ROZWÓJ

PSYCHOSPOŁECZNY

OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

UMYSŁOWO.

 

Podobieństwo przebiegu

psychoruchowego rozwoju dzieci o

obniżonej sprawności umysłowej

oraz dzieci z normą intelektualną:



dzieci upośledzone umysłowo przechodzą
poszczególne stadia rozwoju w tej samej
kolejności co zdrowe, w wolniejszym jednak
tempie i nie zawsze w pełni realizując swój
potencjał rozwojowy,



charakteryzują się podobną strukturą
inteligencji na określonych poziomach rozwoju,



reagują w podobny sposób na bodźce
środowiskowe

Podobieństwo przebiegu
psychoruchowego rozwoju dzieci o
obniżonej sprawności umysłowej
oraz dzieci z normą intelektualną



Różnicę w rozwoju dzieci upośledzonych i
nieupośledzonych stanowi zakres zmian
ilościowych w obrębie poszczególnych
funkcji oraz wolne tempo następowania
tych zmian



Dlatego ważne jest stymulowanie rozwoju
dzieci upośledzonych umysłowo, aby
ujawnić ich wszystkie potencjalne
możliwości i zdolności wykorzystane w
przyszłym życiu.

Rozwój fizyczny i ruchowy



Dzieci upośledzone umysłowo w wieku 11-

12 lat wykazują opóźnienia w rozwoju

uzdolnień ruchowych, przy czym

upośledzenie najbardziej dotyczy precyzji i

szybkości ruchów oraz umiejętności

jednoczesnego ich wykonywania



U dzieci upośledzonych umysłowo opóźniony

jest proces lateralizacji, charakteryzuje je

także niska sprawność fizyczna.

Rozwój poznawczy.



U upośledzonych umysłowo występuje niedorozwój

czynności orientacyjno-poznawczych. Spostrzeganie

świata jest tym gorsze, im głębsze jest upośledzenie,



W rozwoju funkcji percepcyjno-motorycznych

występują deficyty, które obejmują zakłócenia w

przebiegu analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej

oraz opóźnienia w rozwoju motorycznym.



Dzieci upośledzone mają problemy z

rozpoznawaniem kształtów, orientacją przestrzenną,

analizą i syntezą słuchową, a także znaczne

trudności w opanowaniu techniki pisania.

Rozwój poznawczy.



Rozwój procesów poznawczych jest znacznie niższy

u dzieci upośledzonych niż u zdrowych. Przebiega

on tym samym torem u dziecka rozwijającego się

prawidłowo i upośledzonego. Różnica polega na

tym, że dziecko upośledzone wolniej opanowuje

kolejne etapy, a niektórych, późniejszych, może w

ogóle nie osiągnąć.



Zaburzenia rozwoju poznawczego u dzieci

upośledzonych umysłowo, brak ciekawości, bierność

umysłowa, słaba motywacja do podejmowania zadań

są przyczyną ich ciągłych porażek i niepowodzeń .

Kształtowanie się
osobowości.



Osobowość pełni funkcję centralnego systemu regulacji
zachowania. Zdaniem J. Reykowskiego w skład tego
systemu wchodzą podsystemy, które są ze sobą
sprzężone i mają określoną hierarchię:



   podstawowe struktury regulacyjne- mechanizmy

popędowo-emocjonalne, czyli system popędów i
potrzeb biologicznych oraz związanych z nimi emocji,

   wyższe formy regulacji - sieć poznawcza, czyli

wiedza o sobie i otoczeniu, a także system jej
wartościowania (sieć wartości) oraz operowania nią
(sieć operacyjna).

Kształtowanie się

osobowości.



Osobowość rozwija się od urodzenia, etapami.



Rozwój ten dotyczy też dzieci upośledzonych

umysłowo. Ich osobowość kształtują warunki życia

i wychowania, relacje z innymi ludźmi, uprawiane

formy aktywności, nabyte doświadczenia



Dzieci upośledzone umysłowo doświadczają w

swoim życiu wielu porażek . Ich nagromadzenie

powoduje obniżenie aspiracji dziecka

upośledzonego umysłowo, zmierza ono coraz

częściej do osiągania celów poniżej swoich

możliwości.

Kształtowanie się

osobowości.



Istotną cechą osobowości dzieci upośledzonych
umysłowo jest podwyższony poziom lęku.



Lęk przed utratą bezpieczeństwa i miłości,
przed nowym i obcym środowiskiem, które
stwarza poczucie zagrożenia i zagubienia się w
nim; rodzi poczucie winy i wstydu, kształtuje
postawę lękową. Skazuje na niepowodzenia
szkolne dzieci upośledzone umysłowo.

Kształtowanie się

osobowości.



Zaburzona sfera emocjonalna upośledzonych

umysłowo wyraża się także w ich

nadpobudliwości lub zahamowaniu



Dzieci te ujawniają niechęć do szkoły,

wykazują różne objawy nieprzystosowania,

przejawiają cechy wycofywania się.



Obrazu samego siebie jest elementem

struktury osobowości który pełni funkcję

integrującą i stabilizującą, reguluje aktywność

jednostki, jej kontakty z otoczeniem.

Kompetencje społeczne



Kompetencja społeczna upośledzonych
umysłowo wiąże się z poziomem
umiejętności radzenia sobie w
społeczeństwie, w różnego rodzaju
nieuniknionych sytuacjach życia
codziennego.



Pojęcie kompetencji społecznej
obejmuje treść dającą się wyrazić w
kategoriach umiejętności społecznych.

Aspekty kompetencji
społecznych:



umiejętność wczuwania się w drugą osobę (empatia) -

wyznacza przyszłe relacje między osobą upośledzoną

umysłowo a społeczeństwem. Dzieci o obniżonej

sprawności umysłowej ujawniają braki w rozwoju empatii,

a bezpośrednią tego przyczyną jest ich wzmożony i dłużej

trwający egocentryzm,



spostrzeganie społeczne

- dzieci upośledzone

umysłowo tworzą schematy poznawcze innych osób czy

interakcji społecznych z punktu widzenia własnego dobra,

osiąganych korzyści,



rozumienie i wnioskowanie społeczne - dzieci

upośledzone umysłowo mają trudności z analizą sytuacji

społecznych,

Aspekty kompetencji
społecznych:



umiejętność komunikowania się - zaburzenia

mowy i nieprawidłowe sposoby komunikowania

się dzieci o obniżonej sprawności umysłowej

utrudniają nawiązanie kontaktu z innymi,

porozumiewanie się zarówno na etapie

nadawania, jak i odbioru komunikatu,



rozwój moralny - zdobywanie nowych

doświadczeń sprzyja rozwojowi moralnemu

osób upośledzonych umysłowo. Im wyższy

wiek umysłowy, tym wyższy poziom rozwoju

moralnego,

Aspekty kompetencji
społecznych:



umiejętność rozwiązywania problemów
społecznych - dzieci upośledzone umysłowo
lepiej radzą sobie z sytuacjami
problemowymi o charakterze poznawczym
niż społecznym.



Upośledzenie umysłowe nie pozwala na
właściwe planowanie, wartościowanie i
przewidywanie skutków swoich działań.

Dojrzałość społeczna



Dojrzałość społeczna w przypadku
upośledzenia w stopniu lekkim i
stymulującego oddziaływania środowiska
może osiągnąć stosunkowo wysoki
poziom.



Ważnym aspektem w prawidłowym
kształtowaniu się dojrzałości społecznej u
dzieci upośledzonych jest prawidłowa
stymulacja tego procesu.

Dojrzałość społeczna



Lekki stopień upośledzenia umysłowego - w

zakresie dojrzałości społecznej maksymalny poziom

osiągają dla wieku 17 lat; osłabiona kontrola

emocji, popędów, dążeń. Zdolne są do uczuć

wyższych. Utrudnione przystosowanie społeczne.



Umiarkowany stopień upośledzenia umysłowego -

maksymalny poziom rozwoju dojrzałości społecznej

osiąga dla dziecka 10 letniego. Ujawnia wrażliwość

emocjonalną

głębokie

przywiązanie

do

wychowawców. Słabo kontrolują emocje, popędy i

dążenia.

Dojrzałość społeczna



Znaczny stopień upośledzenia umysłowego -

maksymalny poziom rozwoju społecznego dla wieku 6-

7 lat. Zdolne do okazywania uczuć, przywiązania, choć

wyraża je w sposób prymitywny. Nie kontroluje emocji

i popędów. Mało samodzielne, realizuje proste

potrzeby, dba o higienę osobistą.



Głęboki stopień upośledzenia umysłowego - Poziom

dojrzałości społecznej dla wieku 4 lat. Zdolne do

wyrażania prostych emocji. Najczęściej brak objawów

życia uczuciowego i przejawów samodzielności. W

wyniku długotrwałego ćwiczenia można nauczyć je

sygnalizowania potrzeb fizjologicznych

Potrzeby psychiczne i
emocjonalne dzieci
upośledzonych umysłowo



Główne potrzeby psychiczne
dziecka upośledzonego umysłowo:



      bezpieczeństwa, przeżyć i

zmiany,



      uznania i zachowania

szacunku do samego siebie.

Potrzeby psychiczne i
emocjonalne dzieci
upośledzonych umysłowo



U osób upośledzonych w stopniu głębszym potrzeba

poczucia bezpieczeństwa jest nadrzędną wobec innych

potrzeb. Osoby takie, potrzebują dużej stabilności

kontaktów uczuciowych. Z uczucia rodziców czerpią

pewność siebie i nabierają wiary we własne siły.



U osób upośledzonych lęk przed odtrąceniem

uczuciowym jest bardzo silny ze względu na

ograniczony krytycyzm i zdolność obiektywnej oceny

sytuacji.



Stabilność środowiska rodzinnego stanowi, więc

bardzo ważny czynnik wpływający na zrównoważenie

emocjonalne i zdrowie psychiczne dziecka