19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

1

Procedury ATC

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

2

Procedury ATC

●

Annex 2

●

Annex 11

●

Doc. 4444

●

Doc. 8168

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

3

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

●

Użytkowanie statku powietrznego zarówno

podczas lotu, jak i na polu ruchu naziemnego,

powinno być zgodne z przepisami ogólnymi

wykonywania lotów, a ponadto zgodne z:

●

przepisami wykonywania lotów z widocznością

(VFR)

●

przepisami

wykonywania

lotów

według

wskazań przyrządów (IFR)

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

4

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

●

Dowódca statku powietrznego,

niezależnie od tego czy osobiście pilotuje statek

powietrzny czy nie, jest odpowiedzialny za

użytkowanie statku powietrznego zgodnie z

przepisami obowiązującymi w ruchu lotniczym,
od których

wolno mu odstąpić

w

okolicznościach czyniących takie odstępstwo

bezwzględnie koniecznym ze względów

bezpieczeństwa.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

5

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Przed rozpoczęciem lotu dowódca statku powietrznego

powinien

zapoznać

się

ze

wszystkimi

dostępnymi

informacjami

dotyczącymi

zamierzonego lotu. Czynności przed lotami poza

sąsiedztwo lotniska i przed wszystkimi lotami IFR
powinny obejmować dokładne

zapoznanie się z

aktualnymi

komunikatami

pogody

i

prognozami

uwzględniając wymagania dotyczące

paliwa oraz sposób postępowania w przypadku,

gdyby lot nie mógł się odbyć zgodnie z planem.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

6

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Ostateczną decyzję w sprawach dotyczących

statku powietrznego podejmuje, w ramach

wykonywania powierzonych mu zadań,

dowódca statku powietrznego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

7

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Statek powietrzny nie powinien wykonywać lotu nad

obszarami zabudowanymi

dużych miast i

osiedli lub nad

zgromadzeniem osób

na wolnym

powietrzu, chyba że lot odbywa się na takiej

wysokości, która pozwoli w przypadku zagrożenia
na

wykonanie lądowania

bez niepotrzebnego

narażania osób lub mienia na ziemi. Wymaganie to

nie obowiązuje

w przypadku, gdy jest to

konieczne

przy starcie lub lądowaniu

albo gdy

państwowy organ zarządzania ruchem lotniczym

zezwolił

na

niezastosowanie

się

do

tego

wymagania.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

8

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

UWAGA!!!

Minimalne wysokości:
- w przepisie ogólnym (poprzedni slajd)
- w przepisach VFR
- w przepisach IFR

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

9

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

●

Poziomy przelotu, na jakich ma się odbyć

przelot należy wyrażać jako:

●

poziomy lotu

— podczas lotu na najniższym

dostępnym poziomie lotu lub powyżej tego

poziomu

albo

odpowiednio

powyżej

wysokości bezwzględnej przejściowej;

●

wysokości bezwzględne

— podczas lotu

poniżej najniższego dostępnego poziomu

lotu albo odpowiednio na lub poniżej

wysokości bezwzględnej przejściowej.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

10

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Statek powietrzny

nie powinien zbliżać się

do innego statku powietrznego na taką

odległość, w której mogłoby grozić

niebezpieczeństwo kolizji.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

11

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Dowódca

statku

powietrznego

mający

pierwszeństwo drogi powinien

utrzymywać kurs

i prędkość lotu

, Jednak pierwszeństwo drogi

nie

zwalnia

go

od odpowiedzialności za podjęcie

działań,

które

najskuteczniej

zapobiegną

ewentualnej kolizji.

Włącznie

z

manewrami

wynikającymi

z

informacji uzyskiwanych z urządzenia ACAS!!!

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

12

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Dowódca statku powietrznego, który na podstawie

niżej podanych przepisów

jest obowiązany

:

- do utrzymywania się z dala od drogi innego

statku powietrznego,

- unikać przelatywania nad nim, pod nim lub przed

nim,

chyba że jest całkowicie pewny, iż minie go

bezpiecznie i uwzględni skutki turbulencji w śladzie

aerodynamicznym statku powietrznego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

13

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Zbliżanie się na kierunkach przeciwnych:

Gdy dwa statki powietrzne zbliżają się do siebie na

kierunkach przeciwnych lub prawie przeciwnych i grozi to
niebezpieczeństwem zderzenia,

dowódca każdego z

nich powinien zmienić swój kurs w prawo

.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

14

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Zbliżanie się na kierunkach zbieżnych:

Gdy dwa statki powietrzne lecą na kierunkach

zbieżnych i w przybliżeniu na tym samym poziomie,
dowódca statku powietrznego, który

ma inny statek

powietrzny

po

swojej

prawej

stronie,

powinien mu dać pierwszeństwo drogi.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

15

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

UWAGA!

●

statki powietrzne z napędem silnikowym cięższe od

powietrza

powinny

dać

pierwszeństwo

drogi

sterowcom, szybowcom i balonom

●

sterowce

powinny

dać

pierwszeństwo

drogi

szybowcom i balonom

●

szybowce powinny dać pierwszeństwo drogi balonom

●

statki

powietrzne

z

napędem

powinny

dać

pierwszeństwo drogi statkom powietrznym holującym

inne statki powietrzne lub przedmioty.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

16

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

●

Statkiem

powietrznym

wyprzedzającym jest

statek powietrzny,

który zbliża się do

innego statku
powietrznego

od

tyłu, z kierunku

tworzącego kąt

mniejszy niż 70˚

z

płaszczyzną symetrii

statku

wyprzedzanego

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

17

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

-

Statek powietrzny wyprzedzany ma pierwszeństwo drogi

-

Dowódca

statku

powietrznego

wyprzedzającego,

niezależnie od tego czy się wznosi lub zniża, czy też

wykonuje lot poziomy, powinien utrzymywać się z dala od

statku wyprzedzanego, zmieniając swój kurs w prawo

- żadna następna zmiana we wzajemnym położeniu

obu

statków

nie

zwalnia

dowódcy

statku

powietrznego wyprzedzającego od wymienionego

obowiązku,

dopóki

nie

minie

statku

wyprzedzanego i nie oddali się od niego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

18

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

-

Statek powietrzny wyprzedzany ma pierwszeństwo

drogi

- Dowódca statku powietrznego wyprzedzającego,

niezależnie od tego czy się wznosi lub zniża, czy też

wykonuje lot poziomy, powinien utrzymywać się z

dala od statku wyprzedzanego, zmieniając swój

kurs w prawo

- ...and maintainthis position with regard to the

other aircraft until well clear

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

19

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

Dowódca statku powietrznego

w locie lub

poruszającego się na ziemi albo na wodzie

,

powinien

dać pierwszeństwo

drogi innym

statkom powietrznym

lądującym

lub będącym

w końcowej fazie podejścia do lądowania.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

20

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LĄDOWANIE

Gdy dwa statki powietrzne lub więcej cięższych od

powietrza zbliżają się do lotniska z zamiarem

lądowania,

dowódca

statku

powietrznego

znajdujący się na

wyższym poziomie

powinien

dać

pierwszeństwo

drogi

statkowi

powietrznemu na

niższym poziomie.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

21

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LĄDOWANIE

UWAGA!!!

Nie wolno wykorzystywać powyższych

przepisów w celu uzyskania pierwszeństwa drogi w

odniesieniu do statku powietrznego wykonującego

końcowe podejście do lądowania lub wyprzedzenia

tego statku

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

22

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LĄDOWANIE

W każdym przypadku statki powietrzne

cięższe od

powietrza

i z napędem silnikowym powinny dać

pierwszeństwo drogi

szybowcom.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

23

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LĄDOWANIE AWARYJNE

Dowódca statku powietrznego wiedząc, że inny

statek powietrzny jest

w niebezpieczenstwie

i

jest zmuszony do lądowania, powinien

dać

pierwszeństwo drogi

temu statkowi.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

24

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

START

Dowódca statku powietrznego kołujący na polu

manewrowym lotniska powinien dać pierwszeństwo
drogi statkom powietrznym

startującym

lub

przygotowującym się do startu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

25

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

KOŁOWANIE

Gdy dwa statki powietrzne zbliżają się do siebie na

kierunkach

przeciwnych

lub zbliżonych do

przeciwnych, każdy z nich powinien

zatrzymać

się

lub, gdy to jest możliwe,

zmienić kierunek

ruchu w prawo

tak, aby wyminięcie mogło być

wykonane w bezpiecznej odległości;

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

26

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

KOŁOWANIE

Gdy dwa statki powietrzne znajdują się na

kierunkach

zbieżnych,

to statek powietrzny,

który ma drugi statek po swej

prawej

stronie,

powinien mu

dać pierwszeństwo.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

27

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

KOŁOWANIE

Statek powietrzny, który jest

wyprzedzany

przez

inny statek powietrzny,

posiada pierwszeństwo

drogi.

Statek wyprzedzający powinien utrzymywać się w

bezpiecznej odległości od statku wyprzedzanego

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

28

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

KOŁOWANIE

UWAGA!!!

Dowódca statku powietrznego kołując na

polu manewrowym powinien się

zatrzymać i

oczekiwać

na wszystkich miejscach oczekiwania

przy drodze startowej, chyba że ma

inne

polecenia

od organu kontroli lotniska.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

29

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

KOŁOWANIE

●

UWAGA!!!

Dowódca statku powietrznego

kołujący na polu manewrowym powinien się

zatrzymać i oczekiwać przy wszystkich

zapalonych poprzeczkach

zatrzymania i

może rozpocząć dalsze kołowanie dopiero
wtedy,

gdy ich światła zgasną.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

30

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

Od

zachodu

do

wschodu

słońca na statkach

powietrznych w locie powinny być zapalone:

- światła

antykolizyjne

przeznaczone do zwracania

uwagi przez statki powietrzne

- światła

pozycyjne

przeznaczone do

wskazywania obserwatorowi względnego toru

lotu statku powietrznego.

Inne światła nie powinny być zapalone

, jeżeli

istnieje prawdopodobieństwo pomylenia ich ze

światłami pozycyjnymi..

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

31

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

Od

zachodu

do

wschodu

słońca na statkach

powietrznych poruszających się na polu ruchu

naziemnego powinny być zapalone światła

pozycyjne

przeznaczone do wskazywania

obserwatorowi względnego toru poruszania się

statku powietrznego.

Inne światła nie powinny być zapalone

, jeżeli

istnieje prawdopodobieństwo pomylenia ich ze

światłami pozycyjnymi.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

32

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

Od

zachodu

do

wschodu

słońca na statkach

powietrznych znajdujących się na polu ruchu

naziemnego

z

wyjątkiem

tych,

którym

zapewniono

oświetlenie stałe

lub

inne

odpowiednie

oświetlenie,

powinny

być

zapalone światła przeznaczone do

oznaczania

krańcowych punktów konstrukcji.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

33

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

Od

zachodu

do

wschodu

słońca na statkach

powietrznych znajdujących się na polu ruchu

naziemnego, z pracującymi silnikami, powinny

być zapalone światła sygnalizujące ich pracę.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

34

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

UWAGA!!!

Światła antykolizyjne oraz światła sygnalizujące pracę

silników powinny być

włączone

także w okresie od

wschodu do zachodu słońca.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

35

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

OŚWIETLENIE

Pilot

może

wyłączyć

lub

zmniejszyć

intensywność którychkolwiek palących się

świateł błyskowych, jeżeli powodują one lub

mogą powodować:

-

poważne

utrudnienie

w

należytym

wykonywaniu jego obowiązków

-

szkodliwe

oślepienie

obserwatorów

znajdujących się na zewnątrz.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

36

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LOT W SYMULOWANYCH WARUNKACH

IMC

Może być wykonywany tylko wtedy, gdy:
- statek powietrzny posiada w pełni sprawne

podwójne urządzenia sterownicze

- jedno z miejsc przy urządzeniach sterowniczych

zajmuje

pilot

wykwalifikowany

jako

pilot

bezpieczeństwa dla osoby wykonującej lot w

symulowanych warunkach lotu według wskazań

przyrządów.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

37

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

LOT W SYMULOWANYCH WARUNKACH IMC

- Pilot bezpieczeństwa

nie musi

być wyszkolony na

danym typie.

- Pilot bezpieczeństwa powinien mieć zapewnioną

widoczność do przodu i na obie strony statku

powietrznego lub powinien posiadać łączność z

kompetentnym obserwatorem znajdującym się w

takim miejscu na statku powietrznym, z którego pole

widzenia tego obserwatora odpowiednio uzupełnia

pole widzenia pilota bezpieczeństwa.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

38

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PORUSZANIE SIĘ STATKU POWIETRZNEGO W

POBLIŻU LOTNISKA

Dowódca statku powietrznego wykonującego lot

nad lotniskiem lub w jego pobliżu powinien:

-

obserwować inny ruch

lotniskowy w celu

uniknięcia kolizji.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

39

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PORUSZANIE SIĘ STATKU POWIETRZNEGO W

POBLIŻU LOTNISKA

Dowódca statku powietrznego wykonującego lot

nad lotniskiem lub w jego pobliżu powinien:

-

dostosować się do ruchu

innych statków

powietrznych lub trzymać się od nich z dala.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

40

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PORUSZANIE SIĘ STATKU POWIETRZNEGO W

POBLIŻU LOTNISKA

Dowódca statku powietrznego wykonującego lot

nad lotniskiem lub w jego pobliżu powinien:

- w czasie podejścia do lądowania i po starcie

wykonywać

wszystkie zakręty w lewo,

chyba że

otrzyma inne instrukcje.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

41

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PORUSZANIE SIĘ STATKU POWIETRZNEGO W

POBLIŻU LOTNISKA

Dowódca statku powietrznego wykonującego lot

nad lotniskiem lub w jego pobliżu powinien:

- startować i lądować

pod wiatr,

chyba że

bezpieczeństwo, konfiguracja drogi startowej lub

względy ruchu lotniczego uzasadniają przyjęcie

korzystniejszego kierunku.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

42

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PORUSZANIE SIĘ STATKU POWIETRZNEGO W

POBLIŻU LOTNISKA

Dowódca statku powietrznego wykonującego lot

nad lotniskiem lub w jego pobliżu powinien:

- rozpoczynać rozbieg oraz przyziemienie z

uwzględnieniem

rozporządzalnej długości drogi

startowej.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

43

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Informacje dotyczące zamierzonego lotu lub

części lotu, które powinny być dostarczone

organom służb ruchu lotniczego, należy
przedstawiać w postaci

planu lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

44

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu

musi być złożony

przed rozpoczęciem

lotu:

- dla którego w całości lub w części ma być

zapewniona służba

kontroli ruchu lotniczego

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

45

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu

musi być złożony

przed rozpoczęciem

lotu:

-

w przestrzeni powietrznej niekontrolowanej,

jeżeli ma być zapewniona służba

informacji

powietrznej i służba alarmowa

.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

46

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu

musi być złożony

przed rozpoczęciem

lotu:

-

którego trasa lub jej część przebiega w

opublikowanej strefie ADIZ lub w innej części

przestrzeni, dla której taki wymóg opublikowano

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

47

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu

musi być złożony

przed rozpoczęciem

lotu:

- z przekraczaniem

granicy

państwowej.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

48

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu

musi być złożony

przed rozpoczęciem

lotu:

-

według przepisów

IFR

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

49

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

UWAGA!!!

Wyrażenie „plan lotu” odnosi się zarówno do

pełnej informacji dotyczącej wszystkich punktów

zawartych w formularzu planu lotu, obejmujących
cała trasę, lub do

ograniczonej informacji,

gdy

chodzi o uzyskanie zezwolenia dla małej części

lotu, jak np. dla przecięcia drogi lotniczej, startu

z lotniska kontrolowanego lub lądowania na

takim lotnisku.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

50

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

Plan lotu powinien być

złożony przed odlotem

w biurze odpraw załóg lub przekazany

podczas

lotu

właściwemu organowi ATS, chyba że

zawarto porozumienie dotyczące przedstawiania

powtarzalnych planów lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

51

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

- Plan dla lotu, któremu ma być zapewniona służba

kontroli ruchu lotniczego, przetwarzany przez CFMU należy
przedstawić

co najmniej 3 godziny przed odlotem.

- Plan dla lotu który nie będzie przetwarzany przez CFMU

należy przedstawić

co najmniej 1 godzinę przed

odlotem.

- Plan składany podczas lotu należy przekazać w takim

czasie, który umożliwi jego odbiór przez zainteresowany
organ służb ruchu lotniczego

co najmniej dziesięć minut

przed

przewidywanym

wejściem

w

przestrzeń

kontrolowaną.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

52

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU - treść:

●

Znak rozpoznawczy statku powietrznego

●

Przepisy wykonywania lotu i rodzaj lotu

●

Liczba i typ statków powietrznych i kategoria

turbulencji w śladzie aerodynamicznym

●

Wyposażenie

●

Lotnisko odlotu

●

Przewidywany czas odblokowania (EOBT);

●

Prędkość przelotowa

●

Poziom przelotu

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

53

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU - treść:

●

Trasa zamierzonego lotu

●

Lotnisko docelowe i całkowity przewidywany czas

przelotu

●

Lotnisko zapasowe

●

Zapas paliwa

●

Liczba wszystkich osób na pokładzie

●

Wyposażenie na wypadek zagrożenia i dla przetrwania

●

Inne informacje

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

54

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PLAN LOTU

●

wszystkie zmiany

w stosunku do planu lotu

przedstawionego na lot IFR lub lot VFR wykonywany
jako lot

kontrolowany,

powinny być zgłaszane tak

szybko, jak tylko to będzie możliwe, właściwemu

organowi służb ruchu lotniczego.

●

Na inne loty VFR

znaczące zmiany

w planie lotu

powinny być zgłaszane, jak tylko to będzie możliwe,

właściwemu organowi służb ruchu lotniczego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

55

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ZAKOŃCZENIE PLANU LOTU

Meldunek o przylocie powinien być złożony

możliwie

niezwłocznie

po

wylądowaniu,

właściwemu organowi ATS na lotnisku przylotu

odnośnie każdego lotu, lub jego części na który

został przedstawiony plan lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

56

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ZAKOŃCZENIE PLANU LOTU

Gdy plan lotu został przedstawiony tylko

dla

pewnej części

lotu, innej niż pozostała część

lotu do miejsca docelowego, należy podać

odpowiedni meldunek o zakończeniu tej części

lotu zainteresowanemu organowi ATS.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

57

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ZAKOŃCZENIE PLANU LOTU

●

Jeżeli na lotnisku przylotu nie ma organu ATS,

meldunek o przylocie, należy złożyć - niezwłocznie po

wylądowaniu -najbliższemu organowi ATS za pomocą

najszybszego środka przekazu informacji.

●

Jeżeli wiadomo, że urządzenia łączności na lotnisku

przylotu są niewystarczające i nie ma innego sposobu

przesłania z ziemi meldunków o przylocie, należy tuż

przed lądowaniem, jeżeli jest to praktycznie możliwe,

nadać

do

właściwego

organu

ATS

depeszę

odpowiadającą meldunkowi o przylocie.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

58

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ZAKOŃCZENIE PLANU LOTU

Meldunek o przylocie

powinien zawierać:

●

znak rozpoznawczy statku powietrznego

●

lotnisko odlotu

●

lotnisko

docelowe

(jeśli

zmieniono

miejsca

lądowania)

●

lotnisko przylotu

●

czas przylotu

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

59

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

CZAS

- Należy stosować czas UTC wyrażany w godzinach,

minutach i w miarę potrzeby w sekundach 24-

godzinnej doby, rozpoczynającej się od północy.

-

Weryfikacja

czasu

na

pokładzie

statku

powietrznego

powinna

być

dokonana

przed

rozpoczęciem każdego lotu kontrolowanego.

- Czas podawany przez ATC jest zawsze

zaokrąglony do najbliższej pełnej minuty.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

60

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ATC CLEARANCE

Przed rozpoczęciem

lotu kontrolowanego

lub

części lotu jako lotu kontrolowanego należy
uzyskać

zezwolenie

kontroli ruchu lotniczego. O

takie zezwolenie należy zwrócić się do organu
ATC, przedstawiając

plan lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

61

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ATC CLEARANCE

Przed rozpoczęciem

lotu kontrolowanego

lub

części lotu jako lotu kontrolowanego należy
uzyskać

zezwolenie

kontroli ruchu lotniczego. O

takie zezwolenie należy zwrócić się do organu
ATC, przedstawiając

plan lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

62

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ATC CLEARANCE

Jeżeli zezwolenie kontroli ruchu lotniczego

nie

zadowoli

dowódcy statku powietrznego, może on

prosić o

zmianę

i w miarę możliwości zostanie mu

udzielone zmienione zezwolenie.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

63

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

STOSOWANIE SIĘ DO PLANU LOTU

Dowódca statku powietrznego

musi stosować

się

do bieżącego planu lotu lub do odpowiedniej

części planu lotu przedstawionego dla lotu
kontrolowanego, chyba że zaistnieje

sytuacja

nagląca,

wymagająca

natychmiastowego

podjęcia przez dowódcę statku powietrznego

odpowiedniego działania

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

64

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

STOSOWANIE SIĘ DO PLANU LOTU

Wykonując lot kontrolowany

należy

:

●

gdy znajduje się na ustanowionej trasie ATS

-wykonywać lot

wzdłuż osi tej trasy

●

gdy znajduje się na jakiejkolwiek innej trasie

-wykonywać

lot

bezpośrednio

między

urządzeniami

nawigacyjnymi

lub

punktami

określającymi tę trasę.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

65

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

STOSOWANIE SIĘ DO PLANU LOTU

O odchyleniach od podanych wymagań należy

natychmiast

zawiadamiać właściwy organ ATS.

Zawiadomić należy także, gdy:
- średnia prędkość TAS w locie poziomym

zmieni się o

ponad

+/- 5%

-

spodziewany

czas

przelotu

punktu

nawigacyjnego

zmieni się o ponad

+/- 3 min

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

66

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

STOSOWANIE SIĘ DO PLANU LOTU

Wykonując lot wzdłuż odcinka trasy,

określonego za pomocą radiolatarni VOR

powinien przejść na wykorzystanie jako

zasadniczej pomocy nawigacyjnej z urządzenia

znajdującego się za statkiem powietrznym na

urządzenie znajdujące się przed nim w

punkcie zmiany namiaru

, jeżeli został taki

wyznaczony albo możliwie jak najbliżej tego

punktu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

67

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

STOSOWANIE SIĘ DO PLANU LOTU

Gdy

dowódca

statku powietrznego

wykonując

lot

kontrolowany

dopuści

nieumyślnie

do odchylenia od linii drogi

powinien

natychmiast zmienić kurs

, aby

możliwie jak najprędzej wejść ponownie na

linię drogi zgodną z planem.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

68

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

POGORSZENIE WARUNKÓW PONIŻEJ VMC

Gdy okaże się, że wykonanie lotu w VMC zgodnie

z bieżącym planem lotu jest

niemożliwe

to, gdy lot

VFR wykonywany jest jako lot kontrolowany,

należy:

●

poprosić o

zmianę zezwolenia

umożliwiającą

kontynuowanie lotu w VMC do lotniska docelowego

lub zapasowego albo opuszczenie przestrzeni

powietrznej, w której wymagane jest zezwolenie

ATC

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

69

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

POGORSZENIE WARUNKÓW PONIŻEJ

VMC

Gdy okaże się, że wykonanie lotu w VMC

zgodnie

z

bieżącym

planem

lotu

jest

niemożliwe

to, gdy lot VFR wykonywany jest

jako lot kontrolowany, należy:

●

jeżeli nie można uzyskać zmiany zezwolenia -

utrzymać się w VMC

i zawiadomić właściwy

organ ATC o podejmowanych działaniach

(opuszczenia danej przestrzeni powietrznej lub

lądowania na najbliższym dogodnym lotnisku)

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

70

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

POGORSZENIE WARUNKÓW

PONIŻEJ VMC

Gdy okaże się, że wykonanie lotu w VMC

zgodnie z bieżącym planem lotu jest

niemożliwe

to, gdy lot VFR wykonywany

jest jako lot kontrolowany, należy:

●

gdy lot odbywa się w

CTR

, prosić o

zezwolenie na wykonanie lotu, jako lotu

specjalnego VFR

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

71

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

POGORSZENIE WARUNKÓW

PONIŻEJ VMC

Gdy okaże się, że wykonanie lotu w VMC

zgodnie z bieżącym planem lotu jest

niemożliwe

to, gdy lot VFR wykonywany

jest jako lot kontrolowany, należy:

●

prosić o zezwolenie na wykonanie lotu zgodnie

z przepisami IFR.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

72

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

MELDUNKI POZYCYJNE

Wykonując lot kontrolowany należy podać

właściwemu organowi ATS, możliwie jak
najwcześniej,

czas i poziom minięcia

każdego

kolejnego

wyznaczonego

obowiązkowego punktu meldowania wraz z

innymi wymaganymi informacjami, chyba że

ASTU zwalnia z tego obowiązku (np. przy

kontroli radarowej).

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

73

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ZAKOŃCZENIE KONTROLI

Dowódca statku powietrznego wykonując lot

kontrolowany

w

przypadku

ustania

konieczności

zapewniania mu służby kontroli

ruchu

lotniczego

powinien

niezwłocznie

zawiadomić o tym właściwy organ ATC, z

wyjątkiem gdy statek powietrzny ląduje na

lotnisku kontrolowanym.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

74

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

ŁĄCZNOŚĆ

Statek powietrzny wykonujący lot kontrolowany ma

obowiązek

utrzymywać ciągły nasłuch

na

właściwym kanale łączności fonicznej powietrze-
ziemia oraz powinien

utrzymywać łączność

dwukierunkową

z właściwym organem kontroli

ruchu lotniczego tak, jak to jest wymagane.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

75

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

UTRATA ŁĄCZNOŚCI

Dowódca statku powietrznego biorący udział w

ruchu lotniskowym na lotnisku kontrolowanym ma

obowiązek zwracać uwagę na informacje i polecenia,
jakie mogą być wydawane za pomocy

sygnałów

wzrokowych.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

76

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

UTRATA ŁĄCZNOŚCI

Jeżeli lot po utracie łączności odbywa się w

warunkach VMC,

niezależnie od przepisów VFR

czy IFR

, dowódca statku powietrznego powinien:

●

ustawić transponder na kod

7600

●

kontynuować lot w VMC

●

lądować na najbliższym dogodnym lotnisku

●

zawiadomić o swoim przylocie właściwy organ ATC

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

77

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

BEZPRAWNA INGERENCJA

Statek

powietrzny,

który

jest

obiektem

bezprawnej ingerencji

, powinien się starać

zawiadomić właściwy organ ATS o tym fakcie, o

wszystkich

istotnych

okolicznościach

z

tym

związanych i o każdych odchyleniach od bieżącego

planu lotu, spowodowanych tymi okolicznościami, w

celu

umożliwienia

organowi

ATS

udzielenia

pierwszeństwa działań w stosunku do statku

powietrznego i zminimalizowania konfliktu z innymi

statkami powietrznymi.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

78

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

BEZPRAWNA INGERENCJA

Gdy nie jest możliwe zawiadomienie organu ATS o

fakcie bezprawnej ingerencji z powodu występującej

na statku powietrznym sytuacji, dowódca statku
powietrznego powinien się starać

kontynuować

lot

po nakazanej linii drogi i na przydzielonym

poziomie przelotu co najmniej do czasu, aż zaistnieje

możliwość zawiadomienia organu ATS lub dopóki

statek powietrzny nie znajdzie się w zasięgu

pokrycia radaru.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

79

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

BEZPRAWNA INGERENCJA

Gdy statek powietrzny poddany bezprawnej

ingerencji musi się odchylić od nakazanej linii drogi

lub wyznaczonego poziomu przelotu, nie mając

możliwości nawiązania łączności z ATS, dowódca

statku powietrznego powinien:

●

starać się przekazać ostrzeżenia na częstotliwości

zagrożenia VHF

(121.5 MHz)

i na innych

częstotliwościach. Należy także wykorzystać inne

wyposażenie, takie jak pokładowe transpondery

(kod 7600)

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

80

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

BEZPRAWNA INGERENCJA

Gdy statek powietrzny poddany bezprawnej

ingerencji musi się odchylić od nakazanej linii drogi

lub wyznaczonego poziomu przelotu, nie mając

możliwości nawiązania łączności z ATS, dowódca

statku powietrznego powinien kontynuować lot na

poziomie, który różni się od poziomów przelotu IFR

o:

●

500 ft

w obszarze, w którym stosuje się minima

separacji pionowej wynoszące 1000 ft (np. FL165)

●

1000 ft

w obszarze, w którym stosuje się minima

separacji pionowej wynoszące 2000 ft (np. FL300)

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

81

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZECHWYTYWANIE STATKÓW

POWIETRZNYCH

Cywilny statek powietrzny, który nie wykonuje

poleceń organów służb ruchu lotniczego i istnieje

uzasadnione podejrzenie, że statek ten może

stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa Państwa

lub bezpieczeństwa publicznego, może zostać

przechwycony

przez upoważniony wojskowy

statek powietrzny.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

82

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZECHWYTYWANIE STATKÓW

POWIETRZNYCH

●

przechwytywanie cywilnego statku powietrznego

powinno być podejmowane jako

ostateczność

●

jeżeli zostało podjęte przechwytywanie, to powinno

się ograniczyć do

ustalenia tożsamości

statku

powietrznego, chyba że okaże się koniecznym

skierowanie statku powietrznego na jego zaplanowana

trasę, odprowadzenie go od strefy zakazanej,

ograniczonej lub niebezpiecznej albo nakazanie mu

wykonania lądowania na wyznaczonym lotnisku

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

83

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZECHWYTYWANIE STATKÓW

POWIETRZNYCH

●

ćwiczebne przechwytywania cywilnych statków

powietrznych

nie mogą

być dokonywane

●

prowadzenie nawigacyjne i związane z tym

informacje powinny być udzielane przechwytywanemu

statkowi powietrznemu drogą radiotelefoniczną, gdy

tylko łączność z nim zostanie nawiązana

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

84

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZECHWYTYWANIE STATKÓW

POWIETRZNYCH

●

gdy

od

przechwytywanego

cywilnego

statku

powietrznego będzie wymagane wykonanie lądowania,

wyznaczone mu lotnisko do lądowania powinno być
przydatne do bezpiecznego wylądowania

danego

typu

statku powietrznego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

85

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

●

Z wyjątkiem lotów specjalnych VFR,

loty VFR

powinny być wykonywane tak, aby statek powietrzny
leciał przy

widzialności i w odległości od

chmur

, równych lub większych niż określonych.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

86

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

87

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

W

klasach F i G

można

wykonywać loty przy

zmniejszeniu widzialności w
locie

do 1500m

z

prędkościami, przy których

będzie zapewniona

wystarczająco możliwość

zauważenia we właściwym

czasie innego ruchu lub

jakichkolwiek przeszkód, aby

uniknąć kolizji, o ile zezwoli

właściwa władza ATS.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

88

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Z wyjątkiem gdy organ ATC udzieli na to zezwolenie, w

lotach VFR

nie należy startować ani lądować

na

lotniskach znajdujących się w CTR albo wchodzić do strefy

ruchu lotniskowego lub włączać się do ruchu lotniskowego

gdy:

●

pułap chmur jest niższy niż

450 m (1500 ft)

●

Widzialność przy ziemi jest mniejsza niż

5 km

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

89

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Loty VFR mogą być wykonywane między zachodem a

wschodem słońca zgodnie z procedurami lokalnymi,
ustalonymi przez

władzę ATS.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

90

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

W FIR EPWW loty VFR między zachodem a wschodem

słońca mogą być wykonywane:

●

z dala od chmur i z widocznością terenu lub świateł w

terenie

●

przy prędkości TAS nie większej niż

300 km/h

●

nie wyżej niż

FL100

●

z wyjątkiem startów i lądowań nie niżej niż:

●

300 m

nad przeszkodami — na samolotach

●

200 m

nad przeszkodami — na śmigłowcach

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

91

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Z wyjątkiem przypadków

określonych przez

władzę ATS

loty VFR nie mogą być wykonywane:

- powyżej

FL 200

- z prędkościami zbliżonymi do

prędkości dźwięku

lub naddźwiękowymi

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

92

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Nie można udzielić zezwolenia na lot VFR

powyżej FL

290

w przestrzeni powietrznej, w której stosuje się

minima separacji pionowej 1000 ft

(RVSM)

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

93

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Z wyjątkiem gdy to

konieczne dla startu lub

lądowania

,

lot VFR nie powinien być

wykonywany:

- nad gęstą zabudową miast lub osiedli lub nad

zgromadzeniem osób na otwartym powietrzu na
wysokości względnej

mniejszej niż

1000 ft

nad najwyższą przeszkodą

znajdującą się w promieniu 600 m od statku

powietrznego

- poza powyższymi - na wysokości względnej mniejszej

niż

500 ft nad lądem lub wodą.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

94

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Jeżeli nie podano inaczej w

zezwoleniach ATC

, loty

VFR w przelotach poziomych wykonywanych powyżej

3000 ft nad ziemią lub wodą, powinny być wykonywane
na

poziomie przelotu

odpowiednim dla danego kąta

drogi.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

95

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Loty kontrolowane VFR powinny być wykonywane

zgodnie z przepisami ogólnymi nt. Planów lotu,

zezwoleń, łączności i meldunków pozycyjnych, gdy:

-

są wykonywane w przestrzeniach powietrznych

klasy

B, C i D

- gdy stanowią część ruchu lotniskowego na lotniskach

kontrolowanych

- gdy są wykonywane jako loty

specjalne VFR.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

96

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY VFR

Aby przejść

z lotu VFR do lotu IFR

dowódca statku

powietrznego powinien:

- jeżeli plan lotu został przedstawiony, podać zmiany,

jakie mają być wprowadzone do jego

bieżącego planu

lotu,

lub

-

przedstawić plan lotu

właściwemu organowi ATS

-

uzyskać zezwolenie

przed rozpoczęciem lotu IFR w

przestrzeni powietrznej kontrolowanej.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

97

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Do wykonania

lotu IFR

statek powietrzny powinien być

wyposażony w

odpowiednie

przyrządy oraz

urządzenia nawigacyjne i radiokomunikacyjne, które

pozwolą wykonać zaplanowany lot.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

98

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Z wyjątkiem przypadków gdy jest to konieczne dla startu lub

lądowania albo gdy zostało udzielone specjalne zezwolenie

przez właściwy organ ATS, lot IFR należy wykonywać na
poziomie odpowiadającym co najmniej

ustalonej i

opublikowanej

minimalnej bezwzględnej wysokości

lotu, a gdy nie jest ona ustalona, lot ten należy wykonywać:

●

nad terenem górzystym - co najmniej

2000 ft

nad

najwyższą przeszkodą w promieniu

5 NM

od przypuszczalnej

pozycji statku powietrznego;

●

nad terenem innym niż powyżej - co najmniej

1000 ft

nad

najwyższą przeszkodą w promieniu

5 NM

od przypuszczalnej

pozycji statku powietrznego.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

99

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Aby przejść

z lotu IFR do lotu VFR,

należy

zawiadomić właściwy organ ATS, że

anuluje się lot

IFR

oraz podać zmiany, jakie należy wprowadzić do

bieżącego planu lotu.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

100

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Jeśli wykonując lot IFR w warunkach VMC lub

napotykając takie warunki,

nie należy

anulować swego

planu lotu IFR, jeżeli nie przewiduje i nie zamierza

kontynuować lotu przez dłuższy okres w stabilnych

warunkach VMC

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

101

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Loty IFR

powinny być wykonywane zgodnie z

przepisami ogólnymi nt. Planów lotu, zezwoleń, łączności

i meldunków pozycyjnych

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

102

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

Lot poziomy według przepisów IFR powinien się

odbywać na

poziomie przelotu

odpowiednim dla

danego kąta drogi.

W FIR EPWW uzależnienie poziomów od kąta drogi nie

obowiązuje, jeżeli podano inaczej:

- w zezwoleniach ATC, lub
- w Zbiorze Informacji Lotniczych - Polska.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

103

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

W locie IFR wykonywanym

poza przestrzenią

powietrzną kontrolowaną,

należy utrzymywać

nasłuch na właściwym kanale łączności fonicznej i

nawiązywać - w razie potrzeby - dwukierunkową łączność

z właściwym organem ATS zapewniającym służbę

informacji powietrznej.

19.08.2006 r.

©Hubert Adamczyk

104

Procedury ATC

Annex 2 – Rules of the Air

PRZEPISY IFR

W locie IFR wykonywanym

poza przestrzenią

powietrzną kontrolowaną,

należy utrzymywać

nasłuch na właściwym kanale łączności fonicznej i

nawiązywać - w razie potrzeby - dwukierunkową łączność

z właściwym organem ATS zapewniającym służbę

informacji powietrznej.