Receptura

Formularz recepty

• 1. Inscriptio – dane

świadczeniodawcy

• 2. Nomen aegroti – dane

osobowe pacjenta

• 3. Nr oddziału NFZ
• 4. Kod uprawnień dodatkowych
• 5. Znacznik choroby przewlekłej
• 6. Praepositio – skrót Rp.
• 7. Opis zaordynowanych leków
• 8. Datum – data wystawienia

recepty

• 9. Data realizacji recepty od…
• 10. Nomen medici – podpis,

imię

i nazwisko lekarza

Inscriptio – dane świadczeniodawcy:

• Nazwa (szpitala, przychodni, indywidualnej

praktyki lekarskiej)

• Adres
• Numer telefonu
• Identyfikator świadczeniodawcy (REGON)
Naniesione na receptę

w sposób czytelny

w postaci pieczęci, nadruku lub naklejki

• Numer recepty

Inscriptio – dane świadczeniodawcy:

Jeśli receptę wystawia lekarz, który nie jest

lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego i nie
prowadzi zarejestrowanej praktyki lekarskiej,
ale zawarł z NFZ umowę na wystawianie recept
na leki refundowane umieszcza w Inscriptio:

• Imię i nazwisko
• Adres
• Numer telefonu
• Dziewięciocyfrowy numer nadany przez NFZ o

strukturze:

98nnxxxxx

(nn – nr oddziału

wojewódzkiego NFZ, xxxxx – pięć cyfr
nadawanych przez NFZ)

Nomen aegroti – dane chorego:

• Imię i nazwisko
• Wiek (obowiązkowo w przypadku pacjenta do 18.

r.ż.)

• Dokładny adres zamieszkania (ulica, numer domu

i mieszkania, miejscowość, kod pocztowy);

– W przypadku osoby wykonującej powszechny

obowiązek obrony RP – miejsce pełnienia służby

wojskowej

– jeżeli chory jest osobą bezdomną – wówczas

wpisuje się adres świadczeniodawcy (przychodni,

gabinetu etc.)

• PESEL

Identyfikator oddziału NFZ:

• Numery od 01 do 16 przyporządkowane

odpowiednim oddziałom NFZ

• Dla obywateli UE – dwuliterowy kod kraju
• W przypadku osoby nieubezpieczonej w

NFZ – znak „X” – leki wówczas wydawane
są ze 100% odpłatnością

Identyfikatory oddziałów

wojewódzkich NFZ

01

Dolnośląski

09

Podkarpacki

02

Kujawsko-Pomorski

10

Podlaski

03

Lubelski

11

Pomorski

04

Lubuski

12

Śląski

05

Łódzki

13

Świętokrzyski

06

Małopolski

14

Warmińsko-
Mazurski

07

Mazowiecki

15

Wielkopolski

08

Opolski

16

Zachodniopomors
ki

Symbole państw

AT

Austria

ES

Hiszpania

NO

Norwegia

BE

Belgia

NL

Holandia

PT

Portugalia

BG

Bułgaria

IS

Islandia

RO

Rumunia

CY

Cypr

IE

Irlandia

SK

Słowacja

CZ

Czechy

LI

Liechtenstein

SI

Słowenia

DK

Dania

LT

Litwa

CH

Szwajcaria

EE

Estonia

LU

Luksemburg

SE

Szwecja

FI

Finlandia

LV

Łotwa

HU

Węgry

FR

Francja

MT

Malta

GB

Wlk.
Brytania

GR

Grecja

DE

Niemcy

IT

włochy

Kody uprawnień dodatkowych

• IB

– inwalida wojenny / osoba represjonowana

• IW

– inwalida wojskowy

• ZK

– zasłużony honorowy krwiodawca / zasłużony dawca

przeszczepu

• PO

– osoba wykonująca powszechny obowiązek obrony RP

• AZ

– pracownicy (byli i obecni) zakładów produkujących

azbest

• WP

– różne kategorie pacjentów wymienione w ustawie

o powszechnym obowiązku obrony RP (np. członkowie rodzin
żołnierzy, absolwenci odbywający przeszkolenie wojskowe)

• CN

– nieubezpieczone kobiety w ciąży

• DN

– nieubezpieczeni do ukończenia 18. roku życia

• IN

– inne osoby nieubezpieczone, mające jednak prawo do

bezpłatnych świadczeń zdrowotnych, w tym leków

Choroby przewlekłe

• W przypadku niektórych chorób

przewlekłych choremu przysługują tańsze
leki – w takiej sytuacji wpisuje się literę

P

w rubryce „choroby przewlekłe”

• W przypadku przepisywania leków dla

chorych na epidermolysis bullosa w
rubrykę wpisuje się

P-EB

• W przypadku braku takiego uprawnienia

w rubryce wpisuje się znak

X

Wykaz chorób przewlekłych

uprawniających do niższej

odpłatności za leki

1.

Nowotwory złośliwe

2.

Rak piersi i rak trzonu macicy

3.

Rak piersi w II rzucie hormonoterapii

4.

Neutropenia w chorobach nowotworowych

5.

Przerzuty osteolityczne w chorobach nowotworowych

6.

Rak prostaty

7.

Przerost gruczołu krokowego

8.

Zespół pęcherza nadreaktywnego

9.

Moczówka prosta przysadkowa

10. Jaskra
11. Akromegalia
12. Osteoporoza
13. Aktywna postać RZS
14. Niedoczynność tarczycy

Wykaz chorób przewlekłych

uprawniających do niższej

odpłatności za leki

15.

Choroby psychiczne lub upośledzenie umysłowe

16.

Schizofrenia

17.

Schizofrenia w nawrocie przy braku współpracy chorego

18.

Choroba afektywna dwubiegunowa

19.

Choroba Alzheimera

20.

Padaczka

21.

Padaczka oporna na leczenie

22.

Zespół nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi

(ADHD)

23.

Choroba i zespół Parkinsona

24.

Miastenia

25.

Stwardnienie zanikowe boczne

26.

Stwardnienie rozsziane

27.

Fenyloketonuria

28.

Wrodzone defekty metaboliczne, alergie pokarmowe i

biegunki przewlekłe

Wykaz chorób przewlekłych

uprawniających do niższej

odpłatności za leki

29. Epidermolysis bullosa – pęcherzowe odwarstwienie

naskórka

30. gruźlica, gruźlica wielolekooporna i inne mykobakteriozy
31. Astma, POChP i eozynofilowe zapalenie oskrzeli
32. Ciężka POChP
33. Pierwotna dyskineza rzęsek
34. Mukowiscydoza
35. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
36. Choroba Leśniowskiego-Crohna
37. Stan po resekcji trzustki
38. Stan po przeszczepie narządu unaczynionego lub szpiku
39. Profilaktyka cytomegalii do 110 dnia po przeszczepach

narządów miąższowych

40. Prewencja powikłań zakrzepowo-zatorowych po

alloplastyce biodra (30 dni) i kolana (14 dni)

Wykaz chorób przewlekłych

uprawniających do niższej

odpłatności za leki

41. Zespół bólowy typu I – odruchowa dystrofia

współczulna oraz typu II – kauzalgia

42. Neuralgia półpaścowa przewlekła
43. Ból przebijający podczas opioidowej terapii

podtrzymującej w chorobach nowotworowych

44. Cukrzyca
45. Przewlekłe owrzodzenia
46. Hipercholesterolemia LDL-C powyżej 130 mg/dl

statynooporna w stanach niewydolności krążenia
obwodowego

47. Stan po zawale mięśnia sercowego z uniesieniem

odcinka ST do 30 dni stosowania

48. Stan po zawale mięśnia sercowego bez uniesienia

odcinka ST do 12 miesięcy stosowania

Wykaz chorób przewlekłych

uprawniających do niższej

odpłatności za leki

49. Miażdżyca naczyń wieńcowych leczona stentami

metalowymi (do 6 tyg. po implantacji) lub stentami
antyrestenotycznymi uwalniającymi leki (do 12
miesięcy od implantacji)

50. Niewydolność serca w klasach NYHA-II do NYHA-IV
51. Niewydolność serca w klasach NYHA-II do NYHA-IV po

niepowodzeniu leczenia furosemidem

Przepisywanie leków

gotowych

Terminy realizacji recept

• Na antybiotyki i leki wypisane w ramach pomocy

doraźnej – 7 dni od daty wystawienia

• Na leki odurzające z gr. I-N i psychotropowe z gr. II-P

(różowa recepta) – 14 dni od daty wystawienia

• Na leki sprowadzane z zagranicy dla użytkowników

indywidualnych (import docelowy) – 120 dni od
daty wystawienia

• Na preparaty immunologiczne wytwarzane dla

indywidualnego pacjenta – 90 dni od daty
wystawienia

• Na pozostałe leki – 30 dni od daty wystawienia lub

od daty realizacji, jeśli taka została podana

Prawidłowe zapisywanie leków

gotowych – nazwa:

• Zapisuje się nazwę handlową preparatu lub

międzynarodową substancji czynnej

• Zapisując nazwę międzynarodową lekarz

pozostawia farmaceucie decyzję o wydaniu
konkretnego preparatu

Np.: Ramipril – nazwa międzynarodowa
Tritace – nazwa handlowa
Ramicor – nazwa handlowa
• Jeżeli lekarz nie chce, aby farmaceuta wydał

odpowiednik leku, dopisuje na recepcie

NZ

lub

„Nie zamieniać”

Dawka

• Wyrażana w g, mg, μg
• Zapis w gramach – za pomocą samych cyfr, bez

oznaczenia [g], obowiązkowo zawsze z co najmniej

jedną cyfrą po przecinku
Rp.

Amotaks 1,0
Rp.

Bisocard 0,005

• Wyrażając dawkę w mg lub μg zawsze zapisuje się

oznaczene jednostki
Rp.

Amotaks 1000 mg
Rp.

Bisocard 5 mg
Rp.

Euthyrox 75 μg

Dawka c.d.

• Dopuszcza się wyrażanie dawki w jednostkach

międzynarodowych (oznaczenie j.m. = I.U.)
Rp.
Vitaminum A 30 000 j.m.
Rp.
Penicillinum cristallisatum 1 000 000 j.m.

• Leki w postaci płynnej – zawiesiny doustne, iniekcje –

podaje się zawartość substancji czynnej w przeliczeniu
na jenostkę objętości [ml]
Rp.
Dexaven inj. 4 mg/ml
Rp.
Zinnat pro suspensione 250mg/5ml

Dawka c.d.

• Dla maści zawartość substancji leczniczej podaje

się w przeliczeniu na jednostkę masy leku,
ewentualnie (choć niezbyt poprawnie) wyrażamy
ją w %
Rp.
Detreomycyna ung. 10 mg/g
Rp.
Detromycyna ung. 1%

• Jeśli dany preparat leku występuje tylko w jednej

dawce, wówczas można jej nie zapisywać
Rp.
Furaginum tabl. 1 op.

Dawka c.d.

• Dla transdermalnych systemów terapeutycznych

dawkę wyraża się w postaci dawki uwolnionej w
jednostce czasu (np. w ciągu godziny, lub w ciągu
24 godzin)

Rp.

Durogesic TTS 75 μg/h

Jaką ilość leku można przepisać pacjentowi na

jednej recepcie?

• Nie przekraczającą 3-miesięcznego

zapotrzebowania pacjenta na lek – należy
wówczas obowiązkowo zapisać dawkowanie

• Jeśli nie podano dawkowania – farmaceuta wyda

(nawet jeśli lekarz przepisał więcej) ilość równą

– 2 najmniejszym opakowaniom wpisanym do

wykazu leków refundowanych, a gdy lek nie
figuruje w tym wykazie – 2 najmniejszym
zarejestrowanym opakowaniom

– doustne środki antykoncepcyjne – na

6 miesięcy stosowania

– testy paskowe – do 100 sztuk

Uwaga!

• Leki refundowane są wydawane przez aptekę w

pełnych opakowaniach (nie dzieli się opakowań

fabrycznych). Jeżeli lekarz przepisze inną liczbę

dawek niż ilość w opakowaniu lub jego

wielokrotności (np. lekarz przepisał 30 tabletek, a

opakowanie zawiera 28 sztuk) wówczas apteka

wydaje lek w pełnych opakowaniach w ilości

maksymalnie zbliżonej, ale nie większej niż ilość

przepisana

• Wyjątkiem są antybiotyki i leki podawane

pozajelitowo (głównie ampułki) – te mogą być

wydane na sztuki

Jaką ilość leku można przepisać

pacjentowi na jednej recepcie? – c.d.

• Dla leków odurzających z gr. I-N i psychotropowych

z gr. II-P (wystawianych na różową receptę) ilość
przepisanego leku nie może przekroczyć 1-
miesięcznego zapotrzebowania chorego

Uwaga! Przepisując leki:

• odurzające z gr. I-N i psychotropowe z gr. II-P
• psychotropowe z gr. III-P, IV-P, odurzające z gr. II-N
• bardzo silnie działające – z wykazu A (trucizny)
zawsze należy zapisać dawkowanie!

Najczęściej stosowane leki z grupy I-N

• Alfentanyl
• Difenoksylat
• Fentanyl
• Kokaina
• Metadon
• Morfina
• Petydyna
• Remifentanyl
• Sufentanyl

Rpw.!

Najczęściej stosowane leki z grupy

II-P

• Ketamina
• Metylofenidat
• Pentazocyna

Rpw.!

Najczęściej stosowane leki z grupy

III-P

• Buprenorfina
• Cyklobarbital

Najczęściej stosowane leki z grupy

II-N

• Kodeina
• Dihydrokodeina
• Etylomorfina

Najczęściej stosowane leki z grupy

IV-P

• Alprazolam
• Bromazepam
• Barbital
• Chlordiazepoksyd
• Diazepam
• Estazolam
• Fenobarbital
• Klonazepam
• Klorazepat
• Lorazepam
• Medazepam
• Midazolam

• Nitrazepam
• Oksazepam
• Temazepam
• Tetrazepam
• Triazolam
• Zolpidem

Prawidłowe zapisywanie leków

gotowych – podsumowanie

Przepisując dany lek, należy zapisać jego
• nazwę (handlową lub międzynarodową)
• postać
• dawkę lub stężenie
• ilość (dawek, opakowań, gramaturę)
• sposób dawkowania

Przykłady:

Rp.
Forcid tabl. 1000 mg 14 szt.
S.: 2 x 1 tabl. co 12 godzin
Rp.
Zocor 20 mg lag. 2 a 28 tbl.
S.: 1 tabl. wieczorem
Rp.
Clexane 60 mg 20 amp.-strzk.
S.: 1 x 1 ampułkostrzykawka podskórnie

Przepisując lek psychotropowy z gr.III-P i

IV-P, lub odurzający z gr. II-N należy
podać:

• Nazwę
• Postać
• Dawkę

• Liczbę dawek – obowiązkowo cyframi i słownie

• Dawkowanie – obowiązkowo

Rp.
Relanium 5 mg tabl. 60 szt.
sześćdziesiąt
S.: 2 x 1 tabl.

Przepisując lek odurzający z gr. I-N lub

psychotropowy z gr. II-P (recepta różowa)
należy podać

• Nazwę
• Postać
• Dawkę

• Liczbę dawek – obowiązkowo cyframi i słownie
• Łączną zawartość leku – słownie

• Dawkowanie - obowiązkowo

Rp.
Sevredol tbl. 20 mg 60 szt.
Sześćdziesiąt
Łącznie tysiąc dwieście miligramów siarczanu morfiny
S.: 1 tabl. 2 razy dziennie

Jeżeli lekarz przepisując lek odurzający lub

psychotropowy świadomie przekracza
maksymalną dawkę jednorazową lub dobową
leku (wg FP, lub karty charakterystyki
produktu leczniczego) wówczas musi:

• Dopisać dawkę słownie
• Postawić obok wykrzyknik
• Złożyć obok czytelny podpis i pieczęć

Poprawki na receptach

Nanosząc poprawkę na recepcie

każdorazowo należy:

• Przekreślić błędny zapis
• Wpisać poprawiony zapis
• Obok złożyć podpis i przybić

pieczątkę

Najczęściej spotykane oznaczenia

w nazwach handlowych leków

o zmodyfikowanym uwalnianiu

• MR (Modified Release) – Zmodyfikowane uwalnianie

np. Diaprel MR

• CR (Controlled Release) – Kontrolowane uwalnianie

np. Tegretol CR 400

• ER (Extended Release) – Wydłużone uwalnianie

np. Effectin ER

• Prolongatum – Przedłużone

np. Kalipoz prolongatum

• Retard – przedłużone uwalnianie

np. Tramal Retard 100

• SR (Slow Release) – Powolne uwalnianie

np. Tertensif SR

Najczęściej spotykane oznaczenia

w nazwach handlowych leków

o zmodyfikowanym uwalnianiu

• XL (Extra Long) – Wydłużone działanie

np. Cardura XL 4mg

• GITS (Gastro-Intestinal Therapeutic System) – Doustny

system terapeutyczny
np. Glbenese GITS

• ZOK lub ZK (Zero Order Kinetic) – Kinetyka zerowego rzędu

np. Betaloc ZOK, Beto ZK

• Depot – przedłużone uwalnianie, oznaczenie najczęściej

stosowane dla parentralnych post. leku
np. Clopixol depot

• EC (Enteric Coated) – tabletka powlekana dojelitowa
• Zydis, ORO, Swift i in. – oznaczenia tabletek ulegających

rozpadowi w jamie ustnej
np. Zofran Zydis, Remirta ORO, Zolafren Swift

Najczęściej spotykane oznaczenia

w nazwach handlowych leków

o zmodyfikowanym uwalnianiu

• TTS (Transdermal Therapeutic System) - Transdermalny

system terapeutyczny

• Duo – Tabletki typu duplex – 2-częściowe, 1. warstwa

szybko uwalniająca lek, 2. warstwa o przedłużonym
uwalnianiu
np. Diclac Duo

• Uno – zazwyczaj jak wyżej

Dicloratio Uno