Nadmierne owłosienie

Dr Wacław Pawliszyn

Małopolska Wyższa Szkoła Zawodowa w

Krakowie

Nadmierne owłosienie

ze starych rycin

Ilustracje pochodzą z książki

dr Jenny Springer „Lekarz

ratujący zdrowie” wydanej w

Katowicach ponad 80 lat temu

Nadmierne

owłosienie

U przyczyny

tego stanu

rzeczy często

stoją defekty

genetyczne,

czasem

ujawniające

się bardzo

późno

Nadmierne

owłosienie

Przyczyną bywa też pozostanie owłosienia

płodowego (lanugo) i przekształcenie go

potem we włos dojrzały

Nadmierne owłosienie

wiadomości wstępne

Pod pojęciem

nadmiernego owłosienia

(hypertrichosis)

rozumiemy porost włosów

grubszych, dłuższych i występujących

obficiej

, niż normalnie u ludzi danej płci,

rasy i wieku
Ze względów czysto estetycznych problem

znacznie częściej postrzegany jest

u kobiet

Nadmierne owłosienie prawie zawsze

występuje u kobiet

białych

, znacznie

rzadziej u kobiet czarnych, u kobiet rasy

żółtej jest rzadkością

Nadmierne owłosienie

problem kosmetyczno-

estetyczny

O nadmiernym

przyroście włosów

u kobiety mówimy

wówczas, gdy

pojawia się ono

w

miejscach

dla niej

nietypowych

.

Zlokalizowany

jest natomiast

w

miejscach

typowych dla

mężczyzn

.

Nadmierne owłosienie

problem kosmetyczno-

estetyczny

Najczęściej są to takie okolice ciała jak

twarz, ramiona, klatka piersiowa.

Nadmierne owłosienie

podstawowy podział

kliniczny

Nadmierne owłosienie (hypertrichosis) może

występować jako:



Uogólnione (hypetrichosis generazizata)



Ograniczone (hypertrichosis localizata)

Nadmierne owłosienie uogólnione może

być:



Wrodzone (congenita)



Nabyte (acquisita)

Nadmierne owłosienie ograniczone może

być:



Wrodzone (congenita)



Nabyte (acquisita)

Nadmierne owłosienie

ograniczone wrodzone

Może występować jako

wada samoistna

Może być związane z innymi

wadami

rozwojowymi

(na przykład z wadami

kręgosłupa)

Najczęstsza lokalizacja:



Na plecach między łopatkami



W okolicy krzyżowo – lędźwiowej

U mężczyzn

często występuje

dziedzicznie

w lokalizacjach:



Nasada nosa lub koniec nosa



Małżowiny uszne



Grzbiet palców

Nadmierne owłosienie

ograniczone nabyte

Zwykle towarzyszy:



Zaburzeniom hormonalnym



Cukrzycy typu II



Zespołowi niedoboru pożywienia



Przewlekłym stanom zapalnym i urazom



Chorobom mózgu i przysadki mózgowej



Długotrwałemu przekrwieniu (także

stanom zastoinowym)



Miejscom repigmentacji i zmianom

skórnym



Działaniom niektórych leków

Nadmierne owłosienie

ograniczone nabyte:

Najczęstsza lokalizacja u kobiet:



Warga górna i broda



Policzki w części bocznej



Ramiona i przedramiona



Okolica mostkowa



Okolica krzyżowo – lędźwiowa



Sutki



Okolica odbytu



Uda i podudzia



Grzbietowa powierzchnia palców

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Pod pojęciem

hirsutyzmu

rozumiemy

nadmierne ograniczone owłosienie kobiet

pochodzenia

hormonalnego

(androgennego)

, czasami z towarzyszącymi

cechami

maskulinizacji

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Często obserwujemy zmiany nadnerczowego

pochodzenia (przerost kory nadnerczy, guzy

nadnerczy, zespół Cushinga) i jajnikowego

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Często też występuje hirsutyzm jako

efekt zażywania niektórych leków
Czasami pseudohermafrodytyzm
Często podłoże

genetyczne

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Przyczyną najczęściej jest podwyższony

poziom androgenów (męskich

hormonów)
Krańcowo nasilone działanie androgenów

na organizm kobiety powoduje zespół

objawów zwanych wirylizacją

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Wirylizm to choroba polegająca na

ujawnianiu się wtórnych cech męskich u

kobiet lub u chłopców przed pokwitaniem.

Typowe objawy:

męskie owłosienie twarzy, tułowia i części

płciowych

przerost łechtaczki

atletyczna budowa ciała

sutki w stadium zaniku

silny rozwój mięśni szkieletowych

zwiększony poziom 17-ketosterydów w

moczu

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Czasami hirsutyzm pojawia się po

długotrwałym podawaniu leków (głównie

sterydów)
Poziom androgenów we krwi może być

prawidłowy, natomiast obserwuje się

nadmierną reakcję mieszków włosowych

na androgeny

Lokalizacja owłosienia:



Owłosienie

typu męskiego

na twarzy,

tułowiu i na kończynach



Owłosienie

typu żeńskiego

na głowie

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Typowy hirsutyzm

Kobieta, 39 lat
Zwraca uwagę

owłosienie na

brzuchu, odach i

podudziach
Utrzymany układ

owłosienia

płciowego typu

żeńskiego

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Hirsutyzm

Wiek 18 lat

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Hirsutyzm

Wiek: 18 lat

Włos dojrzały,

lokalizacja

typowa dla

owłosienia typu

męskiego

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Hirsutyzm

Wiek 48

lat

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Metody fizyczne usuwania włosa są takie

same, jak w przypadku zbędnego owłosienia

Dodatkowo czasem stosuje się wspomaganie

farmakologiczne:

Antyandregeny

przeciwdziałające

hormonom męskim powodują, że wzrost

włosa jest

wolniejszy

, włos jest

cieńszy

i

mniej

widoczny

. Poprawa jest widoczna po 6

– 12 miesiącach, cały okres leczenia wynosi

kilka lat

Spironolacton

(50 – 200 mg dziennie)

zmniejsza nadmierny wzrost włosów

Nadmierne owłosienie

hirsutyzm

Dodatkowo czasem stosuje się wspomaganie

farmakologiczne (ciąg dalszy):

Doustne środki antykoncepcyjne

, szczególnie

Diane 35, również działające antyandrogenicznie.

Tego typu postępowanie powinno być dodatkowo

skonsultowane z ginekologiem. Diane 35 czasem

łączy się ze spironolactonem lub cyproteronem

Cyproterone

(50 – 200 mg przez 10 dni każdego

cyklu) , zwłaszcza w połączeniu z pigułka

antykoncepcyjną jest bardzo skuteczną metodą

leczenia hirsutyzmu (ubocznie:

wzrost wagi,

depresje, utrata libida)

Nadmierne owłosienie

zbędne owłosienie

Pod pojęciem tym rozumiemy

nadmiar

włosów w miejscach, które kobieta

wolałaby mieć nieowłosione

Zwyczaj są to:

twarz, przedramiona,

nogi, brzuch, pachwiny i piersi

Najczęstsze przyczyny zbędnego

owłosienia, to:

wpływy hormonalne,

ciąża, menopauza, zaburzenia czynności

jajników, czynniki genetyczne, starzenie

się, czasami też niektóre leki

Nadmierne owłosienie

zbędne owłosienie

Metody czasowego usuwania zbędnych

włosów:



Rozjaśnianie



Golenie



Ścieranie



Depilacja chemiczna



Woskowanie



Wyskubywanie

Każda z tych metod ma swoje zalety i wady

Metody stałego usuwania owłosienia:



Elektroliza



Diatermokoagulacja



Depilacja laserowa

Nadmierne owłosienie

rozjaśnianie

Największą zaletą jest

prostota metody

Rozjaśnianie powoduje przesuszenie i

czasowe osłabienie włosa, czasami

wykruszającego się

Pozwala w łatwy sposób

ukryć

niepożądane

owłosienie
Przydatne na większych obszarach skóry
Polega na utlenianiu melaniny (włosy

ciemniejsze) lub feomelaniny (włosy

jaśniejsze) do związków bezbarwnych
Zwykle stosuje się: Rp.: Perhydroli 10,0 –

30,0, Ammoni hydroxydati 5,0, Aq.dest ad

100,0
Utleniacz

może uczulać

Nadmierne owłosienie

rozjaśnianie

Główne przeciwwskazania do

rozjaśniania włosów:

Zakażenia skóry
Rany i pęcherze na skórze
Świeże oparzenia
Znamiona i brodawki
Skóra wrażliwa
Skóra dojrzała
Skóra sucha

Nadmierne owłosienie

golenie

Jest to usuwanie włosa

na poziomie skóry

Daje nieprzyjemny,

szczeciniasty odrost

włosa

Musi być często powtarzane
Przy wykształceniu klasycznego zarostu

męskiego czasami istnieje konieczność

golenia nawet dwa razy dziennie
Może się zdarzyć, ze po stałym goleniu włosy

stają się

grubsze i mocniejsze

(ale nie ma co

to tego żadnej pewności)
Przy ciemnych grubych włosach mogą być

widoczne „cienie włosa” poniżej miejsca

zgolenia

Nadmierne owłosienie

wyskubywanie

Dotyczy raczej pojedynczych włosów
Często używany jako metoda usuwanie

pojedynczo wyrastających włosów obok okolicy

porośniętej włosami lub do

korygowania

kształtu

brwi

Odrost nowego włosa zawsze jest

przedłużony

Często zdarza się, że odrastający włos jest

słabszy
Nie powinno stosować się tej metody do

włosków w nosie – istnieje duża możliwość

infekcji i duża bolesność zabiegu
Obserwowano przypadki wrastającego włosa

lub zmiany jego struktury

Nadmierne owłosienie

ścieranie

Usuwanie włosa

ruchami okrężnymi

na

poziomie skóry

Ścieranie nie osłabia włosa – odrost jest

normalny, ale nie tak szczeciniasty, jak po

goleniu
Metoda bardzo przydatna do usuwania

włosów z większych powierzchni,

szczególnie z nóg
Może być stosowana jako metoda

uzupełniająca, pomiędzy jednym a drugim

woskowaniem lub goleniem

Nie stosować na skórze twarzy, ramion i w

okolicy pachwin

Nadmierne owłosienie

epilady

Mechaniczne usuwanie włosa przez

podciągnięcie i ucięcie
Dzięki takiemu postępowaniu odrost

włosa jest znacznie opóźniony
Wymaga ciągłego powtarzania zabiegu
Metoda bardzo bezpieczna, do

przeprowadzania bezpośrednio w domu

przez same zainteresowane
Niezwykle popularna na całym świecie

Nadmierne owłosienie

depilacja chemiczna

Najczęściej używa się

śmietanek

depilacyjmych

(lub kremów depilacyjnych)

Zaletą metody jest jej całkowita

bezbolesność i możliwość

przeprowadzenia depilacji w każdych

warunkach
Ładny efekt utrzymuje się najwyżej przez

kilka dni

Mogą wystąpić objawy

podrażnienia skóry

,

szczególnie u osób wrażliwych. Należy

bardzo

uważać

na oczy!

Prostota i niski koszt metody

Może uczulać

Depilacja chemiczna

Chemiczne środki do depilacji działają

na włosy poprzez uszkadzanie wiązań

dwusiarczkowych
Ponieważ łodyga włosa jest bogatsza

niż naskórek w aminokwasy

zawierające siarkę doprowadza to do

oddzielenia się włosa od mieszka

włosowego

Nadmierne owłosienie

woskowanie

Popularna, od dawna używana metoda,

łatwa do wykonania
Szybka i możliwa do wykonania w

warunkach domowych
Usuwa włosy

z mieszka,

ale

nie uszkadza

korzenia włosa
Usunięcie włosów ma tylko charakter

czasowy
Istnieje kilka odmian woskowania
Część zabiegów można bezpiecznie

wykonywać w domu

woskowanie

Zabiegi te polegają na nakładaniu na

skórę owłosioną płynnego wosku lub

półpłynnego zimnego wosku , który po

zestaleniu odrywa się szybkim ruchem w

stronę przeciwną do kierunku wzrostu

włosów

woskowanie

Jednak warunkiem skuteczności tej

metody jest odpowiednia długość

włosów.
Stosując tę metodę uważać należy, by

nie poparzyć skory zbyt gorącym

woskiem
Dostępne zimne woski są równie

skuteczne, jednak są one droższe i nie

mogą być używane powtórnie
Skuteczność tych zabiegów jest lepsza

niż wcześniej opisane metody a efekt

utrzymuje się przez około 4-6 tygodni

Nadmierne owłosienie

elektroliza

Metoda usuwania owłosienia na stałe,

wymaga nabrania wprawy i pewnego

treningu, znana od ponad 100 lat

Metalowy próbnik wsuwa się (nie

wkłuwa) do mieszka włosowego, stanowi

on elektrodę, a

przepływający prąd

niszczy obszar brodawki

włosa

Nadmierne owłosienie

elektroliza

Czasami zabieg może być bolesny, a przy

konieczności usunięcia większej ilości

włosów również nużący dla pacjenta

Konieczność powtórzenia zabiegu

stwierdzano w 7 do 10% przypadków

W dużej mierze powodzenie zależy od

umiejętności wykonującego zabieg

elektroliza

Przepływający pomiędzy elektrodą i skórą prę

uszkadza naczynia brodawki, powodując powstanie

mikroblizny w okolicy opuszki mieszka włosowego
W ten sposób uszkodzone włosy są łatwo usuwane

pęsetą
W metodzie elektrolizy wykorzystuje się prąd stały

o niskim napięciu i natężeniu, który przepływając

przez tkankę wywołuje reakcję chemiczną, w

wyniku której dochodzi do wytworzenia

wodorotlenków i uszkodzenia opuszki mieszka

włosowego
Zabieg ten jest jednak bardzo czasochłonny, gdyż

do usunięcia jednego włosa potrzeba ok. 1 minuty

termoliza

Technika elektrokoagulacji(diatermii)

wykorzystuje prąd zmienny o wysokiej

częstotliwości i niskim napięciu
Prąd o takiej charakterystyce

wywołuje znaczny miejscowy wzrost

temperatury, niszcząc strukturę

opuszki mieszka włosowego
Stąd właśnie zabieg ten określa się

czasem mianem termolizy

Nadmierne owłosienie

microliza

Połączenie typowej elektrolizy prądami o niskim

napięciu z bioaktywnym żelem z ekstraktami

roślinnymi i z olejkami aromatoterapeutycznymi
Jednorazowo usuwa się około 30 – 40%

owłosienia, zabieg powtarza się 3 – 4 razy w

odstępach około miesięcznych
Często nie likwiduje całkowicie zbędnego

owłosienia, ale porastający kolejny włos ma

wybitnie dystroficzny charakter
Zaburzenia hormonalne, stresy, nerwice bardzo

często obniżają założona skuteczność zabiegu
Zabieg jest bardzo mało bolesny

Mikroliza

Zabiegi te są prowadzone przy użyciu prądu o

niskim woltażu i natężeniu
Elektrodą jest nie jak w przypadku elektrolizy

igła, a specjalny żel rozprowadzany na

powierzchni skóry
Zabiegi są miernie bolesne a zastosowanie żelu

umożliwia szybkie wykonanie zabiegu na dużych

powierzchniach
Ze względu na brak fachowego piśmiennictwa o

skuteczności tej metody, trwałości jej efektów i

bezpieczeństwa stosowania należy ostrożnie

podchodzić do gwarancji udzielanych przez

producenta i zakłady kosmetyczne

Nadmierne owłosienie

fotoepilacja

Używa się lampy ksenonowej o niebieskozielonym

świetle, o czasie błysku około 3 milisekundy i mocy 9 –

10 J / cm

2

Sondę umieszcza się bezpośrednio ponad mieszkiem

włosowym
Energia świetlna (a dokładniej: energia cieplna)

trwałe uszkadza brodawkę włosa
Zabieg jest znacznie mniej bolesny, niż elektroliza
Metoda znana od roku 1969, pierwszy aparat

(Omicron) powstał w roku 1972, ostatnio używany jest

ThermaLight 2000, skonstruowany w USA w 1999

roku
Urządzenie nie zawsze usuwa włosy w sposób

jednoznacznie trwały

Nadmierne owłosienie

mikrofale

Promieniowanie mikrofalowe jest emitowane

przez niewielką ręczną lampę i wnikając w

głąb skóry powoduje

termiczne uszkodzenie

brodawki włosa
Istnieje poważne niebezpieczeństwo, że

metoda nie jest

wybiórcza

i promieniowanie

może uszkadzać inne komórki, leżące w

okolicy mieszka i brodawki włosa
Zaletą jest, że promieniowanie mikrofalowe

niszczy wszystkie włosy, bez względu na ich

kolor (także włosy siwe)
Brak jednoznacznych dowodów wskazujących

na wyższość tej metody nad innymi

Nadmierne owłosienie

światło pulsacyjne (IPL)

Stosuje się

światło niekoherentne

(czyli o pełnym

spektrum) wraz

z frakcją IR

, filtrowane następnie do

odpowiedniego zakresu fal, tak dobranych, aby

uszkodzić wyłącznie strukturę brodawki włosa,

bez

uszkodzenia sąsiadujących z włosem tkanek

Najlepsze rezultaty osiąga się u ludzi z ciemnymi

włosami, znacznie gorsze w przypadku włosów

rudych i blond. Słabo przydatny przy włosach

siwych
Metoda bardzo wygodna w przypadku konieczności

depilowania dużych powierzchni, jak tułów czy nogi
Może powodować lokalne przebarwienia skóry

światło pulsacyjne IPL

Ponieważ urządzenia emitujące ten rodzaj

światła wykorzystują różne długości fali

elektromagnetycznej uszkadza ono wybiórczo

mieszki włosowe nie absorbując się nadmiernie

w ciemnej skórze
W ostatnich latach do usuwania nadmiernego

owłosienia wykorzystuje się także metodę

fotodynamiczną z miejscowym stosowaniem ALA

(kwasu delta-aminolewulinowego)
Polega ona na naświetlaniu skóry posmarowanej

uprzednio żelem zawierającym ALA, który

wbudowuje się wybiórczo w mieszki włosowe.

Pod wpływem światła czerwonego ALA wytwarza

wolny tlen uszkadzając komórki macierzy włosa

Nadmierne owłosienie

depilacja laserowa

Metoda została omówiona

na wykładzie

laseroterapia

Wprowadza się wiązkę

światła laserowego (czyli

w pełni koherentnego

światła) o mocy około 10

J / cm

2

W ten sposób niszczy się

całkowicie cebulkę włosa
Wymaga kilku zabiegów
W większości słabo działa

na włosy siwe

Depilacja laserowa

Dzięki laserom możliwe stało się usuwanie

owłosienia z dużych powierzchni skóry, w krótszym

czasie i mniej boleśnie niż w przypadku elektrolizy

i diatermii
Rozwój techniki laserowej umożliwił

konstruowanie aparatów o wysokiej selektywności

i swoistości emitowanego światła
Tą metodą najefektywniej usuwa się włosy u osób z

jasną, nieopaloną skórą (I lub II fototypem) i z

ciemnymi włosami
U pacjentów z ciemniejszą skórą i jasnych włosach

zabiegi te nie dają już tak dobrych efektów, a

ponieważ skóra zawierająca dużo melaniny

intensywnie absorbuje energię wiązki laserowej, są

oni bardziej podatni na oparzenia w trakcie

zabiegu i wystąpienie przebarwień po laseroterapii

Depilacja laserowa

Wiązka laserowa jest dzięki odpowiedniej

długości fali absorbowana tylko przez ciemne

struktury włosa, powodując zjawisko

fototermolizy
Polega ona na tym że światło laserowe dociera

do wybranego mieszka włosowego, gdzie jest

absorbowane przez ziarna melaniny
Kumulująca się energia cieplna uszkadza nie

tylko samą melaninę, ale przenosi się także na

komórki rozrodcze włosa trwale je uszkadzając
Stosowane dodatkowo schłodzone żele lub

chłodzące końcówki zmniejszają ryzyko

uszkodzenia termicznego naskórka.

Nadmierne owłosienie

zakończenie

Pomimo całego szeregu

metod pozwalających na

redukcję niepożądanego

owłosienia, do dzisiaj nie

ma metody idealnej,

którą można zastosować

jednorazowo

Skuteczność nie została

jednoznacznie

udowodniona wobec

wszystkich metod

Reklamie nie należy

wierzyć do końca