WIEDZA O

SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Organizacje

międzynarodowe – OBWE,

OPA, UA

Plan lekcji

1. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy

w Europie

1.1. Geneza i rozwój OBWE
1.2. Najważniejsze organy OBWE
1.3. Obszary działalności OBWE
2. Organizacja Państw Amerykańskich
2.1. Geneza i rozwój OPA
2.2. Cele i zadania OPA
2.3. Najważniejsze organy OPA
2.4. Działalność OPA
3. Unia Afrykańska
3.1. Geneza i rozwój UA
3.2. Cele i zadania UA
3.3. Przewodnictwo UA
3.4. Organy UA
3.5. Obszary działalności UA

Geneza i rozwój Organizacji Bezpieczeństwa i

Współpracy w Europie

Geneza OBWE jest związana ze zwołaniem w połowie lat 70 XX wieku
Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z udziałem państw
należących do dwóch wrogo nastawionych do siebie bloków:
demokratycznego i komunistycznego.

Postanowienia Konferencji stanowiły przełom w dotychczasowych
stosunkach między tymi blokami. Państwa zobowiązywały się do:

- pokojowego rozstrzygania sporów,

- rozwoju współpracy gospodarczej, społecznej, politycznej i naukowej,

- ochrony praw człowieka.

Kraje OBWE

Państwa zobowiązały się także kontynuować współpracę poprzez
zwoływanie konferencji przeglądowych, które miały być mechanizmem
kontroli realizacji postanowień konferencji.

Geneza i rozwój Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

W 1994 roku na szczycie KBWE w Budapeszcie podjęto decyzję o
przekształceniu Konferencji w Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy
w Europie.
W dokumencie ze spotkania budapeszteńskiego czytamy "...KBWE jest
strukturą bezpieczeństwa obejmującą państwa od Vancouver aż po
Władywostok. Jesteśmy zdecydowani dać KBWE nowy impuls
polityczny, czyniąc ją tym samym zdolną do odegrania kluczowej roli w
stawianiu czoła wyzwaniom dwudziestego pierwszego wieku. Dla
odzwierciedlenia tej determinacji KBWE nosić będzie od dnia
dzisiejszego nazwę Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w
Europie (OBWE)...".

Najważniejsze organy Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

Spotkania Szefów Państw i Rządów odbywają się co 2 lata. Są na
nich ustalone główne kierunki działań organizacji.

Rada Ministerialna to główny organ decyzyjny OBWE. W jej skład
wchodzą ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich,
którzy spotykają się co najmniej raz w roku.

Wysoka Rada składa się z wysokich urzędników ministerstw spraw
zagranicznych państw członkowskich. Nadzoruje prace organizacji
pomiędzy sesjami Rady Ministerialnej.

Stała Rada kieruje pracami oraz bieżącą działalnością organizacji.
Składa się z przedstawicieli państw przy OBWE. Zbiera się raz w
tygodniu.

Najważniejsze organy Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

Zgromadzenie Parlamentarne składa się z przedstawicieli
parlamentów państw członkowskich. Omawia wszystkie sprawy
związane z działalnością.

Przewodniczący koordynuje realizację zadań organizacji. Tę funkcję
pełni przez rok minister spraw zagranicznych jednego z państw.

Flaga Grecji

Członek OBWE

Flaga Cypru

Członek OBWE

Najważniejsze organy Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

Forum do spraw Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa
zajmuje się sprawami kontroli zbrojeń i zapobiegania konfliktom.

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka oraz
Wysoki Komisarz OBWE do spraw Mniejszości Narodowych to organy
zajmujące się ochroną praw człowieka.

Sekretariat pełni funkcje pomocnicze i techniczne. Ma swoją
siedzibę w Wiedniu.

Flaga Chorwacji

Członek OBWE

Flaga Czech

Członek OBWE

Obszary działalności Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

Bezpieczeństwo w Europie.

OBWE działa na rzecz zmniejszenia ryzyka konfliktu w Europie. Jednym z
najważniejszych mechanizmów przez nią stworzonych jest tzw.
mechanizm berliński. W sytuacji zagrożenia pokoju każde państwo
może zażądać wyjaśnień w tej sprawie. Wyjaśnienia te muszą zostać
udzielone w ciągu 48 godzin. Jeśli nie doprowadzi to do zażegnania, jest
zwoływane posiedzenie kryzysowe Wysokiej Rady, na którym mogą być
uchwalone zalecenia dotyczące sposobu rozwiązania konfliktu.
Oprócz tego ważnym obszarem działalności są misje wyjaśniające i
operacje pokojowe, które mają zapobiegać konfliktom i ułatwiać
stronom znalezienie kompromisu. Mają one charakter dobrowolny (są
ustanawiane za zgodą stron konfliktu).

Obszary działalności Organizacji

Bezpieczeństwa i Współpracy w

Europie

Pokojowe rozstrzyganie sporów.
W ramach organizacji działa Sąd
Koncyliacyjny i Arbitrażowy z siedzibą w
Genewie. Jego zadaniem jest
rozstrzyganie sporów między państwami.
Obecnie ta instytucja nie jest aktywna,
ponieważ państwa członkowskie nie
przekazują jej żadnych spraw do
rozpatrzenia.

Ochrona praw człowieka.
System ochrony praw człowieka w
ramach OBWE jest ukierunkowany na te
prawa, które umożliwiają pokojową
koegzystencję i podejmowanie działań
zmierzających do rozwiązywania
konfliktów.

Flaga OBWE

Geneza i rozwój Organizacji Państw

Amerykańskich

Początki Organizacji Państw Amerykańskich sięgają 1889 roku gdy z
inicjatywy USA odbył się pierwszy kongres państw amerykańskich. W
ciągu 20 lat odbyły się trzy konferencje. Na czwartej z nich, która
odbyła się w 1910 roku w Buenos Aires, powołano do życia Unię
Panamerykańską.

Początkowo w organizacji dominowały
interesy amerykańskie, jednak już w latach
20 – tych organizacja rozwijała się w
kierunku uprawnienia wszystkich członków.
Nastąpił także wzrost aktywności
organizacji na różnych polach życia
społecznego i zwiększenie kompetencji jej
organów.

Po drugiej wojnie światowej w związku z
nowym układem sił na świecie (wzrostem
roli USA i zagrożeniem ze strony ZSRR)
postanowiono zmienić formułę organizacji.

Flaga Antigui i Barbudy

Członek OPA

Geneza i rozwój Organizacji Państw

Amerykańskich

W 1947 roku w Rio de Janeiro podpisano sojusz
militarny obejmujący półkulę zachodnią.

W 1948 roku. i na konferencji w Bogocie 21
państw Unii Panamerykańskiej podjęło decyzję o
utworzeniu OPA i uchwalono tzw. Kartę z Bogoty,
która stała się podstawą działalności nowej
organizacji.

W kolejnych latach do organizacji przystąpiły
wszystkie państwa obu Ameryk.

Obecnie do OPA należy 35 państw. Specjalny
status posiada Kuba, która jest członkiem
organizacji, jednak jej rząd jest odsunięty od
udziału w pracach OPA.

Flaga Argentyny

Członek OPA

Flaga Bahamów

Członek OPA

Cele i zadania Organizacji Państw

Amerykańskich

Do zadań OPA należy:

• umacnianie pokoju i zapobieganie
konfliktom na kontynencie
amerykańskim,

• pokojowe rozstrzyganie sporów
między państwami członkowskimi,

• współdziałanie w razie agresji
jakiegokolwiek państwa (agresja
przeciwko jednemu z państw
amerykańskich jest traktowana jako
agresja przeciwko wszystkim),

• wspieranie rozwoju państw
członkowskich we wszystkich
dziedzinach życia.

Flaga Barbadosu

Członek OPA

Flaga Belize

Członek OPA

Najważniejsze organy Organizacji Państw

Amerykańskich

Zgromadzenie Ogólne zbiera się raz w roku. W jego skład wchodzą
przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Do zadań
Zgromadzenia należy ustalanie głównych kierunków rozwoju i działań
organizacji, zatwierdzanie budżetu, współpraca z innymi organizacjami i
wybór Sekretarza Generalnego.

Konferencja Konsultacyjna Ministrów
Spraw Zagranicznych jest zwoływana w
razie potrzeby i zajmuje się
najważniejszymi sprawami politycznymi w
stosunkach międzynarodowych.

Stałą Radę tworzą stali przedstawiciele
państw członkowskich (ambasadorzy).
Zajmują się oni sprawami politycznymi,
np. pomaga rozstrzygać spory pomiędzy
państwami.

Sekretariat Generalny to organ, na
którego czele stoi Sekretarz Generalny
wybierany na 5 lat przez Zgromadzenie
Ogólne.

Flaga Boliwii
Członek OPA

Działalność Organizacji Państw

Amerykańskich

Działalność polityczna.

Organizacja wielokrotnie rozstrzygała spory między państwami
członkowskimi. Niektóre akcje miały charakter interwencji
militarnych (powoływano wtedy siły międzyamerykańskie).
Podejmowano także działania na rzecz humanizowania reżimów w
różnych państwach. W tym celu uchwalano rezolucje potępiające
reżimy, które łamały prawa człowieka.

Flaga Ekwadoru

Członek OPA

Godło Ekwadoru

Działalność Organizacji Państw

Amerykańskich

Współpraca gospodarcza.

Największym osiągnięciem w dziedzinie współpracy gospodarczej było
uchwalenie w 1961 roku Sojuszu dla Postępu. Był to finansowany w dużej
mierze przez USA program społeczno – gospodarczy, który miał na celu
rozwój rolnictwa, przemysłu, oświaty i służby zdrowia w krajach Ameryki
Łacińskiej. W ramach OPA następuje współpraca gospodarcza między
państwami Ameryki Łacińskiej – powołanie w 1975 roku
Latynoamerykańskiego Systemu Gospodarczego.

Flaga Jamajki

Członek OPA

Herb Jamajki

Geneza i rozwój Unii Afrykańskiej

Unia Afrykańska zastąpiła działającą w latach 1963 – 2002 Organizację
Jedności Afrykańskiej, która nie do końca spełniała swoje zadania.

Z pomysłem utworzenia Unii wystąpił przywódca Libii Muammar
Kaddafi. Zaproponował on utworzenie struktury międzynarodowej na
wzór Unii Europejskiej.

Muammar Kaddafi

Przewodniczący Unii Afrykańskiej

W 2001 roku na konferencji w Lusace
nastąpiło rozwiązanie OJA i powołanie w
jej miejsce Unii Afrykańskiej.

W następnym roku na szczycie
przywódców państw afrykańskich w
Durbanie powołano do życia Unię
Afrykańską. Siedzibą organizacji
pozostała Addis Abeba.

Cele i zadania Unii Afrykańskiej

Do celów Unii Afrykańskiej
należy:

• promocja rozwiązań
demokratycznych w Afryce,

• wspieranie rozwoju
gospodarczego, społecznego i
kulturalnego państw
członkowskich,

• walka z nędzą i korupcją,

• upowszechnianie i ochrona
praw człowieka,

• działanie na rzecz integracji
politycznej i gospodarczej
państw kontynentu oraz
wprowadzenia wspólnej
waluty,

• działanie na rzecz
zakończenia konfliktów na
kontynencie afrykańskim.

Kraje Unii Afrykańskiej

Imię i Nazwisko

Początek

Koniec

Państwo

Thabo Mbeki

9 lipca 2002

10 lipca 2003

 Republika

Południowej Afryki

Joaquim Chissano

10 lipca 2003

6 lipca 2004

 Mozambik

Olusegun

Obasanjo

6 lipca 2004

24 stycznia 2006  Nigeria

Denis Sassou-

Nguesso

24 stycznia 2006 29 stycznia 2007  Kongo

John Kufuor

29 stycznia 2007 31 stycznia 2008  Ghana

Jakaya Kikwete

31 stycznia 2008 31 stycznia 2009  Tanzania

Muammar al-

Kaddafi

1 lutego 2009

-

 Libia

Przewodnictwo Unii Afrykańskiej

Denis Sassou-Nguesso

Przewodnictwo Unii Afrykańskiej

John Kofi Agyekun Kufuor

Jakaya Kikwete

Organy Unii Afrykańskiej

Zgromadzenie Unii składa się z szefów państw i rządów. Zbiera się co
najmniej raz w roku. Jest ono najwyższym organem organizacji –
podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje, m.in. dotyczące jej zadań i
struktury.

Rada Wykonawcza składa się
z ministrów zagranicznych lub
innych wyznaczonych przez
rządy państw. Najczęściej zbiera
się 2 razy w roku. Jednak na
życzenie któregoś z państw i po
wyrażeniu na to zgody przez 2/3
członków może się zebrać na
sesję nadzwyczajną.
Do jej kompetencji należy m.in.
koordynacja polityki państw
członkowskich i podejmowanie
decyzji dotyczących obszarów
działalności organizacji.

Thabo Mvuyelwa Mbeki

Organy Unii Afrykańskiej

Komisja Unii jest odpowiednikiem sekretariatu i pełni funkcje
administracyjne. Na jej czele stoi przewodniczący. Do obowiązków
przewodniczącego należy m.in. przygotowywanie projektu budżetu UA
oraz rocznych sprawozdań z działalności Unii.

Parlament Panafrykański to
organ powołany w 2001 roku na
wzór Parlamentu Europejskiego.
Pełni przede wszystkim funkcję
doradczą i opiniodawczą.

Rada Pokoju i
Bezpieczeństwa to organ
odpowiadający za
bezpieczeństwo na kontynencie.
Dysponuje prawem interwencji
zbrojnej w konfliktach między
państwami.

Joaquim Chissano

Obszary działalności Unii Afrykańskiej

Olusegun Ọbasanjo

Zapobieganie konfliktom. Unia kontynuuje na tym polu działalność
OJA. W ostatnich latach zaangażowała się w rozwiązanie konfliktu w
Sudanie, w prowincji Darfur.

Prawa człowieka. Unia
zamierza chronić prawa
człowieka w jeszcze większym
stopniu, niż robiła to OJA.

Walka z ubóstwem i rozwój
gospodarczy. Jedną z
ważniejszych inicjatyw na tym
polu jest powołanie przez grupę
przywódców państw
afrykańskich programu rozwoju
ekonomicznego – Nowego
Partnerstwa na rzecz Rozwoju
Afryki.