Wpływ

choroby na

pacjenta

Pojęcie choroby

• Choroba jest takim stanem organizmu,

kiedy to czujemy się źle, a owego złego

samopoczucia nie można jednak powiązać z

krótkotrwałym, przejściowym

uwarunkowaniem psychologicznym lub

bytowym, lecz z dolegliwościami

wywołanymi przez zmiany strukturalne lub

zmienioną czynność organizmu. Przez

dolegliwości rozumiemy przy tym doznania,

które są przejawem nieprawidłowych zmian

struktury organizmu lub zaburzeń regulacji

funkcji narządów.

Podział reakcji na chorobę

• Fizjologiczne reakcje na chorobę np.

lęk, przygnębienie, gniew

• Reakcje typu nerwicowego
• Przemijające psychozy
• Zaburzenia osobowości

Przyczyny zmiany stanu

psychicznego pacjenta

• 1. czynniki etiopatogenetyczne wywołujące

określoną chorobę należące do obrazu

klinicznego choroby

• 2. większość chorób wywołuje dolegliwości,

np. ból, nudności, kołatanie serca itp.

Dolegliwości te, a również ograniczenia np.

swobody poruszania się, wywierają wpływ na

samopoczucie chorego, zwykle obniżając je;

• 3. człowiek chory ustosunkowuje się do

swojego cierpienia, tj. ocenia chorobę,

interpretuje ją lub np. rozważa jej następstwa.

Zmiany stanu psychicznego pacjenta,

jako cechy obrazu klinicznego

niektórych chorób somatycznych

• W przebiegu chorób somatycznych

występować mogą zaburzenia psychiczne.

W niektórych przypadkach należą one do

obrazu klinicznego podstawowego

cierpienia. Na przykład w cukrzycy zawsze

należy liczyć się z możliwością wystąpienia

świadomości w postaci patologicznej

senności, stanu przedśpiączkowego lub

śpiączki cukrzycowej;

Zaburzenia świadomości

• Szczególnie charakterystyczne dla

niektórych chorób zakaźnych np. dur
brzuszny, płatowe zapalenie płuc,
zimnica, zapalenie opon mózgowych

Wpływ choroby, jako przyczyny

dolegliwości i ograniczeń, na

samopoczucie chorego

• Ból silny pojawiający się napadowo,

przewlekły tępy ból, duszności, zawroty

głowy, ucisk na podbrzuszu, nudności,

poczucie ogólnego zmniejszenia sił lub inne

dolegliwości mogą stanowić dla cierpiącego

człowieka „istotę choroby”. Nie dzieje się

tak zawsze, lecz w wielu przypadkach.

Uporczywe dolegliwości wypierają inne

doznania. Ulega zawieszeniu lub zmianie

respektowany dotychczas hierarchiczny

układ znaczenia poszczególnych informacji.

Można przyjąć że bezpośrednio wpływa to

na stan samopoczucie chorego.

Jak człowiek reaguję na

chorobę?

• 1. Ocena ciężkości własnej choroby

(„Czy jestem ciężko chory”):

• -zaprzeczenie
• -pomniejszenie
• -przyjęcie diagnozy lekarskiej

C.d

• 2. Znaczenie własnej choroby dla

człowieka chorego („Czym jest dla
niego choroba?”)

• -choroba jako przeszkoda
• -choroba jako strata
• -choroba jako ulga
• -choroba jako korzyść
• -choroba jako wartość

C.d

• 3. Reakcje emocjonalne („Jakie reakcje

emocjonalne wywołuje choroba?”)

• -Strach
• -Lęk
• -Gniew
• -Przygnębienie
• -Nastrój wyrównany
• -Nastrój podwyższony

C.d

• 4. Sposoby zmagania się z chorobą
• -Walka
• -Rezygnacja
• -Przeciwstawianie się i uleganie

Bibliografia

• Marek Jarosz Psychologia Lekarska,

Państwowy zakład Wyd. Lekarskich;
Warszawa 1988;

• Mayers David G., Joanna Gilewicz;

Psychologia, Zysk i S-ka, Poznań
2003;