Postępowanie w ustalaniu

okoliczności i przyczyn

wypadków przy pracy

Postępowanie w ustalaniu

okoliczności i przyczyn wypadków

przy pracy

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW

z dnia 1 lipca 2009 r.

w sprawie ustalania okoliczności i

przyczyn wypadków przy pracy

(Dz. U. Nr 105 poz. 870)

METODYKA POSTĘPOWANIA POWYPADKOWEGO

POSZKODOWANY

WSPÓŁPRACOWNI

K

PRACODAWCA

• niezwłocznie

powiadomić

przełożonego o

zaistniałym wypadku,

• udzielić pomocy

poszkodowanemu,

• zapewnić udzielić pomocy

poszkodowanemu; wstrzymać

pracę maszyny,

• złożyć wyjaśnienia

przed zespołem

powypadkowym,

• ostrzec inne osoby o

zaistniałym wypadku,

• powiadomić prokuratora i

PIP o śmiertelnym, ciężkim i

zbiorowym wypadku,

• podać świadków

zdarzenia,

• powiadomić

przełożonego o

zaistniałym wypadku,

• wyznaczyć zespół

powypadkowy i udostępnić

wszystkie potrzebne

informacje oraz pokryć koszty

postępowania.

• dostarczyć

zaświadczenie o stanie

zdrowia i udostępnić

dokumentację

medyczna leczenia,

• podać informacje

zespołowi

powypadkowemu jako

świadek.

• zatwierdzić przedstawiony

protokół powypadkowy.

• wystąpić do

pracodawcy z

wnioskiem o

jednorazowe

odszkodowanie,

• wysłać kartę statystyczną do

WUS,

• stanąć przed

lekarzem orzecznikiem

ZUS,

• na wniosek pracownika

skierować go do ZUS.

• wypłacić odszkodowanie za

utracone przedmioty osobiste.

Obowiązki osób kierujących

pracownikami

Jeżeli wypadek spowodowany był czynnikiem nie uwzględnionym
przy ocenie ryzyka zawodowego, należy uzupełnić ocenę o ten
czynnik (zagrożenie) i poinformować pracowników.

Organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniające

zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami

zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska

pracy.

Organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp

Poinformowanie przełożonego o

wypadku

Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to
pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego
przełożonego.

(

§ 2 – rozp. wyp.)

Każdy pracownik ma obowiązek:
- niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie
pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec
współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie
zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie.

(

art. 211 pkt 6 – kodeksu

pracy)

Zawiadomienie o wypadku

przez pracodawcę

Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić:

- właściwego inspektora pracy

- i prokuratora

o:

- śmiertelnym,

- ciężkim

- lub zbiorowym wypadku przy pracy

oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki,
mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek
przy pracy.

Fax pod nr w OI PIP. Kopia do dokumentacji powypadkowej.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Zabezpieczenie miejsca wypadku

Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca
ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób
wykluczający:

1) dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

2) uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych
urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały
wstrzymane,

3) dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń
technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów,
które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego
okoliczności.

Wypadek przy maszynie

Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń
technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku
wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym
inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca
wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba,
szkicu lub fotografii miejsca wypadku.

Zgodę w sytuacji zaistnienia wypadku śmiertelnego,
ciężkiego lub zbiorowego wyraża pracodawca po
uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i
prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w
zakładzie górniczym – także po uzgodnieniu z właściwym
organem państwowego nadzoru górniczego.

Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania
zgody jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność
ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu
niebezpieczeństwu.

OBOWIĄZKI ZESPOŁU WYPADKOWEGO

2.

Jeżeli to jest konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię
miejsca wypadku

Szkic (opis) miejsca wypadku

Wypadek kolizja drogowa pojazdów samochodowych w m. Olecko, w wyniku której, Pani
Bożena Brzozowska-Łaźny uległa wypadkowi przy pracy.

rodzaj zdarzenia

.........................................................................................................................07.11.2001 r. ....

data

Krótki opis szkicu (co przedstawia)

Na szkicu przedstawiono widok pojazdów w momencie zderzenia. Pojazd

CT 10923

sprawcy kolizji,

poruszający się ulicą podporządkowaną z oznaczeniem nakazu zatrzymania znakiem STOP, nie zatrzymał się
przed wjazdem na skrzyżowanie. W pojazd

CT 10923

, którego wcześniej poszkodowana nie mogła widzieć,

uderzył pojazd poszkodowanej WFG 437L
Ze stojącego przy skrzyżowaniu ulic radiowozu Policji, policjanci obserwowali moment zderzenia.

Kierunek poruszania się pojazdu poszkodowanej

Kierunek poruszania się pojazdu sprawcy kolizji

Do EŁKU

1

Sporządził: inż. Waldemar KRUPA
Data sporządzenia szkicu: 16.11.2001 r.

Szpital

1

2

W

FG

4

37

L

CT 10923

STOP

Droga Olsztyn -

Giżycko

Radiowóz

Policji

ul. 11 listopada

1

2

ul

. W

oj

sk

a

Po

ls

ki

eg

o

Zespół powypadkowy

Wypadki przy pracy i zrównane z

wypadkami przy pracy

pracownik służby bhp *

społeczny inspektor pracy **

* U pracodawcy, który nie ma obowiązku tworzenia służby bhp zespołowi

przewodniczy – pracodawca, pracownik któremu pracodawca powierzył

wykonywania zadań służby bhp, specjalista spoza zakładu pracy.

** Jeżeli u pracodawcy nie działa SIP w skład zespołu wchodzi:
- przedstawiciel pracowników posiadający aktualne szkolenie z bhp.

Przy małej liczbie pracowników w zakładzie, w skład zespołu wchodzi:
- pracodawca i specjalista spoza zakładu pracy.

Okoliczności i przyczyny wypadku

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół
powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:

1) dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego
maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń
ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne
okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

2) jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać
fotografię miejsca wypadku,

3) wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego
zdrowia na to pozwala,

4) zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków
wypadku,

5) zasięgnąć opinii lekarza a w razie potrzeby innych
specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków
wypadku,

6) zebrać inne dowody dotyczące wypadku,

Wyjaśnienia poszkodowanego i informacje

zbierane od świadków wypadku

- możliwie najszybciej – uczestniczą obydwaj członkowie zespołu

Świadek

- pracownik

- inna osoba nie zatrudniona,

lub

Zasada prowadzenia rozmowy:

- pytania powinny dotyczyć wszystkich czynności jakie

poszkodowany i świadek wykonywali od czasu rozpoczęcia pracy

do momentu zdarzenia,
- pytania powinny być bardzo szczegółowe,
- pytania powinny pomóc ustalić czas utrzymywania

nieprawidłowości, które przyczyniły się do powstania wypadku,
- poszkodowany i świadek powinni wskazać dowody na poparcie

swoich stwierdzeń, jeżeli tego nie zrobią, to zespół powinien

zdobyć dowody sam.

- spokojna i rzeczowa atmosfera,

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku

na podstawie innych dowodów

- zasięgnąć opinii lekarza oraz w razie potrzeby innych specjalistów,
- zebrać inne dowody w sprawie wypadku.

Należy przeanalizować inne dokumenty:
- instrukcje obsługi maszyn i urządzeń,
- instrukcje bhp dla procesów pracy (technologicznych),
- dokumentację techniczną urządzenia, przy którym nastąpiło

zdarzenie,
- opinie ekspertów w sprawie maszyn i urządzeń,
- dokumentacja szkoleń w dziedzinie bhp,
- ocena ryzyka zawodowego,
Ponadto zapoznać się z:
- zaświadczeniem z izby przyjęć,
- opinią i zaświadczeniem lekarskim,
- dokumentacją leczenia szpitalnego,
- informacją uzyskaną od Policji,
- innymi informacjami (urzędów, instytucji).
Dokumenty należy włączyć do dokumentacji wypadku.

Co uwzględniamy w opisie okoliczności

wypadku

(pkt 4)

Należy uwzględnić w formie oznajmującej:

- jakie czynności wykonywał poszkodowany i czy należało one do jego
obowiązków,

- jakie maszyny (urządzenia) obsługiwał, przy jakich substancjach lub czynnikach
pracował,

- stan techniczny maszyn (urządzeń) i ich wpływ na zaistnienie wypadku,

- obowiązek używania środków ochrony indywidualnej oraz innych zabezpieczeń,

- czy zabezpieczenia były właściwie dobrane,

- czy przestrzegane były przepisy i zasady bhp,

- czy poszkodowany posiadał odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy,

- czy poszkodowany odbył wymagane prawem szkolenia oraz czy był zapoznany
z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą,

- czy poszkodowany poddał się badaniom lekarskim i czy są one aktualne,

- czy poszkodowany został zapoznany z instrukcjami bhp oraz instrukcjami
obsługi maszyn i urządzeń,

- czy był właściwy nadzór nad procesem pracy na danym stanowisku.

Opis kończy się na czynnościach związanych z udzieleniem pomocy lekarskiej
(szpitalnej).

METODA ANALIZY PRZYCZYN TECHNICZNYCH,

ORGANIZACYJNYCH I LUDZKICH (TOL)

W metodzie prowadzimy analizę następujących przyczyn wypadku przy
pracy:

• technicznych – T – związanych z czynnikami materialnymi,
• organizacyjnych – O – związanych z organizacja pracy lub organizacją
stanowiska pracy,

• ludzkich – L – związanych z pracownikiem (w tym jego nieprawidłowym
zachowaniem

)

.

W metodzie tej znajdujemy w każdej z tych funkcji nieprawidłowości,
które miały wpływ na zaistnienie zdarzenia.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Model badania wypadków

metody TOL

Wypadek

przy pracy

T

O

L

T1

T2

T3

O1

O2

L1

L2

L3

Przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące

uraz

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

1. W zakresie zgodności z przepisami:

•

Co robicie niezgodnie z prawem, co robicie niezgodnie z przepisami
wewnętrznymi;

•

Czy macie przepisy wewnętrzne regulujące bezpieczne
wykonywanie poszczególnych prac?

•

Czy Wasze przepisy wewnętrzne są zgodne z przepisami ogólnymi?

•

Czy przepisy te są dostosowane do warunków w zakładzie pracy?

•

Czy prowadzone są szkolenia bhp?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

2. W zakresie znajomości przepisów:

•

Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają ogólne przepisy bhp?

•

Czy pracownicy nadzoru i robotnicy znają szczegółowe przepisy bhp?

•

Czy pracownicy postępują zgodnie z przepisami?

•

Czy nadzór egzekwuje przestrzeganie przepisów?

•

Czy sposób wykonywania poszczególnych prac jest kontrolowany i
przez kogo?

•

Czy wnioski z takich kontroli są realizowane?

•

Czy w zakładzie dostępne są i stosowane środki ochrony zbiorowej i
indywidualnej?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

•

Czy pracodawca informuje pracowników o sposobach posługiwania
się tymi środkami?

•

Czy są działające i znane wszystkim pracownikom systemy
ostrzegania i sygnalizacji lub urządzenia i czy są one sprawne?

•

Czy są przeprowadzane wymagane przeglądy maszyn, urządzeń i
narzędzi?

•

Czy sporządzana jest dokumentacja takich przeglądów?

•

Czy przeglądy i remonty wykonują pracownicy o odpowiednich
kwalifikacjach?

•

Czy stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i materiały posiadają
odpowiednie certyfikaty lub deklaracje zgodności?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

3. W zakresie oceny ryzyka zawodowego:

•

Czy dokonano w zakładzie oceny ryzyka zawodowego?

•

Czy zidentyfikowano wszystkie zagrożenia?

•

Czy przy ocenie ryzyka uwzględniono stosowanie zabezpieczeń?

•

Czy pracowników zapoznano z oceną ryzyka zawodowego?

•

Czy w przeszłości miał miejsce podobny wypadek i jakie wnioski z
niego wyciągnięto?

•

Czy zrealizowano te wnioski?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca

określenie przyczyn wypadków

4. W zakresie zdarzeń potencjalnie wypadkowych:

•

Czy zgłasza się i rejestruje zdarzenia potencjalnie wypadkowe?

•

Czy wyciąga się wnioski z takich zdarzeń?

•

Czy wnioski ze zdarzeń potencjalnie wypadkowe są realizowane?

•

Czy pracownicy mogą zgłaszać zagrożenia?

•

Czy na zgłoszone przez pracowników zagrożenia ktoś reaguje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

•

Zadanie do wykonania – kto i komu zlecił?

•

Wymagane kwalifikacje pracownika.

•

Wymagania zdrowotne pracownika.

•

Wymagania w zakresie szkolenia i szkolenia bhp pracownika.

•

Godziny przepracowane przez pracownika przed wypadkiem.

•

Organizacja pracy (zespół wykonujący pracę, osoby nadzorujące,

stosowane sygnały).

•

Wymagana kolejność czynności.

•

Stosowane maszyny, urządzenia, narzędzia i materiały.

•

Stosowane środki ochrony zbiorowej.

•

Stosowane środki ochrony indywidualnej.

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

5. W zakresie opisu wypadku:

• Czynności przed wypadkiem – kto i co robił?
• Kontrola stanowiska przez nadzór.
• Problemy zgłoszone przez wykonujących zadanie.
• Czynność, w czasie której nastąpił wypadek.
• Komu i co się stało (wstępna opinia lekarska).
• Czynności po wypadku.
• Kto zgłosił wypadek?
• Kto zabezpieczył miejsce wypadku?
• Kto bezpośrednio przyczynił się do wypadku?
• Kto był pośrednio winny zaistnienia wypadku?
• Kto i w jakim stopniu zaniedbał swoje obowiązki?
• Czy obowiązki pracownika są odpowiednie do jego

kwalifikacji?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

6. W zakresie akcji ratowniczej:

•

Kto udzielał pomocy przedlekarskiej?

•

Czy pomoc udzielana była prawidłowo?

•

Czy udzielający pierwszej pomocy był przeszkolony do jej udzielania?

•

Czy były dostępne niezbędne środki medyczne?

•

Czy udzielona została pomoc lekarska?

•

Czy o wypadku zawiadomione były niezbędne osoby i instytucje?

Lista zagadnień i pytań ułatwiająca określenie

przyczyn wypadków

7. W zakresie wniosków szczegółowych:

•

Nieprzestrzeganie ogólnych przepisów bhp.

•

Nieprzestrzeganie wewnętrznych przepisów bhp.

•

Nieprzestrzeganie instrukcji stanowiskowych lub ich brak.

•

Organizacja pracy.

•

Zaniedbania kontrolne.

•

Osoby, które winne są zaistnienia wypadku.

•

Osoby, które przyczyniły się do wypadku.

•

Co należy w zakładzie zmienić i kto oraz kiedy ma to zrobić.

•

Osoby ukarane.

•

Kogo zapoznać z przyczynami i wnioskami dotyczącymi tego

wypadku.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

W polskim modelu badań zakłada się, że do urazu doprowadziła jedna
przyczyna bezpośrednia (wydarzenie powodujące uraz), mająca szereg
przyczyn pośrednich.

Przyczyny

wypadku

(pośrednie)

Wydarzenie powodujące wypadek

(przyczyna bezpośrednia)

URAZ

Przykład

Pracownik stolarni uległ wypadkowi przy pracy podczas ręcznego
podsuwania ciętego materiału do tarczy pilarki tarczowej do drewna.

Wskutek gwałtownego odrzutu materiału ręka pracownika zetknęła się z
zębami wirującej piły.

W dochodzeniu ustalono:

- osłonę górną tarczy pracownik ustawił za wysoko (nie zabezpieczała rąk przed
ewentualnymi urazami),

Jeśli osłona górnej części piły regulowana jest ręcznie – należy ustawić ją na wysokości do 10 mm nad płaszczyzną przerzynanego

materiału

.

- stan ten trwał od pewnego czasu a kierownik stolarni, mimo że wielokrotnie
obserwował i kontrolował pracę poszkodowanego nie zwrócił uwagi pracownikowi
i nie wyegzekwował prawidłowego ustawienia osłony.

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Schematyczne przedstawienie analizy przyczyn wypadku urazu ręki podczas
pracy na pilarce.

Nie egzekwowanie

przez nadzór

prawidłowego

ustawienia górnej

osłony piły tarczowej

do drewna (przyczyna

pośrednia

organizacyjna)

Dotknięcie przez

pracownika do

wirującej, nie

zabezpieczonej piły

(przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące uraz)

Uraz ręki

Wykonywanie pracy

przez pracownika przy

wysoko ustawionej

osłonie piły (przyczyna

pośrednia - ludzka)

Jak określamy przyczyny wypadku

(pkt 4)

Pracownica restauracji idąc po mokrej podłodze w kuchni, wyłożonej płytkami
ceramicznymi, poślizgnęła się i upadła doznając stłuczenia lewej ręki.

Tolerowanie przez

nadzór nieosuszenia

podłogi i dopuszczenie

do przemieszczania się

po niej pracowników

(przyczyna pośrednia

organizacyjna)

Poślizgnięcie i

upadek pracownika

(przyczyna

bezpośrednia –

wydarzenie

powodujące uraz)

Uraz ręki

Niezachowanie przez
pracownika należytej

ostrożności przy

poruszaniu się po

śliskiej nawierzchni

(przyczyna pośrednia -

ludzka)

Niewytarcie mokrej

podłogi (przyczyna

pośrednia -

organizacyjna)

Co uwzględniamy w opisie pkt 5 protokołu

(przyczyny)

Należy zawrzeć 4 informacje:

- określenie przyczyn wypadku, (określić przyczynę bezpośrednią i
wszystkie pośrednie),

- naruszenie przez pracodawcę przepisów prawa pracy i
bezpieczeństwa i higieny pracy, (należy precyzyjnie nazwać
poszczególne zasady oraz to czy są one wdrożone poprzez
uregulowania wewnętrzne pracodawcy),

- stwierdzenie, że wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione
naruszenie przez poszkodowanego przepisów dotyczących ochrony
życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślenie lub wskutek
rażącego niedbalstwa. (podać dowody),

- punkt dotyczy stwierdzenia, że pracownik będąc w stanie
nietrzeźwości w znacznym stopniu przyczynił się do powstania
wypadku. (podać dowody)

Nieprzestrzeganie przez pracodawcę

przepisów prawa pracy i innych przepisów

Pracownik nie był przeszkolony w zakresie szkolenia wstępnego w
dziedzinie bhp:

„Pracodawca nie zapewnił szkolenia w dziedzinie bhp – pracownik

został dopuszczony do pracy bez odbycia instruktażu

stanowiskowego.

Złamany został przepis art. 237

3

§ 2 Kodeksu pracy i §§ 10 i 11

rozporządzenia MGiP z 27.7.2004 w sprawie szkolenia w dziedzinie

bhp (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zm.). Dowodem na to jest brak w

aktach osobowych pracownika zapisu w karcie szkolenia

wstępnego dotyczącego instruktażu stanowiskowego, co jest

wymagane na mocy § 12 ww. rozporządzenia”.

Nieprzestrzeganie przez pracodawcę

przepisów prawa pracy i innych przepisów

„ Pracodawca nie wyposażył pracownika w hełm ochronny, czyli

nie zapewnił ochrony głowy, mimo że na stanowisku występowało

zagrożenie spadającymi przedmiotami. Złamany został przepis art.

237

6

Kodeksu pracy i § 8 załącznika do rozporządzenia MPiPS z

26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (t.j. Dz. U. z 2003

r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.). Dowodem na niedostarczenie

pracownikowi wymaganych środków ochrony indywidualnej jest

brak zapisu o wydaniu hełmu ochronnego w indywidualnej karcie

przydziału środków ochrony indywidualnej pracownika”.

Nieprzestrzeganie przez pracodawcę

przepisów prawa pracy i innych przepisów

Wina pracownika.

Pracując na dachu pracownik odpiął na chwilę linkę zabezpieczającą, bo
mu przeszkadzała:

Pracownik złamał przepis art. 211 pkt 4 kodeksu pracy (pracownik
jest obowiązany używać przydzielonych środków ochrony
indywidualnej zgodnie z przeznaczeniem) w związku z § 106 ust 2
rozporządzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bhp (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.). .

Dowodami na to mogą być:

- informacje złożone przez świadka zdarzenia,

- wypięta linka,

- dokumenty wskazujące na wywiązywanie się pracodwacy ze
swoich obowiązków.

Co uwzględniamy w opisie pkt 6, 7 i 8

protokołu

Pkt 6

(skutki wypadku, uraz)

.

Należy je opisać w miarę dokładnie korzystając z dokumentacji
medycznej dostarczonej przez poszkodowanego lub pozyskanej ze
szpitala.
Pkt 7.

Dotyczy stwierdzenia, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy. „JEST” lub „NIE JEST”.
Należy stwierdzić czy jest wypadkiem przy pracy (zrównanym) w
rozumieniu art. 3 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej.

Pkt 7.

Dotyczy stwierdzenia, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy. „JEST” lub „NIE JEST”.
Należy stwierdzić czy jest wypadkiem przy pracy (zrównanym) w
rozumieniu art. 3 ust. 1 i 2 ustawy wypadkowej.

Pkt 8.

Należy pozostawić nie skreślony rodzaj wypadku. Pozostałe rodzaje
wypadków, nie odnoszące się do opisywanego zdarzenia należy skreślić

Środki profilaktyczne i wnioski

8)

określić

środki profilaktyczne oraz

wnioski,

w

szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na
stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Istotnym elementem jest realizacja wydanych zaleceń. Do
dokumentacji powypadkowej powinny być dołączone wszelkie
materiały (informacje) świadczące o ich realizacji.

Przykłady działań zapobiegawczych

•

Wprowadzenie adekwatnych do rodzaju zagrożeń zabezpieczeń

technicznych.

•

Wprowadzenie lub poprawienie zabezpieczeń proceduralnych.

•

Poprawienie organizacji prac lub stosowanej technologii.

•

Wprowadzenie lub poprawienie istniejących już systemów

ostrzegania.

•

Zweryfikowanie oceny ryzyka zawodowego dla stanowiska pracy, na

którym zdarzył się wypadek.

•

Poprawienie poziomu i szczegółowości szkolenia w dziedzinie bhp.

•

Poprawienie organizacji pracy

Okoliczności i przyczyny

wypadku

Jeżeli wypadek:

• miał rozmiary katastrofy

•albo spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa
publicznego,

zespół powypadkowy wykorzystuje ustalenia zespołu
specjalistów, powołanego przez właściwego ministra,
wojewodę lub organ sprawujący nadzór określony w art.
237

14

Kodeksu pracy, do ustalenia przyczyn wypadku

oraz

wyjaśnienia

problemów

technicznych

i

technologicznych.

Wypadek na terenie innego zakładu pracy.

Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, który miał
miejsce na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół
powypadkowy

powołany

przez

pracodawcę

poszkodowanego,

w

obecności

przedstawiciela

pracodawcy, na którego terenie miał miejsce wypadek

.

Wypadek na terenie innego zakładu pracy

Pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, w którym
została poszkodowana osoba nie będąca jego pracownikiem, jest
obowiązany w szczególności:

1) zapewnić udzielenie pomocy poszkodowanemu,

2) zabezpieczyć miejsce wypadku,

3) zawiadomić

niezwłocznie

o

wypadku

pracodawcę

poszkodowanego,

4) udostępnić miejsce wypadku i niezbędne materiały oraz
udzielić

informacji

i

wszechstronnej

pomocy

zespołowi

powypadkowemu

ustalającemu

okoliczności

i

przyczyny

wypadku.

Na wniosek pracodawcy poszkodowanego pracownika

pracodawca, na którego terenie miał miejsce wypadek, może
ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, a następnie
dokumentację powypadkową przekazać pracodawcy
poszkodowanego pracownika. Pracodawca ten zatwierdza
protokół powypadkowy.

Protokół powypadkowy

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy
sporządza – nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania
zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn
wypadku.

(protokół wypadkowy).

Jeżeli nie można dotrzymać 14 dniowego terminu, zespół musi podać
uzasadnienie.

Protokół sporządza się w niezbędnej ilości egzemplarzy

(co najmniej 3).

Po sporządzeniu protokołów wraz z załącznikami, zespół przekazuje
dokumenty pracodawcy.

Zdanie odrębne

Członek zespołu powypadkowego ma prawo złożyć do protokołu
powypadkowego zdanie odrębne, które powinien uzasadnić.

W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu
powypadkowego, o treści protokołu powypadkowego decyduje
pracodawca.

Zapoznanie poszkodowanego z treścią

protokołu

1. Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać
poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed
jego zatwierdzeniem.

2. Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do
ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół
powypadkowy jest obowiązany pouczyć poszkodowanego.

3. Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz
sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.

4. Zespół powypadkowy zapoznaje z treścią protokołu
powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika, oraz
poucza ich o prawie do zgłaszania uwag i zastrzeżeń do
ustaleń zawartych w protokole powypadkowym.

Treść protokołu i załączniki

1. Stwierdzenie w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest
wypadkiem przy pracy albo że zachodzą okoliczności, które mogą
mieć wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu
wypadku, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania
dowodów stanowiących podstawę takiego stwierdzenia.

2. Do protokołu powypadkowego dołącza się:

- zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków
wypadku a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania
okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności:

- pisemną opinię lekarza lub innych specjalistów,

- szkice lub fotografie miejsca wypadku,

- a także odrębne zdanie złożone przez członka zespołu powypadkowego
oraz

- uwagi i zastrzeżenia, o których mowa w § 10 ust. 2 i 4

Wymienione wyżej dokumenty stanowią integralną część protokołu .

Zatwierdzenie protokołu przez

pracodawcę

1. Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca nie później
niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.

2. Pracodawca zwraca nie zatwierdzony protokół powypadkowy,
w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy,
jeżeli do treści protokołu zostały zgłoszone zastrzeżenia przez
poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek
wypadku pracownika albo protokół ten nie odpowiada warunkom
określonym w rozporządzeniu.

3. Zespół powypadkowy, po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień,
sporządza, nie później niż w ciągu 5 dni, nowy protokół
powypadkowy, do którego dołącza protokół nie zatwierdzony
przez pracodawcę.

Doręczenie protokołu

1. Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie
doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku
śmiertelnego – członkom rodziny zmarłego pracownika.

2. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych,
ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie doręcza
właściwemu inspektorowi pracy.

3. Wykaz załączników wpisać do pkt. 16 protokołu.

4. Pod słowem POUCZENIE wpisać adres Sądu Pracy.

Ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn wypadków.

Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i
zbiorowych, zawierający ustalenia naruszające uprawnienia
pracownika albo nieprawidłowe wnioski profilaktyczne, może być
zwrócony pracodawcy przez właściwego inspektora pracy, z
uzasadnionym wnioskiem o ponowne ustalenie okoliczności i przyczyn
wypadku. (5 dni).

Dokumentacja powypadkowa

archiwizacja

Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją

powypadkową pracodawca przechowuje przez 10 lat.
Rejestr wypadków

Pracodawca prowadzi rejestr wypadków na podstawie wszystkich

protokołów powypadkowych. Rejestr zawiera:
• imię i nazwisko poszkodowanego,
• miejsce i datę wypadku,
• informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,
• datę sporządzenia protokołu powypadkowego,
• stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
• datę przekazania wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy,
• liczbę dni niezdolności do pracy,
• inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których

zamieszczenie w rejestrze jest celowe, w tym wnioski i zalecenia

profilaktyczne zespołu powypadkowego

Wystąpienie do ZUS

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r.

w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym

uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego

uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego

odszkodowania (Dz. U. Nr 234, poz. 1974)

Z wnioskiem występuje pracownik.

Pracodawca (płatnik składek), po otrzymaniu wniosku kompletuje
dokumentację, w skład której wchodzą:

- protokół wypadkowy lub karta wypadku (w raz z załącznikami),
- prawomocny wyrok Sądu Pracy (o ile był wydawany),
- zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod opieka
którego znajduje się ubezpieczony (ZUS N- 9),

- w przypadku zgonu osoby, która uległa wypadkowi przy pracy –
odpis aktu zgonu.

Odmowa prowadzenia postępowania

powypadkowego

Czy można odmówić przeprowadzenia postępowania?

W praktyce codziennej „na pierwszy rzut oka” wydaje się, że zdarzenie
nie jest wypadkiem.

Ocena taka może wynikać z:

- braku cech wypadku przy pracy w zgłoszonym zdarzeniu w odczuciu
pracodawcy,

- upływu czasu, tj, zgłoszenia zdarzenia po dłuższym okresie czasu od
daty zdarzenia.

Odmowa uznania wypadku powinna odbyć się wyłącznie w trybie
przewidzianym obowiązującymi przepisami dla badania wypadków
czyli poprzez sporządzenie protokołu.

Żądania pracownika o uznanie wypadku nie podlegają
przedawnieniu.

W przypadku gdy pracodawca odmawia przeprowadzenia
postępowania, pracownikowi przysługuje prawo do wystąpienia do
Sądu Pracy.

Takie same uprawnienia przysługują pracownikowi lub członkowi
rodziny w przypadku nie uznania zdarzenia za wypadek przy pracy lub
w przypadku nie uwzględnienia uwag i zastrzeżeń wniesionych przez
pracownika do ustaleń w protokole.

OBOWIĄZKI ZESPOŁU

WYPADKOWEGO

2. Jeżeli to jest konieczne, sporządzić szkic lub wykonać

fotografię miejsca wypadku

Szkic (opis) miejsca wypadku

Wypadek kolizja drogowa pojazdów samochodowych w m. Olecko, w wyniku której, Pani
Bożena Brzozowska-Łaźny uległa wypadkowi przy pracy.

rodzaj zdarzenia

.........................................................................................................................07.11.2001 r. ....

data

Krótki opis szkicu (co przedstawia)

Na szkicu przedstawiono widok pojazdów w momencie zderzenia. Pojazd

CT 10923

sprawcy kolizji,

poruszający się ulicą podporządkowaną z oznaczeniem nakazu zatrzymania znakiem STOP, nie zatrzymał się
przed wjazdem na skrzyżowanie. W pojazd

CT 10923

, którego wcześniej poszkodowana nie mogła widzieć,

uderzył pojazd poszkodowanej WFG 437L
Ze stojącego przy skrzyżowaniu ulic radiowozu Policji, policjanci obserwowali moment zderzenia.

Kierunek poruszania się pojazdu poszkodowanej

Kierunek poruszania się pojazdu sprawcy kolizji

Do EŁKU

1

Sporządził: inż. Waldemar KRUPA
Data sporządzenia szkicu: 16.11.2001 r.

Szpital

1

2

W

FG

4

37

L

CT 10923

STOP

Droga Olsztyn -

Giżycko

Radiowóz

Policji

ul. 11 listopada

1

2

ul

. W

oj

sk

a

Po

ls

ki

eg

o

Zebrać informacje od świadków
wypadku

……................................................

(pieczęć adresowa pracodawcy)

Informacje uzyskane od świadka

Złożone w dniu ............................................ r. w ………………………….…………………

W sprawie ………………………………………………………………………………………………………………

ŚWIADEK

1. Imię i nazwisko

.............................................................................

2. Data i miejsce urodzenia ..............................................................................
3. Dokument tożsamości

……......................................................................

4. PESEL

.............................................................................

5. Stanowisko służbowe

.............................................................................

6. Miejsce zatrudnienia

....……………………………………………………..

7. Adres zamieszkania

..............................................................................

Oświadczam co następuje :

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Wyjaśniłem(am) wszystko, co mi było wiadome w tej sprawie i po odczytaniu podpisałem (am).

Podpis świadka

...........................

Podpisy członków zespołu powypadkowego:

1) ......................................................

2) ......................................................

Wysłuchać wyjaśnień

poszkodowanego – jeśli jego stan

zdrowia na to pozwala

……................................................

(pieczęć adresowa pracodawcy)

Wyjaśnienie poszkodowanego

Złożone w dniu ............................................ r. w ………………………….…………………

W sprawie ………………………………………………………………………………………………………………

POSZKODOWANY(A)

1. Imię i nazwisko

.............................................................................

2. Data i miejsce urodzenia ..............................................................................
3. Dokument tożsamości

……......................................................................

4. PESEL

.............................................................................

5. Stanowisko służbowe

.............................................................................

6. Miejsce zatrudnienia

....……………………………………………………..

7. Adres zamieszkania

..............................................................................

Poszkodowany(a) wyjaśnił co następuje:

...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Wyjaśniłem(am) wszystko, co mi było wiadome w tej sprawie i po odczytaniu podpisałem (am).

Podpis poszkodowanego(ej)

...........................

Podpisy członków zespołu powypadkowego:

1)

......................................................

2)

......................................................

Protokół wypadkowy -

Do protokołu powypadkowego dołącza się:
-zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od
świadków wypadku a także inne dokumenty zebrane w czasie
ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności:
- pisemną opinię lekarza lub innych specjalistów,
- szkice lub fotografie miejsca wypadku,
- a także odrębne zdanie złożone przez członka zespołu
powypadkowego
- oraz uwagi i zastrzeżenia, stanowiące integralną część protokołu.