NAZWY

Nazwa to:

wyraz lub wyrażenie, któremu w zdaniu

wyraz lub wyrażenie, któremu w zdaniu

można przypisać

można przypisać

rolę podmiotu lub orzecznika

rolę podmiotu lub orzecznika

To znaczy nazwą jest:

To znaczy nazwą jest:

każdy wyraz lub wyrażenie, które w jakimkolwiek

każdy wyraz lub wyrażenie, które w jakimkolwiek

ze zdań, w którejkolwiek wypowiedzi o strukturze

ze zdań, w którejkolwiek wypowiedzi o strukturze

„

„

A

A

(=

(=

coś/ktoś

coś/ktoś

)

)

jest

jest

B

B

(=

(=

czymś/kimś

czymś/kimś

)

)

”

”

może

może

występować bądź

występować bądź

w pozycji

w pozycji

A

A

bądź

bądź

w pozycji

w pozycji

B

B

.

.

Nazwami są na przykład:



Jan

Jan



logik

logik



samochód

samochód



pedagog szkolny

pedagog szkolny



najwyższy mężczyzna na świecie

najwyższy mężczyzna na świecie



aktualny prezydent RP

aktualny prezydent RP

Nazwami nie są:



lub

lub



obok

obok



zatem

zatem



śpi

śpi



jeśli Jan śpi

jeśli Jan śpi



nieprawda, że

nieprawda, że



Jeśli Jan śpi, to chrapie.

Jeśli Jan śpi, to chrapie.

Ale… nazwami są:



„

„

lub”

lub”



„

„

obok”

obok”



„

„

zatem”

zatem”



„

„

śpi”

śpi”



„

„

jeśli Jan śpi”

jeśli Jan śpi”



„

„

nieprawda, że”

nieprawda, że”



„

„

Jeśli Jan śpi, to chrapie”

Jeśli Jan śpi, to chrapie”

Nazwy mogą więc być:



rzeczownikami

rzeczownikami



przymiotnikami

przymiotnikami



liczebnikami

liczebnikami



zaimkami

zaimkami



pewnymi formami czasowników

pewnymi formami czasowników



pewnymi przysłówkami

pewnymi przysłówkami



wyrażeniami złożonymi

wyrażeniami złożonymi

Desygnat nazwy:

„

„

coś”, czego nazwa jest znakiem, do czego się

coś”, czego nazwa jest znakiem, do czego się

odnosi

odnosi

Desygnatem danej nazwy jest więc dowolny

Desygnatem danej nazwy jest więc dowolny

obiekt

obiekt

(rzecz, przedmiot, osoba, itp.), do którego

(rzecz, przedmiot, osoba, itp.), do którego

nazwę tę

nazwę tę

można odnieść; obiekt, który nazwą tą można

można odnieść; obiekt, który nazwą tą można

nazwać, określić.

nazwać, określić.

Rodzaje nazw



proste i złożone

proste i złożone



konkretne i abstrakcyjne

konkretne i abstrakcyjne



indywidualne i generalne

indywidualne i generalne



ogólne, jednostkowe i puste

ogólne, jednostkowe i puste

Nazwa prosta

Nazwa składająca się z jednego wyrazu.

Nazwa składająca się z jednego wyrazu.



Jan

Jan



samochód

samochód



Jowisz

Jowisz



krzesło

krzesło



przyjaźń

przyjaźń



bijatyka

bijatyka

Nazwa złożona

Nazwa składająca się z co najmniej

Nazwa składająca się z co najmniej

dwóch

dwóch

wyrazów.

wyrazów.



najwyższy mężczyzna

najwyższy mężczyzna



ładna dziewczyna

ładna dziewczyna



ten, który wczoraj nas okłamał

ten, który wczoraj nas okłamał



wydający numerki w ostatnim okienku

wydający numerki w ostatnim okienku

Nazwy konkretne to

nazwy, których desygnatami są rzeczy lub

nazwy, których desygnatami są rzeczy lub

osoby, istniejące lub fikcyjne.

osoby, istniejące lub fikcyjne.



student

student



krzesło

krzesło



wyjątkowo nieporadny smerf

wyjątkowo nieporadny smerf



Sierotka Marysia

Sierotka Marysia



nauczyciel szkoły podstawowej

nauczyciel szkoły podstawowej

Nazwy abstrakcyjne to:

nazwy, których desygnatami są

nazwy, których desygnatami są

cechy,

cechy,

własności, zdarzenia, zjawiska,

własności, zdarzenia, zjawiska,

relacje, stany,

relacje, stany,

uczucia, stosunki, sytuacje itp.

uczucia, stosunki, sytuacje itp.

Przykłady nazw
abstrakcyjnych:



biel (nazwa cechy)

biel (nazwa cechy)



sprawiedliwość (nazwa własności)

sprawiedliwość (nazwa własności)



wypadek (nazwa zdarzenia)

wypadek (nazwa zdarzenia)



zamarzanie (nazwa zjawiska)

zamarzanie (nazwa zjawiska)



miłość (nazwa relacji)

miłość (nazwa relacji)



oddziaływanie (nazwa relacji)

oddziaływanie (nazwa relacji)

Nazwa indywidualna:

Nazwa stosowana do oznaczania obiektów

Nazwa stosowana do oznaczania obiektów

(indywiduów, rzeczy, osób, itp.) bez względu na

(indywiduów, rzeczy, osób, itp.) bez względu na

ich

ich

cechy charakterystyczne; inaczej: nazwy imienne,

cechy charakterystyczne; inaczej: nazwy imienne,

nazwy własne.

nazwy własne.

Jedyną funkcją nazw indywidualnych jest

Jedyną funkcją nazw indywidualnych jest

nazywanie

nazywanie

indywiduów.

indywiduów.

Nazwami indywidualnymi
są:



Jan Kowalski

Jan Kowalski



Jowisz

Jowisz



Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz



Jahwe

Jahwe



Sierotka Marysia

Sierotka Marysia



Warszawa

Warszawa



Polska

Polska

Nazwa generalna:

Nazwa posiadająca znaczenie, utworzona

Nazwa posiadająca znaczenie, utworzona

ze

ze

względu na charakterystyczny zestaw cech

względu na charakterystyczny zestaw cech

przysługujący jej desygnatom.

przysługujący jej desygnatom.

Nazwę generalną można odnieść do

Nazwę generalną można odnieść do

obiektu,

obiektu,

jeśli posiada on pewne określone cechy.

jeśli posiada on pewne określone cechy.

Nazwami generalnymi są:



chłopiec o imieniu Jan

chłopiec o imieniu Jan



największa planeta

największa planeta



Autor

Autor

Dziadów

Dziadów



bóg

bóg



miasto

miasto



Polak

Polak

Nazwa ogólna:

Nazwa posiadająca co najmniej dwa

Nazwa posiadająca co najmniej dwa

desygnaty.

desygnaty.



człowiek

człowiek



kodeks

kodeks



mieszkaniec Warszawy

mieszkaniec Warszawy



państwo w Europie Środkowej

państwo w Europie Środkowej

Nazwa jednostkowa:

Nazwa posiadająca dokładnie jeden

Nazwa posiadająca dokładnie jeden

desygnat.

desygnat.



najwyższy mężczyzna

najwyższy mężczyzna



kodeks karny obowiązujący w Polsce

kodeks karny obowiązujący w Polsce



stolica Polski

stolica Polski



aktualny premier RP

aktualny premier RP



Polska

Polska

Nazwa pusta:

Nazwa nie posiadająca desygnatów.

Nazwa nie posiadająca desygnatów.



kwadratowe koło

kwadratowe koło



bezpieczne zagrożenie

bezpieczne zagrożenie



płytka głębina

płytka głębina



sucha woda

sucha woda

Czy nazwami pustymi są:



krasnoludek

krasnoludek



Sokrates

Sokrates



ufo

ufo



Bóg

Bóg



istota żyjąca na Marsie

istota żyjąca na Marsie



sen, płacz, przyjaźń

sen, płacz, przyjaźń



uczciwy polityk, sprawiedliwe podatki,

uczciwy polityk, sprawiedliwe podatki,

bezstresowa nauka

bezstresowa nauka

Supozycja:

Relacja odnoszenia nazwy do jakiegoś

Relacja odnoszenia nazwy do jakiegoś

przedmiotu.

przedmiotu.

Ta sama nazwa może być odnoszona

Ta sama nazwa może być odnoszona

do

do

różnego typu desygnatów.

różnego typu desygnatów.

Supozycje nazwy
generalnej:



prosta

prosta



formalna

formalna



materialna

materialna

Supozycja prosta:

Nazwa występuje w zdaniu w

Nazwa występuje w zdaniu w

supozycji

supozycji

prostej

prostej

, jeśli użyta jest w tym zdaniu jako

, jeśli użyta jest w tym zdaniu jako

znak dla poszczególnego przedmiotu tego

znak dla poszczególnego przedmiotu tego

właśnie rodzaju; jako znak dla określonego

właśnie rodzaju; jako znak dla określonego

desygnatu tej nazwy.

desygnatu tej nazwy.

Supozycja prosta nazwy „człowiek”:

Supozycja prosta nazwy „człowiek”:

Ten człowiek kłamie.

Ten człowiek kłamie.

Supozycja formalna:

Nazwa występuje w zdaniu w

Nazwa występuje w zdaniu w

supozycji

supozycji

formalnej

formalnej

, jeśli użyta jest w tym zdaniu jako

, jeśli użyta jest w tym zdaniu jako

nazwa dla całego gatunku (zbioru)

nazwa dla całego gatunku (zbioru)

przedmiotów.

przedmiotów.

Supozycja formalna nazwy „człowiek”:

Supozycja formalna nazwy „człowiek”:

Człowiek jest śmiertelny.

Człowiek jest śmiertelny.

Supozycja materialna:

Wyrażenie występuje w zdaniu w

Wyrażenie występuje w zdaniu w

supozycji

supozycji

materialnej

materialnej

, jeśli użyte jest w tym

, jeśli użyte jest w tym

zdaniu

zdaniu

jako nazwa dla samego siebie.

jako nazwa dla samego siebie.

Człowiek ma 8 liter.

Człowiek ma 8 liter.

„

„

Człowiek” ma 8 liter.

Człowiek” ma 8 liter.