AKADEMIA WYCHOWANIA

FIZYCZNEGO

W KATOWICACH

Józef Opara

FIZJOTERAPIA W

DYSFUNKCJACH

NARZĄDU RUCHU

FIZJOTERAPIA W

DNR

Prof. dr hab. n. med. Józef Opara

Prof. nauk o kulturze fizycznej

Specjalista neurologii i rehabilitacji

Akademia Wychowania Fizycznego w

Katowicach

Kierownik Katedry Fizjoterapii Układu

Nerwowego

i Narządu Ruchu

FDNR

FIZJOTERAPIA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU

RUCHU

W NEUROLOGII

Kompensacja uszkodzeń układu nerwowego.

Zaburzenia ruchowe w wyniku uszkodzenia

układu nerwowego.

Spastyczność.

Kompleksowa rehabilitacja chorych po udarze

mózgowym.

Kompleksowa rehabilitacja chorych po urazie

czaszkowo-mózgowym.

Metody kinezyterapii u chorych z niedowładem

połowiczym.

Funkcjonalna elektrostymulacja (FES)

FDNR

FIZJOTERAPIA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU

RUCHU

W NEUROLOGII

Kompensacja uszkodzeń układu nerwowego.

Zaburzenia ruchowe w wyniku uszkodzenia

układu nerwowego.

Spastyczność.

Kompleksowa rehabilitacja chorych po udarze

mózgowym.

Kompleksowa rehabilitacja chorych po urazie

czaszkowo-mózgowym.

Metody kinezyterapii u chorych z niedowładem

połowiczym.

Funkcjonalna elektrostymulacja (FES)

•

ej.

FDNR w neurologii

- c.d.

Terapia mowy w afazji.

Kinezyterapia i rekreacja w chorobie

Parkinsona.

Fizjoterapia w dziecięcym porażeniu

mózgowym.

Kompleksowa rehabilitacja u chorych z

uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

Usprawnianie chorych z uszkodzeniem

obwodowego układu nerwowego.

Fizjoterapia w nerwobólach.

Fizjoterapia w schorzeniach mięśni.

Sposoby dokumentacji przebiegu

rehabilitacji.

FDNR w ortopedii

Badanie narządu ruchu.

Oceny siły mięśniowej.

Metody oceny chodu.

Fizjoterapia w skrzywieniach bocznych

kręgosłupa

i w wadach postawy.

Postępowanie we wrodzonych ubytkach i

wadach układu kostno - stawowego.

Rehabilitacja po amputacjach kończyn

górnych.

Rehabilitacja po amputacjach kończyn

dolnych.

Fizjoterapia po urazach kości i stawów.

FDNR w ortopedii

- c.d.

Fizjoterapia w schorzeniach kości i

stawów.

Jałowe martwice kości.

Zespół Sudecka i przykurcz Volkmanna.

Rehabilitacja osób z chorobami

reumatycznymi.

Rehabilitacja w chorobach

zwyrodnieniowych stawów.

Rehabilitacja w schorzeniach kręgosłupa

odcinka szyjnego.

Rehabilitacja w bólach krzyża.

Rehabilitacja po urazach kręgosłupa.

FDNR

P i ś m i e n n i c t w o

•

Barnes M

., Ward A. Podręcznik rehabilitacji

medycznej.

Urban & Partner, Wrocław 2008.

•

Chojnacka-Szawłowska G

., Szawłowski K.

Rehabilitacja.

AM, Gdańsk 1992

•

Dega W

.: Ortopedia i rehabilitacja. PZWL, W-wa

1996

•

Grochmal S

., Zielińska-Charszewska S.

Rehabilitacja

w chorobach układu nerwowego. PZWL, W-wa

1986

•

Kinalski R

. Kompendium rehabilitacji i

fizjoterapii. Urban &

Partner, Wrocław 2002

•

Kwolek A

. (red.) Rehabilitacja medyczna. Urban &

Partner,

Wrocław 2003

P i ś m i e n n

i c t w o

•

Marciniak

W.,

Szulc

Wiktora Degi ortopedia i

rehabilitacja

t. 1 i 2. PZWL, Warszawa 2006.

•

Nowotny J

.: Podstawy Fizjoterapii. Tomy

I, II i III.

Kasper,

Kraków, 2005-2007

•

Opara J

. Rehabilitacja w neurologii. AWF,

Katowice 2007

•

Rosławski A

.: Propedeutyka rehabilitacji i

łacińsko-polskie

nazewnictwo medyczne. Rubikon, Wrocław

1993

•

Straburzyński G

.: Fizjoterapia. PZWL, W-wa 1988

•

Weiss M

., Zembaty A.: Fizjoterapia. PZWL, W-wa

1983

Algorytm postępowania

rehabilitacyjnego

Diagnostyka

Ocena rokowania

Ocena funkcjonalna

Planowanie rehabilitacji

Realizacja

FDNR

Zespół rehabilitacyjny

– team

1. lekarz

fizjoterapeuta

pielęgniarka

terapeuta zajęciowy

psycholog

logopeda

technik ortopeda

FDNR

Priorytety w rehabilitacji

1. Samodzielność w wykonywaniu

czynności życia codziennego

(ADL)

•

samoobsługa

•

lokomocja

•

komunikacja

FDNR

Ustalanie celów rehabilitacji

1. Cele uzgodnione z pacjentem

2. Cele uzgodnione z rodziną

3. Współpraca i współudział

rodziny

i / lub opiekunów

Klinimetria

Klinimetria (ang. clinimetrics)

pomiar zjawisk klinicznych

występujących u pacjenta

Feinstein
1983
Asplund
1987

Klinimetria

•

Skale uszkodzeń (objawy)

• Skale funkcjonalne (ADL)

- czynności życia codziennego

• Jakość życia (QoL)

Klinimetria

•

Skale uszkodzeń

• SKALE UDARÓW

* skala Mathew * skala NIHSS

* Canadian Neurologic Scale *

SNSS

* skala Orgogozo (NSMCA) *

RSS

* European Stroke Scale

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala MATHEW

(1972) 10 objawów

1. Stan psychiczny 2. Orientacja

3. Mowa 4. Nerwy czaszkowe

5. Zbaczanie gałek 6. Porażenie n. VII

7. Siła mm. kk. 8. Niepełnosprawność

9. Odruchy 10. Czucie

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala NIH (1989) 13 objawów

1. i 3. Świadomość 2.

Orientacja
4. Ruchy gałek 5. Pole
widzenia
6. Porażenie n. VII 7. Siła mm. kg.
8. Siła kd. 9. Ataksja 10. Czucie
11. Reakcja na bodźce 12. Dysartria 13.
Mowa

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala Kanadyjska (1986) 10

objawów

Podobna do skali Mathew

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala Skandynawska

(1986) 11

objawów

A. punktacja prognostyczna - 4 objawy

B. punktacja długoterminowa - 7
objawów

(w tym chód)

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala Orgogozo

(1986) 10

objawów,
punktacja 0, 5, 10 i15 pkt.

1. Świadomość 2. Komunikacja
słowna
3. Ruchy gałek i pole widzenia 4.
Nerw VII
5. Unoszenie kg 6. Czynność
ręki
7. Napięcie mm. w kg 8.
Unoszenie kd
9. Zgięcie grzbietowe stopy
10. Napięcie mięśniowe w
kd

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala Europejska (1994) 14

objawów

punktacja 0-4, 0-6, 0-8 i 0-10

Klinimetria

• SKALE UDARÓW

Skala „Repty”

(RSS)

15 objawów, punktacja 0, 3 ,6, 9
pkt

1. Świadomość 2. Pytanie o miesiąc i
wiek
3. Reakcja na polecenia 4. Ruchy
gałek
5. Pole widzenia 6. Niedowład n. VII
7. Siła mm. kg 8. Siła mm. kd 9.
Ataksja
10. Czucie bólu 11. Reakcje na
bodźce
12. Dysartria 13. Afazja 14. Napięcie
mm.
15. Zwieracze

Klinimetria

• SKALE FUNKCJONALNE (ADL)

Indeks Barthel

z pomocą

samodzielnie

1. Spożywanie posiłków 0 - 5 10
2. Przechodzenie z łóżka
na krzesło i z powrotem 5 - 10 15
3. Higiena osobista 0 5
4. Korzystanie z toalety 5 10
5. Kąpiel 0 5

ADL

Indeks Barthel c.d.

z pomocą

samodzielnie

6. Poruszanie się chodząc 0 - 10
15
na wózku inwalidzkim 0
5
7. Chodzenie po schodach 0 - 10
15
8. Ubieranie się 0 - 5
10
9. Kontrola stolca 5
10
10. Kontrola moczu 0
10

ADL

Functional Independence Measure

(FIM)

Samoobsługa : A. Spożywanie posiłków
B. Dbałość o wygląd
zewnętrzny
C. Kąpiel
D. Ubieranie górnej części
ciała
E. Ubieranie dolnej części
ciała
F. Toaleta
Kontrola zwieraczy: G. Oddawanie moczu
H. Oddawanie stolca

FIM

Functional Independence Measure –

c.d.

Mobilność : I. Przechodzenie z łóżka na
krzesło
J. Siadanie na muszli klozetowej
K. Wchodzenie do wanny
Lokomocja : L. Chodzenie lub jazda na wózku
inwal.
M. Schody
Komunikacja : N. Zrozumienie
O. Wypowiadanie się
Świadomość społ. : P. Kontakty międzyludzkie
Q. Rozwiązywanie
problemów
R. Pamięć

FIM

Functional Independence Measure –

c.d.

Punktacja:
7 - pełna niezależność
6 - umiarkowana niezależność
(devices)
5 - umiarkowana zależność (nadzór)
4 - minimalna pomoc (> 75 %)
3 - umiarkowana pomoc (50 - 75 %)
2 - maksymalna pomoc (25 - 50 %)
1 - całkowita zależność (< 25 %)

WFR

Wskaźnik Funkcjonalny Repty

Samoobsługa: 1. Spożywanie posiłków
2. Dbałość o wygląd zewnętrzny i higienę
osobistą
3. Kąpiel
4. Ubieranie g. części ciała
5. Ubieranie d. części ciała
6. Toaleta
Kontrola zwieraczy : 7. Oddawanie moczu
8. Oddawanie stolca
Mobilność : 9. Przechodzenie z łóżka na krzesło i z
powrotem
10. Siadanie na muszli klozetowej
11. Wchodzenie pod prysznic lub do wanny

WFR

Wskaźnik Funkcjonalny Repty – c.d.

Lokomocja : 12. Chodzenie lub jazda na wózku
inwalidzkim
13. Schody
Komunikacja : 14. Zrozumienie słowne lub wizualne
15. Mowa werbalna

Punktacja :
7 - pełna
niezależność
5 - umiarkowana
zależność
3 - wymagana pomoc
1 - całkowita
zależność

Ocena

mobilności

* Wskaźnik Mobilności Rivermead

Odwracanie się z boku na bok w łóżku

Uniesienie się z pozycji leżącej do siedzącej
Utrzymanie równowagi siedząc
Podniesienie się z pozycji siedzącej do stojącej
Stanie bez podtrzymywania
Przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z
powrotem
Chodzenie w domu z pomocą
Chodzenie po schodach

Ocena

mobilności

* Wskaźnik Mobilności Rivermead –

c.d.

Chodzenie poza domem po równej nawierzchni
Chodzenie w domu bez pomocy
Podnoszenie przedmiotów z podłogi
Chodzenie poza domem po każdej nawierzchni
Kąpiel
Wchodzenie i schodzenie ze schodów
Bieg

Ocena

mobilności

* Wskaźnik Mobilności Rivermead –

c.d.

Punktacja: 0 - nie jest w stanie wykonać
1 - z pomocą dwóch osób

2 - z pomocą jednej osoby

3 - wymaga nadzoru

4 - wymaga urządzeń

pomocniczych
5 - niezależny

Instrumentalne

skale ADL

Kwestionariusze oceny jakości

życia swoiste dla udaru
mózgu:

Wskaźnik Aktywności

Frenchay (FAI)

skala pozwalająca na ocenę

stanu

funkcjonalnego, w tym pomiar

złożonych (rozciągniętych)

aktywności

życia codziennego

Instrumentalne

skale ADL

Wskaźnik Aktywności Frenchay (FAI)

Czy w ciągu ostatnich 3 miesięcy miałeś problemy z:

1. Przygotowaniem posiłków ? nigdy
1
2. Zmywaniem naczyń ? rzadziej niż raz w tygodniu
2
1-2 razy w tygodniu
3
większość dni
4
3. Praniem ? nigdy
1
4. Lżejszymi pracami domowymi ? 1-2 razy w ciągu 3 miesięcy
2
5. Cięższymi pracami ? 3-12 razy w ciągu 3 mies.
3
6. Zakupami w pobliżu ? częściej niż raz w tygodniu
4
7. Kontaktami towarzyskimi ?
8. Wyjściem z domu na dłużej niż 15 min. ?
9. Aktywnym uprawianiem hobby ?
10. Prowadzeniem samochodu, lub podróżą autobusem ?
nigdy
1
1-2 razy w ciągu 3 miesięcy
2
3-12 razy w ciągu 3 mies.
3
częściej niż raz w tygodniu
4

Instrumentalne

skale ADL

Wskaźnik Aktywności Frenchay
- c.d

Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy miałeś problemy z:

11. Wyjściem z domu lub jazdą samochodem ?
nigdy
1
1-2 razy w ciągu 6 miesięcy
2
3-12 razy w ciągu 6 miesięcy
3
częściej niż raz w tygodniu
4
12. Pracą w ogródku ? nigdy 1
13. Utrzymaniem porządku w domu, niewielkie
2
lub dbaniem o samochód ? umiarkowane 3
ciągłe
4
14. Czytaniem książek ? żadnych
1
raz na 6 miesięcy
2
rzadziej niż raz w tygodniu
3
częściej niż raz w tygodniu
4
15. Pracą zarobkową ? żadnych 1
rzadziej niż 10 godzin w tygodniu
2
10-30 godz. w tygodniu
3
częściej niż 30 godz. w tygodniu
4

Test

Ręki Frenchay

ang.

Frenchay

Arm Test (FAT)

(Wade i Langton-Hewer i wsp., 1983)

1. Użycie obu rąk w celu otwarcia słoika z

dżemem

2. Użycie obu rąk w celu pociągnięcia linii

prostej

3. Użycie ręki w celu podniesienia i postawienia

na miejsce

cylindra o średnicy 2 cali

4. Użycie ręki w celu podniesienia i postawieni

na miejsce cylinderka o średnicy ½ cala

Test Ręki

Frenchay

c.d.

5. Używanie ręki w celu wypicia wody ze szklanki

6. Używanie ręki w celu uczesania się

7. Używanie ręki w celu otwarcia i zamknięcia

wieszaka na ubrania

Punktacja :
1 - w pełni wykonane zadanie
0 - nie wykonanie zadania

URK



International Standards Booklet for

Neurological and Functional

Classification

of Spinal Cord

Injury

–

ASIA Scale



Ditunno J.F. Jr, Young W., Donovan W.H.,

Creasey M.D., The International Standards

Booklet for Neurological and Functional

Classification of Spinal Cord Injury.,

Paraplegia 1994, 32, 70-80.

Ilościowa ocena chodzenia



Mierzenie czasu

potrzebnego na przejście

zadanego dystansu, lub

mierzenie dystansu

jaki badany przejdzie w zadanym czasie.



Najbardziej znane

testy:



próba przejścia dystansu 6 metrów



próba przejścia dystansu 10 metrów



próba przejścia dystansu 20 metrów



test chodzenia przez 2 minuty



test chodzenia przez 6 minut

Modified Ashworth scale



0 = no increase



1 = slight increase , manifested by a

catch and release or by minimal

resistance at the end of range of

motion

when the affected part is moved



1+ = slight increase, manifested by a

catch followed by minimal resistance

throughout the remainder of the

range

Zmodyfikowana

skala Ashwortha

–

c.d.



2 = more marked increase through most

of the range of movement but

affected part moved easily



3 = considerable increase, passive

movement difficult



4 = affected part rigid in flexion or

extension



Bohannon R.W

., Smith M.B.

Phys. Ther.

1986; 67: 206-207

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42

FIZJOTERAPIA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU

Document Outline