Wstęp do socjologii

Wstęp do socjologii

Instytucje i role społeczne

Instytucje i role społeczne

Dr hab.Adam Jelonek

Dzisiaj...

Dzisiaj...



Instytucja społeczna



Rola społeczna



Socjalizacja

Instytucja społeczna

Instytucja społeczna



Instytucja a organizacja



Instytucje to utrzymywanie i

przekazywanie porządku

społecznego innego niż te które

tworzą warunki biologiczne



Powszechność instytucji czy brak

instytucji (Lewiatan- Thomas

Hobbes)

Instytucja społeczna

Instytucja społeczna

Jak powstaje?



Powtarzane działania



Nawyk



Typizacja oderwanie doświadczeń
od indywidualnych biografii (kat
ścina głowy w określonej sytuacji)

Różny poziom

Różny poziom

instytucjonalizacji...

instytucjonalizacji...

Tu Wei-ming, filozof i historyk z

Uniwersytetu Harvarda

5 różnic między cywilizacją

Zachodnią (tradycją protestancką),
a cywilizacją Wschodnioazjatycką
(tradycją konfucjańską) odnoszące
się do sfery organizacji społecznej

1. Tu Wei-ming 5 różnic...

1. Tu Wei-ming 5 różnic...

Tradycja protestancka

jednostka jest traktowana jako izolowana całość,

która ogranicza swe związki z innymi ludźmi dla
poszerzenia zakresu swej niezależności.

Tradycja konfucjańska

jednostka jest centrum sieci stosunków

społecznych- Im głębiej jednostka wnika w siebie i

im bardziej rozwija się duchowo, tym pełniej

pojmuje swe związki z innymi.

2. Tu Wei-ming 5 różnic...

2. Tu Wei-ming 5 różnic...

Tradycja protestancka

wysoka świadomość własnych praw. Jednostka,

znająca swe interesy oraz uprawnienia, gotowa jest
ich bronić kiedykolwiek uzna to za niezbędne.

Tradycja konfucjańska

wysoka

świadomość

obowiązków.

Człowiek

koncentruje uwagę na swych powinnościach wobec

innych oraz zbiorowości. Musi on być zatem

“człowiekiem grupowym" chcącym współpracować

z ludźmi go otaczającymi i hamującym swe

egoistyczne dążenia

(zewnętrzna manifestacja indywidualizmu spotyka się

z potępieniem otoczenia i obniża prestiż jednostki.)

3. Tu Wei-ming 5 różnic...

3. Tu Wei-ming 5 różnic...

Cywilizacja Zachodnia

nisko zrytualizowana. Niski poziom rytualizacji w kulturze

Zachodu stwarza atmosferę swobody dla jednostki, utrudnią

jednak utrzymywanie ugruntowanych i trwałych relacji
społecznych.

System zachodni oparty jest zatem na

pluralizmie i wysokim stopniu tolerancji.

Cywilizacja Wschodnioazjatycka

wysoko zrytualizowana

.

Duża część interakcji społecznych jest

wyznaczana przez precyzyjnie określone normy. Daje to

komfort pewności, co w danej sytuacji należy zrobić i jak się

zachować, jak również, co znaczy każde z zachowań partnerów.

System wschodnioazjatycki oparty jest na uniformizmie i

bardzo niskiej tolerancji wobec zachowań czy poglądów

“odbiegających od normy".

4. Tu Wei-ming 5 różnic...

4. Tu Wei-ming 5 różnic...

Cywilizacja Zachodnia

Założenie o równości wszystkich ludzi (wywodzące się

chociażby z biblijnej koncepcji stworzonego na obraz i

podobieństwo boskie człowieka).

Cywilizacja Wschodnioazjatycka

Ontologiczna natura nierówności między ludźmi.



Patriarchalny system rodu -podstawowego wzorca

organizacji społecznej,



Rytualna zasada podporządkowywania się “młodszych"

“starszym”,

5. Tu Wei-ming 5 różnic...

5. Tu Wei-ming 5 różnic...

Cywilizacja Zachodnia

Odmienna natura stosunków społecznych.
Dominuje “układ przeciwników" (adversary system), w którym

partnerzy traktują się nawzajem z podejrzliwością, posądzają o

złe intencje i zakładają wrogość. W tym modelu konkurencja i

indywidualne współzawodnictwo są stymulowane i popierane.

Cywilizacja Wschodnioazjatycka

Dominuje

“wspólnota

zaufania"

(fiduciary

communities),

podwładni uznają, że ich przywódca działa dla dobra grupy, on

zaś może być pewny, że każdy z jej członków będzie gorliwie

wypełniał

swe

obowiązki

i

powierzone

mu

zadania.

Współzawodnictwo jednostek i spory są potępiane, gloryfikuje

się natomiast współpracę przy osiąganiu wspólnych celów i
utrzymywanie konsensu

.

Rola społeczna

Rola społeczna



„Rola społeczna stanowi
reprezentację instytucji w
człowieku”

Struktura społeczna to statusy+role

społeczne



Status to nasz „adres” społeczny,
rola społeczna to „przepisy”
odnoszące się do każdego statusu

Człowiek w teatrze życia

Człowiek w teatrze życia

codziennego...

codziennego...

Erving Goffman (1922-

Erving Goffman (1922-

1982)

1982)

Składniki roli społecznej
FASADA



Dekoracje (miejsce zamieszkania)



Fasada osobista (strój, płeć, wiek)

DRAMATYZACJA
Rola pilnego ucznia (Sartre)

Problemy roli

Problemy roli



Zestaw ról

(każdy z nas piastuje wiele

statusów- do każdego z nich

przypisane są rozmaite role)



Rola złożona

(w obrębie jednego statusu wiele

przepisów roli-np. student

medycyny)

Trudne (?) terminy

Trudne (?) terminy

związane z rolą

związane z rolą

społeczną...

społeczną...



Napięcie roli



Konflikt ról



Dystans roli- oddzielenie części
osobowości i związanej z nią
rzeczywistości i potraktowanie jej
jako istotnej tylko w niektórych
sytuacjach społecznych

Socjalizacja a instytucje i

Socjalizacja a instytucje i

role społeczne

role społeczne



Socjalizacja (Urie Bronfenbrenner)
to proces poprzez który istota
biologiczna zwana człowiekiem
staje się istotą społeczna-
członkiem określonego
społeczeństwa...

Socjalizacja

Socjalizacja



Socjologowie – proces od którego
zależy trwałość porządku
społecznego (wchodzenie w świat
instytucjonalny i „subświaty
instytucjonalne”)



Psychologowie- efekt socjalizacji
dla jednostki i jej miejsca w grupie

Proces socjalizacji

Proces socjalizacji



Socjalizacja pierwotna – język
schematy motywacyjne, aparat
uprawomacniający (znaczący inny-
uogólniony inny)

ROLA SPOŁECZNA-CZŁONEK

SPOŁECZEŃSTWA



Socjalizacja wtórna- wejście w
subswiaty instytucjonalne