Wiosna Ludów na

ziemiach polskich

Rabacja Galicyjska

Polacy w Wiośnie Ludów w

Europie.

Rabacja galicyjska

Powstanie chłopskie na
terenach zachodniej Galicji
w drugiej połowie lutego i
marca 1846 roku. Przybrało
charakter pogromów
ludności ziemiańskiej,
urzędników dworskich i
rządowych. Najbardziej
znanym przywódcą
chłopskich oddziałów był
Jakub Szela.

Austriacy, chcąc doprowadzić do

rozłamu w polskim

społeczeństwie i tym samym

zapobiec wybuchowi

ewentualnego powstania,

wykorzystali niezadowolenie

chłopów i rozpuszczając plotkę o

tym, że szlachta planuje

przeciwko chłopom akcję zbrojną,

której celem ma być ich wybicie,

pchnęli ich do mordów i

plądrowania szlacheckich

dworów. Za głównego inspiratora

uważany był starosta tarnowski

Joseph Breinl von Wallerstern.



Rabacja galicyjska rozpoczęła się 19 lutego,

choć do pierwszych napadów na dwory

doszło już 18 lutego.



Zbrojne gromady chłopów zrabowały i

zniszczyły w ciągu kilku dni w drugiej

połowie lutego 1846 roku ponad 500

dworów.



Zamordowano, często w bardzo okrutny

sposób od ponad 1200 do 3000 osób, niemal

wyłącznie ziemian, urzędników dworskich i

rządowych oraz kilkudziesięciu księży.



Chłopi z wyjątkowym bestialstwem

mordowali swoich dziedziców, m.in.

odpiłowywali im głowy.

Gdy powstanie krakowskie zostało

stłumione i chłopi przestali być

potrzebni Austriakom, wojsko

przywróciło spokój. Jakub Szela

został internowany, a następnie

przesiedlony na Bukowinę.



Krwawe wystąpienia chłopskie miały

miejsce tylko na tym obszarze, gdzie

rozwinął się masowy ruch trzeźwości

propagowany przez Kościół katolicki,

który w ciągu roku przyniósł spadek

spożycia alkoholu do kilku procent

wielkości wcześniejszej.

Sprawa polska była istotnym elementem

rewolucyjnych działań lat 1848-49. Polacy

zachęcani nawoływaniami Towarzystwa

Demokratycznego Polskiego nawiązali

kontakty z konspiracyjnymi organizacjami w

Wielkopolsce, Galicji i Królestwie Polskim.

Setki polskich emigrantów zachęceni

wydarzeniami w Paryżu, Wiedniu czy Berlinie,

powróciły do Polski by wziąć udział w

walkach o sprawę polską.

Zabór pruski -

Wielkopolska

W sprawę polską zaangażowali się byli

więźniowie polityczni – Ludwik

Mierosławski i Karol Libelt, którzy 20

marca 1848 r. w Poznaniu utworzyli

Komitet Narodowy, który:

-

uzyskał spolszczenie administracji i

nadanie uprawnień językowych

-

stworzył korpus wojska polskiego (6-7

tys. żołnierzy – na czele z Ludwikiem

Mierosławskim)

Król pruski postanowił uspokoić Polaków

siłą - generał Colomb ogłosił stan

oblężenia na terenie zaboru pruskiego.

Liberałowie niemieccy, chcąc uniknąć

starcia, doprowadzili do umowy w

Jarosławiu ( 11 IV – pruski gen Wilhelm

Willisen).

W wyniku porozumienia w

Jarosławcu podpisano umowę
wojskową – ustalono
pozostawienie 4 obozów
wojskowych w sile ok. 3 tys.
Żołnierzy. Dodatkowo Poznań
miał się znaleźć pod protekcją
pruską. Podział Księstwa
Poznańskiego spowodował
otwartą wojnę. Naczelnym
wodzem stał się Mierosławski.

W czasie działań zbrojnych doszło

do dwóch wielkich bitew:

-

Pod Miłosławiem (30 IV)

-

Pod Sokołowem (2 V)

Po przegranych bitwach siły

powstańcze zostały
rozproszone, a Mierosławski
dostał się do niewoli.

Po stłumieniu powstania, na Polaków

spadły surowe represje.

Po działaniach 1848 r.

-

Polacy mieli swoją reprezentację w
parlamencie pruskim – Koło Polskie

-

Powstała Liga Polska zrzeszająca
Polaków z różnych środowisk i grup
społecznych;

-

W latach 1848 – 1850 zniesiono
powinności feudalne wsi i rozszerzono
uwłaszczenie na ubogie grupy ludności
wiejskiej;

Galicja

W Galicji podstawowym celem walk obok
kwestii narodowej i zapewnienia szerokiej
autonomii była sprawa zniesienia pańszczyzny
i uwłaszczenia chłopów.

Na wieść o dymisji kanclerza Metternicha w

Krakowie i Lwowie powstały Komitety

Narodowe i oddziały gwardii narodowej.

Ukazywały się pisma i ulotki pobudzające

ducha walki

Działacze lwowscy wystosowali petycję do

cesarza, domagając się wolności słowa,

zwołania sejmu, uwłaszczenia, spolszczenia

szkół i urzędów

Działacze Towarzystwa Demokratycznego ( W.

Heltman) prowadzili działalność agitacyjną

wśród szlachty, by ta uwłaszczyła chłopów

By temu przeciwdziałać, gubernator

Galicji Franciszek Stadion bez

porozumienia z Wiedniem ogłosił ( 22

IV ) patent uwłaszczeniowy – co

odciągnęło chłopów od działań

przeciwko Austrii

Austriacy zaatakowali Kraków (26

IV ), gen Catiglioni zbombardował

miasto, zaś Komitet Narodowy został

rozwiązany

By osłabić ruch polski, Austriacy

zaczęli wspierać ukraiński ruch

narodowy w Galicji Wschodniej i

utworzyli ukraińską Radę Ruską

Zbombardowano Lwów ( 1 XI ), w

całej Galicji ogłoszono stan

oblężenia, rozwiązano gwardię

narodową, organizacje polityczne i

aresztowano działaczy, zlikwidowano

także polską prasę.

Królestwo Polskie

W Królestwie Polskim na skutek
represji rosyjskich i terroru po
powstaniu listopadowym nie doszło do
wystąpień rewolucyjnych. Mimo to
ciągle narastał konflikt na wsi, a
gdzieniegdzie dochodziło do lokalnych
zaburzeń społecznych.

Skutki Wiosny Ludów na ziemiach

polskich:



Dokonano zniesienia poddaństwa i

uwłaszczenia chłopów



W sejmach austriackim i pruskim

zasiadali polscy posłowie



Gubernatorem Galicji został Polak –

Aleksander Gołuchowski



Nastąpiło ożywienie ruchu kulturalno

– narodowego ( również na Pomorzu,

Śląsku i Mazurach)



powstała polska prasa ( Dziennik

Górnośląski, Tygodnik Cieszyński)



Utworzono organizacje polityczne

( Liga Polska w zaborze pruskim)

Polacy w Wiośnie

Ludów w Europie

Legion Mickiewicza - był to legion
sformowany dzięki aktywności
Adama Mickiewicza, który wziął
udział w wojnie w północnych
Włoszech między wojskami
austriackimi, a wojskami
walczącego o niezależność
Piemontu. Następnie walczył on
wiosną 1849 roku w obronie
republiki rzymskiej, przeciwko
wojskom francuskiego korpusu
ekspedycyjnego. Kiedy właśnie w
tym samym roku król Piemontu
Karol Albert, wznosił działania
wojenne przeciwko Austriakom,
dowództwo armii objął generał
Wojciech Chrzanowski.

W walce w Wiedniu i w powstaniu na
Węgrzech - Polacy walczyli także w
rewolucji wiedeńskiej. Należeli do nich
między innymi Julian Goslar oraz generał
Jozef Bem, który został zastępca dowódcy
obrony miasta. Udało mu się opuścić
Wiedeń i przedostać się na pochłonięte
także rewolucją Węgry. J. Bem został tu
mianowany dowódcą frontu w
Siedmiogrodzie (przygotowywano się do
wojny z Austrią). Wygrał nawet kampanię
zimową. W powstaniu węgierskim
zasłynął jeszcze inny Polak - generał
Henryk Dembiński, który przez jakiś czas
dowodził wojskami węgierskimi oraz
generał Józef Wysocki, który dowodził
prawie 3-tysięcznym legionem polskim,
który także wziął udział w tych walkach.
Jednak kiedy w marcu 1849 roku na
pomoc Austrii pospieszyła Rosja i kiedy
na teren Węgier wkroczył feldmarszałek
rosyjski Iwan Paskiewicz, armia węgierska
znalazła się w odwrocie. Naczelnym
wodzem mianowano wówczas gen. Jozefa
Bema, który przegrał wielką bitwę pod
Temesvarem i schronił się wraz z innymi
polskimi oficerami w Turcji.

Polacy w walkach w Niemczech - Polacy
wzięli także udział w powstaniach
organizowanych wiosną 1849 roku w
Saksonii, Badenii i Palatynacie, gdzie
uformował się polski legion. Walczył w
nim między innymi Ludwik
Mierosławski, który był naczelnym
wodzem armii badeńskiej. Została
nawet mianowany (po Poznańskim i
Sycylii) naczelnym wodzem. W
Palatynacie naczelnym wodzem został
inny Polak - generał Franciszek
Sznajder.

Dziękuję za uwagę