Wytyczne dla profilaktyki i

leczenia chorób

przenoszonych drogą

płciową

Małgorzata Piskorz-Szymendera

Katedra i Klinika Zdrowia Matki i Dziecka

ZALECENIA:

- najbardziej pewnym sposobem

uniknięcia przeniesienia STD jest
powstrzymanie się od kontaktów
seksualnych lub pozostawanie w
długotrwałym związku
monogamicznym z niezakażonym
partnerem

ZALECENIA:

- przed podjęciem aktywności

seksualnej wskazane jest
wykonanie badań w kierunku STD

- w przypadku stosunków z

partnerem o nieznanym statusie
STD lub już zakażonym należy
stosować prezerwatywę

ZALECENIA:

- stosowanie samych środków

plemnikobójczych nie jest zalecane
dla ochrony przed STD takich jak
HIV, rzeżączka, chlamydia

- niebarierowe metody

antykoncepcji nie chronią przed
nabyciem STD

WYTYCZNE DOTYCZĄCE

KOBIET W CIĄŻY:

- wszystkim ciężarnym należy

proponować badanie w kierunku
HIV

- obligatoryjne jest wykonywanie

badań serologicznych w kierunku
kiły

- obligatoryjnie należy wykonywać

badania w poszukiwaniu antygenu
HbsAg

- celowe jest badanie w kierunku

zakażenia Chlamydia Trachomatis
i Neisseria gonorrhoeae

WYTYCZNE DOTYCZĄCE

KOBIET W CIĄŻY:

- wśród ciężarnych z grup ryzyka

należy wykonać badanie na
obecność zakażenia wirusem C

- skrining bakteryjnej waginozy na

początku ciąży

- rutynowe badanie dla wykrycia

rzęsistkowicy

WYTYCZNE DOTYCZĄCE

KOBIET W CIĄŻY:

- obecność zakażenia wywołanego

HPV i HSV

ZBIERANIE WYWIADU

CHOROBOWEGO:

- główne dolegliwości
- aktywność seksualna
- moment wystąpienia pierwszych

objawów

- daty stosunków seksualnych

poprzedzających wystąpienie
objawów

- stosowanie metod

antykoncepcyjnych

- metody higieny narządów

płciowych

ZBIERANIE WYWIADU

CHOROBOWEGO:

- schorzenia ogólnoustrojowe
- stosowane środki farmakologiczne
- stan hormonalny organizmu
- przebyte schorzenia
- data ostatniej miesiączki
- schorzenia skóry i alergiczne
- wyniki ostatnich badań

serologicznych

ZBIERANIE WYWIADU

CHOROBOWEGO:

- podróże zagraniczne
- wywiad dotyczący stosowania

narkotyków

- udział czynników zewnętrznych

REKOMENDACJE POLSKIEGO

TOWARZYSTWA

GINEKOLOGICZNEGO W

ZAKRESIE ZAKAŻEŃ

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ

- edukacja i poradnictwo dotyczące

promocji bezpiecznych zachowań
seksualnych

- identyfikacja bezobjawowych osób

zakażonych

- skuteczna diagnostyka i leczenie

osób zakażonych

REKOMENDACJE POLSKIEGO

TOWARZYSTWA

GINEKOLOGICZNEGO W

ZAKRESIE ZAKAŻEŃ

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ

- identyfikacja, ocena, poradnictwo i

leczenie partnerów seksualnych
osób zakażonych

- szczepienia poprzedzające

ekspozycję osób zakażonych

PEŁNE BADANIE W

KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ OBEJMUJE:

- wywiad dotyczący objawów

klinicznych

- informacje na temat przebytych

chorób przenoszonych drogą
płciową

- wywiad dotyczący zachowań

seksualnych: aktualni partnerzy,
rodzaj kontaktów, stosowanie
barierowych środków
antykoncepcyjnych

PEŁNE BADANIE W

KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ OBEJMUJE:

- obecność objawów chorób

przenoszonych drogą płciową u
partnerów seksualnych

- stosowane w przeszłości i

aktualnie leki (antybiotyki, inne
leki przeciwbakteryjne lub
przeciwwirusowe)

- znane uczulenie na leki

PEŁNE BADANIE W

KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ OBEJMUJE:

- wywiad dotyczący czynnika ryzyka

zakażenia HIV i/lub wirusowego
zapalenia wątroby typu B

- wywiad dotyczący przeszłości

położnej, przebytych chorób
kobiecych i wykonanych badań
przesiewowych (badania
cytologicznego, ultrasonografii i
mammografii)

WSKAZANIA DO PEŁNEGO

BADANIA W KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ:

- rozpoznanie jakiejkolwiek choroby

przenoszonej drogą płciową

- stwierdzenie ryzykowania

zachorowań w zakresie nabycia
choroby przenoszonej drogą
płciową (duża liczba partnerów
seksualnych lub partner z
rozpoznaniem zakażeniem
przenoszonym drogą płciową)

WSKAZANIA DO PEŁNEGO

BADANIA W KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ:

- udział w prostytucji
- zgłoszenie gwałtu lub

wykorzystania seksualnego

- obecność objawów wskazujących

na możliwość zakażenia
przenoszonego drogą płciową

WSKAZANIA DO PEŁNEGO

BADANIA W KIERUNKU CHORÓB

PRZENOSZONYCH DROGĄ

PŁCIOWĄ:

- kontakty seksualne z osobą, u

której wystąpiły objawy
wskazujące na możliwość
zakażenia przenoszonego drogą
płciową

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Rutynowo w kierunku:
- chlamydii
- rzeżączki
- kiły

zakażenia HIV

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Dodatkowo, gdy wskazują na to

objawy lub wywiad chorobowy w
kierunku:

- bacterial vaginosis
- grzybicznego zapalenia sromu i

pochwy

- rzęsistkowicy
- opryszczki płciowej
- świerzbu

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Dodatkowo, gdy wskazują na to

objawy lub wywiad chorobowy w
kierunku:

- wszawicy łonowej
- mięczaka zakaźnego
- ziarniniaka pachwinowego
- wirusowego zapalenia wątroby

typu B

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Decyzja o tym, które z powyższych

badań należy wykonać:

- częstość występowania zakażeń w

lokalnej populacji

- możliwość przeprowadzenia tych

badań

- skuteczne zapobieganie i

rozpoznanie zakażeń
przenoszonych drogą płciową (tam,
gdzie jest to możliwe) badań
laboratoryjnych

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Zasady leczenia zakażeń

przenoszonych drogą płciową:

- leczenie należy rozpocząć podczas

pierwszej wizyty, jeżeli istnieje
możliwość potwierdzenia zakażenia

- tam, gdzie jest to możliwe należy

dążyć do zastosowania leku w
pojedynczej dawce

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Zasady leczenia zakażeń

przenoszonych drogą płciową:

- pacjent powinien zostać

poinformowany o konieczności
unikania kontaktów seksualnych
bez zabezpieczenia do czasu, gdy
istnieje ryzyko przekazania infekcji
innym lub nawrotu zakażenia

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Identyfikacja partnera:
- identyfikację partnera należy brać

pod uwagę w każdym przypadku
potwierdzonej choroby
przenoszonej drogą płciową

- decyzja, którzy z partnerów

seksualnych powinni być poddani
badaniu zależy od rodzaju
patogenu, znajomości jego okresu
inkubacji i wywiadu

ZALECANE BADANIA PRZY
PODEJRZENIU ZAKAŻENIA

PRZENOSZONEGO DROGĄ

PŁCIOWĄ:

Kontrola po leczeniu:
- powinna być przeprowadzona w

każdym potwierdzonym przypadku
choroby przenoszonej drogą
płciową

CHOROBY

PRZENOSZONE DROGĄ

PŁCIOWĄ

1. Rzeżączka
2. Zakażenia grzybicze
3. Zakażenia chlamydiami
4. Zakażenia wirusowe
5. Rzęsistkowica
6. Wszawica
7. Świerzb

CHOROBY

PRZENOSZONE DROGĄ

PŁCIOWĄ

8. Kiła
9. Inne zakażenia bakteryjne
10.Inne zakażenia pasożytnicze

KIŁA

Kiła jest układową chorobą zakaźną
szerzącą się głównie na drodze
kontaktów płciowych. Kiłę
wywołuje krętek blady.
Ze względu na mechanizm
zakażenia kiłę możemy podzielić
na:
- nabytą
- wrodzoną

KIŁA

Kiła wrodzona jest następstwem
zakażenia płodu w łonie matki.

Zakażenie kiłą nabytą następuje
najczęściej poprzez bezpośredni
kontakt i przeniesienie krętków
bladych z osoby chorej, będącej w
okresie zakaźnym, na zdrową.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Ze względu na czas trwania kiłę
dzielimy:
- wczesna
- późna
Ze względu na symptomologię:
- objawowa
- utajona

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Kiła nabyta (kiła pierwszego
okresu) trwa od 3 do 9 tygodnia po
zakażeniu. Objaw
charakterystyczny to owrzodzenie
pierwotne.
Typowe owrzodzenie pierwotne ma
ksztalt okrągły lub owalny,
regularne gładkie brzegi, lśniące
dno pokryte niewielką ilością
surowiczej wydzieliny oraz
chrząstkowatą twardą podstawę.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Po okresie 2-6 tygodni

owrzodzenie znika,

pozostawiając niewielką bliznę.

Dodatkowe

objawy to powiększenie węzłów

chłonnych.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Kiła drugiego okresu rozpoczyna
się w 9-10 tygodniu od zakażenia i
trwa 2 lata.
Objawy to:
- osutki zajmujące skórę i błony
śluzowe
- uogólnione powiększenie węzłów
chłonnych
- dodatnie odczyny serologiczne
- zakaźność

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Kiła późna rozpoczyna się powyżej

2 roku

życia i najczęściej wynosi od 5 do

15 lat.

Ze względu na sporadyczne

występowanie późnej postaci kiły
ograniczam się jedynie do
wymienienia jej odmian:

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

- kiła późna skóry, błon śluzowych i

kości

- kiła narządów wewnętrznych
- kiła sercowo-naczyniowa
- kiła układu nerwowego

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Kiła wrodzona – zakażenie może
nastąpić
już w 9-10 tygodniu trwania
ciąży.
Kiła wrodzona wczesna – objawy
pojawiają się między 3 a 7
tygodniem życia, wykwity na
skórze i błonach śluzowych,
powiększenie węzłów chłonnych,
powiększenie obwodu brzucha.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Zmiany narządowe mogą się

toczyć w nerkach, płucach,
trzustce, gruczołach
wewnątrzwydzielniczych.

PRZEBIEG KLINICZNY KIŁY

Kiła wrodzona późna i dzieci ma

charakter prawie bezobjawowy.

W większości przypadków zmiany

kliniczne występują na skórze,
błonach śluzowych, narządach
wewnętrznych, układzie krążenia
i kostnym.

Kiła – rozpoznanie:

• Badanie mikrobiologiczne
• Badanie serologiczne

Kiła

Leczenie:
• penicylina, w dawce 1,2 mln.j

przez 20 dni w kile I okresu i przez
30 dni w kile II okresu i utajonej

• tetracyklina, doksycyklina (dla

kobiet uczulonych na PN)

NEISSERIA

GONORRHOEAE

Rzeżączkę wywołuje Gram ujemna

dwoinka Neisseria gonorrhoeae.
Bakteria atakuje błonę śluzową
dróg rodnych i wywołuje lokalny
stan zapalny.

NEISSERA GONORREAE

Objawy:
- ropna wydzielina z szyjki macicy
- zielonkawe ropne upławy
- bolesne oddawanie moczu
- 50% współistnieje rzeżączkowe

zapalenie odbytu.

NEISSERA GONORREAE

Zakażenie noworodka.
Zakażenie pojawia się między po7-21

dniowym okresie inkubacji. Objawy:

• ropne zapalenie spojówek
• owrzodzenie i zbliznowacenie

rogówki

• ślepota

NEISSERA GONORREAE

Rozpoznanie:
- Pobranie materiału z cewki

moczowej, szyjki macicy i odbytu

- badania bakteriologiczne

NEISSERA GONORREAE

Leczenie:
- ceftriakson
- cefiksim
- ciprofloksacyna

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Czynniki ryzyka:
• wiek
• nieródki
• wczesny wiek współżycia płciowego
• liczba partnerów seksualnych
• niski status socjoekonomiczny
• kobiety rasy czarnej

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Przebieg kliniczny:
- zapalenie cewki moczowej
- zapalenie szyjki macicy
- zapalenie narządów miednicy
- w przyszłości występowanie ciąży

ektopowej, niepłodności,zapalenia

jajowodów, strat ciąż i przewlekłego

bólu w miednicy oraz porodów

przedwczesnych

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Przebieg kliniczny:
- krwawienie w miejscu założenia

wziernika i/lub pobieranie
materiału do badania

- wyciek żółtej, śluzowo - ropnej

wydzieliny

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Przebieg kliniczny u mężczyzn:
- zapalenie cewki moczowej
- ostre zapalenie najądrzy (niepłodność)
- przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego
- odczynowe zapalenie stawów oraz

zwężenie cewki moczowej

- wyciek z cewki moczowej
- bolesne oddawanie moczu

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Metody diagnostyczne:
- pobiera się wymazy z szyjki

macicy, cewki moczowej, odbytu

- z wewnętrznej powierzchni górnej

i dolnej powieki oka.

- DNA – metody immuno-

fluorescencji.

CHLAMYDIA

TRACHOMATIS

Leczenie:
- antybiotykoterapia (azytromycyna,

doksycyklina)

- kobiety ciężarne azytromycyny
- mężczyźni azytromycyna

HSV

Wirus opryszczki zwykłej HSV,

wyróżniamy 2 typy wirusa:

HSV 1 – odpowiedzialny jest za

zakażenia skóry i błon śluzowych

górnej części ciała
(10%)

HSV 2 – atakuje głównie okolicę

płciową (90% zakażeń)

HSV

Objawy:
• pęcherzyki
• nadżerki
• strupki

HSV

Leczenie:
- leki przeciwwirusowe:Acyclovir,

famcyclovir, valacyclovir

Bakteryjna waginoza

BV – jest to taki stan biocenozy

pochwy, w którym spadkowi
liczebności pałeczek kwasu
mlekowego towarzyszy bujny
rozwój szeregu bakterii
beztlenowych przy jednoczesnym
braku wykładników procesu
zapalnego.

Bakteryjna waginoza

Charakterystyka biochemiczna:
- rybi zapach
- biało – szara wydzielina w pochwie
- Wartość pH =/< 4,5

Bakteryjna waginoza

Diagnostyka:
• kompleksowe badania mikrobiologiczne
• pełna diagnostyka organizmów

beztlenowych

• dokładna ocena ilościowa dominujących

składników badanej mikroflory

• ocena co najmniej niektórych cech

metabolicznych bakterii

Bakteryjna waginoza

BV:
- zapalenie szyjki macicy
- zapalenie błony śluzowej macicy
- zapalenie przydatków
- zakażenie wewnątrzmaciczne w ciąży
- przedwczesne pęknięcie błon

płodowych