OPRACOWANIE:
 
DR. N. MED. PRZEMYSŁAW PACIOREK
KONSULTANT WOJEWÓDZKI DS. MEDYCYNY RATUNKOWEJ
KIEROWNIK KLINIKI MEDYCYNY RATUNKOWEJ SZPITALA UNIWERSYTECKIEGO W BYDGOSZCZY
 
LEK. TOMASZ SOKORSKI
KOORDYNATOR MEDYCZNY WOJEWÓDZKIEGO CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

Podstawy prawne

funkcjonowania

Państwowego

Ratownictwa

Medycznego



Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z

8.09.2006



Ustawa o Zakładach opieki zdrowotnej



Umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej –

ratownictwo medyczne zawarta pomiędzy wojewodą a

dysponentem zespołów ratownictwa medycznego.



Rozporządzenia do ustawy o Państwowym

Ratownictwie Medycznym:



- szczegółowy zakres medycznych czynności

ratunkowych, które mogą być podejmowane przez

ratownika medycznego wraz z wykazem leków i sprzętu



- doskonalenie zawodowe dyspozytorów medycznych



-ramowe procedury przyjmowania wezwań przez

dyspozytora medycznego

Zadania Państwowego

Ratownictwa

Medycznego

 



Art. 1. 

W celu

realizacji zadań państwa

polegających na zapewnieniu

pomocy

każdej osobie

znajdującej się

w stanie nagłego zagrożenia

zdrowotnego

tworzy się system Państwowe

Ratownictwo Medyczne, zwany dalej "systemem".



Art. 3 p 8 definiuje:



Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego

- stan

polegający na nagłym lub przewidywanym w

krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania

zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może

być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub

uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający

podjęcia natychmiastowych medycznych czynności

ratunkowych i leczenia

Struktury systemu

państwowego

ratownictwa medycznego



Centrum Powiadamiania Ratunkowego



Lekarz koordynator



Dyspozytor medyczny



Zespoły wyjazdowe ratownictwa medycznego

- podstawowe
- specjalistyczne

Podmioty współpracujące

Ludzie systemu PRM



Koordynator medyczny



Dyspozytor medyczny



Lekarz systemu



Pielęgniarka systemu



Ratownik medyczny



Ratownik



Podmioty współpracujące z systemem

LEKARZ SYSTEMU

 
W myśl obowiązujących przepisów
 
Art. 3 ust. 3
Lekarz systemu - lekarz posiadający tytuł specjalisty lub

specjalizujący się w dziedzinie medycyny ratunkowej, z

zastrzeżeniem art. 57;

 
Art. 57. Do dnia 31 grudnia 2020 r.

lekarzem systemu może

być lekarz posiadający specjalizację lub tytuł specjalisty

w dziedzinie:

anestezjologii i intensywnej terapii,
chorób wewnętrznych,
chirurgii ogólnej,
chirurgii dziecięcej,
ortopedii i traumatologii narządu ruchu,
ortopedii i traumatologii
pediatrii

PIELĘGNIARKA SYSTEMU



Art. 3 ust 6

pielęgniarka

posiadająca tytuł specjalisty

lub specjalizująca się w dziedzinie
pielęgniarstwa ratunkowego,
anestezjologii i intensywnej opieki,
chirurgii, kardiologii, pediatri

i, a także

pielęgniarkę

posiadająca ukończony kurs

kwalifikacyjny

w dziedzinie pielęgniarstwa

ratunkowego, anestezjologii i intensywnej
opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii

oraz

posiadająca, co najmniej 3-letni staż pracy
w oddziałach tych specjalności, oddziałach
pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub
pogotowiu ratunkowym

RATOWNIK MEDYCZNY

Art. 11. 1. Wykonywanie zawodu ratownika

medycznego polega na:
1) zabezpieczeniu osób znajdujących się w miejscu

zdarzenia oraz podejmowaniu działań

zapobiegających zwiększeniu liczby ofiar i

degradacji środowiska;
2) dokonywaniu oceny stanu zdrowia osób w

stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i

podejmowaniu medycznych czynności ratunkowych;
3) transportowaniu osób w stanie nagłego

zagrożenia zdrowotnego;
4) komunikowaniu się z osobą w stanie nagłego

zagrożenia zdrowotnego i udzielaniu jej wsparcia

psychicznego w sytuacji powodującej stan nagłego

zagrożenia zdrowotnego;
5) organizowaniu i prowadzeniu zajęć z zakresu

pierwszej pomocy

DYSPOZYTOR MEDYCZNY

Art. 26. 1. Dysponent jednostki zatrudnia dyspozytora

medycznego albo zawiera z nim umowę cywilnoprawną

2. Dyspozytorem medycznym może być osoba, która:

1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2)

posiada wykształcenie wymagane dla lekarza

systemu, pielęgniarki systemu lub ratownika
medycznego;
3) przez okres, co najmniej 5 lat była zatrudniona
przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w
pogotowiu ratunkowym, szpitalnym oddziale
ratunkowym, oddziale anestezjologii i intensywnej
terapii lub w izbie przyjęć szpitala.

3. Dyspozytor medyczny ma prawo i obowiązek

doskonalenia zawodowego w różnych formach
kształcenia

DYSPOZYTOR MEDYCZNY



Art. 27. 1. Do zadań dyspozytorów medycznych należy w szczególności:



1)

przyjmowanie powiadomień o zdarzeniach, ustalanie

priorytetów i niezwłoczne dysponowanie zespołów ratownictwa

medycznego na miejsce zdarzenia, zgodnie z przepisami wydanymi na

podstawie ust. 5;



2)

przekazywanie niezbędnych informacji osobom

udzielającym pierwszej pomocy;



3)

przekazywanie osobie kierującej akcją prowadzenia

medycznych czynności ratunkowych, zwanej dalej "kierującym",

niezbędnych informacji ułatwiających prowadzenie medycznych

czynności ratunkowych na miejscu zdarzenia;



4)

zbieranie aktualnych informacji o dostępnych na obszarze

działania dysponenta jednostki jednostkach systemu, o których mowa w

art. 32 ust. 1, i ich gotowości oraz przekazywanie tych informacji

lekarzowi koordynatorowi ratownictwa medycznego;



5)

zbieranie i archiwizowanie bieżących informacji o

zdarzeniach i prowadzonych medycznych czynnościach ratunkowych;



6)

powiadamianie o zdarzeniu szpitalnych oddziałów

ratunkowych lub, jeżeli wymaga tego sytuacja na miejscu zdarzenia,

jednostek organizacyjnych szpitali wyspecjalizowanych w zakresie

udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa

medycznego;



7)

powiadamianie o zdarzeniu jednostek współpracujących z

systemem, o których mowa w art. 15, jeżeli wymaga tego sytuacja na

miejscu zdarzenia.



 

DYSPOZYTOR MEDYCZNY



Art. 58.3. 

Osoba zatrudniona na stanowisku dyspozytora
medycznego w dniu wejścia w życie niniejszej
ustawy, niespełniająca wymagania
określonego w art. 26 ust. 2 pkt. 2 może
pełnić tę funkcję po tym dniu.

Osoba ta ma

obowiązek doskonalenia zawodowego w
trybie określonym w przepisach
wydanych na podstawie art. 26 ust. 4.

DYSPOZYTOR

MEDYCZNY



ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia

7 maja 2007 r. w sprawie ramowych procedur

przyjmowania wezwań przez dyspozytora

medycznego i dysponowania zespołami

ratownictwa medycznego (Dz. U. z dnia 23 maja

2007 r.) stanowi m.in. :



3) przeprowadzenie w sposób spokojny i

zdecydowany krótkiej rozmowy telefonicznej z

osobą dzwoniącą mającej na celu uzyskanie

informacji o:



a)

rodzaju

zdarzenia,

liczbie osób w stanie

nagłego zagrożenia zdrowotnego,



b) stanie zdrowia osoby w stanie nagłego

zagrożenia zdrowotnego,

w oparciu o wywiad

medyczny przeprowadzony zgodnie ze

standardami wynikającymi z aktualnej wiedzy

medycznej w zakresie medycyny ratunkowej,

DYSPOZYTOR MEDYCZNY

5)

w razie stwierdzenia na podstawie

wywiadu medycznego braku stanu
nagłego zagrożenia zdrowotnego,
poinformowanie osoby dzwoniącej o
odmowie zadysponowania zespołu
ratownictwa medycznego, z podaniem
przyczyn odmowy i zaleceń odnośnie do
dalszego postępowania

;

6) w razie konieczności utrzymywanie stałego
kontaktu z osobą dzwoniącą

i udzielanie jej

niezbędnych porad w zakresie sposobu
udzielania pierwszej pomocy osobie w
stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego
przed przyjazdem zespołu ratownictwa
medycznego

;

DYSPOZYTOR

MEDYCZNY



7) w razie zaistnienia problemów, których rozwiązanie

wykracza poza umiejętności i uprawnienia dyspozytora

medycznego, zwrócenie się z prośbą o pomoc do lekarza

koordynatora ratownictwa medycznego lub starszego

lekarza dyżuru wyznaczonego przez dysponenta

jednostki.



§ 2. 1. Ramowa procedura dysponowania zespołami

ratownictwa medycznego obejmuje:



1)

ustalenie priorytetu

wysłania zespołu

ratownictwa medycznego na podstawie

informacji o

liczbie i stanie zdrowia osób w stanie nagłego

zagrożenia zdrowotnego, uzyskanych zgodnie z § 1 pkt. 3

lit. b;



2)

zadysponowanie właściwym zespołem

ratownictwa medycznego, biorąc pod uwagę

jego rodzaj

i najkrótszy czas dotarcia na miejsce zdarzenia



5)

wskazanie właściwego szpitalnego oddziału

ratunkowego lub szpitala

, do którego może być

przewieziona osoba w stanie nagłego zagrożenia

zdrowotnego.

RATOWNIK, PODMIOTY

WSPÓŁPRACUJĄCE Z

SYSTEMEM



Ratownicy i podmioty współpracujące są

wpisywane do rejestru podmiotów przez
wojewodę. W rzeczywistości najczęściej są to
funkcjonariusze Państwowej lub rzadziej,
Ochotniczej Straży Pożarnej ale również WOPR
i innych organizacji ochotniczych.
Ma to szczególne znaczenie dla dysponentów
operujących w rozległym terenie lub w
sytuacjach nadzwyczajnych, w których ilość
zespołów jest niewystarczająca dla
zapewnienia pomocy osobom w stanie
nagłego zagrożenia zdrowotnego.

WYMAGANIA DLA

ZESPOŁÓW

RATOWNICTWA

MEDYCZNEGO

Określone ustawą i umową o świadczenie usług

ratownictwa medycznego kryteria, które
muszą być spełnione by świadczenie
realizowane było zgodnie z Ustawą i Umową.

Wymagania dotyczą:

-

Kwalifikacji personelu

-

Sprzętu medycznego

-

Leków i środków medycznych

-

Środków technicznych, transportu, łączności

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO

ZAPISY UMOWY O

UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ

OPIEKI ZDROWOTNEJ W

ZAKRESIE

RATOWNICTWA

MEDYCZNEGO

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO

Zawierając umowę, świadczeniodawca
zobowiązuje się do jej przestrzegania
zgodnie z zapisami. Ustawa o PRM daje
wojewodzie i uprawnionym przez niego
urzędnikom narzędzia kontrolne (art. 31
ustawy o PRM). Konsekwencją stwierdzenia
odstępstw w realizacji umowy od jej zapisów
jest jej zerwanie, odmowa zapłaty za
świadczenia wykonane niezgodnie z umową
na zasadach przepisów Kodeksu Cywilnego

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO

Przeprowadzone dotąd kontrole wykazały znaczące uchybienia

zarówno w zakresie spełniania wymogów technicznych jak i

merytorycznych. Ustalono częste przypadki łamania zapisu z

§2 p, 8 który stanowi:

 

Zespoły ratownictwa medycznego

zapewniające

gotowość dobową do udzielania świadczeń

nie mogą

realizować

w tym czasie zleceń od innych podmiotów

oraz udzielać świadczeń, wynikających z realizacji

umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w

innych rodzajach świadczeń, a

w szczególności

świadczeń szpitalnych, świadczeń nocnej i świątecznej

wyjazdowej opieki lekarskiej i pielęgniarskiej,

transportu sanitarnego w podstawowej opiece

zdrowotnej oraz pomocy doraźnej

.

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO

Jakiekolwiek inne świadczenia medyczne
udzielane przez lekarzy, pielęgniarki,
ratowników medycznych pełniących
dyżur w zespołach ratownictwa
medycznego są niedopuszczalne w
świetle ustawy i umowy. Dotyczy to SOR,
izb przyjęć, OPD, świątecznej i nocnej
pomocy lekarskiej.

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO



Nagminne jest zjawisko świadczenia usług transportu

sanitarnego przez zespoły systemu



Wykonywanie przez zespoły systemu transportów

medycznych stanowi łamanie obowiązujących przepisów

.

Artykuł 33p 2 ustawy jednoznacznie stanowi:

 



W razie konieczności

szpital

, w którym znajduje się

szpitalny oddział ratunkowy, lub jednostka organizacyjna

szpitala wyspecjalizowana w zakresie udzielania

świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa

medycznego

zapewnia niezwłoczny transport

sanitarny osoby w stanie nagłego zagrożenia

zdrowotnego do najbliższego zakładu opieki

zdrowotnej udzielającego świadczeń w

odpowiednim zakresie.

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO



W świetle tego zapisu, powszechnie spotykane

realizowanie transportów międzyszpitalnych przez

jednostki systemu jest sprzeczne z przepisami prawa.

Szpital (również ten zarządzany przez ZOZ świadczący

usługi ratownictwa medycznego) zobowiązany jest

zapewnić adekwatny do stanu pacjenta pozasystemowy

transport, we własnym zakresie lub w ramach umowy z

podwykonawcą niebędącym elementem systemu PRM.



Analogicznie użycie zespołu do zabezpieczenia imprez

masowych, niezależnie o tego, kto jest ich

organizatorem jest sprzeczne z obowiązującym prawem

i stanowi istotne naruszenie przepisów ustawy i

warunków umowy.

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO



Zaleca się wiec rewizję i wypowiedzenie umów

na świadczenie transportu sanitarnego wobec
zakładów opieki zdrowotnej przy użyciu
ambulansów i zespołów zakontraktowanych do
świadczenia usług ratownictwa medycznego.
Zakłady opieki zdrowotnej, wobec których
usługi takie były dotąd świadczone powinny
zostać uprzedzone o wypowiedzeniu
niezgodnej z obowiązującym prawem umowy w
możliwie najkrótszym czasie.

STAN FAKTYCZNY A

PRAWO



Sytuacja ta nie dotyczy wezwania do zakładu

podstawowej opieki zdrowotnej,

w przypadku

potwierdzonego lub wysoce

uprawdopodobnionego nagłego zagrożenia

zdrowotnego w myśl art. 3 p. 8 ustawy.



Decyzja wezwania zespołu ratownictwa medycznego,

jest oczywistym następstwem rozpoznania przez

lekarza POZ stanu nagłego zagrożenia zdrowia.

Pozostawienie w oczekiwaniu na zespół pacjenta bez

bezpośredniego nadzoru lekarskiego jest

zaprzeczeniem takiego rozpoznania, a realizowany

wówczas transport jest usługą zakontraktowaną i

finansowaną przez NFZ na rzecz POZ i w związku z

tym kosztami tego transportu POZ powinien zostać

obciążony przez wykonującego transport.

DYSPONOWANIE

ZESPOŁÓW

PODSTAWOWYCH

I SPECJALISTYCZNYCH

ZESPÓŁ PODSTAWOWY

Zespół podstawowy jest w myśl przepisów
prawa, dostępnych środków medycznych,
wyposażenia w sprzęt i potwierdzonych przez
zdobycie zawodu ratownika medycznego
umiejętności, przygotowany do wykonywania
czynności ratunkowych w znakomitej
większości sytuacji.

ZESPÓŁ PODSTAWOWY

Odpowiedź na pytanie, do czego dysponować zespół

podstawowy, jest oczywista:

WSZELKIE WEZWANIA WŁAŚCIWE DLA

RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SĄ

WEZWANIAMI WŁAŚCIWYMI DLA

DYSPONOWANIA ZESPOŁU PODSTAWOWEGO

W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI

.

Mający możliwość korzystania z wsparcia formalnego i

merytorycznego ze strony koordynatora medycznego

zespół podstawowy jest właściwym wykonawcą zlecenia.

ZESPÓŁ

SPECJALISTYCZNY

Biorąc jednak pod uwagę specyfikę niektórych

rodzajów zgłoszeń, zaleca się by

zespół

specjalistyczny

dysponowany był

do zdarzeń

nagłych z udziałem dzieci

,

patologii

związanych

z okresem

porodu i połogu

. Szczególną sytuacją

dla dysponowania w pierwszym rzędzie zespołu

specjalistycznego jest

wypadek masowy lub

katastrofa

gdzie na miejscu zdarzenia konieczna

jest obecność lekarza koordynatora medycznego

oraz zdarzenie z udziałem

pacjentów z

zaburzeniami psychicznymi

(w myśl przepisów

odrębnych decyzję o ewentualnej hospitalizacji

podejmuje wyłącznie lekarz po osobistym zbadaniu).

ZESPÓŁ PODSTAWOWY

Nie ma uzasadnienia dla dysponowania zespołu

specjalistycznego np. na wezwanie służb

porządkowych, Policji, Straży Miejskiej do osób z

zachowanymi funkcjami życiowymi. Oczekiwanie

przez te służby wydania zaświadczenia lekarskiego

o możliwości przebywania w izbie wytrzeźwień jest

nieuprawnione

. O możliwości pobytu w izbie

wytrzeźwień decyduje lekarz dyżurny izby

wytrzeźwień, a nie lekarz zespołu ratownictwa

.

Ratownik medyczny uprawniony do rozpoznania

stanu zagrożenia życia może zdecydować o

konieczności transportu do szpitala lub pozostawić

pacjenta do dyspozycji służb porządkowych.

UWAGA

MEDYCYNA RATUNKOWA

NIE ZNA PROCEDURY

RATUJĄCEJ ŻYCIE LUB DĄŻĄCEJ DO

STABILIZACJI FUNKCJI ŻYCIOWYCH

WYMAGAJĄCEJ WYPISANIA

RECEPTY NA LEKI

.

POSTĘPOWANIE
RATOWNIKA

 

Wobec braku odgórnych i jednolitych
rozporządzeń regulujących tę kwestię w skali
kraju, opracowana zostanie

procedura

postępowania ratowniczego

. Wykorzystuje

ona wszelkie dostępne ratownikowi
medycznemu środki służące do rozpoznania lub
wykluczenia nagłego zagrożenia zdrowotnego i
podjęcia decyzji o wdrożeniu odpowiedniej
procedury.

Jest zgodna z obowiązującymi w

medycynie ratunkowej standardami.