XXXVI. Leki stosowane w niedokrwistości

●

●

dzienna produkcja 200 miliardów

dzienna produkcja 200 miliardów

●●

●●

erytrocyty

erytrocyty

5,4 mln/

5,4 mln/

μ

μ

l

l

erytrocytów w krwi obwodowej,

erytrocytów w krwi obwodowej,

kobieta

kobieta

około 4,5 mln/mm³

około 4,5 mln/mm³

●●

●●

leukocyty

leukocyty

4-10 tys./

4-10 tys./

μ

μ

l

l

●●

●●

płytki krwi

płytki krwi

u (dorosłego) człowieka 150-400 tys./

u (dorosłego) człowieka 150-400 tys./

μ

μ

l

l

krwi

krwi

●

●

wytwarzanie w szpiku kostnym

wytwarzanie w szpiku kostnym

●●

●●

żelazo

żelazo

●●

●●

B

B

12

12

●●

●●

kwas foliowy

kwas foliowy

●●

●●

hematopoetyczne czynniki wzrostu

hematopoetyczne czynniki wzrostu

●

●

anemia

anemia

●

●

tro

tro

m

m

boc

boc

yt

yt

openia

openia

●

●

neu

neu

t

t

ropenia

ropenia

●

●

niedokrwistości niedobarwliwe -

niedokrwistości niedobarwliwe -

spowodowane

spowodowane

niedoborem żelaza

niedoborem żelaza

●

●

niedokrwistości megaloblasyczne -

niedokrwistości megaloblasyczne -

spowodowane

spowodowane

niedoborem witaminy B

niedoborem witaminy B

12

12

lub kwasu foliowego

lub kwasu foliowego

●

●

niedokrwistości aplastyczne - spowodowane

niedokrwistości aplastyczne - spowodowane

uszkodzeniem szpiku

uszkodzeniem szpiku

●

●

anemia hemolityczna – spowodowane

anemia hemolityczna – spowodowane

nadmiernym

nadmiernym

rozpadem krwinek czerwonych

rozpadem krwinek czerwonych

●

●

zwiększone zapotrzebowanie na żelazo

zwiększone zapotrzebowanie na żelazo

●●

●●

dzieci w okresie wzrostu

dzieci w okresie wzrostu

●●

●●

kobiety w ciąży

kobiety w ciąży

●●

●●

w okresie menstruacji

w okresie menstruacji

704. ŻELAZO

704. ŻELAZO

Fe

Fe

++

++

>> Fe

>> Fe

+++

+++

Siarczan żelaza (II)

Siarczan żelaza (II)

(Ferrosi sulfas, FeSO

(Ferrosi sulfas, FeSO

4

4

.

.

7H

7H

2

2

O)

O)

Glukonian żelaza (II)

Glukonian żelaza (II)

(Ferrosi gluconas, Fe(CH

(Ferrosi gluconas, Fe(CH

2

2

-OH-(CHOH)

-OH-(CHOH)

4

4

-COO)

-COO)

2

2

)

)

Chlorek żelaza (II)

Chlorek żelaza (II)

FeCl

FeCl

2

2

Mleczan żelaza (II)

Mleczan żelaza (II)

(Ferrosi lactas, Fe(CH

(Ferrosi lactas, Fe(CH

3

3

-CH(OH)-COO)

-CH(OH)-COO)

2

2

)

)

Fumaran żelaza (II)

Fumaran żelaza (II)

Glicynosiarczan żelaza (II)

Glicynosiarczan żelaza (II)

Fe

Fe

+++

+++

do stosowania pozajelitowego, roztwory

do stosowania pozajelitowego, roztwory

koloidalne

koloidalne

●

●

formy doustne żelaza trudno przedawkować

formy doustne żelaza trudno przedawkować

●

●

do podawania pozajelitowego kompleksy

do podawania pozajelitowego kompleksy

●●

●●

z polimaltozą (Ferrum Hausmann)

z polimaltozą (Ferrum Hausmann)

●●

●●

z sorbitolem (Jectofer)

z sorbitolem (Jectofer)

●●

●●

cukrzan żelazowy (Ferrum-Lek)

cukrzan żelazowy (Ferrum-Lek)

711. DEFEROKSAMINA

711. DEFEROKSAMINA

(

(

Deferoxaminum,

Deferoxaminum,

Desferal)

Desferal)

N’{5-{[4-[[5-(Acetylohydroksyamino)-pentylo]-

N’{5-{[4-[[5-(Acetylohydroksyamino)-pentylo]-

amino]-

amino]-

-1,4-dioksobutylo]-hydroksyamino}-pentylo}-N-(5-

-1,4-dioksobutylo]-hydroksyamino}-pentylo}-N-(5-

-aminopentylo)-N-hydroksybutanodiamid

-aminopentylo)-N-hydroksybutanodiamid

WITAMINA B

WITAMINA B

12

12

●

●

kofaktor wielu reakcji biochemicznych

kofaktor wielu reakcji biochemicznych

●

●

niedobór

niedobór

●●

●●

anemia

anemia

●●

●●

zaburzenia żołądkowo-jelitowe

zaburzenia żołądkowo-jelitowe

●●

●●

zaburzenia neurologiczne

zaburzenia neurologiczne

●

●

niedobór zwykle u starszych osób –

niedobór zwykle u starszych osób –

zaburzenia

zaburzenia

wchłaniana

wchłaniana

●

●

wchłanianie po połączeniu z czynnikiem

wchłanianie po połączeniu z czynnikiem

wewnętrznym (intrinsic factor) wydzielanym

wewnętrznym (intrinsic factor) wydzielanym

przez

przez

komórki okładzinowe

komórki okładzinowe

712. WITAMINA B

712. WITAMINA B

12

12

(

(

Vitaminum

Vitaminum

B

B

12

12

, Witamina B

, Witamina B

12

12

)

)

●

●

biosynteza kwasów nukleinowych

biosynteza kwasów nukleinowych

●

●

wytwarzanie krwinek czerwonych

wytwarzanie krwinek czerwonych

●

●

izomeryzacja kwasu metylomalonowego

izomeryzacja kwasu metylomalonowego

do kwasu

do kwasu

bursztynowego

bursztynowego

●

●

synteza metioniny

synteza metioniny

713. KWAS FOLIOWY

713. KWAS FOLIOWY

(

(

Acidum folicum,

Acidum folicum,

Kwas foliowy)

Kwas foliowy)

Kwas N-{4-[[(2-amino-4-hydroksy-6-

Kwas N-{4-[[(2-amino-4-hydroksy-6-

pterydylo)-

pterydylo)-

-metylo]-amino]-benzoilo}-L-glutaminowy

-metylo]-amino]-benzoilo}-L-glutaminowy

●

●

hematopoetyczne czynniki wzrostu

hematopoetyczne czynniki wzrostu

●●

●●

erytropetyna

erytropetyna

●●

●●

G-CSF

G-CSF

●●

●●

GM-CSF

GM-CSF

●●

●●

interleukina 11

interleukina 11

●●

●●

trombopoetyna

trombopoetyna

●

●

rHuG-CSF filgastrim

rHuG-CSF filgastrim

●

●

rHuGM-CSF sargramostim

rHuGM-CSF sargramostim

●

●

pegfilgastrim = filgastrim +

pegfilgastrim = filgastrim +

polietylenoglikol

polietylenoglikol

●

●

choroby nerek

choroby nerek

●

●

niedokrwistość

niedokrwistość

●

●

zaburzenia procesu tworzenia krwinek

zaburzenia procesu tworzenia krwinek

czerwonych odbywającego się w szpiku (tj.

czerwonych odbywającego się w szpiku (tj.

zaburzenia erytropoezy)

zaburzenia erytropoezy)

●

●

stosuje rekombinowaną erytropoetynę

stosuje rekombinowaną erytropoetynę

ludzką (epoetinum,

ludzką (epoetinum,

Recormon)

Recormon)

otrzymaną

otrzymaną

metodą inżynierii genetycznej

metodą inżynierii genetycznej

●

●

odpowiada w pełni w działaniu

odpowiada w pełni w działaniu

erytropoetynie naturalnej wytwarzanej w

erytropoetynie naturalnej wytwarzanej w

nerkach

nerkach

708. ERYTROPOETYNA

708. ERYTROPOETYNA

(

(

Epoetinum alpha,

Epoetinum alpha,

Recormon)

Recormon)

●

●

glikoproteina o masie cząsteczkowej ok. 34 000

glikoproteina o masie cząsteczkowej ok. 34 000

●

●

część białkowa zbudowana jest z 165

część białkowa zbudowana jest z 165

aminokwasów

aminokwasów

●

●

tworzących łańcuch z dwoma mostkami

tworzących łańcuch z dwoma mostkami

dwusiarczkowymi

dwusiarczkowymi

●

●

łańcuchy węglowodanowe łączą się N-glikozydowo

łańcuchy węglowodanowe łączą się N-glikozydowo

z aminokwasami 24, 38 i 83, oraz O-glikozydowo

z aminokwasami 24, 38 i 83, oraz O-glikozydowo

poprzez aminokwas; w położeniu 126

poprzez aminokwas; w położeniu 126

●

●

część węglowodanowa odgrywa rolę w inaktywacji

część węglowodanowa odgrywa rolę w inaktywacji

erytropoetyny

erytropoetyny

709. ERYTROPOETYNA

709. ERYTROPOETYNA

(

(

Darbopetinum alpha,

Darbopetinum alpha,

Aranesp)

Aranesp)

710. FILGRASTIM

710. FILGRASTIM

(

(

Filgrastimum,

Filgrastimum,

Neupogen)

Neupogen)

G-CSF (rHuG-CSF)

G-CSF (rHuG-CSF)

175 aminokwasów 18 kDa

175 aminokwasów 18 kDa

wytwarzany przez bakterie

wytwarzany przez bakterie

711. SARGRAMOSTIM

711. SARGRAMOSTIM

(

(

Sargramostimum,

Sargramostimum,

Leukine)

Leukine)

GM-CSF (rHuGM-CSF)

GM-CSF (rHuGM-CSF)

Glikozylowane białko zbudowane ze 120-127

Glikozylowane białko zbudowane ze 120-127

aminokwasów

aminokwasów

masa cząsteczkowa 15 500, 15 800, 19 500

masa cząsteczkowa 15 500, 15 800, 19 500

712. INTERLEUKINA 11

712. INTERLEUKINA 11

(

(

Oprelvekinum,

Oprelvekinum,

Neumega)

Neumega)

Interleukina 11

Interleukina 11

nieglikozylowane białko zbudowane ze 178

nieglikozylowane białko zbudowane ze 178

aminokwasów

aminokwasów

PL:

PL:

Epoetyna alfa,

Epoetyna alfa,

Deferoksamina, Filgrastym,, Kwas foliowy,

Deferoksamina, Filgrastym,, Kwas foliowy,

Żelazo,

Żelazo,

Oprelwekin, Sargramostym, Witamina B

Oprelwekin, Sargramostym, Witamina B

12

12

USA:

USA:

Darbopoetin alfa (Aranesp)Epoetin alfa

Darbopoetin alfa (Aranesp)Epoetin alfa

(Epo),

(Epo),

Deferoxamine (Desferal), Filgrastim

Deferoxamine (Desferal), Filgrastim

(Neupogen), Folic

(Neupogen), Folic

acid, Iron,

acid, Iron,

Oprelvekin (Neumega), Sargramostim

Oprelvekin (Neumega), Sargramostim

(Leukine),

(Leukine),

Vitamin B

Vitamin B

12

12

WHO: Iron, Folic acid, Hydroxycobalamin

WHO: Iron, Folic acid, Hydroxycobalamin