Parasomnie

Anna Justyna Dąbrowska

PARASOMNIE

• Para som ni e, w pr zeci w i eńst wi e do d yssom ni i , ni e o bej m uj ą z abur zeń d otycz ących gener owan i a s tadi ó w sn u oraz czas u i ch trw ani a l ecz chara ktery zuj ą si ę

w yst ępow ani em pew nyc h ni e praw i dł ow ych o bj aw ów l ub z achow ań w trak ci e s nu

• O b j aw y par asom ni i w yni ka j ą ze wz aj em nego przeni kani a si ę i na kł ada ni a n a si eb i e ró żnych el e ment ów c zuwan i a, s nu N R EM i s nu R EM

• D o chod zi do akty w acj i auto nomi czne go uk ł adu nerw o w ego i / l u b ak tyw n ości motor yczne j ora z p oznaw czej w cz asi e okreś l one go st adi um snu l ub p odcza s pr zej śc i a m i edzy snem a cz uw a ni em

• Zab urze ni a c harak teryzu j ące si ę p oj aw i eni em p ew nyc h zac how a ń, z w i ąz anych z akt yw ac j ą fiz j ol o gi czn ych m echan i zmó w, w ni ew ła ści w ym cz asi e- podc zas okreś l oneg o stad i um snu l ub p rzej ś ci a m i edzy snem , a czuw ani e m

• Par asom nie ( w przeci wień stwi e do dyss omni i) nie obej mują zab urzeń doty czącyc h gen erow ania rytm u sn u i cz uwan ia i ich czasu trw ania.

• Do chod zi do akty wacji auto nomi czne go uk ładu nerwo wego , ak tyw ności mot oryczn ej or az fu nkcj i poz nawc zych p odcza s okr eślo nego stadi um sn u lub prze jści a mi edzy snem, a cz uwan iem

ICSD-International Classification of Sleep
Disorders,1997

1. Dyssomnie

3. Zaburzenia snu wynikające za schorzeń psychicznych i
somatycznych
4. Inne

Epidemiologia

Upojenie przysenne (upojenie senne,

sleep drunkeness, confusional

arousals, z. Elpenora):

• krótkotrwałe zamglenie

świadomości po obudzeniu ze snu

• objawia się chwilową dezorientacją

w przestrzeni i czasie

• głównie u dzieci do 5 r.ż.
• u dorosłych dotkniętych

NARKOLEPSJĄ

Lęk nocny (night terror,

sleep terror):

Występuje u kilku procent dzieci i

zwykle ustępuje w okresie dojrzewania

Polega na incydentach w pierwszej

godzinie snu w stadium 3. lub 4. fazy
NREM

Epizody pokryte są niepamięcią

Lęk nocny ( night terror, sleep terror)

Objawy kliniczne wg. ICD-10:

1

.

Jeden epizod lub więcej epizodów gwałtownego „zrywania

się” ze snu z głośnym krzykiem, płaczem i towarzyszącymi
objawami silnego lęku- gwałtowne ruchy ciała, objawy
wegetatywne (rozszerzenie źrenic, przyspieszenie tętna i
oddechu, wzrost ciśnienia tętniczego)

2. Takie epizody trwają zwykle od 1 do 10 minut, zwykle

występują w pierwszej części nocy

3. Osoba podczas napadu lęku nie odpowiada na reakcje z

zewnątrz, przy próbach budzenie często może występować
kilkuminutowy okres niepełnej świadomości,
dezorientacji

4. Zwykle nie towarzyszą im żadne marzenia czy

wspomnienia (czasem pojedyncze, fragmentaryczne
wyobrażenia)

5. Nie ma wyraźnych zaburzeń somatycznych, takich jak

guzy mózgu czy padaczka

Lęk nocny ( night terror, sleep

terror) cd:

Różnicowanie:
• padaczka
• somnambulizm

Leczenie:
• małe dawki trójpierścieniowych

leków p/depresyjnych

• benzodwuazepiny (doraźnie)

Jaktacje głowy

(rhytmic movement

disorder):

• u niemowląt przed zaśnięciem lub we

wczesnych stadiach snu

• polegają na rytmicznym kołysaniu lub

skręcaniu główki

• przeważnie zanikają samoistnie u

dzieci starszych

• mechanizm tej parasomnii jest

nieznany

• leczenie zbędne

Mioklonie przysenne

(hipnagogiczne):

(nie mylić z miokloniami

nocnymi)

• polegają na krótkotrwałym

drgnięciu (zrywaniu) kończyn

• zdarzają się w momencie zasypiania
• występują u osób zupełnie

zdrowych

• nie wymagają leczenia

Mówienie przez sen (sleep

talking):

• Występuje u około 30-56 % dzieci w wieku 6-

11 lat, jednakowo u obu płci

• Częściej u dzieci z somnambulizmem lub

lękami nocnymi

Objawy kliniczne:
• niewyraźne mruczenie
• wypowiadanie pełnych zdań
Czynniki nasilające:
• gorączka
• stres
Ustępuje wraz z dorastaniem, nie wymaga

leczenia

Koszmary nocne

(nighrmares)

kryteria diagnostyczne wg

ICD-10:

1. Przebudzenie ze snu nocnego lub drzemki w

dzień, pod wpływem, intensywnego,
koszmarnego snu (zwykle z poczuciem
zagrożenia). Może wystąpić w każdym okresie
snu, ale najczęściej w drugiej połowie nocy

2. Po przebudzeniu z koszmarnego snu osoba

bardzo szybko osiąga stan pełnej świadomości

3. Przykre sny mogą zakłócać przebieg snu

oraz mogą być przyczyną znacznego
dyskomfortu

Koszmary nocne

(nighrmares) cd:

• głównie koszmary senne pojawiają się

fazie REM, w drugiej połowie nocy, ale
opisano występowanie tego zaburzenia
również w innych okresach snu

• występuje zarówno u dzieci jak i

dorosłych

• częstość tej parasomnii określa się na

5-8% populacji

• koszmary nocne uważa się za reakcję

na konflikty i urazy psychiczne

Koszmary nocne

(nighrmares) cd:

• u niektórych osób występuje ona w

wyniku przyjmowania takich leków jak:
środki p/parkinsinowskie, leki B-
adrenolityczne oraz niektóre środki
stosowane w leczeniu nadciśnienia
tętniczego

• koszmary nocne mogą się pojawić po

nagłym odstawieniu leków tłumiących
fazę REM (np. benzodwuazepin,
barbituranów, środków
przeciwdepresyjnych)

Porażenie przysenne ( sleep

paralysis):

• opisane przez Weir-Mitchela w 1870 r.
• występuje najczęściej w NARKOLEPSJI ( jako jeden z

objawów tetrady)

• może też występować samoistnie, wówczas częstość

występowania szacuje się od 5 % do 60%

• objawia się krótkotrwałym wrażeniem u

obudzonej osoby porażeniem jednej kończyny,

jej części lub kilku kończyn

• należy różnicować z dziedziczną neuropatią

wywołaną uciskiem oraz przemijające ataki

niedokrwienne (TIA)

• w incydentach występujących sporadycznie nie

zaleca się na ogół żadnego leczenie

• w uporczywych przypadkach można podawać

imipraminę

Zaburzenia zachowania podczas

snu REM

(REM sleep behavior disorder-

RBD):

• występuje głównie u mężczyzn powyżej 60

r.ż., a częstość narasta wraz z wiekiem

• incydenty pojawiają się około 80-90 min,

po zaśnięciu- w czasie pierwszej fazy REM

Dwie postaci:
I. Pierwotna
II. Objawowa

Postać wtórna RBD występuje w

takich chorobach jak:

• choroba Parkinsona

• choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne

• zanik wieloukładowy

• choroba rozsianych ciał Lewy’ego

• zwyrodnienie korowo-podstawne

• choroba Stilla-Richardsona- Olszewskiego

• zespół Guillaina- Barrego

• udary mózgu

• krwotok podpajęczynówkowy

• uszkodzenia pnia mózgu

• w alkoholizmie

• w czasie stosowania niektórych leków ( SSRI,

selegilina, środki psychostymulujące)

RBD- obraz klinczny:

• spokojnie dotąd śpiąca osoba zaczyna

wykonywać gwałtowne ruchy ciałem, wypada z
łóżka albo zrywa się i biegnie bez celu,
krzycząc

• w czasie takiego epizodu może uszkodzić

meble lub okaleczyć siebie, a także pobić lub
okaleczyć osobę znajdującą się w pobliżu

• epizod trwa od kilkunastu sekund do minuty
• chory nie może się w tym czasie obudzić
• rano nie pamięta, co się zdarzyło, ale obudzony

po incydencie relacjonuje przykry sen

RBD- patogeneza:

Patogeneza zespołu jest niejasna

• zaburzenia transportu dopaminy w jądrach

podkorowych

(Noachtar,2000)

• u około 40% osób, u których wystąpiły

epizody „samoistne” RBD po latach
rozwinęła się choroba Parkinsona

(Schenck,1996)

RBD- różnicowanie:

• koszmary nocne (dzieci, ludzie

młodzi)

• padaczka czołowa

• nocne stany pomroczne w przebiegu

zespołów otępiennych i przy
przedawkowaniu L-dopy

RBD- polisomnografia

Zapis EMG podczas snu REM nie

jest niskonapięciowy lecz
pojawiają się w zapisie napadowo
liczne wyładowania jednostek
ruchowych

RBD- leczenie:

• clonazepam w dawce od 0,5-1,0

mg/noc

• karbamazepina

• L-dopa

Bruksizm nocny( sleep bruxism):

• okresowe, stereotypowe zgrzytanie

zębami i ich zaciskanie w czasie snu

• najczęściej u młodzieży (17-20 r.ż.),

stopniowo ustaje do pełnej remisji w
wieku ok. 40 lat

• występuje w 1. i 2. stadium NREM

Roger J. Brouhhton

Katatrenia (jęki nocne)

• Nowo opisana jednostka chorobowa

przez włoskich neurologów

• Występują u dzieci w wieku od 5 – 16

lat, u których wykluczono neurologiczne

i laryngologiczne podłoże zaburzenia

• Pojawiają się głównie w drugiej połowie

nocy podczas stadium REM i stadium 2