Sieciowy system operacyjny

Novell NetWare 6.5

Opracował:
Kowalski Jan

2

Novell NetWare

System Novell NetWare to sieciowy

system operacyjny instalowany na

specjalnym (dedykowanym) serwerze,

którego podstawowym zadaniem jest

udostępnianie zasobów klientom. Z

powodzeniem pełni funkcje serwera

baz danych, routera i innych serwisów

internetowych.

3

Novell NetWare

Systemy NetWare numerowane są od wersji

2.0. Największą popularność zdobyły

systemy w wersji 3.x, z których ostatni

nosił numer 3.11. Każdy serwer NetWare w

wersji poniżej 4 posiadał własną bazę kont

użytkowników, każdy stanowił odrębną

wyspę. Od wersji 4.00 (rok 1993)

wprowadzono system kata-logowy NDS

będący akronimem słów Netware Directory

Services, później przekształcony w Novell

Directory Services, a obecnie znany jako

eDirectory. Aktualna wersja systemu nosi

numer 6.5. Obecnie Novell promuje Open

Enterprise Server jako połącze-nie

najlepszych cech systemów Netware i

Linux(Suse).

4

System wielozadaniowy

• Systemy operacyjne Novell NetWare są

systemami wielozadaniowymi z

wywłaszczaniem, natomiast nie oferują

wielodostępu (użytkownicy nie mogą

otwierać na nich sesji pracy).

• Administrator systemu komunikuje się z

nim z konsoli serwera, która dysponuje

zarówno interfejsem tekstowym (zestaw

poleceń jest inny, niż zestaw poleceń

systemów firmy Microsoft), jak i

interfejsem graficznym.

5

Podstawowe cechy NetWare

• Zaprojektowany specjalnie i tylko do

obsługi sieci,
• Własne protokoły IPX / SPX,
• Udostępnianie plików i drukarek,
• Obsługa NDS - Novell Directory

Services (eDirectory), Obiektowa baza

danych
• Przesyłanie komunikatów,
• Niskopoziomowe sprawdzanie

zabezpieczeń
• Dedykowane bazy danych (Btrieve i

NetWare SQL)
• Dedykowane serwery wydruku
• Fizycznie niezależne położenie drukarek

6

Podstawowe cechy NetWare

• Dane mogą być przechowywane na

dyskach serwera w skompresowanej

formie.
• Migracja danych dla kopiowania danych

na zewnętrzne nośniki.
• Subalokacja umożliwia ułamkowy zapis

danych w bloku na dysku
• Obsługa języków narodowych

7

Podstawowe cechy NetWare

• Sprawdzanie tożsamości użytkownika

sieci podczas logowania się do sieci.
• Kontrola i rejestracja zdarzeń umożliwia

śledzenie aktywności systemu i podnosi

bezpieczeństwo.
• Programy usługowe w środowisku

graficznym.
• Drukowanie umożliwia realizację

procesu drukowania sieciowego z

wykorzystaniem wielu drukarek

sieciowych.

8

Architektura systemu

NetWare

Składa się z trzech warstw:

• warstwy aplikacji i usług odpowiedzialnej

za funkcjonowanie wielu usług systemu

NetWare,
• jądra systemu, zarządzającej wszystkimi

istotnymi mechanizmami systemu (m.in.

bezpieczeństwem),
• warstwy sterowników, odpowiedzialnej za

komunikację z urządzeniami peryferyjnymi.

9

Architektura systemu

NetWare

Novell zachował wszystkie dotychczasowe

mechanizmy uruchamiania systemu i

współpracę ze stacjami roboczymi.

Procedura startu systemu opiera się na

partycji DR-DOS (dostarczany wraz z

NetWare), na której znajdują się

podstawowe komponenty systemu (m.in.

plik serwer. exe). Po uruchomieniu

systemu z tej partycji następuje wczytanie

odpowiednich sterowników związanych z

obsługą zasobów dyskowych oraz kart

sieciowych.

10

Architektura systemu

NetWare

NetWare 6.5 wykorzystuje sterowniki

najnowszej generacji:

dla systemów dyskowych sterowniki

wykorzystują architekturę typu host (host

adapter module), odpowiedzialną za

współpracę z samym kontrolerem oraz

device (Custom Device Module),

odpowiadającą za współpracę z danym

urządzeniem dołączonym do kontrolera,

np. dyskiem czy CD-ROM-em.

do obsługi kart sieciowych

wykorzystywane są, stosowane już w

poprzednich wersjach, sterowniki typu

LAN.

11

Architektura systemu

NetWare

Novell NetWare umożliwia korzystanie z

różnych systemów operacyjnych. DOS

pozwala na uruchamianie NetWare. Linux

może być zintegrowany z NetWare jako

serwer plików, baz danych i drukowania.

Zarówno DOS, jak i Linux oraz Windows

98/ME/2000/NT mogą być

wykorzystywane jako klient serwera

NetWare 6. Windows NT/2000 Server

może być integrowany ze środowiskiem

eDirectory oraz funkcjonować jako klient

serwera NetWare.

12

eDirectory - Obiektowa baza

danych

Podstawową cechą systemu NetWare jest:

Obiektowa baza danych eDirectory (NDS)

-

system zarządzania bazą usług katalogowych

opartych na standardzie X.500 instytucji

CCITT

13

eDirectory - Obiektowa baza

danych

eDirectory jest usługą katalogową firmy

Novell. Wcześniej produkt ten nazywał się

NDS, rozwinięcie akronimu to Novell

Directory Services, wcześniej NetWare

Directory Services. NDS, jako usługa

katalogowa, miał na celu zebranie w jednej

bazie informacji o kontach użytkowników i

grupach - od samego początku jednak

przechowywana jest także informacja o

innych elementach systemu, jak serwery,

podsieci, zasady zarządzające stacjami,

informacje o bramach i inne. Baza ta została

rozproszona pomiędzy wiele serwerów

sieciowych. NDS to zwyczajnie baza

danych, która zawiera informacje o

każdym z obiektów znajdującym się w

sieci.

14

eDirectory - Obiektowa baza

danych

Główne cechy charakteryzujące NDS to:
• zasoby w sieci przechowywane są jako

obiekty
drzewa NDS,
• każdy obiekt posiada pewne własności,

którym
przypisywane są odpowiednie wartości,
• baza NDS jest automatycznie

synchronizowana.

15

eDirectory - Obiektowa baza

danych

• użytkownik odwołuje się do obiektów za

pomocą
prostych nazw, kojarzonych z typem i

cechami
obiektów,
• nazwy obiektów są dynamicznie

przypisywane ich
adresom fizycznym lub lokalizacjom,
• użytkownik może korzystać z funkcji

wyszukiwania
obiektów,
• baza NDS może być podzielona na

logiczne fragmenty zwane partycjami,

partycje mogą być replikowane,

16

eDirectory – Zasady

projektowania

• Zasoby sieci mają być globalne -

przedsiębiorstwo
powinno posiadać tylko jedno drzewo

obiektów,
• Struktura drzewa powinna być

przejrzysta i odpowiadać logiczniej

organizacji przedsiębiorstwa,
• Przy centralnym zarządzanie siecią,

należy starać się
planować „płaską” strukturę (mała liczba

poziomów
hierarchii)

17

System uprawnień eDirectory

to:

• Dysponent (trustee) obiekt, który posiada

uprawnienia do katalogu, pliku, obiektu lub jego

własności
• Obiekt dysponowany (trusteed object) to plik,

katalog obiekt lub jego własności, do której

dysponent posiada uprawnienia.
• Prawa efektywne (effective rights) to lista

czynności, które dysponent może faktycznie

wykonać na obiekcie dysponowanym. Prawa

efektywne są wyliczane przez system jako

wypadkowa różnych praw
• Lista ACL (Access Control List) lista

dysponentów wraz z ich prawami do danego pliku,

katalogu, obiektu. Każdy obiekt posiada listę ACL,

która pokazuje jakie prawa mają do niego inne

obiekty

18

Inne cechy NetWare to:

1: Novell iFolder,

2: Novell Internet Printing,

3: Usługi pamięci masowej,

4: System plików,

19

1.Cecha: Novell iFolder

Jest to nowa funkcja systemu NetWare 6.

Narzędzie służy do synchronizacji plików,

tworzenia kopii zapasowych i zapewnienia

dostępu do plików oraz aplikacji z dowolnego

miejsca i w dowolnym czasie. iFolder

synchronizuje pliki danych automatycznie i

bezpiecznie. Przesyła przez sieć tylko zmiany

wprowadzone w plikach, co przyspiesza proces

synchronizacji, ponieważ eliminuje zbędne

zastępowanie całych plików. Niweluje także

niebezpieczeństwo wynikające z łączenia się

systemu klienckiego przez Internet z odległym

serwerem za pośrednictwem wirtualnej sieci

prywatnej.

20

1.Cecha: Novell iFolder

Na iFolder składają się trzy

elementy:

•klient iFolder,

•dodatek (plug-in) do przeglądarek

internetowych,

•serwer iFolder

21

1.Cecha: Novell iFolder

Do iFolder należy:

1.klient iFolder, umożliwiający dostęp do

bieżących plików na komputerze osobistym,

niezależnie od tego, czy ma on połączenie z siecią

w trakcie sesji roboczej. Działający pod kontrolą

systemu operacyjnego Windows 9x/ME/NT/2000

klient iFolder dokonuje synchronizacji ilekroć

uzyska połączenie z siecią, dzięki czemu wszystkie

pliki są na bieżąco aktualizowane i

archiwizowane. Oprogramowanie klienta iFolder

dba także o bezpieczeństwo, oferując szyfrowanie

plików przechowywanych na centralnym

serwerze.

22

1.Cecha: Novell iFolder

Do iFolder należy:

2. dodatek (plug-in) do przeglądarek

internetowych, który tworzy bezpieczne łącze do

centralnego serwera iFolder z uwierzytelnieniem.

Pozwala użytkownikom na wykonywanie w oknie

przeglądarki zwykłych operacji na plikach:

kopiowanie, usuwanie, zmiany nazw itp.

23

1.Cecha: Novell iFolder

Do iFolder należy:

3. serwer iFolder, czyli infrastruktura niezbędna

dla bezpiecznego dostępu oraz synchronizacji

plików. Serwer iFolder działa w systemie NetWare

i zawiera moduły do serwera WWW Apache dla

NetWare - podstawę uwierzytelnienia stanowi

protokół LDAP. Szyfrowanie między klientem a

serwerem iFolder, uwierzytelnienie LDAP i

szyfrowanie przechowywanych plików sprawiają,

że zarówno użytkownicy, jak i administratorzy

sieci nie muszą obawiać bezpieczeństwo.

24

2.Cecha: Novell Internet

Printing

Umieszczając drukarki, kolejki wydruku i serwery

wydruków w katalogach eDirectory, Novell

dokonał istotnej innowacji w dziedzinie

sterowania drukarkami w sieci. Usługa eDirectory

w NetWare 4.x sprawiła, że administrowanie

drukarkami stało się mniej czasochłonne i

bardziej niezawodne - odbywa się za pomocą tych

samych narzędzi, które są używane do

zarządzania innymi zasobami sieci. Kolejne

ułatwienie zarządzania i obsługi użytkowników

przyniosły usługi NDPS (Novell Distributed Print

Services). Jeszcze prostsza jest obsługa drukarek

sieciowych w NetWare 6, a to za sprawą

wprowadzenia usługi drukowania za

pośrednictwem Internetu, Novell Internet

Printing, zgodnej z ratyfikowanym przez IETF

protokołem drukowania w Internecie (RFC-2910-

1).

25

3.Cecha: Usługi pamięci

masowej

Serwery obsługują coraz więcej dysków o

olbrzymiej pojemności, wzrosły więc wymagania

użytkowników wobec systemów plików. Chodzi o

to, aby kontrolować większą łączną pojemność

dysków i większe pliki, a jednocześnie szybciej

montować systemy plików i udostępniać dyski.

Novell Storage Services (NSS) pojawiło się po raz

pierwszy w NetWare 5.0, zwiększając od razu

wydajność systemu plików Novella. NSS

obsługuje nieograniczoną liczbę woluminów o

maksymalnej wielkości 8 TB. Cały wolumin może

być zajęty przez jeden plik o rozmiarze 8 TB -

czasami jest to konieczne, aby zmieścić obszerną

tabelę bazy danych. Jeden dysk można także

logicznie rozbić na nieograniczoną liczbę

mniejszych woluminów, aby zaspokoić wymagania

aplikacji i bezpieczeństwa.

26

3.Cecha: Usługi pamięci

masowej

NSS ma 64-bitowy interfejs, co przekłada się na

bardzo dużą pojemność adresowania większej

liczby obiektów niż do tej pory. Zapisując

informacje w dziennikach, system plików inaczej

kontroluje woluminy, partycje i pliki. Zużywa też

mniej pamięci serwera niż wcześniejsze wersje

usług plików NetWare. Dzięki zapisywaniu w

dziennikach NSS jest bardziej odporny na błędy

będące efektem awarii serwera, a więc odznacza

się większą niezawodnością i mniejszą liczbą

sytuacji powodujących usterki.

27

4.Cecha: System plików

Umieszczając drukarki, kolejki wydruku i serwery

wydruków w katalogach eDirectory, Novell

dokonał istotnej innowacji w dziedzinie

sterowania drukarkami w sieci. Usługa eDirectory

w NetWare 4.x sprawiła, że administrowanie

drukarkami stało się mniej czasochłonne i

bardziej niezawodne - odbywa się za pomocą tych

samych narzędzi, które są używane do

zarządzania innymi zasobami sieci. Kolejne

ułatwienie zarządzania i obsługi użytkowników

przyniosły usługi NDPS (Novell Distributed Print

Services). Jeszcze prostsza jest obsługa drukarek

sieciowych w NetWare 6, a to za sprawą

wprowadzenia usługi drukowania za

pośrednictwem Internetu, Novell Internet

Printing, zgodnej z ratyfikowanym przez IETF

protokołem drukowania w Internecie (RFC-2910-

1).

28

4.Cecha: System plików

Dysk (dyski) na serwerze systemu NetWare podzielone

są
na jednostki o nazwie wolumen (volume) tworzone

przez
administratora systemu.
• Podstawowym wolumenem jest SYS:, który zawsze

musi
być utworzony.
• Wolumeny składają się z segmentów. Pojedyńczy

dysk
może zawierać do 8 segmentów tworzących jeden lub
więcej wolumenów. Wolumen może składać się z
maksymalnie 32 segmentów umiejscowionych na

różnych
dyskach.
• Nazwa wolumenu może mieć od 2 do 15 znaków.
• Tablica VDT (Volume Definition Table) zawiera
informacje o wszystkich wolumenach w systemie

29

Na koniec Standardy

obsługiwane przez NetWare

NetWare potrafi obsługiwać wiele różnych standardów

i protokołów działających za pośrednictwem łączy

komunikacyjnych oraz kilka klienckich systemów

operacyjnych:

Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA,

SDLC, ISDN, Tl,TCP/IP oraz IBM 3270. Połączenia

bram tych standardów obsługiwane są przez NetWare.

Oprócz tego Novell sam produkuje dostosowane do

obsługi NetWare routery i mostki. NetWare Link/64

jest urządzeniem umożliwiającym przesyłanie danych

między geograficznie oddalonymi stacjami roboczymi z

prędkościami wahającymi się od 9,6 bps do 64 Kbps.

Do tego samego służy łącze NetWare Tl, tyle że

umożliwia ono transmisję z prędkością 2,084 Mbps.

Wieloprotokołowy router NetWare obsługuje protokoły

IPX, IP oraz AppleTalk. Umożliwia on użytkownikom

łączenie sieci Ethernet, Token Ring, Local Ring oraz

ARCnet w dowolny sposób, a także umożliwia

przezroczysty sposób korzystania ze wszystkich

zasobów sieciowych każdej z tak połączonych sieci.

30

Materiały

•www.naukowy.pl/encyklopedia/NetWare
•www.novell.com/poland/
•www.bryk.pl/teksty/podstawowa/pozosta

%C5%82e/informatyka/15892-

system_operacyjny_windows_2000_server_oraz_novell_netware.html
•http://chomikuj.pl/zajec_202/Dokumenty/Systemy+operacyjne/Syst

em+Novell+Netware,215829347.ppt
•Politechnika Wrocławska

http://83.18.139.194/informatyka/netware.65.pdf
•www.przyklej.pl
•http://pl.wikipedia.org/wiki/NetWare
•http://cis.sc4.edu/profs/wpilkey/CIS121Chap09.ppt !!!
•http://www.pwsz.legnica.edu.pl/~walkowiak/LAN_Novell

%20Netware.pdf
•Novell NetWare 6 Księga administatora. Kelley J.P. Lindberg,

Jeffrey L. Harris
•http://sieci-komputerowe.w.interia.pl/referaty/pliki/r10.pdf

Novell

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ