Typy kultury,

historyczny

proces przemian

kultury, czas w

kulturze.

Zbiór dóbr dający się

przyporządkować

określonej grupie ludzi.

stanowi bogactwo duchowe

człowieka, wyższą formę

ludzkiego bytowania. To stan

subiektywny, psychiczny,

wewnętrzny, indywidualny dla

każdego. Różny, chodź

podobny u ludzi żyjących

blisko siebie.

Kulturę należy wyobrazić

sobie jako wielki łuk,

ogarniający wszystkie

możliwe zainteresowania

związane z różnymi

okresami życia, ze

środowiskiem lub różnoraką

działalnością człowieka

.

Typy kultur

według

Janusza Gajdy

Ze względu na przynależność do

określonych warstw i grup

społecznych wyróżnia się

następujące typy kultury:

• rycerską, szlachecką, mieszczańską,

chłopską, ludową, robotniczą,

inteligencką.

Ze względu na charakterystyczny

typ gospodarowania i układ

stosunków między ludźmi wyróżnia

się np.

kultury pasterskie, kultury

myśliwskie.

Ze względu na przynależność do

religii lub dystansowania się wobec
niej wyróżnia się:

• typ kultury świeckiej (laickiej) i

religijnej w ramach tej ostatniej przez
zależność do określonej religii czy
wyznania typ kultury buddyjskiej
chrześcijańskiej(w ramach katolickiej,
protestanckiej, prawosławnej)islamu
itp.

Ze względu na charakter aktywności

ludzi w różnych dziedzinach tj.:

• intelektualnej- mówimy np.- o typie

kultury intelektualnej, humanistycznej,
technicznej, informatycznej

• artystycznej- wymieniamy kulturę:

literacką, plastyczną, muzyczną,
filmową

• w zależności od typu zawodu mówimy o

różnych kulturach np. kulturze
kulinarnej, pedagogicznej.

-

Ze względu na zakres

występowania określonych cech
kultury: kultura globalna,
kontynentalna, narodowa,
regionalna
- Ze względu na przynależność
do grupy wiekowej wyodrębnia
się kulturę młodzieżową i różne
subkultury

- Ze względu na stosunek obowiązującej polityki

państwa przeciwstawia się kulturze oficjalnej
kulturę alternatywną i kontrkulturę.

- Ze względu na poziom kultury wyodrębniamy

typ kultury wysokiej (elitarnej) i typ kultury
masowej (popularnej),

Biorąc pod uwagę sposoby

wytwarzania i przekazu kultury

między pokoleniami M. Mead

wyróżniła 3 typy kultur :

1. POSTFIGURATYWNĄ

2. KOFIGURATYWNĄ

3. PREFIGURATYWNĄ

Klasyfikacja kategorii kultury

wg Mariana Filipiaka

Przez kategorie kultury należy

rozumieć, wyodrębnione działy kultury
w ujęciu synchronicznym. Podział ten
odnosi się do kultury globalnej,
podzielonej na trzy węższe kategoriie.

• kultura bytu
• kultura społeczna
• kultura symboliczna

Kultura bytu

• Nazywana kultura materialną lub

cywilizacyjną, obejmuje działania i
wytwory techniczne związane z
produkcją, dystrybucją i usługami,
służące zaspakajaniu naturalnych
potrzeb bytowych człowieka.

Kultura społeczna

• Wyraża się we wspólności norm i

wzorów, ich uczeniu się i
przekazywaniu. Podmiotem i
przedmiotem kulturalnie określonych
działań są sami ludzie, wpływ kultury
odnosi się do stosunków, ról i
układów ludzi w ich wzajemnych
powiązaniach.

Kultura symboliczna

• Nazywana kulturą niematerialną albo

duchową, jest to sfera czynności,
wartości i przeżyć nie związanych z
zaspokajaniem potrzeb człowieka
jako istoty biologicznej i jako członka
społeczeństwa. Do sfery kultury
symbolicznej należą zjawiska kultury
związane ze sztuka, zabawą, nauką,
religią.

O tym, że kultura nie jest

statyczna lecz żyje własnym życiem,
mówił Adam Rodziński. Twierdził, że
kultura opierając się na tym co
niezmienne i nieprzemijające,
wchodzi ustawicznie w reakcje z
coraz to innymi warunkami, szansami
rozwoju i ograniczeniami. Jest więc
procesem zmian, nie tylko określoną
konwencją ale i ciągłą inwencją.

Wybrane koncepcje rozwoju

i badań kultury:

EWOLUCJONIZM

przechodzenie od prostych form do

bardziej złożonych

DYFUZJONIZM

zapożyczenie i przenikanie wytworów

kultury

Według Morgana ludzkość w

swoim rozwoju przechodziła
następujące okresy etniczne:

1. okres początkowy – dzikości –

(dzieciństwo ludzkiego rodzaju,
rybołówstwo, użycie ognia,
wynalazek łuku i strzał, garncarstwa)

2. okres barbarzyństwa – ( oswojenie

zwierząt, obróbka żelaza)

3. okres cywilizacji – rozpoczyna się wraz z

użyciem alfabetu fonetycznego i
powstaniem zabytków piśmiennych a dzieli
się na okres starożytny i nowożytny.

Dyfuzjonizm

• podobieństwa między elementami

różnych kultur są wynikiem dawnych
kontaktów i migracji. Mówi się o
rozprzestrzenianiu się elementów
kulturowych, następcy całych
kompleksów kulturowych (wg
Ferdynanda Ratzela)

CZAS W

KULTURZE

Czas – miernik trwania,

jest w antropologii jedną

z kluczowych wartości

tożsamości kulturowej,

kształtujących życie jednostki i

zbiorowości, do której ta

przynależy, oraz ich stosunek

do świata

Zegary mechaniczne,

odmierzające precyzyjnie

godziny i minuty, powstały

w XII wieku na użytek

klasztorów, by odliczać

pory modlitw.

W XIV wieku zaczęły robić

karierę "świecką", dając

początek temu, co

niektórzy nazywają

czasem kupieckim

.

Czas cykliczny

Występuje np. w

społeczeństwach rolniczych,

plemiennych, w starożytności, w

plemionach barbarzyńskiej

Europy we wczesnym

średniowieczu.

Polega na tym, że jest

postrzegany jako wciąż

powracający cyklami zdarzeń na

takiej zasadzie, jak pory roku.

Czas święty

W niektórych społeczeństwach czas

dzieli się na

* świecki, w którym dokonuje się

ludzka egzystencja

* święty, który może być odwracalny

i przywracany, rekonstytuowany

przez uczestnictwo w święcie

religijnym

.

Czas lokalny

Występował w średniowiecznej

Europie, gdzie każda osada

postrzegała czas miejscowo i

odliczała go w sposób niezgodny z

czasem innych.

Dlatego np. tak wiele historii rodów

czy miejscowości pisanych w

średniowieczu zaczyna się od

postaci jakiegoś Rzymianina (np.

Juliusz Cezar) albo Greka (np.

Aleksandra Wielkiego).

Homeostaza

Społeczeństwa nie stosujące pisma, tzw.

kultury oralne, mają tendencję do tzw.

homeostazy, czyli do wizji czasu jako

niezmiennego trwania świata nieustannie w

tej samej postaci. W skutek czego

przekształcają one swoje opowieści o

przeszłości dostosowując je do stanu obecnej

rzeczywistości, np. zmieniając liczbę plemion

czy przodków w legendach tak, by się to dało

ławo przełożyć na stan obecny. Proces ten

odbywa się w nieświadomości społecznej i

tworzy wrażenie niezmiennego trwania, a

więc naturalności obecnego porządku rzeczy.

Czas linearny

Przełomowe znaczenie w pojawieniu się

linearnego odczucia czasu miał judaizm, który

jako pierwszy system światopoglądowy nie

opisywał świata jako cyklicznego, a zaczął to

robić jako zmierzający do pewnych zdarzeń w

przyszłości .

Następnym takim przełomem było

chrześcijaństwo, które ostatecznie

wyprostowało czas w cywilizacji Zachodu,

dzieląc go na ten przed przyjściem Jezusa

Chrystusa i po nim, a także wyznaczając

pewne zdarzenia docelowe: Sąd Ostateczny.

Czas linearny może mieć różne swoje odmiany.

Może być

* historyczny (kronikarski)

* teleologiczny

Czas historyczny

Czas historyczny nastawiony jest

na kolejność zdarzeń po sobie

następujących, bardzo skupia się

na przeszłości.

Koniec

•Dziękujemy za uwagę 