FARMAKOTERAPIA

CHOROBY ALZHEIMERA

Roman Stefański

Instytut Psychiatrii i Neurologii

Akademia Medyczna w Warszawie

OBJAWY KLINICZNE



Nie ma jednoznacznych wzorców
początkowych objawów, które pozwoliłyby z
całą pewnością postawić diagnozę.



Każdy pacjent choruje nieco inaczej, ma
inne objawy i pojawiają się one w innej
kolejności.



Nawet, a może szczególnie, czas trwania
choroby jest inny u każdego chorego. Tym
samym czas poszczególnych jej etapów jest
różny.

SYMPTOMATOLOGIA



OBJAWY KOGNITYWNE

– Utrata pamięci (gubienie przedmiotów, kłopoty z

przypominaniem)

– Afazja (anomia – kłopoty z doborem słów), apraksja,

agnozja

– Dezorientacja (co do czasu, rozpoznawania bliskich osób)

– Upośledzenie funkcji wykonawczych



OBJAWY NIEKOGNITYWNE

– Depresja

– Objawy psychotyczne (halucynacje, omamy)

– Zaburzenia behawioralne (agresja werbalna i fizyczna,

nadaktywność motoryczna, niemożność współpracy z

innymi, zachowania stereotypowe)



OBJAWY FUNKCJONALNE

– Niezdolność troski o siebie samego (ubieranie, kąpiel,

toaleta, jedzenie)

The Global Deterioration Scale (GDS)

Etap
1

Brak zaburzeń
poznawczych

zdrowy

Etap
2

Subiektywne
zaburzenia
pamięci

Poczucie

trudności w przypominaniu

słów. Zdrowy, starszy

człowiek

Etap
3

Wczesne, łagodne
zaburzenia
pamięci

Kłopoty z przypominaniem

słów w trakcie rozmowy, kłopoty z

przypominaniem w ogóle zauważane przez członków rodziny lub
znajomych . Pogorszenie sprawności zawodowej i społecznej.
Mogą powodować stany lękowe.

Etap
4

Późne, łagodne
zaburzenia
pamięci (wczesna
faza ch.Alzh)

Kłopoty z przypominaniem wydarzeń bieżących

. Wymaga pomocy

w złożonych działaniach, np., finanse, planowanie spotkań. Chory
samoistnie wycofuje się z wykonywania zadań złożonych, porzuca
hobbies, neguje kłopoty z pamięcią.

Faza
5

Wczesne otępienie
(ch.Alzh. o
średnim nasileniu)

Ciężkie kłopoty z przypominaniem wydarzeń bieżących,

pierwsze

kłopoty z przypominaniem wydarzeń odległych.

Coraz częściej

zdezorientowany co do czasu. Fluktuacja stopnia nasilenia
dolegliwości w zależności od dnia.
Pacjent nie jest w stanie funkcjonować bez pomocy. Kłopoty z
wybraniem ubrania. Pacjent zaprzecza problemom. Okresowo
podejrzliwy i płaczliwy. Utrata zdolności prowadzenia
samochodu.

Faza
6

Otępienie średnio
zaawansowane
(ch.A. o średnio-
głębokim nasileniu
)

Kłopoty z rozpoznawaniem i interpretowaniem otoczenia.

Nie

pamięta imion najbliższych. Nie pamięta większości szczegółów z
wydarzeń odległych. Kłopoty z liczeniem wstecz do dziesięciu.
Pacjent wymaga pomocy przy wykonywaniu czynności życia
codziennego (toaleta, kąpiel, czesanie). Pobudzenie, paranoja,
uleganie złudzeniom.

Faza
7

Otępienie
zaawansowane
(ch.A. o głębokim
nasileniu )

Świadomość ograniczona do stuporu lub śpiączki

.

Utrata zdolności mówienia, chodzenia, karmienia. Nietrzymanie
moczu i stolca.

OBJAWY KLINICZNE

(Faza 4/5)



Chorobę może poprzedzać

depresja

, która może też być jej pierwszym

objawem.



Czasami uwagę otoczenia zwracają

zaburzenia mowy

, trudności w

odnalezieniu właściwego słowa, ubożenie języka.



Chory zmienia swój stosunek do najbliższych, odsuwa się od nich.

Przestaje się interesować

tym, co do tej pory dawało mu radość i

satysfakcję.



Pojawiają się

problemy w pracy

. Zadania wykonywane do tej pory bez

trudności, zaczynają urastać do nierozwiązywalnych. Niekiedy chory

rezygnuje z pracy pozornie bez wyraźnego powodu, albo przechodzi na

wcześniejszą emeryturę.



Prowadzenie samochodu

zaczyna mu sprawiać trudność, którą sobie

uświadamia, albo zauważa to jego rodzina.



Zaczynają się

zaburzenia pamięci

, chory zadaje ciągle te same pytania,

gubi przedmioty, które w obawie przed tym chowa w różnych

zaskakujących miejscach. Sam chory może sobie zdawać sprawy z tego, że

coś się z nim dzieje, ale jest także wielu chorych, którzy nie są krytyczni;

uważają, że wszystko jest w porządku a rodzina niepokoi się z

niezrozumiałych powodów.



W tym okresie

w badaniu klinicznym i badaniach dodatkowych można już

stwierdzić obiektywne odchylenia od normy

. Jest to moment, w którym

powinno się rozpocząć leczenie wieloma dostępnymi na rynku preparatami.



Okres ten trwa od 2 do 4 lat bez leczenia.



Chory

traci na wadze

nawet do 10 kg, kobiety przestają gotować lub najpierw

gotują gorzej, ograniczając menu do minimum.



Pojawiają się

cechy zaniedbania

wyglądu własnego i mieszkania. Chory bywa

depresyjny, apatyczny albo odwrotnie - wesołkowaty.



Pamięć jest dramatycznie upośledzona

, chory nie może się nauczyć niczego

nowego i natychmiast zapomina to, czego mu się udało nauczyć.



Pojawia się

podejrzliwość

nawet wobec opiekuna.



Chory

coraz mniej rozumie z wydarzeń otaczającego go świata

, co wywołuje

jego lęk. Chory zazwyczaj już nie czyta, nie rozumie treści oglądanych filmów. Nie

może śledzić toku rozmów towarzyskich. Pamięta jednak pewne ważne fakty z

przeszłości. Mowa chorego ubożeje jeszcze bardziej. U niektórych chorych w tym

okresie jest już bardzo utrudniona.



Z czasem pacjent

przestaje rozpoznawać najbliższych

. Nie poznaje domu, w

którym mieszkał. Nie poznaje opiekuna. Nie poznaje swojego odbicia w lustrze. Je

jednym sztućcem, potem ręką. Czasami już w tej fazie choroby musi być karmiony.



Nie kontroluje zwieraczy

, zanieczyszcza się.



Coraz gorsze są

możliwości ruchowe

pacjenta. Chodzi drobnymi kroczkami,

zgarbiony, łatwo traci równowagę, a to z powodu zespołu parkinsonowskiego.



Część chorych (nie każdy) bywa

bardzo pobudzonych

. Nie mogą oni "usiedzieć

na miejscu". Reagują agresją na niezrozumiałe dla nich polecenia. Często

pobudzenie narasta po południu; pogłębiają się zaburzenia snu, aż do odwrócenia

rytmu dnia i nocy. Chory nie pozwala się myć, zmieniać ubrania. Nie rozumiejąc

znaczenia tych czynności, walczy przeciw nim z całą siłą.



Ta faza trwa od 2 do 4 lat.

OBJAWY KLINICZNE

(Faza 6)



To okres, w którym chory już

nie chodzi

, leży

w łóżku (chociaż nie ma niedowładów),

nie

mówi

, musi być karmiony, zupełnie

nie

kontroluje zwieraczy

.



Na tym etapie tylko niektórzy mają śladowy

kontakt z otoczeniem.



Chory

umiera

najczęściej z powodu zapalenia

płuc lub innych przyczyn nie związanych z

chorobą, a raczej wynikających z

unieruchomienia chorego i niedoskonałości

opieki.



Ta ostatnia faza może trwać od 1 roku do 3 lat.

OBJAWY KLINICZNE

(Faza 7)

ROZPOZNANIE



Progresja zaburzeń kognitywnych (na
początku skryty, podstępny przebieg)

– Wywiad od pacjenta i opiekuna (rodziny)



Kłopoty w co najmniej 2-ch obszarach
codziennego funkcjonowania



Brak zaburzeń świadomości

– Potwierdzenie objawów w jednej ze skal

demencji



Prawidłowe wyniki badań pomocniczych

ROZPOZNANIE (1)



Pewne rozpoznanie choroby Alzheimera możliwe jest dopiero po

wykonaniu badania neuropatologicznego.



Tak jak w każdym przypadku postępowanie diagnostyczne trzeba

rozpocząć od zebrania szczegółowego wywiadu.

–

Ważne są pośrednie informacje mogące świadczyć o toczącej się miażdżycy,

ale także obecności

zaburzeń niedoborowych

(witamina B12 i kwas foliowy,

poziom homocysteiny), lub hormonalnych -

nadczynność i niedoczynność

tarczycy

.

–

Istotne są dane dotyczące

leczenia substytucyjnego estrogenami w okresie

menopauzy

, przebyte urazy głowy ze wstrząśnieniem , a także zabiegi

operacyjne w znieczuleniu ogólnym.

–

Należy także ustalić możliwość przebytych zatruć, uzależnienia od alkoholu,

palenia papierosów. Bardzo istotne jest poznanie informacji na temat

rodzinności występowania otępienia.



Rozpoznanie zaburzeń poznawczych czy początkowej fazy otępienia w

wersji przesiewowej powinno się przeprowadzać wykonując test

MMSE

ale także

test zegara

. Oba testy powinny wchodzić w skład

rutynowego badania.



W badaniu neurologicznym należy zwrócić uwagę na obecność

objawów deliberacyjnych i zespołu parkinsonowskiego

.



Stwierdzenie w początkowej fazie choroby

zespołu móżdżkowego

lub

piramidowego

i

mioklonii

powinno skierować nasze rozumowanie

diagnostyczne w stronę otępienia naczyniopochodnego, lub choroby

Creutzfeldta-Jakoba nie AD.



W celu postawienia diagnozy AD niezbędna jest

ocena

psychiatry

.

–

W pierwszym okresie chory może wymagać wykluczenia

depresji

.

Objawy depresji mogą naśladować otępienie i zawsze powinno się

taka ewentualność wykluczyć.

–

Natomiast narastające

zaburzenia zachowania

,

objawy

wytwórcze

,

pobudzenie

,

lęk

, ale także zaburzenia snu powinny być

i często są oceniane przez psychiatrę.



Każdy chory z otępieniem powinien być zbadany

internistycznie

w celu wykluczenia innych przyczyn otępienia.

W tym celu należy także wykonać:

–

badania metaboliczne,

–

morfologię krwi z rozmazem,

–

badanie ogólne moczu

–

poziom homocysteiny, witaminy B12 i stężenie kwasu foliowego w

surowicy

–

poziom TSH, co najmniej w celu przesiewowej oceny czynności

tarczycy.

–

badanie EKG i USG tętnic szyjnych pozwoli wyjaśnić czy chory

prezentuje cechy rozwiniętej miażdżycy.

ROZPOZNANIE (2)



Najczulszym jednak badaniem , pozwalającym na najwcześniejsze

rozpoznanie jest czynnościowa ocena mózgu przy użyciu SPECTu

lub PETu.

–

SPECT

bardzo wcześnie wykazuje zaburzenia przepływu krwi ,

charakterystyczne dla bardzo wczesnej fazy choroby.

–

PET

pozwala ocenić zaburzenia przemiany glukozy, odzwierciedlające

metabolizm mózgu. Metabolizm glukozy jest często upośledzony w

okresie, w którym objawy kliniczne są jeszcze bardzo subtelne.



Nieodzownym badaniem jest

tomografia komputerowa

(CT)

mózgu, konieczna w celu wykluczenia obecności;

–

nowotworu,

–

przewlekłego krwiaka,

–

dużego ogniska poudarowego (a przebycie niemego udaru jest

zjawiskiem dość częstym i niedocenianym).

–

Przy pomocy CT można także do pewnego stopnia ocenić zanik

mózgu włącznie z jego zaawansowaniem i topografią występowania.



Ocena zaniku jak równie ocena zmian naczyniopochodnych w

istocie białej jest o wiele precyzyjniejsza przy użyciu

tomografii

rezonansu magnetycznego.

ROZPOZNANIE (3)

LECZENIE (uwagi
ogólne)



Zmniejszony

klirens nerkowy

leków + zwolniony

ich

metabolizm wątrobowy

–

początkowe dawki leków powinny być małe, a ich

zwiększanie ostrożne i realizowane w dłuższych

odstępach czasu



Seniorzy chorują na

wiele innych chorób

–

znajomość interakcji leków które wpływają na wiązanie

leków z białkami osocza, przemiany metaboliczne leków

i ich eliminację z ustroju.



Szczególnie niebezpieczne są

działania uboczne

antycholinergiczne

u osób z otępieniem

–

dochodzi do upośledzenia czynności poznawczych,

dezoirentacji, majaczenia

SCHEMAT LECZENIA



Ch. Alzheimera o średnim nasileniu (Faza 4 i 5)

– Inhibitor cholinesterazy + Vit E, lub
– Memantyna + Vit E,



Ch. Alzheimera o średnio-głębokim nasileniu (Faza 6)

– Inhibitor cholinesterazy + Vit E, lub
– Memantyna + Vit E, lub
– Inhibitor cholinesterazy + memantyna + Vit. E



SUKCES

: po roku leczenia pogłębienie demencji max

o 2 punkty (MMSE) kontynuacja dotychczasowego

leczenia



PORAŻKA

: po roku leczenia pogłębienie demencji o

> 2-4 punkty (MMSE) – rozważyć włączenie innego

inchibitora cholinesterazy lub memantyny

LECZENIE



LECZENIE ZABURZEŃ CZYNNOŚCI
POZNAWCZYCH (poprawa ok.5%)



LECZENIE PSYCHOZ I POBUDZENIA
PSYCHORUCHOWEGO



LECZENIE PRZECIWDRGAWKOWE



LECZENIE DEPRESJI



LECZENIE ZABURZEŃ SNU

LECZENIE ZABURZEŃ

POZNAWCZYCH



Inhibitory cholinesterazy

– Takryna
– Donepezil
– Riwastimina
– Galantamina



Witamina E



Selegilina



Alkaloidy sporyszu



Inne leki (aspiryna, NLPZ, estrogeny, szczepionka)



Antagoniści NMDA

– Memantyna

TAKRYNA



Pierwszy lek dopuszczony do leczenia zaburzeń czynności

poznawczych w 1993 (w Polsce niezarejestrowany)

– Jest odwracalnym inhibitorem cholinesterazy – zwiększenie

stężenia Ach w szczelinie międzysynaptycznej



Stosowana w umiarkowanym i zawansowanym stadium ch.

Alzheimera z pozytywnym efektem w dawce dobowej 120-

160 mg

– umiarkowana poprawa czynności umysłowych i sprawności

ogólnej



U 30 % obserwowano 3 x wzrost ALAT

(

hepatotoksyczność

) + nudności, biegunka jako efekt

pobudzenia ukł. cholinergicznego. Obserwowano

bradykardię, nadmierne wydzielanie żołądkowo-jelitowe.



Dawkowanie:

– Cognex tabl. 10, 20, 30, 40 mg – początkowo 4 x dziennie 10 mg,

po 6 tygodniach zwiększamy do dawki 4 x dziennie 20 mg,

maksymalna dawka 4 x 40 mg.

– Jeżeli po 3-6 miesiącach nie ma poprawy – odstawić.

– Konieczna kontrola enzymów wątrobowych

.

DONEPEZIL



Swoisty i odwracalny inhibitor esterazy acetylocholinowej (produkowanej przez

neurony cholinergiczne), w niewielkim stopniu hamuje cholinoesterazę butyrylową

(produkowanej prze komórki glejowe) – mniej działań niepożądanych z obwodu.



Ostrożność w stosowaniu u pacjentów z :

– zespół chorego węzła zatokowego, zaburzenia przewodnictwa nadkomorowego

– choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

– utrudnienia odpływu z pęcherza moczowego

– padaczka w wywiadzie

– astma i stany spastyczne w wywiadzie

– unikać łączenia leku z innymi inhibitorami cholinoesterazy, agonistami i antagonistami

ukł. cholinergicznego



Interakcje:

– może nasilać działanie leków zwiotczających, pochodnych sukcynylocholiny

– leki hamujące metabolizm donepezilu: chinidyna, ketokonazol, erytromycyna, fluoksetyna

– leki zmniejszające stężenie donepezilu: ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, alkohol



Działania niepożądane:

– biegunka, kurcze mięśniowe, nudności wymioty, zaburzenia żołądkowo-jelitowe

– bradykardia, blok zatokowo-przedsionkowy, przedsionkowo-komorowy

– przedawkowanie może prowadzić do przełomu cholinergicznego: nudności, wymioty,

ślinotok, nasilone poty, bradykardia, spadek RR, bezwiedna defekacja i oddawanie moczu,

zwężenie źrenic, zaburzenia oddychania, zapaść, drgawki – antidotum ATROPINA

SIARCZAN 0.5-1 mg i.v. (dawka początkowa)



Aricept tabl. 5 i 10 mg; początkowa dawka 5 mg wieczorem, w razie braku efektu

można zwiększyć do 10 mg 1 x na dobę

RIWASTYGMINA



Hamuje obie cholinesterazy : acetlową i butyrylową

centralnie w OUN, słabiej obie cholinesterazy na obwodzie

– mniej działań ubocznych z obwodu



W ch. Alzheimera aktywność AchE maleje, wzrasta

natomiast aktywność BuChE. U osób zdrowych dominuje

aktywność AchE, podczas gdy aktywność BuChE jest

bardzo mała. Aktywność BuChE rośnie wraz z postepem

choroby Alzheimera.

– Przeciwwskazania podobne jak w przypadku donepezilu.

– Interakcje: podobnie jak w przypadku donepezilu

– Działania niepożądane: podobnie jak w przypadku donepezilu



Exelon kaps. 1.5 mg, 3 mg, 4.5 mg, 6 mg, płyn 2 mg/ml



Początkowo 2 x 1.5 mg; po około 2-ch tygodniach 2 x 3

mg, następnie 2 x 4.5 mg do maksymalnej dawki 2 x 6 mg

(zwiększenie dawki w odstępach 2 tygodniowych). Można

zwiększać dawkę tylko w przypadku dobrej tolerancji leku.

GALANTAMINA



Wybiórczy, kompetycyjny inhibitor AchE; allosteryczny modulator receptora

nikotynowego

– nasila aktywność układu cholinergicznego w obrębie połączeń w sieci neuronalnej oraz płytki

nerwowo-mięśniowej

– antagonizuje efekty działania niedepolaryzujących leków zwiotczających m. szkieletowe



Ojawy niepożadane:

– powoduje skurcze mm. gładkich: nasilenie perystaltyki jelit, skurcze pęcherza mocowego,

zwężenie źrenic i obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego,

– rozszerzenie naczyń krwionośnych, spadek RR i tętna,
– wzmaga kurczliwość mm. prążkowanych



Przeciwwskazania: podobnie jak donepezil



Interakcje:

– działa antagonistycznie w stosunku do leków cholinolitycznych

– nasila działanie depolaryzujących leków zwiotczających mm. szkieletowe (suksametonium)

– Galantamina nasila depresyjne działanie opioidów i barbituranów na ośrodek oddechowy
– Stosowana z -blokerami nasila ryzyko bradykardii

– ostrożność z lekami przeciwarytmicznymi, lekami mającymi wpływ na przekaźnictwo nerwowo-

mięśniowe, lekami miejscowo znieczulającymi



Działania niepożądane: jak w przypadku donepezilu



Reminyl tabl. 4 mg, 8 mg, 12 mg; roztwór doustny 4 mg/ml; Nivalin amp. 2.5 mg/ml i

5 mg/ml



Dawkowanie:

– chAlz: 2 x 4 mg przez 4 tygodnie, następnie 2 x 8 mg przez 4 tygodnie, maksymalnie 2 x 12 mg.
– Umiarkowane upośledzeniem funkcji wątroby: 1 x 4 mg (7 dni), a potem 2 x 4 mg ;

maksymalnia 2 x 8 mg.

– Pozostałe wskazania: s.c. lub i.m. 2.5-10 mg/dobę, dawka max 20 mg/dobę

Witamina E



Działanie antyoksydacyjne  tokoferolu



Można stosować u chorych z chAlz o umiarkowanym

nasileniu, w celu opóźnienia postępu choroby.



Nie ma poważnych działań ubocznych, jest

bezpieczna w przedziale dawek 200-3000j.m./dobę.

W dużych dawkach może nasilać zaburzenia

krzepnięcia u osób z niedoborem witaminy K



Dawkowanie: 2 x 1000 j.m., można ją stosować w

skojarzeniu z inhibitorami AchE

SELEGILINA



Wybiórczy inhibitor MAO-B. Może zwalniać postęp chAlz działając

antyoksydacyjnie lub neuroprotekcyjnie; ma podobny efekt w

opóźnianiu postępu chAlz jak witamina E.

– Skojarzone leczenie selegiliną i wit. E nie miało przewagi nad

monoterapią.



Działania niepożądane:

– niedociśnienie ortostatyczne

– działanie pobudzające: u jednych może być korzystne, u innych nasilać lęk

lub drażliwość



W dawkach 5-10 mg/dobę selegilina wybiórczo hamuje MAO-B,

zachowując na tyle dużą aktywność MAO-A że nie jest konieczne

wprowadzanie diety z wyłączeniem tyraminy ani unikanie leków

sympatykomimetycznych; mimo wszystko uprzedzić o możliwości

wystąpienia przełomu nadciśnieniowego

– nie łączyć selegiliny z blokerami wychwytu 5-HT i trójpierścieniowymi

antydepresantami (obserwowano zaburzenia stanu świadomości, drgawki,

zgon)



Dawkowanie: 1 x 5 mg lub 2 x 5 mg

ALKALOIDY SPORYSZU

Brak wpływu na

czynności poznawcze.

INNE LEKI



Aspiryna i niesterydowe leki przeciwzapalne – mogą zapobiegać

rozwojowi chAlz (wskazują na to dane epidemiologiczne)



Prowastatyna i lowastatyna (lecz nie simwastatyna) - mogą

zapobiegać rozwojowi chAlz (wskazują na to dane epidemiologiczne)



Egzogenne estrogeny – korzystny wpływ u kobiet z otępieniem ????



Ginkgo biloba ekstrakt Egb 761 – minimalna skuteczność w dawce

120-240 mg/dobę



Wyłania się możliwość hamowania 2-ch enzymów które powodują

bezpośrednio odkładanie się beta-amyloidu w mózgu:

beta sekretazy

i

gamma sekretazy



Szczepionka przeciw chAlz: immunizacja przez przeciwciała

skierowane przeciwko beta-amyloidowi (powoduje rozpuszczanie już

obecnych w mózgu depozytów patologicznego białka konformacji

beta, lub nawet zapobiega ich tworzeniu się zanim wystąpią

kliniczne objawy chAlz.

MEMANTYNA (1)



Działanie: Napięciozależny, niekompetycyjny antagonista receptora NMDA.

– Blokuje efekty patologicznie zwiększonego stężenia glutaminianu

– Działa antagonistycznie względem receptora 5-HT3, w mniejszym stopniu hamuje

receptory nikotynowe.

– Alkalizacji moczu - szybkość wydalania memantyny przez nerki może ulec 7-9-

krotnemu zmniejszeniu



Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

– Nie stosować u chorych z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny <9

ml/min/1,73 m2 pc.).

– Należy zachować ostrożność u chorych na padaczkę.

– Należy unikać równoczesnego stosowania innych antagonistów NMDA (np.

amantadyna, ketamina, dekstrometorfan)



Interakcje:

– Memantyna nasila efekty działania lewodopy, agonistów receptorów

dopaminowych oraz leków antycholinergicznych

– Działanie barbituranów i neuroleptyków może ulec osłabieniu.

– Memantyna może modyfikować działanie stosowanych równolegle leków

zmniejszających napięcie mięśni szkieletowych, dantrolenu i baklofenu - konieczna

może być modyfikacja ich dawkowania.

– Nie należy stosować równolegle memantyny i amantadyny, ketaminy lub

dekstrometorfanu ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia psychozy

farmakotoksycznej.

MEMANTYNA (2)



Działanie niepożądane:

– Pobudzenie, urazy, nietrzymanie moczu, biegunka, bezsenność,

zawroty i bóle głowy, omamy, upadki, zaparcia, kaszel,

dezorientacja, zmęczenie.

– Niezbyt często: niepokój, zwiększone napięcie mięśni, wymioty,

zapalenie pęcherza i zwiększone libido.



Ciąża i laktacja: Kategoria B.

– Memantyny nie należy stosować u kobiet w ciąży chyba, że jest to

absolutnie konieczne. Kobiety przyjmujące memantynę nie powinny

karmić piersią



Dawkowanie:

– P.o. niezależnie od posiłków.

• W 1. tyg. - 5 mg/d, rano;

• w 2. tyg. dawkę należy zwiększyć do 10 mg/d w 2 dawkach podzielonych

• w 3. tyg. - do 15 mg/d (10 mg rano, 5 mg po południu).

• Od 4. tyg. dawka podtrzymująca 20 mg/d w 2 daw. podz.

• Dawka maksymalna 20 mg/d.

– U chorych z umiarkowanym upośledzeniem czynności nerek (klirens

kreatyniny 40-60 ml/min/1,73 m2 pc.) dawkę należy zmniejszyć do 10

mg/d.



Axura krople 0,01 g/g , tabl. powl. 0,01 g



Ebixa krople 0,01 g/g , tabl. powl. 0,01 g

LECZENIE



LECZENIE ZABURZEŃ CZYNNOŚCI
POZNAWCZYCH (poprawa ok.5%)



LECZENIE PSYCHOZ I POBUDZENIA
PSYCHORUCHOWEGO



LECZENIE PRZECIWDRGAWKOWE



LECZENIE DEPRESJI



LECZENIE ZABURZEŃ SNU

Leczenie psychoz i

pobudzenia

psychoruchowego



Stosować najmniejszą skuteczną dawkę. Zwykle podaje się

wieczorem.

–

haloperidol 0.5 mg/d max 2-5 mg/d

–

klozapina 12.5 mg/d max 75-100 mg/d

–

olanzapina 2,5-10 mg

–

risperidon 0.5-1 mg/d

max 4-6 mg/d



Benzodiazepiny częściej powodują skutki uboczne (spowolnienie

czynności OUN, ataksja, zaburzenia pamięci, splątanie, lęk jako

reakcja paradoksalna) i są mniej skuteczne niż leki

przeciwpsychotyczne, mogą być jednak skuteczne

doraźnie

u

chorych z nasilonymi stanami lękowymi.



Z innych stosowanych leków należy wymienić:

–

TRAZODON: przed snem lub 2-3 x dziennie. Dawka początkowa 25-

50 mg/d, max 150-250 mg/d. Objawy uboczne: niedociśnienie

ortostatyczne, spowolnienie czynnośi OUN, suchość błony śłuzowej j.

ustnej

–

BUSPIRON: dawka początkowa 5 mg/d, można ją stopniowo

zwiększać do 60 mg/d max 4 x dziennie. Opisywano zespół

serotoninowy

LECZENIE

PRZECIWDRGAWKOW

E



Karbamazepina:

stosowana jako lek

uspokajający

–

dawka początkowa 100 mg/d 2-4 x dziennie i

stopniowo zwiększając w zależności od uzyskanej

poprawy klinicznej (stężenie w surowicy nie większe

niż 8-12 ng/ml)



Walproiniany:

–

dawka początkowa

jako środek uspokajający

125-250

mg/d w 2-3 dawkach, można zwiększać (max w

surowicy 50-60 ng/ml)



Konieczna kontrola leukocytów, elektrolitów,

enzymów wątrobowych

LECZENIE DEPRESJI



Zaczynamy leczenie od blokerów wychwytu 5-HT (SSRI)

– FLUOKSETYNA: 5-10 mg raz na dobę, zwiększać co kilka tygodni

max do 40-60 mg/d

– PAROKSETYNA: podobne dawkowanie, można zwiększać częściej co

1-2 tyg ze względu na krótki okres półtrwania

– SERTRALINA: zaczynamy od dawki 25 mg/d, zwiększamy co 1-2

tyg. do dawki max 150-200 mg/d

– WENLAFAKSYNA: nie stosować u chorych z nadciśnieniem

tętniczym. Dawka początkowa 18.75-37.5 2 x dziennie. Dawkę

można zwiększać w odstępach tygodniowych do max 300-375 mg/d



Generalnie nie stosować u chorych z otępieniem leków

trópierścieniowych (np. amitryptylina, imipramina).



W leczeniu apatii stosuje się niekiedy środki pobudzające:

– DEKSTROAMFETAMINA lub METYLFENIDAT: dawka początkowa

2.5-5 mg rano, zwiększamy o 2.5 mg co 2-3 dzień, max 30-40 mg/d.

– AMANTADYNA: dawka początkowa 100 mg/d zwiększana stopniowo

do max 200 mg/d.

– BROMOKRYPTYNA: początkowo 2 x 1.25 mg, stopniowo zwiększać

do 2 x 2.5 mg max.

LECZENIE ZABURZEŃ

SNU



Jeśli otępieniu towarzyszą objawy

psychiatryczne leczenie zaburzeń snu

obejmuje zwiększenie wieczornej dawki leku:

–

Pacjent z objawami psychotycznymi: otrzymuje

dawkę przed snem lub antypsychotyk o

najsilniejszym działaniu uspokajającym

–

Pacjent z objawami depresyjnymi – lek

przeciwdepresyjny



Jeżeli otępieniu nie towarzyszą objawy

psychotyczne ale tylko zaburzenia snu

krótkotrwale można podawać benzodiazepiny:

–

ZOLPIDEM: 5-10 mg

–

LORAZEPAM: 0.5-1 mg

–

OXAZEPAM: 7.5-15 mg