczenia
kopiowanych elementów) lub podać wartość przesunięcia (w formacie x, y, wówczas po
zapytaniu o drugi punkt wystarczy zatwierdzić polecenie). Przed wybraniem punktu
bazowego można wybrać opcję wiele (w<┘), wówczas można tworzyć wiele kopii, wskazując
kolejno nowe lokalizacje kopii aż do przerwania polecenia (PKM).

Obracanie obiektów
Polecenie: obrót
Menu górne: Zmiana\Obrót
Ikona:

Po wprowadzeniu polecenia wybiera się obiekty, które mają być obrócone, po czym podaje
się punkt bazowy, względem którego obiekty będą obracane. Następnie wprowadza się kąt
obrotu. Zamiast kąta obrotu (<kąt obrotu>) można wybrać opcję odniesienie (d<┘). Podaje
się wówczas dwa kąty: kąt odniesienia i kąt docelowy. Kąt obrotu jest równy różnicy: kąt
docelowy – kąt odniesienia.

Rozbijanie obiektów
Polecenie: obrót
Menu górne: Zmiana\Rozbij

Ikona:

Niektóre obiekty składają się z obiektów prostych (np. prostokąt składa się z czterech
odcinków). Rozbicie obiektu złożonego pozwala na niezależne modyfikacje każdego z jego
elementów składowych.


Wydłużenie obiektów
Polecenie: wydłuż
Menu górne: Zmiana\Wydłuż
Ikona:

Polecenie to pozwala na przedłużenie obiektu do osiągnięcia punktu wspólnego z innym
obiektem. Przedłużać można m.in. odcinki i łuki. Po wybraniu polecenia wybiera się
(wskazanie + zatwierdzenie) obiekty, do których będą przedłużane inne obiekty. Następnie
wskazuje się obiekty, które mają zostać przedłużone. Należy wskazywać punkty znajdujące
się bliżej tego końca obiektu, który ma być przedłużony.
Uwaga: w przypadku przedłużania łuku należy pamiętać, że łuk nie może mieć 360

0

(należy

narysować okrąg)

Przycinanie obiektów
Polecenie: utnij
Menu górne: Zmiana\Utnij
Ikona:

Polecenie to pozwala na przycinanie obiektów do innych obiektów. Ucinać można m.in.
odcinki i łuki. Po wybraniu polecenia wybiera się obiekty, do których będą przycinane inne
obiekty. Obiekty te są krawędziami tnącymi. Następnie wskazuje się części obiektów, które
mają zostać ucięte.
Uwaga: w przypadku przedłużania łuku należy pamiętać, że łuk nie może mieć 360

0

(należy

narysować okrąg)

11

Odbicie lustrzane
Polecenie: lustro
Menu górne: Zmiana\Lustro
Ikona:

Polecenie to służy do tworzenia lustrzanego odbicia obiektów. Po wybraniu polecenia
wybiera się obiekty, których odbicie lustrzane będzie tworzone. Następnie wprowadza się
dwa punkty wyznaczające linię odbicia. W linii poleceń pojawia się zapytanie: Czy wymazać
wskazane obiekty? <N>. W przypadku zatwierdzenia otrzymuje się lustrzaną kopię, oryginał
pozostaje bez zmian, a w przypadku wyboru opcji T<┘ (Tak) pozostaje lustrzana kopia,
obiekty pierwotne są usuwane.
Uwaga: w niektórych poleceniach AutoCAD-a występuje zapytanie <T> lub <N>. Odpowiada
to poleceniu Tak i Nie. Na każde z tych zapytań można odpowiedzieć: T<┘ lub N<┘.

Przesuwanie obiektów
Polecenie: przesuń
Menu górne: Zmiana\Przesuń
Ikona:

Polecenie służy do przesuwania obiektów względem układu współrzędnych. Po wybraniu
polecenia wybiera się obiekty, które będą przesuwane, i zatwierdza wybór. Następnie można
podać punkt bazowy i docelowy lub wartość przesunięcia (analogicznie jak w poleceniu
kopiuj).

Do obiektów geometrycznych występujących na rysunku zalicza się również kreskowanie (tzn.
wypełnienie wzorem wektorowym), napisy oraz wymiarowanie. Ze względu na specyficzny
charakter wymienionych obiektów (są tworzone z elementów składowych) zostaną
przedstawione w kolejnych częściach.

12

Sugestia: wielobok – 7 boków

13

Rozciąganie obiektów
Polecenie: rozciągnij
Menu górne: Zmiana\Rozciągnij
Ikona:

Rozciąganie obiektów polega na zmianie jednego lub kilku wybranych obiektów przez
przemieszczenie niektórych punktów charakterystycznych obiektów o zadaną wielkość.
Obiekty do rozciągania wybiera się za pomocą okna. Obiekty, które całkowicie znalazły się
w oknie są przesuwane, natomiast wybrane częściowo są zmieniane przez przemieszczanie
niektórych ich punktów charakterystycznych. W oknie wyboru powinien się znaleźć
przynajmniej jeden punkt końcowy obiektu. Po wybraniu obiektów można podać punkt
bazowy i docelowy lub wartość przesunięcia (analogicznie jak w poleceniu kopiuj).

Odsuwanie obiektów
Polecenie: odsuń
Menu górne: Zmiana\Odsuń
Ikona:

Tworzy koncentryczne okręgi, linie i krzywe równoległe. Można przesunąć obiekt na określoną
odległość lub poprzez punkt. Po przesunięciu obiektów można je uciąć lub wydłużyć, co
stanowi efektywną metodę tworzenia rysunków zawierających wiele równoległych linii i
krzywych.

Kopiowanie wielokrotne
Polecenie: szyk
Menu górne: Zmiana\Szyk
Ikona:

Tworzy wielokrotne kopie wybranych obiektów w układzie prostokątnym lub biegunowym.
Użyj opcji Szyk prostokątny do utworzenia szyku wierszy i kolumn kopii wybranego obiektu. Użyj
opcji Szyk biegunowy do utworzenia szyku przez skopiowanie wybranych obiektów wokół
punktu środkowego.

Ścinanie naroży
Polecenie: fazuj
Menu górne: Zmiana\Fazuj
Ikona:

Polecenie fazuj pozwala na ścinanie naroża między dwoma obiektami. Po wybraniu
polecenia pojawia się komunikat: (Tryb UTNIJ) Aktualne fazy Faza1=10.0000, Faza2=10.0000
poliLinia/Fazy/Kąt/Utnij/Metoda/<wybierz pierwszą linię>:. Polecenie Fazuj może być
wykonane w jednym z dwóch trybów: UTNIJ lub BEZ UCINANIA. Po wybraniu polecenia
aktualny tryb jest sygnalizowany. Tryb można zmienić wybierając opcję utnij (U<┘)
bezpośrednio po wybraniu polecenia fazuj. Pojawia się wówczas zapytanie: utnij/bez
ucinania <bez ucinania>:. Należy wybrać odpowiednią opcję. Można to uczynić używając
skrótów: t<┘ (czyli uTnij) lub u<┘ (czyli bezUcinania). Fazowane obiekty nie mogą być
segmentami łukowymi. Fazowane obiekty nie muszą mieć punktów wspólnych, ale ich
przedłużenia powinny się przecinać.
Fazowanie może być wykonane dwiema metodami:
- wielkości Faza1 i Faza2 można zamienić wybierając opcję fazy po wybraniu polecenia fazuj.
Następnie należy podać kolejno wymiary: Faza1 i Faza2
- druga metoda fazowania polega na podaniu długości i kąta ścięcia względem pierwszej
linii. Można ją wybrać przez opcję kąt po wybraniu polecenia fazuj. Następnie podaje się
wielkości Faza i Kąt.
Uwaga: jeżeli obiekty (linie) przecinają się pod kątem prostym, to gdy Faza1=Faza2 lub
Kąt=45

0

, wówczas jest to ścinanie typu a

x

45

0

.

Zaokrąglanie połączeń obiektów
Polecenie: zaokrągl

14

Menu górne: Zmiana\Zaokrągl
Ikona:

Polecenie pozwala na zaokrąglenie połączenia między dwoma obiektami. Po wybraniu
polecenia pojawia się komunikat: (Tryb UTNIJ) Aktualny promień zaokrąglenia=10.0000
poliLinia/pRomień/Utnij/ <wybierz pierwszy obiekt>:. Polecenie Zaokrągl, podobnie jak
polecenie Fazuj, może być wykonane w jednym z dwóch trybów: UTNIJ lub BEZ UCINANIA.
Aktualny tryb jest sygnalizowany po wybraniu polecenia. Bezpośrednio po wybraniu
polecenia jest możliwa zmiana wielkości promienia zaokrąglenia (r<┘).
Uwaga: można tworzyć zaokrąglone połączenie między obiektami, których przedłużenia się
przecinają. Można stosować promień równy zeru (np. do połączenia obiektów).

15

16

Ćwiczenie 3 – warstwy, rodzaje linii i kolory,

W programie AutoCAD rysuje się zawsze w określonej warstwie. Warstwy można opisać jako
folie zerowej grubości, z których każda ma przypisane określone cechy. Folie te po nałożeniu
na siebie tworzą gotowy rysunek. Cechy warstwy to m.in.: kolor, rodzaj linii, widoczność,
aktywność. Standardowo dla nowego rysunku warstwą aktywną jest warstwa o nazwie „0”,
linia jest typu ciągłego i ma kolor biały (kolor wyświetlanej linii zależy od koloru tła w obszarze
rysunku: na białym tle jest to kolor biały, na czarnym – biały).
Niektóre obiekty, takie jak odcinek, okrąg, nie mają określonej grubości. Obiekty takie
uzyskują grubość dopiero na wydruku – każdej barwie można przed wydrukiem przypisać
określoną grubość linii (lub numer pisaka na ploterze pisakowym – a tym samym grubość).
Do sterowania warstwami służy paleta ikon _Przybory (wyświetlana standardowo).
Do zarządzania warstwami służy polecenie warstwa (ikona warstwy w palecie _Przybory,
menu górne: Format\Warstwa…). Po wprowadzeniu polecenia pojawia się okno dialogowe
Warstwy i rodzaje linii z dwiema zakładkami: Warstwa i Rodzaj linii.
W zakładce Warstwa wyświetlane są warstwy i ich atrybuty. Kolejne kolumny tabeli to:
nazwa – nazwa warstwy (nie może zawierać znaków specjalnych i odstępów), po wskazaniu
nazwy warstwy myszką można zmieniać pozostałe jej atrybuty lub wybierając przycisk
Aktualna: uczynić warstwę aktualną
widoczna – określenie widoczności warstwy – przyciskając lewy przycisk myszki można zmienić
widoczność wybranej warstwy, w warstwie niewidocznej można rysować, ale rysowane
obiekty są niewidoczne,
zablokuj we wszystkich rzutniach – dotyczy rysowania z wykorzystaniem tzw. rzutni,
zablokuj w aktualnej rzutni – podobnie,
zablokuj w nowej rzutni – podobnie
zamknij – zamknięcie warstwy (nie można modyfikować obiektów w warstwie zamkniętej),
kolor – po wybraniu pola pojawia się okno dialogowe wyboru koloru, ze względów
praktycznych należy wybierać kolory standardowe,
rodzaj linii – po wybraniu pola pojawia się okno dialogowe: Wybierz rodzaj linii, służące do
wyboru rodzaju linii. Dodatkowe rodzaje linii można wczytać wybierając w tym oknie opcję:
Wczytaj…,
Do założenia nowej warstwy służy przycisk Nowa, a do usunięcia warstwy (usunąć można
tylko puste warstwy) przycisk Usuń.

Warstwy i niektóre ich atrybuty są widoczne po rozwinięciu okienka uproszczonego
sterowania warstwami z palety _Przybory; w oknie tym nie można zmieniać koloru i nazwy
warstwy – można natomiast wybierać warstwę jako aktualną i ustalić jej widoczność.
Narysowane obiekty można przenieść do innej warstwy używając polecenia cechy z palety
narzędzi _Przybory (menu górne: Zmiana\Cechy…). Poleceniem tym można też zmieniać
kolor i rodzaj linii obiektu, zaleca się jednak, aby kolor i rodzaj linii były zawsze zgodne z
warstwą (JAKWARSTWA).
Uwaga
Współczynnik skali wzoru linii nieciągłych można zmienić poleceniem ltscale. Początkowo
wartość parametru ltscale wynosi 1.0, wprowadzając wartość większą od 1.0 wzór się
wydłuża, mniejszą – zagęszcza się go. Jest to zmiana globalna, współczynnik skali wzoru
pojedynczej linii można zmienić wybierając polecenie cechy, a następnie opcję skala
rodzaju linii.

Kreskowanie służy do wypełnienia zamkniętego obszaru jednorodnym kolorem lub tzw.
wzorem wektorowym.
Polecenie: kreskuj
Menu górne: Rysuj\Kreskuj
Ikona:
Polecenie korzystniej jest wybierać przez ikonę z górnego menu, gdyż wtedy pojawia się okno
dialogowe Kreskowanie do granic, które nie pojawia się w przypadku wpisania polecenia z
klawiatury.
Obszar do wypełnienia kreskowaniem można określić przez:

17

wybór punktu w obszarze zamkniętym (przycisk Wskaż punkty<),
wybór obiektów ograniczających obszar zamknięty (przycisk Wybierz obiekty<).

W obszarze wybranym do kreskowania mogą się znajdować tzw. wyspy, czyli inne obszary
zamknięte. Wyspy można usunąć (obszary te będą kreskowane) używając opcji: Usuń wyspy.

Wyboru opcji wzoru wypełnienia dokonuje się przez:
przycisk Wzór… – pojawia się okno dialogowe z listą nazw wypełnień i ich podglądem,
cechy dziedziczone – wyboru wzoru dokonuje ssie przez wskazanie wzoru użytego już w
rysunku.
W oknie dialogowym Kreskowanie do granic można zmienić m.in. takie cechy wzoru jak
skala i kąt.
Kreskowanie może być zespolone (traktowane jak pojedynczy obiekt) lub rozbite na
pojedyncze obiekty (atrybuty: zespolone, rozbite). Po wybraniu obszaru i wzoru wypełnienia
zaleca się podgląd kreskowania (przycisk Podgląd kreskowania<), a następnie (po
ewentualnych korektach np. skali i kąta) zakończenie polecenia (przycisk Zastosuj).

NAPISY
Napis jest typowym elementem rysunku technicznego. Może to być komentarz, uwaga, tekst
wypełniający tabelkę rysunkową.

Styl tekstu
polecenie: styl
menu górne: Fomat\Styl tekstu
Polecenie pozwala na tworzenie i modyfikację stylów pisma. Po wprowadzeniu polecenia
pojawia się okno dialogowe Styl tekstu, w którym można m.in.:
wybrać bieżący styl z listy istniejących stylów,
utworzyć nowy styl,
zmienić nazwę stylu,
usunąć styl,
wybrać czcionkę (nazwa, styl, wysokość),
ustalić efekty tekstu (odwrócony, wstecz, pionowy, współczynnik szerokości, kąt pochylenia).
Podczas zmieniania odpowiednich opcji w oknie dialogowym Styl tekstu jest dostępny
podgląd przykładowego tekstu (podgląd).

Pojedyncza linia tekstu
polecenie: tekst

polecenie służy do wprowadzenia pojedynczej linii tekstu. Po wprowadzeniu polecenia
domyślnie podaje się punkt określający początek tekstu (Justowanie/STyl/<początek
tekstu>:), następnie – jeżeli w stylu tekstu ustalono wysokość liter na zero – wysokość liter
(Wysokość <2.5000>:), kąt obrotu tekstu (Kąt obrotu <0>:) i na koniec tekst (Tekst:). Jest
możliwe korzystanie z opcji:
justowanie – ustala się sposób justowania tekstu, opcje justowania są dostępne dla tekstów o
orientacji poziomej,
styl – wybiera się styl tekstu.
Podobnym poleceniem jest dtekst (menu górne: Rysuj/Tekst/Jeden wiersz), z tym, że
umożliwia wprowadzenie kolejno kilku wierszy tekstu następujących bezpośrednio po sobie, a
tekst jest wyświetlany w obszarze rysunku w trakcie pisania.

Edytor wielowierszowy
menu górne: Rysuj\Tekst\Wiele wierszy…
ikona:
Po wybraniu polecenia jest podawana nazwa aktualnego stylu oraz wysokość tekstu.
Następnie należy wskazać pierwszy narożnik obszaru, w którym będzie się znajdował tekst
(Określ pierwszy narożnik:), drugi narożnik lub skorzystać z opcji (Określ przeciwny narożnik
lub [Wysokość/Just/Obrót/Styl/sZerokość]:):

18

wysokość – wysokość paragrafu tekstu,
just – sposób justowania tekstu – jak w poleceniu tekst,
obrót – kąt obrotu tekstu,
styl – styl tekstu,
szerokość – szerokość paragrafu tekstu.
Po określeniu obszaru, w którym będzie się znajdował tekst, pojawia się okno dialogowe
edytora wielowierszowego. Edytor ten umożliwia:
wybór czcionki i jej atrybutów,
wstawienie znaku specjalnego,
wpisanie ułamka (ułamek wpisuje się w formie a/b – z kreską ułamkową, a^b – bez kreski
ułamkowej, następnie zaznacza i używając opcji piętrowo/liniowo, zamienia na odpowiedni
ułamek)
określenie cech paragrafu (m.in. styl, justowanie),
odnalezienie ciągu znaków i zastąpienie go innym.
UWAGA:
W przypadku wystąpienia trudności z wpisywaniem polskich liter należy tekst wpisać w np.
notatniku, skopiować do pamięci podręcznej i wkleić do edytora wielowierszowego. Tekst
można też zapisać w pliku tekstowym (*.txt) i importować do edytora (opcja: import tekstu…).

Wymiarowanie
Nieodzownym elementem rysunku technicznego są wymiary. W programie AutoCAD do
dyspozycji jest kilka rodzajów wymiarów. Wymiary te są zgrupowane w górnym menu
Wymiary oraz palecie ikon Wymiar.
Elementy typowego wymiaru przedstawia RYSUNEK. Każdą z tych wielkości można zmienić
korzystając z okna dialogowego Style wymiarowania (menu górne: Format/Styl
wymiarowania, ikona z palety Wymiar).
W oknie dialogowym Style wymiarowania można wybrać aktualny styl wymiarowania z listy
(Aktualny:), zmienić nazwę stylu (Nazwa:), utworzyć nowy styl na bazie aktualnego
(Nnazwa:), zapisać zmiany wprowadzone w stylu (Zapisz). Możliwe są także zmiany Geometrii
Formatu i Opisu wybranego typu wymiarów (Przodek – wszystkie typy wymiarów, Liniowy –
wymiary liniowe, Promieniowy – wymiary promieniowe, Kątowy – wymiary kątowe, Średnica –
wymiary średnicowe, Współrzędne – wymiary współrzędnościowe, Lodnies – linie odniesienia):

19

20

21

22

23

24

25

Wymiary przyjąć

26

1. Mazur J., Kosiński K., Polakowski K.: Grafika inżynierska z wykorzystaniem metod

CAD, OWPW, Warszawa 2006

2.

www.cad.pl

3. Sobolak M.: Grafika inżynierska. OWPRz, Rzeszów 2000
4. Tadeusz Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa, 1998
5. Pomoc programu AutoCAD 2009