V

. Cel inflacyjny banku

centralnego a stabilność

finansowa

 Identyfikacja celu inflacyjnego
 Bezpośredni cel inflacyjny
 Pojęcie stabilności finansowej
 Przyczyny niestabilności finansowej
 Stabilność cenowa a stabilność

finansowa

 Safety Net

Banki centralne cel

inflacyjny

 Stosują w polityce monetarnej od lat

dziewięćdziesiątych

 Kontrola inflacji stała się podstawą

stabilizowania cen w gospodarce

 Cel inflacyjny zastąpił kontrolę podaży

pieniądza

 Umiędzynarodowienie celu inflacyjnego –

przyjmują go wszystkie banki centralne w
gospodarce światowej

Cel inflacyjny

 Oznacza ,że bank centralny

zobowiązuje się do stabilizowania
inflacji wokół przyjętego poziomu –
celu inflacyjnego

 Wymaga prognozowania inflacji
 Inflację prognozuje się w oparciu o

modele

Wskaźnik inflacji jako cel

inflacyjny

4

Wskaźnik inflacji

Kraje

Wskaźnik wzrostu cen towarów

i usług konsumpcyjnych CPI

HICP – zharmonizowany

wskaźnik cen konsumpcyjnych

obliczany według formuły

Lasperyes’a

Nowa Zelandia*, Kanada, Szwecja, Australia,

Polska, Izrael, Kolumbia, Hiszpania, Brazylia,

Węgry, Chile, Meksyk, Norwegia

Obliczany w Unii Europejskiej według

ujednoliconej metodologii przez kraje

członkowskie.

Wskaźnik inflacji bazowej

Wielka Brytania, Czechy, RPA, Tajlandia

Wyrażenie celu inflacyjnego

5

Wyrażenie celu inflacyjnego

Kraje

Cel wyrażony punktowo

Szwecja, Norwegia, Korea, Węgry,
Brazylia, Finlandia, Polska

Pasmo wahań +/- 2% lub mniej

Kanada, Australia, Chile, Czechy, Izrael,
Wielka Brytania

Pasmo wahań +/- 2% lub więcej

Nowa Zelandia, RPA, Tajlandia

Inflacja bazowa dla

Polski

6

Oczekiwania inflacyjne

7

 Z punktu widzenie banku centralnego istotne jest nie

tylko, jaka obecnie jest inflacja, lecz także, jakie są
oczekiwania inflacyjne



Tylko znając oczekiwania inflacyjne bank centralny ma szansę
odpowiednio zareagować na czas… (występują znaczne opóźnienia)

 W Polsce wyznacza ją do 1992 roku Ipsos (wcześniej

Demoskop), a od 2001 roku także GfK Polonia (badania
współfinansowane przez Unię Europejską)

 Problem polega jednak na trudnościach w wyznaczeniu

oczekiwań inflacyjnych



należy zmienną jakościową z badań ankietowych przetworzyć na
zmienną ilościową

Oczekiwania inflacyjne

w realizacji polityki

pieniężnej

8

 Czy bank centralny powinien reagować na

zmiany w inflacji, czy oczekiwaniach
inflacyjnych?

 Reakcja na zmianę inflacji jest z zasady

spóźniona,

szczególnie

uwzględniając

długość kanału transmisji…



Należy zatem analizować zarówno
inflację, jak i oczekiwania inflacyjne!!!

 Oczekiwania inflacyjne związane są z

pojęciem

presji inflacyjnej!!!

Projekcje inflacji

9

 Bank centralny, oprócz tego, jaka jest inflacja

(inflacja bazowa) oraz oczekiwania inflacyjne,
potrzebuje również informacji, jak ukształtuje się
inflacja, jeśli bank centralny nie podejmie
żadnych kroków (nie zmieni stóp procentowych)…

 W tym celu, na podstawie modeli strukturalnych

gospodarki, tworzy

projekcje inflacji

 W uproszczeniu podejmuje się takie decyzje, aby

projekcja inflacji z jak największym
prawdopodobieństwem, mieściła się w celu

 Podkreśla średniookresową orientację

polityki pieniężnej

 nie jest bowiem w stanie utrzymać się na

założonym poziomie w krótkim czasie

 Unika się w ten sposób nadmiernego

aktywizmu jak i zbędnej niestabilności
gospodarki realnej

 Nieuniknione są krótkoterminowe

zmienności stóp procentowych i inflacji

10

Definicja stabilności cen

 W EBC jest definiowana ona jako roczny

wzrost zharmonizowanego indeksu cen
konsumpcyjnych –HICP- dla strefy euro o
mniej niż dwa procent

 W EBC że inflacja przewyższająca 2% nie

odpowiada podstawowemu celowi EBC

 Oznacza również ,że bardzo niska stopa

inflacji, a w szczególności deflacja także
jest niezgodna ze stabilnością cen

11

Banki centralne przyjmują

ilościową definicję

stabilności cen

 Zharmonizowany wskaźnik cen towarów i usług dla

strefy euro

 Jego wartość oblicza co miesiąc w strefie euro

Eurostat

 Wykorzystuje się go również w ocenie gotowości

poszczególnych krajów UE spoza strefy euro do
wprowadzenia wspólnej waluty

 Oblicza się go na podstawie obserwacji 1,7 mln cen

towarów i usług i 200 000punktów sprzedaży w 1500
miastach w całej strefie euro

 Jego konstrukcja jest stale jakościowo doskonalona

12

HICP-

wysokiej jakości wskaźnik

stabilności cen

Cechy strategii BCI

13



instytucjonalne zobowiązanie do traktowania stabilności cen

jako podstawowego celu polityki pieniężnej,



oficjalne ogłoszenie wielkości liczbowej średniookresowego celu

inflacyjnego,



wykorzystanie narzędzi polityki pieniężnej uzależnia się od

szerokiego zakresu informacji o stanie gospodarki, a nie tylko od
zachowania agregatów pieniężnych czy kursów walutowych,



większa

przejrzystość

realizowanej

strategii

poprzez

komunikowanie się ze społeczeństwem i rynkami w zakresie
zamierzeń, celów oraz decyzji władz monetarnych,



zwiększona odpowiedzialność banku centralnego wobec

instytucji demokratycznych za realizację przyjętych celów,



formułowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej, która

pełni rolę celu pośredniego; stopy procentowe są ustalane tak, aby
eliminować odchylenia oczekiwanych stóp inflacji od przyjętego
celu.

Klasyfikacja strategii

BCI

14



Formy operacyjne BCI celu

inflacyjnego:

•

sztywna strategia BCI (strict

inflation targeting)

•

elastyczna strategia BCI

(flexible inflation targeting)



Strategie BCI (kryterium

przejrzystości i wiarygodności):

•

pełna strategia BCI

•

eklektyczna strategia inflacyjna

•

lekka strategia inflacyjna

Poziom celu inflacyjnego

w wybranych krajach

15

Kraj

Poziom celu
inflacyjnego

Kraj

Poziom celu
inflacyjnego

Australia

2% - 3%

Korea

2,5%

Chile

2% - 4%

Meksyk

4,5%

Czechy

2% - 4%

Nowa Zelandia

0% - 2%

Finlandia

około 2%

Szwecja

2% +/- 1%

Hiszpania

poniżej 3%

Tajlandia

0% - 3,5%

Izrael

8% - 11%

Węgry

5% - 7%

Kanada

1% - 3%

Wielka Brytania

2,5%

Kolumbia

6%

Polska

2,5%

Źródło: strony internetowe banków centralnych

Koszty inflacji

Koszt zdzierania

zelówek

i zmiany etykiet

Więcej czasu jest potrzebne na

znalezienie optymalnych

zastosowań rzadkich zasobów

Przeinwestowanie

sektora

finansowego

Następuje bowiem wzrost zysków

pośredników finansowych

Ryzyko

oszczędzania

Spada skłonność do oszczędzania ze

względu na spadek wartości

oszczędności

Niedoskonała

indeksacja

systemu

podatkowego

Podatki płaci się od większej

nominalnie podstawy

i szybciej wpada się do wyższych

progów podatkowych

Niepewność

Niepewność w gospodarce planów

inwestycyjnych

16

Argumenty przeciw inflacji

zerowej/deflacji

Wzrost jakości

towarów

Zbyt mało pieniądza do obsługi

wymiany towarowej

Problem ujemnych

stóp procentowych

Przy braku inflacji nie ma ujemnych

stóp procentowych w ujęciu

realnym, stąd nieskuteczna jest

polityka banku centralnego

skierowana na obniżanie stóp

procentowych

W gospodarce

brak pieniądza

kredytowego

Spada skłonność do oszczędzania ze

względu na spadek wartości

oszczędności

Sztywność płac

Płace nominalne są sztywne od dołu,

a zatem jedynie wzrost cen może

doprowadzić do spadku płacy realnej

17

Nowe zjawisko w

gospodarce globalnej

 Zagrożenie deflacją
 Co to jest deflacja ?

 Dlaczego nie zerowa inflacja albo spadek

poziomu cen (deflacja)?

 Zjawiska

deflacyjne

są

bardziej

niekorzystne dla gospodarki niż inflacyjne i
o wiele trudniej z nimi walczyć …

 Jak można z walczyć z deflacją?

Globalny kryzys finansowy wyraźnie pokazał,

że sama stabilność cenowa nie gwarantuje

stabilności systemu finansowego

.

 Stabilności finansowej nie można sprowadzić do stabilności

cenowej.

 W warunkach otwartej gospodarki światowej, narażonej na

wysokie ryzyko finansowe, stabilność finansową trzeba

identyfikować z brakiem zagrożenia kryzysem finansowym.

 Tak rozumiana stabilność finansowa w dotychczasowej polityce

monetarnej banku centralnego traktowana była jako dobro

publiczne, o które należy dbać niezależnie od celów

monetarnych banku centralnego.

 Nigdy jednak banki centralne nie traktowały stabilności

finansowej na równi z celem strategicznym polityki monetarnej

.

 Ta polityka nie przyniosła jednak oczekiwanych rezultatów .

Gospodarka światowa weszła w stan recesji gospodarczej

.

Stabilność finansowa w

praktyce

 Tylko w sporadycznych przypadkach zapisywana była explicite

w ustawie o banku centralnym lub innym oficjalnym dokumencie

prawnym.

 W większości przypadków jest ona traktowana jako cel implicite,
 ustawowa funkcja banków centralnych w zakresie wspierania

stabilności systemu finansowego ograniczana jest do działań na

rzecz efektywności i bezpieczeństwa systemu płatniczego.

 stawała się ważnym zadaniem banku centralnego jedynie w

warunkach niekwestionowanego zagrożenia równowagi

monetarnej, zapobiegania rozprzestrzenianiu się skutków

kryzysu finansowego, czy też utracie płynności sektora

bankowego, wskutek nieprzewidywalnych zdarzeń losowych.

 Wykorzystywana była zatem dyskrecjonalnie służąc ochronie i

utrzymaniu zaufania do całego systemu finansowego.

Utrzymanie stabilności

finansowej w okresie kryzysu

globalnego

 Wymagało zastosowania nadzwyczajnych

instrumentów regulacyjnych

 Świadczą one o trudnościach banków

centralnych w utrzymaniu równowagi
monetarnej gospodarki globalnej

 Sprawiają , że aktualną jest dyskusja o

nowych zadaniach banków centralnych w
globalnej gospodarce

Przyczyny niestabilności

finansowej

 Są różne wg. określonych szkół
 Asymetria informacji
 Nadużycia
 Szoki podażowo popytowe
 Nowoczesne instrumenty

finansowe ect.

System standards-

survrillance-

compliance

 Odpowiada on działalności wielu

organizacji w skali międzynarodowej

określających standardy działania, sposób

sprawowania nadzoru nad rynkami

finansowymi i wzajemnej współpracy na

rzecz bezpieczeństwa finansowego

globalnego rynku finansowego.

 Instytucje działające w tym obszarze

tworzą sieć bezpieczeństwa finansowego –

Safety Net.

Safety Net

 W warstwie pojęciowej to zespół rozwiązań

instytucjonalnych i regulacyjnych służących

zapewnieniu stabilności finansowej.

 Bezpośrednim celem Safety Net jest

budowa nowej międzynarodowej

architektury finansowej (new international

fi nancial architecture) przez , którą

rozumie się instytucje, zasady, reguły,

polityki i procedury związane z

zapobieganiem i rozwiązywaniem kryzysów

finansowych

Safety Net pełni zatem

rozległe funkcje:

 profilaktyczną,
 ostrożnościową,
 zabezpieczającą,
 przeciwdziałania kryzysowego.

Realizacja tych funkcji

opiera się na

 współpracy między instytucjami Safety
Net,
 zakres ich kompetencji, jak też

współodpowiedzialność za stabilność

finansową określają regulacje prawne,

tradycja, stopień liberalizacji gospodarki

krajowej, czy w końcu uwarunkowania

kulturowe i historyczne.

Instytucje Safety Net

różnie interpretują swe

kompetencje

 Safety Net nie jest więc zbiorem instytucji o prostych

powiązaniach i jednorodnych kompetencjach.

 To skomplikowany system obejmujący wiele

podsystemów.

 Tworzą go między innymi:
nadzór właścicielski, audyt wewnętrzny i zewnętrzny,

instytucje nadzorcze i regulacyjne, agencje ratingowe,

wywiadownie gospodarcze, izby rozliczeniowe, instytucje

ochrony konkurencji i konsumentów, banki centralne,

instytucje ochrony depozytów, ministerstwa finansów,

niezależni analitycy, kodeksy dobrych praktyk, w tym

corporate governance.

Sieć bezpieczeństwa finansowego

tworzona jest zatem zarówno

 przez instytucje dyscypliny regulacyjnej,

jak też rynkowej.

 Banki centralne ze względu na swe

funkcje należą do grupy instytucji

dyscypliny regulacyjnej,

 ale – przejmując odpowiedzialność za

stabilność finansową – muszą

współpracować również z instytucjami

dyscypliny rynkowej, jednocześnie

akceptując ich rozwiązania i regulacje

Można je sprowadzić do;

 gwarantowania depozytów bankowych,

 nadzoru nad systemem finansowym,

 instytucji pożyczkodawcy ostatniej szansy (LoLR),

 usprawniania systemu rozliczeń i rozrachunków,

 pomocy instytucjom finansowym zagrożonym

likwidacją lub upadłością.

.

Na szczeblu narodowym banki

centralne, wypełniając rolę instytucji

sieci bezpieczeństwa finansowego

przejęły

 obowiązki pożyczkodawcy ostatniej szansy,

regulatora systemu finansowego i katalizatora

procesu upadłości instytucji kredytowych.

 Tymczasem brak jest uznanych standardów

międzynarodowych

 upadłości instytucji finansowych rynku pieniężnego

a upadek dużego banku na globalnym rynku

pieniężnym zagraża stabilności finansowej.

 Menedżerowie doskonale znają zasadę „zbyt duży
by upaść”, dlatego są skłonni do ponoszenia

wyższego ryzyka, przenosząc jego ewentualne

koszty na społeczeństwo.

Obszary wspierania przez banki

centralne stabilności systemu

finansowego

 realizacji funkcji pożyczkodawcy

ostatniej instancji,

 prowadzenia szeroko zakrojonej polityki

informacyjnej,

 zasilania instytucji kredytowych w

kapitał,

 powoływania instytucji zarządzania

aktywami niskiej jakości.

Najstarszą i najbardziej

charakterystyczną funkcją banku

centralnego

 rola pożyczkodawcy ostatniej

instancji (Lender of Last Resort –

LoLR)- Oznacza ona dyskrecjonalne

zasilenie w płynność indywidualnego

banku lub całego systemu bankowego w

reakcji na niekorzystny szok, wywołujący

nadzwyczajny wzrost popytu na pieniądz

rezerwowy, który nie może zostać

zaspokojony z innych źródeł

Polityka informacyjna

dotychczas koncentrowała się

na możliwie największej

 transparentności relacji i transakcji banku

centralnego z podmiotami współczesnego

rynku pieniężnego.

 W polityce tej rolę szczególną odgrywa

przejrzystość banku centralnego oraz

sposób jego komunikacji z rynkiem.

 W ramach zwiększania przejrzystości

banków centralnych MFW we współpracy z

BIS stworzył Kodeks dobrych praktyk w

zakresie przejrzystości w polityce pieniężnej

 i finansowej.

Kodeks ten zawiera cztery główne

kategorie dotyczące potrzeby

transparentności banków centralnych

 określenia roli, zakresu odpowiedzialności

oraz celów banku,

 otwartości w kwestiach związanych z

formułowaniem i raportowaniem podjętych

decyzji,

 dostępu społeczeństwa do informacji

dotyczących prowadzonej polityki,

 wiarygodności i zapewnienia o praworządnym

działaniu banku centralnego.

Kodeks dobrych praktyk

 Stosowanie dobrych praktyk powinno

podnosić wiarygodność banku centralnego

 jako instytucji publicznej i poprawiać

komunikację z rynkiem. Banki centralne w

różnym jednak stopniu stosują się do

wymogów Kodeksu. Komunikacji

 banku centralnego z rynkiem służą różne

instrumenty głównie o charakterze

sprawozdawczo-edukacyjnym

Tworzenie specjalnych instytucji

zarządzających aktywami niskiej

jakości

 to zwykle element strategii restrukturyzacji całego

sektora bankowego.

 Instytucje zarządzające aktywami niskiej jakości

tworzone są w celu przejmowania trudnych aktywów

bankowych, dla których potem szukają inwestora.

Powstają wtedy, gdy na skutek złych aktywów bankowych

spada akcja kredytowa, a gospodarka nie potrafi wyjść z

kryzysu i rośnie ryzyko systemowe.

 Dawcami kapitału w instytucjach zarządzania aktywami

niskiej jakości są nie tylko banki centralne, lecz także

rządy.

 Ich powołanie dokonuje się przy założeniu, że zarządzać
tymi aktywami lepiej będą profesjonaliści w nich

zatrudnieni