FIZJOTERAPIA W

ZESPOŁACH BÓLOWYCH

STOPY

•

Stopy są jednym z najbardziej wykorzystywanych

części ciała człowieka. Nasze nogi są dla nas przez

cały dzień, czy stoimy, gramy, biegamy lub

chodzimy pieszo, a w procesie stają się one

najbardziej wykorzystywaną częścią naszej anatomii.

•

Wiele rzeczy wpływa na stan naszych stóp: poziom

aktywności, zawodu, innych warunków zdrowotnych,

a być może najważniejsze, nasze buty. Stopy są

niezwykle skomplikowanym mechanizmem, który

jest amortyzatorem oraz silnikiem napędowym

naszego organizmu.

•

Warto również wspomnieć, że stopa jest tworem,

który jest stabilizowany przez kompleksy

więzadłowe. Innymi słowy, głównym czynnikiem,

utrzymującym te wszystkie kości na miejscu nie są

mięśnie tylko więzadła, które łączą poszczególne

kości ze sobą.

•

Dość ciekawą i specyficzną cechą stopy jest

wielostawowość. W tak małej powierzchni mieści się

gęsta sieć więzadeł, które łącząc kości wytwarzają

typowe stawy stopy.

Do najważniejszych stawów zaliczyć możemy:
•Staw skokowy górny- zwany inaczej skokowo

goleniowym. Pozwala on nam na wykonywanie ruchów
zgięcia i wyprostu stopy.

•Staw skokowy dolny- zwany inaczej skokowo-piętowo-

łódkowatym. Pozwala nam na wykonywanie bocznych
ruchów. W anatomii są to ruchy supinacji i pronacji.

•Staw Choparta- zwany inaczej stawem poprzecznym

stępu. Obrazowo mówiąc, obejmuje on połączenie
(staw) skokowo łódkowy oraz połączenie (staw)
piętowo sześcienny.

•Staw Lisfranca- jest to staw, który leży na końcu kości

stępu oraz na początku kości śródstopia.

•

Urazy mogące zaburzać ten układ i powodować
niestabilność stawów, a także zapalenia czy to
stawów, czy kaletek lub przyczepów ścięgien, mogą
być przyczyną dolegliwości bólowych ze strony stóp.

•

Ze względu na złożoność całego mechanizmu, jaki
stanowi stopa i ułatwienie diagnozowania przyczyn
bólu i schorzeń stopy, można podzielić ją na 3 strefy.

•

Strefę piętową (stanowi ją kość piętowa i
kość skokowa), w tej strefie najczęściej
dochodzi do zapaleń przyczepów ścięgien
(entezopatii) i rozcięgna podeszwowego,
zapalenia kaletek, zespołu cieśni stępu
(spowodowany uciskiem na nerw piszczelowy),
prócz tego częste są w tej okolicy urazy
(najczęstsze skręcenia). Rzadkie są tutaj
zapalenia stawów lub deformacje.

•

Strefę łuku stopy (stanowią ją kości stępu -

łódkowata, sześcienna i 3 kości klinowate).

Najczęściej

dochodzi

tutaj

do

zmian

deformacyjnych, np. płaskostopie; lub może

powstać tutaj tzw. stopa wydrążona.

•

Strefę

przodostopia,

obejmującą

kości

śródstopia, i paliczki. Często dochodzi tutaj do

zapaleń stawów (jako przykład można podać

zapalenie

stawu

śródstopno-paliczkowego

palucha, w przypadku dny moczanowej lub tzw.

metatarsalgia,

czyli

zapalenie

stawów

śródstopno-paliczkowych palców od II do V).

•

Mogą występować objawy typowe dla łuszczycowego
zapalenia stawów (np. palec kiełbaskowaty, czyli
nienaturalnie pogrubiały i opuchnięty palec stopy),
poza tym może dochodzić do zapaleń kaletek
maziowych. Mogą pojawić się deformacje palców II do
V (palce młoteczkowate) i deformacje palucha (w
postaci palucha koślawego). Czasami rozwijać się
może choroba Mortona. Przodostopie jest też
miejscem złamań zmęczeniowych. W obszarze
palców może dochodzić też do powstania tzw.
palucha sztywnego-ograniczającego chodzenie.

•

Prócz tego, przyczyną bólów stóp mogą

być tzw. bóle rzutowane z innych okolic,
promieniujące od kolana, pochodzące z
kręgosłupa lędźwiowego lub też powstające
w wyniku zmian naczyniowych.

• Wiele chorób stóp bierze się z
niewłaściwego obuwia. Chodzenie w butach
ciasnych lub na wysokim obcasie nie jest
zdrowe dla stóp. Łączy się z deformacjami,
występowaniem odcisków i modzeli. Stąd
też leczenie wielu dolegliwości stóp zaczyna
się od zmiany obuwia na wygodne, na
niskim obcasie lub bez obcasów, a także na
szerokiej podstawie.

•

Niepokojące jest przede wszystkim, jakiekolwiek
zmniejszenie zakresu ruchu stawów stopy.

•

Stopa powinna się zginać grzbietowo i podeszwowo
w pełnym zakresie ruchów, bez bólu i oporów.

•

Należy też sprawdzić ruch odwracania stopy
(odpowiadają za to jak i za zginanie stawy skokowe) i
rotowania śródstopia w stosunku do kości piętowej i
skokowej.

•

Jakikolwiek ból przy uciskaniu stawów, czy to przy
uciskaniu

poprzecznie

wszystkich

stawów

śródstopno-paliczkowych,

czy

też

pojedynczo

każdego stawu może budzić zaniepokojenie. Stawy
prawidłowe, nie powinny być tkliwe.

•

Wszelkie deformacje stopy, tzn. płaskostopie, stopa
wydrążona, czy koślawy paluch są stanami
wskazującymi na patologię i mogą przyczyniać się
do bólu stóp.

•

Gdy

podejrzewany

jest

uraz,

złamanie

zmęczeniowe lub zmiany destrukcyjne w
obrębie kości stopy (nadżerki w obrębie kości
piętowej w przebiegu, np. entezopatii toczącej
się w obrębie ścięgna Achillesa) albo, gdy
mamy do czynienia z zespołem cieśni, wtedy
potrzebne może być RTG.

•

Bóle pięt są jednymi z najczęstszych
dolegliwości stóp. Bóle te, zwykle są
następstwem przeciążeń na jakie są narażone
stopy osób spędzających wiele czasu chodząc,
biegając lub stojąc.

•

Dolegliwości bólowe w okolicy pięty najczęściej
spowodowane są zapaleniami przyczepów
ścięgien i kaletek, zespołem cieśni stępu, lub
urazem. Możliwe jest też zapalenie stawu.

•

Przyczyny miejscowe – najczęściej izolowanego bólu
pięty mogą być:
- ostroga piętowa
- entezopatia rozcięgna podeszwowego
- zmiany pozapalne – zapalenie kostne i tkanek
miękkich
- zmiany pourazowe
- złamania przeciążeniowe
- zmiany zwyrodnieniowe stawów stępu
- ubytek ciała tłuszczowego pięty
- neuropatie z usidlenia – nerw podeszwowy

•

Przyczyny przeniesione:

Zdarza się także, że przyczyna bólu pięty nie tkwi w samej

pięcie. Mówimy wtedy o przeniesionym bólu pięty, do którego
mogą prowadzić:

- zaburzenia osi kończyny i sąsiednich stawów
- zaburzenia krążenia tętniczego i żylnego
- wady statyczne stóp
- patologie kręgosłupa i miednicy
- zespoły ciasnoty powięziowej
- nierównowaga mięśniowa – przykurcz Achillesa
- zapalenie kaletki maziowej lub ścięgna piętowego Achillesa

•

Przyczyny ogólnoustrojowe:

Przyczynami bólu pięty mogą być choroby

ogólnoustrojowe:
- cukrzyca
- zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
- osteoporoza – złamania powolne
- nadwaga

Leczenie zachowawcze:

- fizykoterapia:

•

laser miejscowo na okolice bólu pięty( 10 zabiegów po 4minuty w
dawce 1500-2500Hz),

•

ultradźwięki(dawka słaba 0,05 do 0,5W/cm² w ostrych i podostrych
stanach chorobowych, dawka średnia 0,5 do 1,5W/cm² w stanach
przewlekłych 10 zabiegów po 5 minut),

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do odczuć pacjenta,

•

krioterapia- działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i
przeciwobrzękowe (10 zabiegów po 1-3minuty na okolicę pięty,
temp.-100°C do -180°C),

•

kinesiotaping w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych,
zmniejszenia stanu zapalnego w okolicy pięty.

-

farmakoterapia:

ogólna

(niesterydowe

leki

przeciwzapalne) miejscowa (blokady sterydowe)

-

zaopatrzenie ortopedyczne – obuwie, wkładki.

Leczenie operacyjne:

- uwolnienie usidlonej gałązki nerwowej, uwolnienie
napiętego pasma więzadłowego
- usunięcie ostrogi piętowej
- korekcja  statycznej deformacji stopy

Leczenie alternatywne:

- chiropraktyka
- joga

•

Ostroga piętowa jest  wieloletnią zastygłą naroślą
pojawiającą się w okolicy pięty.

•

Stan taki powoduje przewlekły, długotrwały stan
zapalny  toczący się w kości pięty, powstały
najczęściej w wyniku stałego drażnienia okolicznych
struktur przez ucisk. Jeżeli stan zapalny trwa długo,
w okolicy pięty tworzy się dziobata narośl kostna,
tzw. ostroga piętowa. Najczęściej stan zapalny
dotyka więzadeł stopy.

•

Narażonymi

osobami

na

wystąpienie

ostrogi

piętowej są (poza wykonującymi pracę stojącą)
osoby intensywnie uprawiające sporty, oparte o
intensywną pracę nóg (bieganie, tenis, itp.).

•

Objawem ostrogi piętowej jest ból, pojawiający się
podczas ucisku pięty o podłoże.  W przypadku
znacznego rozwinięcia się stanu zapalnego, ból
występuje także w spoczynku, przy odciążeniu stopy.

•

Podstawą do rozpoznania i leczenia ostrogi lub
wykluczenia choroby jest wykonanie zdjęcia RTG
stopy, na którym ostroga (jako struktura kostna) jest
doskonale widoczna.

Leczenie ostrogi piętowej można prowadzić na trzy

sposoby:

1.  Zachowawcze – prowadzące do zlikwidowania stanu

zapalnego, a tym samym bólu. Polega na stosowaniu
specjalnych wkładek odciążających piętę, stosowaniu
miejscowych maści przeciwbólowych/przeciwzapalnych , 
lub doustnych leków o takim samym działaniu.

2. Chirurgiczne – bardzo rzadko stosowane, w przypadku

niepowodzenia leczenia zachowawczego,  ostrogi piętowe
usuwa się chirurgicznie.

3. Fizykoterapia- dodatkowo lekarz może zlecić zabiegi

fizykoterapeutyczne:

•

ultradźwięki w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych i
zmniejszenia napięcia mięśniowego.(dawka słaba 0,05 do
0,5W/cm² w ostrych i podostrych stanach chorobowych,
dawka średnia 0,5 do 1,5W/cm² w stanach przewlekłych, 10
zabiegów po 5 minut),

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do odczuć
pacjenta,

•

laser w celu zmniejszenia stanu zapalnego i złagodzenia
dolegliwości bólowych, stosujemy miejscowo na okolice bólu
pięty( 10 zabiegów po 4minuty w dawce 1500-2500Hz).

•

Rozcięgno

podeszwowe

jest

mocnym,

łącznotkankowym pasmem, zaczynającym się na
guzowatości kości piętowej a kończącym na podstawie
dystalnych paliczków wszystkich palców. Przyczep
początkowy jest taki sam jak ścięgna Achillesa.

•

Odgrywa ono bardzo ważną rolę dla czynności stopy
podczas chodu i biegu. Jest najbardziej funkcjonalnym
elementem przyśrodkowej części stopy. Podczas chodu,
paliczki bliższe są wyprostowane, pociągając rozcięgno
podeszwowe nad głowami kości śródstopia, obniżając je
i powodując uniesienie łuku podłużnego.

•

Rozcięgno

powoduje

oprócz

uniesienia

łuku

podłużnego, supinację tyłostopia, co podczas fazy
podparcia pozwala na utrzymanie stopy w pozycji
neutralnej.

•

Dolegliwości

bólowe

występują

zarówno

u

sportowców (najczęściej lekkoatletów, tenisistów), jak
i u osób nieaktywnych sportowo. Często dotyczą ludzi
z nadwagą i pracujących długo w pozycji stojącej.

•

Ból

jest

najczęściej

odczuwany

na

stronie

podeszwowej stopy w okolicach przyczepu bliższego,
w okolicach kości piętowej. Czasami jest to cała
okolica pięty (jakby naokoło), czasami tylko punktowo
pod piętą (twarda część), czasami ból schodzi niżej
jakby wzdłuż zginacza palucha.

•

Pacjenci odczuwają to jako pieczenie, ukłucie, tępy
ból.

Dolegliwości

pojawiają

się

rano,

po

przebudzeniu, kiedy jeszcze się nie „rozchodziliśmy”,
w trakcie uprawiania sportu lub po.

•

Do przeciążenia dochodzi najczęściej przy stopie
płaskiej z obniżonym łukiem podłużnym, przy
nadmiernej koślawości pięty i nadmiernej supinacji
przodostopia.

Diagnoza:

•

USG, które pokaże stan rozcięgna, stan gojenia,
stopień uszkodzenia,

•

RTG, które pokaże czy wszystko w porządku jest
układem kostnym stopy.

Działanie przeciwzapalne:

•

farmakologia doustna niesterydowe leki
przeciwzapalne,

•

smarowanie: Voltaren, Olfen, inne,

•

okłady zimne (chłodzące).Kompresy należy po
wyjęciu z zamrażarki położyć na ściereczkę lub
papierowy ręcznik, położyć na podeszwie stopy i
zamocować. Trzymać 10-15 min. Stosować kilka razy
dziennie. Nie kłaść na gołą skórę, bo możemy ją
odmrozić.

fizykoterapia:

•

ultradźwięki: dawka słaba 0,05 do 0,5W/cm² w ostrych i
podostrych stanach chorobowych, dawka średnia 0,5 do
1,5W/cm² w stanach przewlekłych, 10 zabiegów po
5minut.

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do odczuć
pacjenta,

•

mobilizację tkanek miękkich: powięzi, rozcięgna,

•

masaż łydki,

•

kinesiotaping w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych,
zmniejszenia stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego,

•

stabilizacja mięśni miednicy, rozluźnienie mięśni tyłu uda.

•

autostretching (samodzielne rozciąganie).
Autostretching wykonujemy 2 razy dziennie,
około 10 powtórzeń, wytrzymując 20 sekund bez
pogłębiania. Powinniśmy odczuwać ciągnięcie a
nie ból. Jeśli jest to ból, to znak, że ćwiczymy za
mocno i zamiast rozciągać się, mięsień jeszcze
bardziej kurczy się.

Kinezyterapia:

•

ćwiczenia mięśni krótkich stopy, dzięki, którym uczymy
się jak ustawiać piętę i przodostopie, jak jej nie koślawić
i jak przetaczać prawidłowo stopę.

•

ćwiczenia

wzmacniające

mięśnie

strzałkowe

i

piszczelowy tylny, które będą utrzymywały stopę w
prawidłowym ustawieniu.

•

ćwiczenia propriocepcji (równoważne), aby stopa
pracowała.

Przyrządy

równoważne:

poduszki

rehabilitacyjne

(równoważne),

suszki,

deski

równoważne, krążki równoważne. Ćwiczymy jednonóż,
dodając zamykanie oczu, wymach drugą nogą.

Thera Band

•

W przypadku zerwania rozcięgna, wykonywany jest
zabieg operacyjny rekonstrukcji ścięgna. Jeśli jest to
częściowe uszkodzenie czasami podaje się czynniki
wzrostu, w celu wygojenia i zabliźnienia.

•

Ścięgno Achillesa (w dużej mierze składające się z
kolagenu) zwane także ścięgnem piętowym, jest
największym

ścięgnem

naszego

organizmu

a

jednocześnie najczęściej uszkadzanym. Łączy brzuśce
mięśni łydki (brzuchatego i płaszczkowatego) z guzem
piętowym. Mięsień brzuchaty zaczyna się powyżej kolana
i najbardziej pracuje, właśnie przy jego wyproście.

•

Mięsień płaszczkowaty przyczepia się poniżej kolana i
pracuje podczas jego zgięcia. Achilles powoduje zgięcie w
stawie skokowym i umożliwia wspięcie na palce. Dzięki
niemu wybijamy się z palców podczas biegu, wspinania
lub skoku.

Przyczyny uszkodzenia ścięgna Achillesa:

•

niewłaściwie prowadzony trening bez ćwiczeń
rozciągających,

•

duże przeciążenia,

•

brak czasu na wypoczynek i regenerację,

•

przykurcz mięśni łydki,

•

zaburzenie napięć w pasmach mięśniowo-
powięziowych.

Objawy uszkodzenia ścięgna Achillesa:

•

ból i kłucie,

•

trzeszczenie ścięgna,

•

opuchnięcie,

•

guzki na przebiegu ścięgna,

•

dyskomfort w okolicach piety lub łydki.

Diagnoza obejmuje badania kliniczne:

•

USG,

•

RTG

•

i w razie potrzeby rezonans magnetyczny.

Usprawnianie:

Rehabilitacja nie będzie polegała tylko na leczeniu ścięgna, ale
także na znalezieniu podstawowego problemu i rozwiązania go.

•

mobilizacja tkanek miękkich: poprawa ślizgu ścięgna, rozluźnianie
powięzi, zmniejszenie napięcia mięśni łydki ich rozciąganie,

•

masaż,

•

krioterapia - chłodzenie ścięgna, W tym celu możemy używać
okładów chłodzących tzw. Cold pack, a jeśli nie mamy niczego
innego pod ręką, przykładamy mrożonkę np. marchewkę z
groszkiem. Możemy stosować także wcierki w postaci maści i żeli
przeciwzapalnych.

•

w celu odciążenia ścięgna możemy stosować kinesiotaping-
klejenie specjalnymi plastrami, opaski na ścięgno Achillesa np.
achillohit.

Ćwiczenia:
1. rozciąganie mięśnia brzuchatego,
2. rozciąganie mięśnia płaszczkowatego,
3. rozciąganie zginaczy kolana,
4. ćwiczenia wzmacniające łydkę: mięśnie brzuchate i

płaszczkowaty,

5. ćwiczenia ekscentryczne czyli takie podczas których

oddalają się przyczepy mięśnia – dzięki temu jeszcze
bardziej mobilizujemy ścięgno i powodujemy rozrywanie
zrostów,

6. ćwiczenia propriocepcji, które odbudują nam stabilizację

mięśniową i pomogą do pełnego powrotu do sportu.

•

Uraz stawu skokowego jest bardzo częstą

przyczyną bólów stopy; zwłaszcza u sportowców, a

skręcenie stawu skokowego jest chyba jednym z

najczęściej spotykanych urazów.

•

Do urazu stawu skokowego dojść może u młodych

ludzi jak i u starszych, a powikłaniem może być

niestabilność stawu skokowego. Boczne więzadła

stawu skokowego pełnią bardzo ważną rolę

utrzymując

jego

stabilność.

W

przypadku

skręcenia dojść może do ich naderwania.

Objawy zależą od stopnia oraz rodzaju

uszkodzonego więzadła:

- obrzęk
- ucieplenie
- krwiak zewnętrzny, wewnętrzny
- ból
- ograniczenie ruchomości
- brak stabilności
- przymusowe ustawienie stawu (w wyniku

uszkodzenia więzadła trójgraniastego

podwichnięcia kości skokowej

Diagnoza:
- badanie fizykalne
- rezonans magnetyczny
- RTG

Rehabilitacja :

•

Zależy od typu, stopnia uszkodzenia kompleksu
torebkowo-więzadłowego. Swoje działania kieruje na
zmniejszenie bólu, obrzęku, poprawę ruchomości i
stabilności stawu oraz zabezpieczenie przed
powtórnymi uszkodzeniami.

•

Zabezpieczyć stopę przed powtórnym skręceniem
można za pomocą szyny, bandaża, kinesiotapingu
lub tapingu sportowego.

•

W początkowym okresie wykorzystuje sie ćwiczenia
izometryczne, kontrolujące ruch ,bez obciążenia.
Można stosować ćwiczenia w wodzie.

•

Stopniowo wprowadza sie ćwiczenia całą kończyną
dolną oraz wytrzymałościowe do granicy tolerancji
przez pacjenta. Celem działania rehabilitacji jest
poprawa stabilizacji oraz zwiększenie siły oraz
zakresu ruchomości w stawie.

•

W pierwszym etapie usprawniania , ćwiczenia mają
poprawić

krążenie,

działanie

przeciwbólowe,

zwiększenie zakresu ruchomości.

•

W drugim etapie poprawa siły, elastyczności stawu
oraz ukształtowanie prawidłowej stabilizacji.

•

W etapie trzecim pacjent wraca do aktywności
fizycznej.

Przytrzymać ta pozycje 15 sekund.
Powtórzyć 3 razy.
Wykonywać kilka razy dziennie.

Pompowanie stopa

Zgięcie grzbietowe

Zgięcie podeszwowe

Odwrócenie

Nawrócenie

Wspięcie na palce

•

krioterapia-

działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i

przeciwobrzękowe (10 zabiegów po 1-3minuty na okolicę
pięty, temp.-100°C do -180°C),

•

magnetoterapia-dawka: natężenie stopniowo od 7 do 10mT,
częstotliwość 25-50Hz, 10 zabiegów po 15minut,

•

kąpiel wirowa- temp. od 32°C do 40°C, 10 zabiegów po15minut,

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do odczuć
pacjenta,

•

ultradźwięki: dawka słaba 0,05 do 0,5W/cm² w ostrych i
podostrych stanach chorobowych, dawka średnia 0,5 do
1,5W/cm² w stanach przewlekłych 10 zabiegów po 5
minut,

•

okłady borowinowe temp. 40°C-45°C, 10 zabiegów
po 25 minut,

•

okłady parafinowe stosowane w celu usprawniania
krążenia w naczyniach włosowatych skóry oraz
wydalania z tkanek toksycznych produktów procesu
zapalnego, temp. około 60°C, 10 zabiegów po
30minut,

•

kąpiel solankowa słaba, o stężeniu od 0,5 do1%( 1-2
kg soli na wannę), temp. 34°C-37°C, 4-5 kąpieli
tygodniowo, czas trwania 15minut.

•

Paluch koślawy (Hallux valgus) jest to zmiana
ustawienia palucha stopy polegająca na odchyleniu
jego osi w stronę palca drugiego. Paluchowi
koślawemu towarzyszą często inne deformacje
samego palucha, pozostałych palców oraz całego
przodostopia.

•

Paluch

koślawy

jest

schorzeniem

częściej

występującym u kobiet, wynikającym z noszenia
ciasnego obuwia lub też będącym anomalią wrodzoną.
Staw śródstopno-paliczkowy palucha jest wysunięty
bocznie, a oś długa palucha skierowana jest w bardziej
do boku niż normalnie.

•

Może przebiegać bezobjawowo, czasem dawać
niewielki ból lub powodować dość duży ból i utrudniać
chodzenie. Często dokłada się do tego zapalenie
kaletki i tkanki podskórnej. Leczenie obejmuje
noszenie wygodniejszego obuwia; w ostateczności w
grę może też wchodzić zabieg chirurgiczny.

Objawy:

•

poszerzenie przodostopia z zauważalną zmianą kierunku ustawienia
palucha, (odchylenie osi palucha w stronę palca drugiego nazywa się
ustawieniem koślawym)

•

ograniczenie zakresu ruchu u podstawy palucha, połączone z
dolegliwościami bólowymi

•

dolegliwości bólowe w okolicy podstawy palucha bez zmiany jego
ustawienia

•

bolesny czasami zaczerwieniony stan zapalny kaletki okolicy stawu
śródstopno-palcowego palucha,

•

dolegliwości bólowe okolicy podeszwowej przodostopia

•

ustawienie młotkowate lub szponiaste od drugiego do piątego palców
stopy

•

konflikt zdeformowanych części stopy z obuwiem

•

nieestetyczny wygląd stopy

•

Leczenie

zależy

od

stopnia

zaawansowania

zniekształcenia. Ostatecznością jest zabieg chirurgiczny.
Leczenie nieoperacyjne obejmuje zmianę nawyków -
wygodne obuwie, pielęgnacja stóp, aparaty korygujące,
ćwiczenia.

•

Ćwiczenia

polegają

głównie

na

rozciąganiu

oraz

wzmacnianiu

mięśni

i

ścięgien.

Nie jest możliwe usunięcie haluksów poprzez wykonywanie
ćwiczeń, lecz w połączeniu ze zmianą nawyków mogą one
w znaczący sposób opóźnić postępowanie zmian, a
zarazem zaoszczędzić cierpienia i bólu w przyszłości.

Ćwiczenia rehabilitacyjne:

1. Rozciągające mięśnie i ścięgna
a) Załóż nogę na nogę, tak aby kostka jednej nogi spoczywała na kolanie drugiej.
Linia stopy (podbicia) powinna być przedłużeniem linii utworzonej przez kość
piszczelową. Kciukiem jednej ręki naciśnij środkowy punkt na spodzie stopy, a
drugą ręką odciągaj duży paluch. W napięciu utrzymuj go przez ok. 30 sekund.
b) Załóż nogę na nogę (jak wyżej). Całą dłonią od góry przykryj palce stopy
oprócz palucha, drugą ręką trzymaj paluch. Następnie mocno naciskaj na palce,
tak abyś poczuła naciąganie ścięgien wzdłuż kości piszczelowej.

2. Wzmacniające mięśnie
Rozłóż na podłodze woreczek z grochem. Podnoś go, chwytając palcami stóp.
Jeśli już to zostanie opanowane, dołącz wymachy nogą (cały czas trzymając
woreczek): w przód, bok i tył.

3. Ćwiczenia równoważne
Stań na miękkim materacu na jednej nodze. W tej pozycji spróbować czytać
książkę. Dołóż wymachy.

Fizykoterapia:

•

laseroterapia w celu zmniejszenia stanu zapalnego i
złagodzenia

dolegliwości

bólowych,

stosujemy

miejscowo na okolice bólu( 10 zabiegów po 4minuty
w dawce 1500-2500Hz).

•

ultradźwięki: dawka słaba 0,05 do 0,5W/cm² w
ostrych i podostrych stanach chorobowych, dawka
średnia 0,5 do 1,5W/cm² w stanach przewlekłych, 10
zabiegów po 5minut.

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do
odczuć pacjenta,

•

krioterapia-

działanie

przeciwzapalne,

przeciwbólowe i przeciwobrzękowe (10 zabiegów
po 1-3minuty na okolicę bólu, temp.-100°C do
-180°C),

•

kinesiotaping w celu zmniejszenia dolegliwości
bólowych, zmniejszenia stanu zapalnego.

•

Paluch sztywny (hallux rigidus) – jest to choroba
polegająca na ograniczeniu zgięcia grzbietowego w
stawie śródstopno-palcowym palucha.

•

Ograniczenie to wiąże się z dolegliwościami
bólowymi, obrzękiem, stanem zapalnym. Choroba ta
rozwija się na ogół po 50 roku życia, nieco częściej u
mężczyzn.

Rzadko

może

jej

towarzyszyć

występowanie palucha koślawego.

•

Paluch

sztywny

jest

najczęściej

spowodowany

zaistniałym w przeszłości urazem. Może to być
zarówno pojedynczy uraz dotyczący tego stawu, jak
również liczne mikrourazy (na przykład u sportowców).
Innymi przyczynami palucha sztywnego mogą być
predyspozycje rodzinne oraz kształt głowy I kości
śródstopia – trójkątny lub płaski kształt powierzchni
stawowej sprzyjają rozwinięciu się palucha sztywnego.

•

Istotą

choroby

są

postępujące

zmiany

zwyrodnieniowe chrząstki stawowej. Prowadzą one
do stanu zapalnego w obrębie stawu, przerostu
błony maziowej (jest to wewnętrzna warstwa torebki
stawowej). W dalszych fazach choroby pojawiają się
osteofity (wyrośla kostne) na głowie I kości
śródstopia, głównie na jej grzbiecie, rzadziej po
stronie przyśrodkowej i bocznej. Osteofity mogą
również tworzyć się na podstawie paliczka bliższego
palucha.

•

Osteofity uformowane na grzbietowej części głowy I
kości śródstopia konfliktują się z podstawą paliczka
w

czasie

zgięcia

grzbietowego

powodując

ograniczenie tego ruchu oraz dolegliwości bólowe.
Ból może też być wywoływany przez konflikt
osteofitów z ciasnym obuwiem.

•

Objawami palucha sztywnego są: ograniczenie
ruchomości, obrzęk i zaczerwienienie stawu,
dolegliwości bólowe, czasem zniekształcenie stawu
związane z obecnością osteofitów.

Leczenie palucha sztywnego zależy od stopnia:

•

zaawansowania zmian

•

dolegliwości bólowych

•

aktywności pacjenta

Leczenie polega na zastosowaniu:

•

leków przeciwzapalnych (np. diclofenak, ketoprofen, ibuprofen)

•

zabiegów z zakresu fizykoterapii w celu zlikwidowania stanu
zapalnego i dolegliwości bólowych:

-

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do odczuć

pacjenta,

-krioterapia:

działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i

przeciwobrzękowe (10 zabiegów po 1-3minuty na okolicę
bólu, temp.-100°C do -180°C),

-ultradźwięki:

dawka słaba 0,05 do 0,5W/cm² w ostrych i

podostrych stanach chorobowych, dawka średnia 0,5 do
1,5W/cm² w stanach przewlekłych, 10 zabiegów po 5minut,

-okłady parafinowe stosowane w celu usprawniania

krążenia w naczyniach włosowatych skóry oraz
wydalania z tkanek toksycznych produktów procesu
zapalnego, temp. około 60°C, 10 zabiegów po
30minut.

•

ćwiczeń zwiększających zakres ruchomości w stawie
śródstopno-palcowym.

•

odpowiedniego obuwia o twardej podeszwie, co
zmniejsza zgięcie grzbietowe w stawie śródstopno-
palcowym. Wskazane jest również aby obuwie było
elastyczne oraz obszerne aby nie powodować
konfliktu z osteofitami.

•

Choroba Mortona jest to metatarsalgia – często
występujący ból kłębu palucha w czasie chodzenia i
stania oraz rzadko spotykane nerwiaki międzypalcowe.
Metatarsalgia

jest

najczęściej

skutkiem

zaburzeń

mechaniki stawów stopy, wywołanych zmianami w jej
budowie lub/i nieprawidłowym obuwiem. W badaniu
palpacyjnym

występuje

tkliwość

stawów

śródstopnopaliczkowych. Ucisk na nerw lub rozwój
nerwiaka w jednym z nerwów międzypalcowych może
powodować ból w obrębie jednej z przestrzeni
międzypalcowych stopy.

•

choroba przeciążeniowa;

•

zespół ostrego, napadowego bólu odczuwanego przy

chodzeniu lub dłuższym staniu;

•

ból występuje na podeszwie w przestrzeni między

główkami III i IV, rzadziej - II i III kości śródstopia;

•

ból i parestezje odczuwane też mogą być w

opuszkach odpowiadających palców stopy;

•

ból można wywołać ciskając silnie podeszwę w

wymienionych przestrzeniach pomiędzy główkami

kości śródstopia.

•Choroba występuje częściej u osób
w średnim wieku i częściej u kobiet
niż u mężczyzn;

•Niewłaściwe

obuwie-

brzeg

przyśrodkowy buta powinien być
prosty, a nie zakrzywiony, obcas zaś
nie wysoki.

d -obuwie niewłaściwe, e -obuwie wskazane

•

Mikrourazy powodujące guzkowate zwłóknienie,

które obejmuje nerw palcowy i otaczające go

drobne naczynia. Nerw ten w III przestrzeni

międzypalcowej utworzony jest przez zespolenie

gałązek nerwu podeszwowego zewnętrznego i

wewnętrznego;

•

Zmiany

zwyrodnieniowe

w

układzie

kostno-

stawowym.

•

oparte na wywiadzie i wyniku palpacji;

•

RTG;

•

padobarografia czyli komputerowe badanie sił
nacisku poszczególnych części stopy na podłoże.

•Ograniczenie stania i
chodzenia;

•Unikanie chodzenia na
palcach, wspinania się i
kucania;

•Zapewnienie bardzo
wygodnego obuwia w
poprzeczną wkładką pod
śródstopiem chroniącą
przed naciskiem na główki
kości śródstopia.

LECZENIE

•ortezy - wkładka dr
Scholla;

•miejscowe
wstrzykiwanie lignokainy i
steroidów;

•masaż mający na celu
polepszenie ukrwienia i
zwalczanie przykurczów.

LECZENIE

•kinezyterapia-
ćwiczenia
wzmacniające
niewydolne mięśnie
stopy;

a, b: ćwiczenia oporowe długich mięśni stopy

d, e: ćwiczenia lecznicze z piłką

LECZENIE

Fizykoterapia:

•

laseroterapia w celu zmniejszenia stanu zapalnego i
złagodzenia

dolegliwości

bólowych,

stosujemy

miejscowo na okolice bólu ( 10 zabiegów po 4minuty
w dawce 1500-2500Hz).

•

jonoforeza- 1-3mA dawka jest dostosowana do
odczuć pacjenta,

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

•

Chiropraktycy Polscy – „Terapia manualna w leczeniu
zespołów bólowych pięty” lek. med. Piotr Godek

•

Brühla W., „Zarys reumatologii”

•

Dziak A., Tayara S., „Jak mieć zdrowe nogi”

•

„Reumatologia”, John H. Klippel, Paul A. Dieppe, Fred
F. Ferri, redakcja naukowa wydania polskiego -
Leszek Szczepański

•

„Fizykoterapia”, Mika Tadeusz, Kasprzak Wojciech