TEORIA I PRAKTYKA

ZARZĄDZANIA

Prowadzący:
Dr Sebastian Stępień

2

Informacje podstawowe



Działanie zorganizowane – każde

działanie ludzkie oparte na przemyśleniu
i znajomości realiów



Cechy działania zorganizowanego:



celowość



sposób zorganizowania zasobów ludzkich i

rzeczowych



określenie relacji z otoczeniem



istnienie przywództwa i określenie stosunków

władzy wewnątrz organizacji

3

Definicja organizacji



Organizacja – pewna całość złożona z części, z

których każda przyczynia się do realizacji celów

organizacji
„efekt synergii”



Organizacja (w sensie instytucji formalnej) to

pewien system złożony z następujących podsystemów:



cele, zadania



ludzie



wyposażenie materialno-techniczne



struktura, tj. podział zadań, odpowiedzialności, praw i

władzy

4

Szczeble w organizacji

TOP

MANAGEMENT

kierownicy

wykonawcy

5

Definicja zarządzania



Zarządzanie to wykonywanie władzy
w stosunku do ludzi, kapitału i rzeczy



Zarządzanie to osiąganie celów
poprzez ludzi

6

Cechy dobrego zarządzania



Sprawność – wykorzystanie zasobów



Skuteczność – osiąganie celów



Sprawność a skuteczność

7

Czynności w procesie zarządzania



Planowanie



Organizowanie



Przewodzenie



Kontrolowanie



Czynności a szczebel kierowania

8

Ewolucja nauk o organizacji i zarządzaniu



Co wniósł do dziedziny zarządzania
Adam Smith?



Podział pracy - specjalizacja



Rozwój manufaktury



Rewolucja przemysłowa



Wprowadzenie maszyn, produkcji
masowej i sprawnego transportu



Powstanie wielkich organizacji

9

Ewolucja nauk o organizacji i zarządzaniu



pierwsza połowa XX wieku:



koncentracja uwagi na małych zespołach
pracowniczych



przedmiotem zainteresowań był wydział
produkcyjny i biuro

10

Ewolucja nauk o organizacji i zarządzaniu



lata sześćdziesiąte:



zwrócono uwagę na powiązania organizacji z
otoczeniem



analizowano komórki organizacji z
uwzględnieniem ich powiązań wewnątrz
organizacji, jak i powiązań z otoczeniem

11

Ewolucja nauk o organizacji i zarządzaniu



od lat osiemdziesiątych:



obowiązek badania otoczenia w skali
globalnej



organizacja jest elementem otoczenia,
zależnym od niego i zmuszonym do ciągłego
przystosowywania się

12

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



NAUKOWA ORGANIZACJA PRACY
(Taylor) – początek XX w.



badania i pomiary prac przy liniach
produkcyjnych



określenie norm oraz projektowanie szybszych,
wydajniejszych metod pracy



organizacja dodatkowych szkoleń, doboru
pracowników na podstawie ich umiejętności



efektem było skrócenie czasu pracy i redukcja
personelu



Systemy akordowe płac

13

NAUKOWA ORGANIZACJA PRACY



Główne kryterium:

zdefiniowanie jednego, najlepszego
sposobu wykonywania danej pracy



Rezultat:
zwiększenie wydajności ponad 200%!

14

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



Krytyka Naukowej Organizacji
Pracy:



pomijanie potrzeb społecznych
pracowników



koncentracja na zaspokajaniu potrzeb
podstawowych



pomijanie pozapłacowych czynników
motywacyjnych



opór ze strony robotników

15

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



ZARZĄDZANIE ADMINISTRACYJNE -
KLASYCZNA TEORIA ORGANIZACJI
(Henri Fayol, Max Weber

)



badanie postępowania kierowników, rozwinięcie
koncepcji biurokracji



zdefiniowanie podstawowych obszarów
kierowania, potrzeba kształcenia kierowników



hierarchiczna struktura, tworząca linię
podporządkowania od góry do samego dołu



bezosobowe prowadzenie przedsiębiorstwa
przez managerów (dystans do podwładnych)

16

ZARZĄDZANIE ADMINISTRACYJNE



Zasady zarządzania:



Podział pracy



Autorytet kierownika



Dyscyplina



Jedność rozkazodawstwa



Sprawiedliwe wynagradzanie personelu



Hierarchia



Pobudzanie inicjatywy

17

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



SZKOŁA BEHAWIORALNA - NURT HUMAN

RELATIONS (R. Owen, E. Mayo)



zwraca się w kierunku człowieka



ludzkie zachowanie ma ogromne znaczenie w

miejscu pracy



duży wpływ nieformalnych grup



przejście od koncepcji technicznej do podejścia

społecznego



podkreślono znaczenie kształtowania się stosunków

międzyludzkich w miejscu pracy



rola kierownika: komunikowanie się z pracownikiem

i pobudzanie go do wysiłków

18

SZKOŁA BEHAWIORALNA



R. Owen



Krytykował złe warunki zatrudnienia



Pieniądze na poprawę warunków pracy to
najlepsza inwestycja



Troska o pracowników opłaca się właścicielowi

•

KRYTYKA: behawioryści przywiązywali zbyt
duże znaczenie do zadowolenia jako
czynnika motywującego

19

SZKOŁA BEHAWIORALNA



Elton Mayo – eksperymenty wśród
pracowników



Rezultat:



kluczowymi wyznacznikami
indywidualnych zachowań były normy
grupy



pieniądze odgrywają mniejszą rolę w
kreowaniu wydajności

20

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



TEORIA XY MC GREGORA -
dwa założenia, dotyczące zachowań
pracowników: teoria X i Y.



TEORIA X to spojrzenie tradycyjne, które
zakłada, że pracownicy są z gruntu leniwi i nie
lubią przejawiać inicjatywy, praca jest dla nich
nieprzyjemna, dlatego też należy ich motywować
siłą, pieniędzmi albo pochwałami



TEORIA Y zakłada natomiast, że ludzie z natury
są motywowani do pracy i do dobrego
wykonywania zadań

21

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



SZKOŁA ILOŚCIOWA



wywodzi się z okresu II wojny światowej



podejście do zarządzania, w którym
stosuje się techniki ilościowe
(matematyczne), wykorzystując
obliczenia i modele komputerowe



decyzje są podejmowane na podstawie
modeli matematycznych

22

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



PODEJŚCIE SYSTEMOWE – połowa
lat 60-tych



kładzie nacisk na związki między
częściami organizacji oraz związki
organizacji z otoczeniem



organizacja jest tu traktowana jako
jednorodny, celowy system, który składa
się z wzajemnie powiązanych części



podkreślano efekty synergii

23

PODEJŚCIE SYSTEMOWE



Interakcje przedsiębiorstwa z

otoczeniem dotyczą:



Dostawców, odbiorców



Konkurencji



Związki zawodowe, grupy nacisku



Władza



Zadanie menedżera to koordynowanie

tych części systemu, aby osiągnąć cel

24

Szkoły teorii organizacji i zarządzania



PODEJŚCIE SYTUACYJNE



każda organizacja jest jedyna w swoim

rodzaju, a menadżer musi zachować się

odpowiednio do danej sytuacji



skuteczność metod w zarządzaniu zależy

od konkretnej sytuacji



głównym zadaniem menedżera jest

ocena sytuacji i odpowiedź na pytanie,

która metoda będzie w tym przypadku

skuteczna

25

PODEJŚCIE SYTUACYJNE



Czynniki decydujące o „zmienności”
sytuacji:



Wielkość organizacji



Częstotliwość zmian technologii



Niepewność środowiska



Różnice indywidualne członków załogi

26

Trzy analogie organizacji

1.

Organizacja – maszyna (Taylor,
Weber, Fayol)

2.

Organizacja- organizm
(kierunek Human Relations)

3.

Organizacja – gra

27

Trzy analogie organizacji



Organizacja – maszyna (Taylor,
Weber)



ideałem była organizacja doskonale
sprawna



dążenie do opracowywania wzorców,
standardów



zarządzania i szukania optymalnych
rozwiązań

28

Trzy analogie organizacji



Organizacja- organizm (kierunek Human
Relations)



porównanie zespołów pracowniczych i organizacji
do żywych organizmów



konieczność dostosowywania organizacji do zmian
zewnętrznych



rezygnacja z szukania rozwiązań optymalnych



koncentracja na zachowaniach i uwarunkowaniach



przykład – koncepcja życia organizacji (sektora)

29

Trzy analogie organizacji



Organizacja – gra



każdy uczestnik organizacji jest graczem,
od którego zależy wynik gry



zwraca się uwagę na powiązanie
organizacji z otoczeniem



sprzężenia zwrotne



wprowadza pojęcie „homeostazy”

30

Ćwiczenie: podziel podane niżej hasła na 2
grupy: tradycyjne i współczesne podejście do
teorii zarządzania

•

Badania wyizolowanych organizacji; Badania
relacji organizacji z otoczeniem

•

Zmienność relacji z otoczeniem; Stałość relacji z
otoczeniem

•

Zarządzanie uwzględniające niepewność;
Zarządzanie w warunkach pewności

•

Duża rola regulacji, standardów; Niska rola
regulacji, standardów

•

Kryzys jako element zagrożenia; Kryzys jako
okazja do ożywienia

•

Rezygnacja z szukania rozwiązań optymalnych;
Poszukiwanie rozwiązań optymalnych

31

Podejście tradycyjne versus klasyczne

Podejście tradycyjne

Podejście współczesne

Badania wyizolowanych

organizacji

Badania relacji organizacji z

otoczeniem

Stałość relacji z otoczeniem

Zmienność relacji z otoczeniem

Zarządzanie w warunkach

pewności

Zarządzanie uwzględniające

niepewność

Duża rola regulacji,

standardów

Niska rola regulacji,

standardów

Kryzys jako element zagrożenia Kryzys jako okazja do

ożywienia

Poszukiwanie rozwiązań

optymalnych

Rezygnacja z szukania

rozwiązań optymalnych

32

Ćwiczenie



Wskaż na przyczyny zmiany podejścia

w praktyce organizacji i zarządzania



Jakie są korzyści zmiany tego

podejścia?



Jaki musi być typ menedżera we

współczesnej koncepcji zarządzania?

33

Determinanty zmian sposobu zarządzania



liberalizacja gospodarek i globalizacja



coraz większa konkurencja



przyspieszenie technologiczne



coraz krótsze cykle życia produktu



nowe procesy informatyczne –

rewolucja wirtualna



znaczne zmiany demograficzne



nowe wartości w społeczeństwie

34

Tendencje w przedsiębiorstwach



wzrost specjalizacji



rozwój zjawiska fuzji jako drogi ekspansji



priorytet obniżania kosztów produkcji

poprzez wzrost skali, outsourcing



zastępowanie konkurencji kooperacją



rozwój korporacji wielonarodowych



źródłem przewagi konkurencyjnej stają się

innowacje i intelekt



zmiany liniowych struktur organizacyjnych

na struktury macierzowe, zdecentralizowane

35

Nowy profil menedżera



kierownik jest ekspertem, doradcą i

innowatorem



umiejętność kierowania ludźmi i

rozwiązywania konfliktów



działa w ramach wielu zespołów, w których

pełni zróżnicowane role



uczy się przez całe życie



dba o normy etyczne w biznesie, służy

otoczeniu



elastyczny, umie działać w wielokulturowym

otoczeniu



odporny na stres

36

Klient we współczesnych
organizacjach



Henry Ford
„Klienci mogą kupić samochód w

dowolnym kolorze – pod warunkiem,

że będzie czarny”

versus



Stew Leonard
„Reguła 1 – klient zawsze ma rację;
Reguła 2 – jeżeli klient nie ma racji,

przeczytaj jeszcze raz regułę 1”

37

Klient we współczesnych
organizacjach



Rosnące wymagania klientów



Odpowiedź firm – ciągłe podwyższanie
jakości i większa elastyczność na zmiany
potrzeb



Wytworzyła się nowa koncepcja zarządzania
– kompleksowe zarządzanie jakością (Total
Quality Management – TQM)

38

Kompleksowe zarządzanie jakoscią
(TQM)



TQM - filozofia zarządzania, której siłą
napędową są potrzeby i oczekiwania
klienta



Elementy TQM:



Pełna koncentracja uwagi na klientach



Troska o ciągłe doskonalenie



Poprawa jakości



Zaangażowanie wszystkich pracowników

39

Do przemyślenia



„Przedsiębiorczość jest cechą
wrodzoną, a nie nabytą”

Czy zgadzasz się z tym stwierdzeniem?

40

Dziękuję za uwagę