Powstawanie

Powstawanie

i

i

rodzaje

rodzaje

chmur.

chmur.

Chmury powstają w wyniku

Chmury powstają w wyniku

procesu:

procesu:



kondensacji pary wodnej (para

kondensacji pary wodnej (para

wodna – ciecz)

wodna – ciecz)



resublimacji pary wodnej (para

resublimacji pary wodnej (para

wodna – ciało stałe)

wodna – ciało stałe)

Warunki konieczne do powstania

Warunki konieczne do powstania

chmur to istnienie:

chmur to istnienie:



wilgoci w powietrzu

wilgoci w powietrzu



jąder kondensacji

jąder kondensacji



zmian temperatury

zmian temperatury

Chmury można podzielić

Chmury można podzielić

na

na

różne sposoby:

różne sposoby:

a)

a)

ze względu na wysokość

ze względu na wysokość

występowania wyróżniamy:

występowania wyróżniamy:



Chmury wysokie

Chmury wysokie



Chmury średnie

Chmury średnie



Chmury niskie

Chmury niskie

b) ze względu na kształt wyróżniamy:

b) ze względu na kształt wyróżniamy:



Chmury kłębiaste

Chmury kłębiaste



Chmury warstwowe

Chmury warstwowe



Chmury pierzaste

Chmury pierzaste

c) ze względu na budowę wewnętrzną:

c) ze względu na budowę wewnętrzną:



Chmury o rozciągłości poziomej

Chmury o rozciągłości poziomej



Chmury o rozciągłości pionowej

Chmury o rozciągłości pionowej

Chmury piętra wysokiego.

Chmury piętra wysokiego.



Cirrus

Cirrus



Cirrostratus

Cirrostratus



Cirrocumulus

Cirrocumulus

Cirrus – Ci

Cirrus – Ci

(pierzaste)

(pierzaste)

Granice

Granice

występowania:

występowania:



dolna: 8-10 km,

dolna: 8-10 km,



górna: 13-16 km.

górna: 13-16 km.

Budowa:

Budowa:

- kryształki lodu.

- kryształki lodu.

Cirrus są to pojedyncze obłoczki, o delikatnej

Cirrus są to pojedyncze obłoczki, o delikatnej

budowie, barwy białej, bez cieni, nierzadko o

budowie, barwy białej, bez cieni, nierzadko o

jedwabistym połysku i włóknistej strukturze

jedwabistym połysku i włóknistej strukturze

(mają postać kłaczków, nitek, włókien).

(mają postać kłaczków, nitek, włókien).

Cirrocumulus – Cc

Cirrocumulus – Cc

(pierasto-kłębiaste)

(pierasto-kłębiaste)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 6-8 km,

dolna: 6-8 km,



górna: 13-16 km.

górna: 13-16 km.

Budowa:

Budowa:

- kryształki lodu

- kryształki lodu

(sporadycznie

(sporadycznie

kropelki

kropelki

przechłodzonej wody).

przechłodzonej wody).

Cirrocumulus to warstwa lub ławica złożona z

Cirrocumulus to warstwa lub ławica złożona z

małych białych płatków, kłębuszków, zmarszczek,

małych białych płatków, kłębuszków, zmarszczek,

kędziorków, podobna często do zmarszczek na

kędziorków, podobna często do zmarszczek na

powierzchni wody lub piasku. Może na nich

powierzchni wody lub piasku. Może na nich

występować iryzacja, wieńce i virga.

występować iryzacja, wieńce i virga.

Cirrostratus – Cs

Cirrostratus – Cs

(pierzaste warstwowe)

(pierzaste warstwowe)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 7-8 km,

dolna: 7-8 km,



górna: 13-16 km.

górna: 13-16 km.

Budowa:

Budowa:

- głównie kryształki

- głównie kryształki

lodu.

lodu.

Cirrostratus są to chmury delikatne, podobne do białej

Cirrostratus są to chmury delikatne, podobne do białej

zasłony, która pokrywa niebo całkowicie lub częściowo

zasłony, która pokrywa niebo całkowicie lub częściowo

i nadaje błękitowi nieba mleczną barwę, ale nie

i nadaje błękitowi nieba mleczną barwę, ale nie

zaciera konturów Słońca lub Księżyca. Występuje

zaciera konturów Słońca lub Księżyca. Występuje

zjawisko halo. Zapowiadają pogorszenie pogody.

zjawisko halo. Zapowiadają pogorszenie pogody.

Chmury piętra średniego.

Chmury piętra średniego.



Altocumulus

Altocumulus



Altostratus

Altostratus

Altocumulus – Ac

Altocumulus – Ac

(średnie kłębiaste)

(średnie kłębiaste)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 2,5-5 km,

dolna: 2,5-5 km,



górna: 5-6 km.

górna: 5-6 km.

Budowa:

Budowa:

- kropelki wody, w

- kropelki wody, w

niskiej ujemnej

niskiej ujemnej

temperaturze także

temperaturze także

kryształki lodu.

kryształki lodu.

Altocumulus to biała

Altocumulus to biała

lub szara ławica

lub szara ławica

chmur złożona z

chmur złożona z

płatów, zaokrąglonych

płatów, zaokrąglonych

brył, walców,

brył, walców,

„baranków”, często

„baranków”, często

ułożonych szeregami.

ułożonych szeregami.

Zaciemniają Słońce.

Zaciemniają Słońce.

Są przyczyną takich

Są przyczyną takich

zjawisk jak iryzacja,

zjawisk jak iryzacja,

wieńce.

wieńce.

Altostratus – As

Altostratus – As

(średnie warstwowe)

(średnie warstwowe)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 2,5-5 km,

dolna: 2,5-5 km,



górna: 5-6 km.

górna: 5-6 km.

Budowa:

Budowa:

- kropelki wody,

- kropelki wody,

kryształki lodu lub

kryształki lodu lub

ich mieszanina z

ich mieszanina z

kroplami

kroplami

przechłodzonej wody.

przechłodzonej wody.

Altostratus to szara lub niebieskawa warstwa o

Altostratus to szara lub niebieskawa warstwa o

strukturze włóknistej, prążkowej, pokrywająca

strukturze włóknistej, prążkowej, pokrywająca

niebo całkowicie lub częściowo. Słońce i Księżyc

niebo całkowicie lub częściowo. Słońce i Księżyc

przeświecają przez nią jak przez matowe szkło.

przeświecają przez nią jak przez matowe szkło.

Chmury piętra niskiego.

Chmury piętra niskiego.



Nimbostratus

Nimbostratus



Stratocumulus

Stratocumulus



Stratus

Stratus

Nimbostratus – Ns

Nimbostratus – Ns

(warstwowo-deszczowe)

(warstwowo-deszczowe)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 0,1-2 km,

dolna: 0,1-2 km,



górna: 6-8 km.

górna: 6-8 km.

Budowa:

Budowa:

- w części górnej

- w części górnej

kryształki, w dolnej

kryształki, w dolnej

kropelki wody, w

kropelki wody, w

środkowej – kryształki

środkowej – kryształki

lodu i krople

lodu i krople

przechłodzonej wody.

przechłodzonej wody.

Nimbostratus jest to jednolita szara (często

Nimbostratus jest to jednolita szara (często

ciemna) gruba warstwa chmur, w dole

ciemna) gruba warstwa chmur, w dole

często postrzępiona (zwisają z niej smugi

często postrzępiona (zwisają z niej smugi

opadu, tzw. Virga oraz strzępy, tzw. Pannus).

opadu, tzw. Virga oraz strzępy, tzw. Pannus).

Całkowicie zasłaniają Słońce i Księżyc.

Całkowicie zasłaniają Słońce i Księżyc.

Stratocumulus – Sc

Stratocumulus – Sc

(warstwowo-kłębiaste)

(warstwowo-kłębiaste)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 0,2-2 km,

dolna: 0,2-2 km,



górna: 2-5 km.

górna: 2-5 km.

Budowa:

Budowa:

- kropelki wody, w

- kropelki wody, w

niskiej temperaturze

niskiej temperaturze

kryształki lodu.

kryształki lodu.

Stratocumulus to warstwa lub ławica składająca

Stratocumulus to warstwa lub ławica składająca

się z zaokrąglonych brył, walców, ułożonych

się z zaokrąglonych brył, walców, ułożonych

dość regularnie o barwie szarej z ciemniejszymi

dość regularnie o barwie szarej z ciemniejszymi

miejscami. Często pokrywa całe niebo.

miejscami. Często pokrywa całe niebo.

Stratus – St

Stratus – St

(niskie warstwowe)

(niskie warstwowe)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 0,05-0,6 km,

dolna: 0,05-0,6 km,



górna: 1-2,5 km.

górna: 1-2,5 km.

Budowa:

Budowa:

- kropelki wody, w

- kropelki wody, w

niskiej temperaturze

niskiej temperaturze

kryształki lodu.

kryształki lodu.

Chmury o budowie

Chmury o budowie

pionowej.

pionowej.



Cumulus

Cumulus



Cumulonimb

Cumulonimb

us

us

Cumulus – Cu

Cumulus – Cu

(kłębiaste)

(kłębiaste)

Granice

Granice

występowania:

występowania:



dolna: 0,3-2,5 km,

dolna: 0,3-2,5 km,



górna: 6-8 km.

górna: 6-8 km.

Budowa:

Budowa:

- kropelki wody, a gdy

- kropelki wody, a gdy

temperatura spadnie

temperatura spadnie

poniżej 0

poniżej 0

°

°

C –

C –

kryształki lodu.

kryształki lodu.

Cumulus to chmura pojedyncza, gęsta, w

Cumulus to chmura pojedyncza, gęsta, w

kształcie pagórków, kopuł, wież o podstawie

kształcie pagórków, kopuł, wież o podstawie

poziomej. Oświetlone przez Słońce boki są

poziomej. Oświetlone przez Słońce boki są

lśniąco białe, a podstawa ciemna.

lśniąco białe, a podstawa ciemna.

Cumulonimbus – Cb

Cumulonimbus – Cb

(kłebiaste deszczowe,

(kłebiaste deszczowe,

burzowe)

burzowe)

Granice występowania:

Granice występowania:



dolna: 0,6-2 km,

dolna: 0,6-2 km,



górna: 8-12 km.

górna: 8-12 km.

Budowa:

Budowa:

- kryształki lodu w części

- kryształki lodu w części

wierzchołkowej,

wierzchołkowej,

kropelki wody w pobliżu

kropelki wody w pobliżu

podstawy, pośrodku –

podstawy, pośrodku –

mieszanina kryształków

mieszanina kryształków

lodu i kropelek

lodu i kropelek

przechłodzonej wody.

przechłodzonej wody.

Cumulonimbus to pojedyncza, potężna, gęsta chmura silnie

Cumulonimbus to pojedyncza, potężna, gęsta chmura silnie

rozbudowana w kierunku pionowym, przybierająca

rozbudowana w kierunku pionowym, przybierająca

postać gór lub wielkich wież. Górna część wykazuje

postać gór lub wielkich wież. Górna część wykazuje

strukturę włóknistą i często przybiera kształt kowadła lub

strukturę włóknistą i często przybiera kształt kowadła lub

rozległego pióropusza. Czasami pojawiają się zwisające

rozległego pióropusza. Czasami pojawiają się zwisające

wypukłości, tzw. Mamma.

wypukłości, tzw. Mamma.

Zjawiska

Zjawiska

występujące w

występujące w

chmurach.

chmurach.

Iryzacja chmur

Iryzacja chmur

- to zjawisko optyczne polegające na

- to zjawisko optyczne polegające na

powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła

powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła

białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych

białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych

ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych

ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych

własnościach optycznych.

własnościach optycznych.

Wieńce -

Wieńce -

to zjawisko optyczne polegające na

to zjawisko optyczne polegające na

powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji

powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji

światła białego odbitego od kropel wody lub

światła białego odbitego od kropel wody lub

kryształków lodu.

kryształków lodu.

Virga

Virga

– opad, który nie dociera do Ziemi,

– opad, który nie dociera do Ziemi,

ponieważ wyparowuje po drodze.

ponieważ wyparowuje po drodze.

Halo

Halo

– zjawisko optyczne zachodzące w atmosferze

– zjawisko optyczne zachodzące w atmosferze

ziemskiej na kryształkach lodu. Jest to świetlisty,

ziemskiej na kryształkach lodu. Jest to świetlisty,

biały lub zawierający kolory tęczy, pierścień widoczny

biały lub zawierający kolory tęczy, pierścień widoczny

wokół Słońca lub Księżyca.

wokół Słońca lub Księżyca.

Pannus

Pannus

– jest to strzęp chmur

– jest to strzęp chmur

poniżej chmury opadowej

poniżej chmury opadowej

wartswowo-deszczowej.

wartswowo-deszczowej.

Mamma – są to wypukłości

Mamma – są to wypukłości

zwisające pod chmurami typu

zwisające pod chmurami typu

Cumulonimbus, mogą być

Cumulonimbus, mogą być

zwiastunem powstania tornada.

zwiastunem powstania tornada.

Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne

Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne

występujące w postaci charakterystycznego

występujące w postaci charakterystycznego

wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce

wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce

oświetla krople wody w ziemskiej atmosferze. Tęcza

oświetla krople wody w ziemskiej atmosferze. Tęcza

powstaje w wyniku zjawisko dyspersji (rozszczepienia

powstaje w wyniku zjawisko dyspersji (rozszczepienia

światła) oraz przez załamanie i odbicie światła przez

światła) oraz przez załamanie i odbicie światła przez

niemal kuliste krople wody. Dyspersja, refrakcja

niemal kuliste krople wody. Dyspersja, refrakcja

(załamanie), odbicie i inne efekty rozproszenia

(załamanie), odbicie i inne efekty rozproszenia

światła zależą od różnic w kącie załamania światła o

światła zależą od różnic w kącie załamania światła o

różnej długości fali przy przejściu z powietrza do

różnej długości fali przy przejściu z powietrza do

wody i z wody do powietrza. Najczęściej

wody i z wody do powietrza. Najczęściej

obserwowana jest tęcza główna, lecz mogą pojawić

obserwowana jest tęcza główna, lecz mogą pojawić

się także tęcze wtórne i następne oraz kilka zjawisk

się także tęcze wtórne i następne oraz kilka zjawisk

optycznych towarzyszących tęczy opisanych poniżej.

optycznych towarzyszących tęczy opisanych poniżej.

Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe

Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe

widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami

widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami

tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku),

tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku),

pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy

pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy

(wewnątrz łuku).

(wewnątrz łuku).

Tęcza

Tęcza

Lisia czapa – tęczowa (lub rudawa) otoczka wokół

Lisia czapa – tęczowa (lub rudawa) otoczka wokół

Księżyca, zapowiada pogorszenie pogody.

Księżyca, zapowiada pogorszenie pogody.

Pionowy rozkład

Pionowy rozkład

poszczególnych typów chmur w

poszczególnych typów chmur w

atmosferze.

atmosferze.

Opady atmosferyczne z

Opady atmosferyczne z

poszczególnych rodzajów

poszczególnych rodzajów

chmur.

chmur.

Rodzaj

Rodzaj

opadu

opadu

Rodzaj chmury

Rodzaj chmury

Ci

Ci

Cc

Cc

Cs

Cs

Ac

Ac

As

As

Ns

Ns

Sc

Sc

St

St

Cu

Cu

Cb

Cb

Deszcz

Deszcz

Mżawka

Mżawka

Śnieg

Śnieg

Krupy

Krupy

śnieżne

śnieżne

Śnieg

Śnieg

ziarnisty

ziarnisty

Ziarna

Ziarna

lodowe

lodowe

Grad

Grad

Słupki

Słupki

lodowe

lodowe

Chmury frontu ciepłego (1) i

Chmury frontu ciepłego (1) i

chłodnego (2).

chłodnego (2).

1

2