KONCEPCJA ROZWOJU

KONCEPCJA ROZWOJU

PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKSONA

PSYCHOSPOŁECZNEGO ERIKSONA



Uważa, że rozwój wynika z interakcji między

Uważa, że rozwój wynika z interakcji między

wewnętrznymi instynktami a zewnętrznymi

wewnętrznymi instynktami a zewnętrznymi

kulturowymi i społecznymi wymaganiami.

kulturowymi i społecznymi wymaganiami.



Trwa przez całe życie, bo całe życie rozwija się

Trwa przez całe życie, bo całe życie rozwija się

nasze poczucie tożsamości.

nasze poczucie tożsamości.



By dojrzeć, jednostka musi w czasie swego

By dojrzeć, jednostka musi w czasie swego

życia przetrzymać i pomyślnie rozwiązać osiem

życia przetrzymać i pomyślnie rozwiązać osiem

kryzysów czy dylematów, wynikających z

kryzysów czy dylematów, wynikających z

nowych zadań stawianych przez otoczenie, z

nowych zadań stawianych przez otoczenie, z

nowych wyzwań.

nowych wyzwań.



Rozwiązanie to znalezienie nowego

Rozwiązanie to znalezienie nowego

sposobu funkcjonowania, nowej cechy ego,

sposobu funkcjonowania, nowej cechy ego,

nowego wymiaru tożsamości jednostki,

nowego wymiaru tożsamości jednostki,

tzw. cnoty.

tzw. cnoty.

Rozwiązuje się te problemy na kontinuum

Rozwiązuje się te problemy na kontinuum

od bieguna pozytywnego do negatywnego.

od bieguna pozytywnego do negatywnego.



Negatywne rozwiązanie któregoś kryzysu

Negatywne rozwiązanie któregoś kryzysu

rzutuje na wszystkie pozostałe. Wypacza

rzutuje na wszystkie pozostałe. Wypacza

rozwój. Na każdym też etapie może być

rozwój. Na każdym też etapie może być

obnażona słabość kształtującej się

obnażona słabość kształtującej się

tożsamości. Najczęściej na etapie VI.

tożsamości. Najczęściej na etapie VI.

POJĘCIA PODSTAWOWE:

POJĘCIA PODSTAWOWE:



KRYZYS – punkt zwrotny w biegu

KRYZYS – punkt zwrotny w biegu

zdarzeń. Nagłe polepszenie lub

zdarzeń. Nagłe polepszenie lub

pogorszenia sytuacji;

pogorszenia sytuacji;



ZADANIE – coś co musi być zrobione;

ZADANIE – coś co musi być zrobione;



CNOTA – nowy wymiar tożsamości,

CNOTA – nowy wymiar tożsamości,

nowa cecha ego;

nowa cecha ego;



PROCES – posuwanie się w kierunku

PROCES – posuwanie się w kierunku

jakiegoś celu, do  innej struktury

jakiegoś celu, do  innej struktury

(postaci).

(postaci).

Kryzys

Kryzys

– punkt zwrotny rozstrzygający okres w

– punkt zwrotny rozstrzygający okres w

którym jednostka charakteryzuje się w zarówno w

którym jednostka charakteryzuje się w zarówno w

zmożonym potencjałem rozwojowym jak i

zmożonym potencjałem rozwojowym jak i

wzrostem wrażliwości na uszkodzenia. Można go

wzrostem wrażliwości na uszkodzenia. Można go

przewidzieć i przygotować się na niego.

przewidzieć i przygotować się na niego.

W każdym stadium rozwoju najważniejsze

W każdym stadium rozwoju najważniejsze

znaczenie ma szczególny konflikt, musi on być

znaczenie ma szczególny konflikt, musi on być

rozwiązany w takim stopniu aby człowiek mógł

rozwiązany w takim stopniu aby człowiek mógł

uporać się skutecznie z konfliktami powstającymi

uporać się skutecznie z konfliktami powstającymi

w późniejszych stadiach.

w późniejszych stadiach.

Etap I: Wiek niemowlęcy (0-

Etap I: Wiek niemowlęcy (0-

1 r.ż.)

1 r.ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

PODSTAWOWA UFNOŚĆ

PODSTAWOWA UFNOŚĆ

A NIEUFNOŚĆ

A NIEUFNOŚĆ

(czy świat jest wrogi czy przyjazny)

(czy świat jest wrogi czy przyjazny)

CEL

CEL

ROZWOJU.

ROZWOJU.

ZADANIE

ZADANIE

OSIĄGNIĘCIE

OSIĄGNIĘCIE

ZAUFANIA DO OPIEKUNA

ZAUFANIA DO OPIEKUNA

GŁÓWNA

GŁÓWNA

CNOTA

CNOTA

NADZIEJA

NADZIEJA

Kryzys: Podstawowa ufność a nieufność

Kryzys: Podstawowa ufność a nieufność

.

.

Dziecko potrzebuje troski aby mogło wykształcić

Dziecko potrzebuje troski aby mogło wykształcić

w sobie poczucie bezpieczeństwa:

w sobie poczucie bezpieczeństwa:



Osiągnięcie zaufania do matki

Osiągnięcie zaufania do matki



Zaufanie do świata, nadzieja a przyszłość

Zaufanie do świata, nadzieja a przyszłość



Uporządkowane i przewidywalne otoczenie

Uporządkowane i przewidywalne otoczenie



Podejrzliwość

Podejrzliwość



Brak poczucia bezpieczeństwa

Brak poczucia bezpieczeństwa



Obawy o przyszłość

Obawy o przyszłość



Lękliwość

Lękliwość

Etap II . Dzieciństwo (2 – 3

Etap II . Dzieciństwo (2 – 3

r. ż.)

r. ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

AUTONOMIA

AUTONOMIA

A WSTYD I ZWĄTPIENIE

A WSTYD I ZWĄTPIENIE

CEL ROZWOJU.

CEL ROZWOJU.

ZADANIE

ZADANIE

OSIĄGNIĘCIE

OSIĄGNIĘCIE

SAMOKONTROLI

SAMOKONTROLI

I POCZUCIA WŁASNEJ

I POCZUCIA WŁASNEJ

ODRĘBNOŚCI .

ODRĘBNOŚCI .

GŁÓWNA

GŁÓWNA

CNOTA

CNOTA

WOLA

WOLA

Kryzys: Autonomia a wstyd

Kryzys: Autonomia a wstyd

(2-3 rok życia).

(2-3 rok życia).

W zależności od rozwoju zdolności ruchowych i

W zależności od rozwoju zdolności ruchowych i

umysłowych.

umysłowych.



Poczucie autonomii

Poczucie autonomii



Poczucie własnej wartości

Poczucie własnej wartości



Osiągnięcie samokontroli

Osiągnięcie samokontroli



Poczucie własnej tożsamości

Poczucie własnej tożsamości



Poczucie wstydu

Poczucie wstydu



Zwątpienie we własne zdolności kierowania

Zwątpienie we własne zdolności kierowania

sobą

sobą



Nieśmiałość

Nieśmiałość

Etap III . Wiek zabawy (4 – 5

Etap III . Wiek zabawy (4 – 5

r. ż.)

r. ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

INICJATYWA

INICJATYWA

A POCZUCIE WINY

A POCZUCIE WINY

CEL ROZWOJU

CEL ROZWOJU

UKSZTAŁTOWANIE ORIENTACJI

UKSZTAŁTOWANIE ORIENTACJI

NA CELE I INICJATYWNOŚĆ W

NA CELE I INICJATYWNOŚĆ W

DZIAŁANIU (pojawienie się

DZIAŁANIU (pojawienie się

poczucia celowości działania)

poczucia celowości działania)

GŁÓWNA

GŁÓWNA

CNOTA

CNOTA

ZDECYDOWANIE

ZDECYDOWANIE

/PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ/

/PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ/

Kryzys:

Kryzys:

Inicjatywa a poczucie winy

Inicjatywa a poczucie winy

. (4-5 rok

. (4-5 rok

życia). Zależnie od tego jak rodzice reagują na

życia). Zależnie od tego jak rodzice reagują na

inicjowaną przez dziecko aktywność intelektualną i

inicjowaną przez dziecko aktywność intelektualną i

ruchową.

ruchową.



Zdolność do inicjowania działań

Zdolność do inicjowania działań



Czerpanie przyjemności z ich realizowania

Czerpanie przyjemności z ich realizowania



Samodzielność

Samodzielność



Przedsiębiorczość

Przedsiębiorczość



Obawa przed karą

Obawa przed karą



Poczucie winy za przeżywanie określonych uczuć

Poczucie winy za przeżywanie określonych uczuć

Etap IV . Wiek szkolny (6– 12 r.

Etap IV . Wiek szkolny (6– 12 r.

ż.)

ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

PRODUKTYWNOŚĆ

PRODUKTYWNOŚĆ

(PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ)

(PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ)

A POCZUCIE

A POCZUCIE

NIŻSZOŚCI

NIŻSZOŚCI

CEL ROZWOJU

CEL ROZWOJU

OSIĄGNIĘCIE POCZUCIA

OSIĄGNIĘCIE POCZUCIA

WŁASNEJ KOMPETENCJI

WŁASNEJ KOMPETENCJI

(zaradność i sprawność

(zaradność i sprawność

w działaniu)

w działaniu)

GŁÓWNA CNOTA

GŁÓWNA CNOTA

KOMPETENCJA

KOMPETENCJA

Kryzys:

Kryzys:

Przedsiębiorczość a poczucie

Przedsiębiorczość a poczucie

niższość

niższość

(6-11 rok życia). Dziecko opanowuje

(6-11 rok życia). Dziecko opanowuje

wiedzę i umiejętności właściwe jego kulturze. Jest

wiedzę i umiejętności właściwe jego kulturze. Jest

zainteresowane jak wszystko działa.

zainteresowane jak wszystko działa.



Poczucie kompetencji i sukcesu

Poczucie kompetencji i sukcesu



Wiara we własną zdolność realizacji celów i

Wiara we własną zdolność realizacji celów i

osiągania różnych rzeczy

osiągania różnych rzeczy



Poczucie własnych kompetencji

Poczucie własnych kompetencji



Nieakceptujące reakcje ze strony innych mogą

Nieakceptujące reakcje ze strony innych mogą

przyczynić się do powstawania uczuć

przyczynić się do powstawania uczuć

niedostosowania i niższości

niedostosowania i niższości

Etap V . Wiek adolescencji (13 – 18 r. ż.)

Etap V . Wiek adolescencji (13 – 18 r. ż.)

(19 – 22 r.ż.)

(19 – 22 r.ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

TOŻSAMOŚĆ GRUPOWA

TOŻSAMOŚĆ GRUPOWA

A ALIENACJA

A ALIENACJA

____________________________

____________________________

TOŻSAMOŚĆ INDYWIDUALNA A

TOŻSAMOŚĆ INDYWIDUALNA A

NIEPEWNOŚĆ (DYFUZJA) ROLI

NIEPEWNOŚĆ (DYFUZJA) ROLI

CEL ROZWOJU

CEL ROZWOJU

OSIĄGNIĘCIE

OSIĄGNIĘCIE

ODPOWIEDZI NA

ODPOWIEDZI NA

PYTANIE KIM JESTEM I

PYTANIE KIM JESTEM I

KIM MOGĘ BYĆ (ile

KIM MOGĘ BYĆ (ile

jestem wart)

jestem wart)

GŁÓWNA CNOTA

GŁÓWNA CNOTA

WIERNOŚĆ SOBIE (integracja

WIERNOŚĆ SOBIE (integracja

intelektualna, społeczna,

intelektualna, społeczna,

seksualna, etyczna itd.)

seksualna, etyczna itd.)

Kryzys:

Kryzys:

Tożsamość a niepewność ról

Tożsamość a niepewność ról

(12-18 rok

(12-18 rok

życia). Młody człowiek poszukuje spójnej

życia). Młody człowiek poszukuje spójnej

tożsamości osobowej i zawodowej.

tożsamości osobowej i zawodowej.



Ujmowanie siebie w kategoriach spójnej i

Ujmowanie siebie w kategoriach spójnej i

zintegrowanej osobowości z ukształtowanym

zintegrowanej osobowości z ukształtowanym

poczuciem tożsamości

poczuciem tożsamości



Odpowiedź na pytanie kim jestem? kim mogę

Odpowiedź na pytanie kim jestem? kim mogę

być?

być?



Wierność sobie

Wierność sobie



Zagubienie w kwestii własnej tożsamości

Zagubienie w kwestii własnej tożsamości



Jednostka nie wie kim jest albo przybiera

Jednostka nie wie kim jest albo przybiera

negatywną tożsamość (np. dziwak, błazen

negatywną tożsamość (np. dziwak, błazen

klasowy)

klasowy)

Etap VI . Wczesna dorosłość

Etap VI . Wczesna dorosłość

(23 – 34 r. ż.)

(23 – 34 r. ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

INTYMNOŚĆ A IZOLACJA

INTYMNOŚĆ A IZOLACJA

CEL

CEL

ROZWOJU

ROZWOJU

OSIĄGNIĘCIE ZDOLNOŚCI DO

OSIĄGNIĘCIE ZDOLNOŚCI DO

MIŁOŚCI BEZ UTRATY POCZUCIA

MIŁOŚCI BEZ UTRATY POCZUCIA

WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI (dawanie,

WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI (dawanie,

kochanie w nieegoistyczny sposób)

kochanie w nieegoistyczny sposób)

GŁÓWNA

GŁÓWNA

CNOTA

CNOTA

MIŁOŚĆ

MIŁOŚĆ

Kryzys:

Kryzys:

Intymność a izolacja

Intymność a izolacja

(19-25

(19-25

rok życia). Człowiek poszukuje bliskich

rok życia). Człowiek poszukuje bliskich

i stałych związków z innymi.

i stałych związków z innymi.



Osiągnięcie zdolności do miłości i

Osiągnięcie zdolności do miłości i

oddania w stosunku do innych bez

oddania w stosunku do innych bez

utraty własnej tożsamości

utraty własnej tożsamości



Samotność, pozbawione treści

Samotność, pozbawione treści

związki z innymi

związki z innymi

Etap VII . Średnia dorosłość

Etap VII . Średnia dorosłość

(35 - 60 r. ż.)

(35 - 60 r. ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

KREATYWNOŚĆ

KREATYWNOŚĆ

(PRODUKTYWNOŚĆ) A

(PRODUKTYWNOŚĆ) A

ZAINTERESOWANIE

ZAINTERESOWANIE

SOBĄ I STAGNACJA

SOBĄ I STAGNACJA

CEL ROZWOJU

CEL ROZWOJU

POTRZEBA OPIEKOWANIA SIĘ I

POTRZEBA OPIEKOWANIA SIĘ I

TROSKA O LOS MŁODSZYCH

TROSKA O LOS MŁODSZYCH

GENERACJI (dzięki inwestowaniu w

GENERACJI (dzięki inwestowaniu w

kolejne pokolenia ludzie czują się

kolejne pokolenia ludzie czują się

produktywni)

produktywni)

GŁÓWNA CNOTA

GŁÓWNA CNOTA

OPIEKUŃCZOŚĆ

OPIEKUŃCZOŚĆ

Kryzys:

Kryzys:

Kreatywność a stagnacja

Kreatywność a stagnacja

(26-40 rok

(26-40 rok

życia). Doświadczenia życiowe człowieka mogą

życia). Doświadczenia życiowe człowieka mogą

rozszerzyć krąg zainteresowań tak by nie

rozszerzyć krąg zainteresowań tak by nie

ograniczał się tylko do niego samego.

ograniczał się tylko do niego samego.



Potrzeba opiekowania się młodymi ludźmi

Potrzeba opiekowania się młodymi ludźmi



Troska o los młodszych generacji

Troska o los młodszych generacji



Zainteresowanie przede wszystkim sprawami

Zainteresowanie przede wszystkim sprawami

materialnymi

materialnymi



Brak rozwoju

Brak rozwoju



Nuda

Nuda



Nadmierna troska

Nadmierna troska

Etap VIII . Późna dorosłość

Etap VIII . Późna dorosłość

(pow. 65 r. ż.)

(pow. 65 r. ż.)

KRYZYS

KRYZYS

PSYCHOSPOŁECZNY

PSYCHOSPOŁECZNY

INTEGRALNOŚĆ EGO

INTEGRALNOŚĆ EGO

/samoakceptacja/

/samoakceptacja/

A DESPERACJA I

A DESPERACJA I

ROZPACZ /beznadzieja/

ROZPACZ /beznadzieja/

CEL ROZWOJU

CEL ROZWOJU

OSIĄGNIĘCIE

OSIĄGNIĘCIE

MĄDROŚCI ŻYCIOWEJ W

MĄDROŚCI ŻYCIOWEJ W

WYNIKU

WYNIKU

POZYTYWNEGO

POZYTYWNEGO

BILANSU ŻYCIA

BILANSU ŻYCIA

GŁÓWNA CNOTA

GŁÓWNA CNOTA

MĄDROŚĆ

MĄDROŚĆ

Kryzys:

Kryzys:

Integralność ego a rozpacz

Integralność ego a rozpacz

(powyżej

(powyżej

41 roku życia). Jednostka dokonuje bilansu i

41 roku życia). Jednostka dokonuje bilansu i

oceny swoich osiągnięć w życiu.

oceny swoich osiągnięć w życiu.



Osiągnięcie mądrości życiowej w wyniku

Osiągnięcie mądrości życiowej w wyniku

pozytywnego bilansu życia

pozytywnego bilansu życia



Poczucie satysfakcji z własnego życia i dokonań

Poczucie satysfakcji z własnego życia i dokonań



Akceptacja śmierci

Akceptacja śmierci



Żal z powodu błędów życiowych i straconych

Żal z powodu błędów życiowych i straconych

szans

szans



Lęk przed śmiercią

Lęk przed śmiercią



Rozpacz

Rozpacz

Dziękujemy za uwagę;)

Dziękujemy za uwagę;)

Wykonały:

Wykonały:

Diana Franczak

Diana Franczak

Róża Kondracka

Róża Kondracka