WRODZONE ZWICHNIĘCIE BIODRA

(DYSPLASIA COXAE CONGENITA)

CHD - CONGENITAL HIP DISLOCATION

 

Wioletta Wawrzeńczak

BSW – fizjoterapia rok 3, semestr 6

studia niestacjonarne

CZĘSTOTLIWOŚĆ

W Polsce u ok. 4% noworodków można stwierdzić

objawy wyraźnej dysplazji stawu biodrowego .

Stosunek procentowy dziewczynek do chłopców

5:1.

Wada ta częściej występuje po porodach

pośladkowych i częściej dotyczy biodra lewego.

Schorzenie częściej dotyczy rasa białej.

 

FIZJOLOGIA

Głowa kości udowej, torebka stawowa i

panewka w warunkach prawidłowych

są dobrze ukształtowane już w 10 tyg.

życia płodowego. Dla prawidłowego

rozwoju stawu biodrowego niezbędna

jest zgodność panewki i głowy kości

udowej.

PATOLOGIA

Nieprawidłowa pozycja powoduje przebudowę kości

udowej i jej zniekształcenie. W talerzu biodrowym

stopniowo wytwarzana jest „fałszywa” panewka

dopasowująca się do kształtu głowy kości udowej.

Właściwa panewka przez pewien czas zachowuje swój

kształt lecz ostatecznie staje się bardziej pionowa i traci

wklęsłość. Zmiany w tkankach miękkich dotyczą mięśni i

więzadeł, które ulegają przykurczom.

CZYNNIKI RYZYKA



położenie miednicowe,



płeć żeńska,



dodatni wywiad rodzinny,



deformacje kończyn dolnych,



efekt ciasnoty wewnątrzmacicznej –
kręcz szyi mięśniopochodny,
małowodzie, asymetria ustawienia
kończyn dolnych.

ROZPOZNANIE

Rozpoznanie wrodzonej dysplazji stawu

biodrowego odbywa się na podstawie badania

klinicznego noworodka (najlepiej w pierwszych

5 dniach po urodzeniu) oraz badania

radiologicznego, ultrasonograficznego bądź

rezonansu magnetycznego stawu biodrowego.

Używa się również odpowiednich testów

prowokacyjnych określających położenie głowy

kości udowej względem panewki stawu

biodrowego.

BADANIE PROWOKACYJNE

Objaw Ortolaniego – zwany

objawem prowokacji repozycji

stawu biodrowego. Przy

kończynach dolnych zgiętych w

stawach biodrowych do 90º

wykonujemy ruch odwodzenia.

Objaw jest dodatni, jeśli w

trakcie manewru pojawi się

wyczuwalny lub słyszalny efekt

przeskakiwania, spowodowany

repozycją niestabilnej głowy

kości udowej do panewki.

BADANIE PROWOKACYJNE

Objaw Barlowa – zwany

testem prowokacji

zwichnięcia stawu

biodrowego. Dokonujemy

przywiedzenia w stawie

biodrowym i wykonujemy

nacisk wzdłuż długiej osi uda i

przyśrodkowo. Objaw jest

dodatni, jeśli usłyszymy lub

wyczujemy przeskakiwanie

związane ze zwichnięciem

stawu biodrowego.

BADANIE FUNKCJONALNE

Obejmuje stwierdzenie ewentualnej asymetrii fałdów

pośladkowych lub ograniczenie biernego odwiedzenia

i rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym.

Starsze dzieci rozpoczynają chodzenie z dodatnim

objawem Trendelenburga (niewydolność mięśnia

pośladkowego średniego) i ograniczeniem wyprostu

biodra.

Dziecko z obustronnym wrodzonym zwichnięciem

biodra ma chód kołyszący, „kaczkowaty”.

LECZENIE



zależy od wieku i stopnia zaawansowania
schorzenia;



ma na celu ustawienie głowy kości udowej w
odpowiedniej pozycji w panewce i utrzymanie
tego układu przez odpowiednio długi czas
(korekcja deformacji);



możliwe jest odtworzenie prawidłowych
struktur anatomicznych stawu biodrowego

.

LECZENIE ZACHOWAWCZE



U noworodków polega na

szerokim pieluchowaniu. Pieluchy

układa się w taki sposób, aby

nóżki były odwiedzone i zgięte w

stawach biodrowych i

kolanowych. Dziecko należy

układać na brzuchu, nie stosować

szczelnie zaciśniętych becików

łączących razem nóżki.



Gdy to nie pomaga lub choroba

pogłębia się niemowlakom

zakłada się uprząż Pavlika

(zdjęcie z boku) – jest to

specjalny system pasów

utrzymujących nóżki w pozycji

odwiedzeniowej ze zgiętymi

stawami biodrowymi i

kolanowymi. Uprząż utrzymuje

się około trzech miesięcy.

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Przeciwwskazania do stosowania szelek

Pavlika:

•

niestabilność stawu biodrowego
spowodowana zaburzeniami bilansu
mięśniowego (mielodysplazja, MPD);

•

patologiczne zwichnięcie stawów
spowodowane ropnym ich zapaleniem,

•

nadmierna wiotkość stawów (zespół
Ehlersa-Danlosa );

•

brak współpracy ze strony rodziców.

LECZENIE ZACHOWAWCZE



U niemowląt od 1 do 6 miesiąca życia

stosuje się uprząż Pavlika, poduszkę Frejki,

jeżeli to nie pomaga zakłada się opatrunek

gipsowy na 3-6 miesięcy.



W wieku 6-12 miesięcy poduszki ani szelki

juz nie wystarczają. Nóżki należy

unieruchomić w tzw. „pajacyku”

utrzymującym je w zgięciu i odwiedzeniu, a

zezwalającym na inne ruchy w stawie

biodrowym oraz na pełne ruchy w

pozostałych stawach.

LECZENIE OPERACYJNE



Zależne jest od wieku dziecka i stopnia patologii

biodra.



U dzieci powyżej 18 miesiąca życia często niezbędne

jest otwarte nastawianie biodra i założenie opatrunku

gipsowego, a jeżeli to nie skutkuje wskazane jest

leczenie operacyjne - osteotomie i plastyka panewki.



U dzieci starszych (1-3 rok życia) nadwichnięcie czy

zwichnięcie najczęściej nastawia się w uśpieniu,

kończyny unieruchamia się w opatrunku gipsowym,

ustawiając je w zgięciu pod kątem 100-110° w

stawach biodrowych i w takim odwiedzeniu i

skręceniu, w jakim głowa kości udowej utrzymuje się

w panewce. Po 3 miesiącach zmienia sie opatrunek

gipsowy a kończyny ustawia się w odwiedzeniu do

kąta 30° i w skręceniu do wewnątrz.

LECZENIE OPERACYJNE

FIZJOTERAPIA PRZEDOPERACYJNA

Fizjoterapia przedoperacyjana

ma na celu likwidacje

istniejących przykurczy i

ogólne usprawnienie dziecka

oraz wyuczenie ćwiczeń, które

będą wykonywane po

zabiegu.

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

Fizjoterapia pooperacyjna dzieli się na 3

okresy.

I. Okres gipsu biodrowego:



usprawnienie w 2-3 dniu po zabiegu,



ćwiczenia oddechowe,



w 2 tygodniu – ćwiczenia KKG i obręczy
barkowych,



ćwiczenia izometryczne mięśni tułowia i
kończyn (ipsi/kontra- lateralne).

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

II.

Okres gipsu czynnościowego:



ćwiczenia bierne KKD,



ćwiczenia czynno – bierne,



ćwiczenia czynne,



ruch rotacji wprowadza się dopiero po 2
miesiącach !!



ćwiczenia w pozycji siedzącej,



masaż,



elektrostymulację,



ćwiczenia w wodzie co drugi dzień.

NIE WOLNO WYKONYWAĆ ĆWICZEŃ W KLĘKU I

POZYCJI STOJĄCEJ !!!

FIZJOTERAPIA POOPERACYJNA

III. Okres pooperacyjny:



obciążenia kończyny po upływie 4 – 6
miesięcy,



nauka chodu.

POWIKŁANIA



bóle biodra;



sporadyczne uczucie przeskakiwania czy kliknięcia;



utykanie (nie zawsze powodem jest ból, może być
spowodowane także osłabieniem mięśni,
ograniczoną ruchomością stawu co w konsekwencji
może skutkować uczuciem zmęczenia);



szybsze zużycie stawu;



większe ryzyko wystąpienia dolegliwości bólowych
w sąsiednich stawach (stawy krzyżowo-biodrowe,
odcinek lędźwiowy kręgosłupa, stawy kolanowe).