Zbrodnia katyńska

Zbrodnia katyńska

Katyń 1940 roku

Katyń 1940 roku

Kampania wrześniowa

Kampania wrześniowa



Niemiecki plan agresji

Niemiecki plan agresji

na Polskę (Fall Weiss),

na Polskę (Fall Weiss),

opracowany w 1938.

opracowany w 1938.

Wojnę rozpoczął 1

Wojnę rozpoczął 1

września 1939 o

września 1939 o

godzinie 4.45 atak

godzinie 4.45 atak

niemiecki na pozycje

niemiecki na pozycje

polskie rozmieszczone

polskie rozmieszczone

wzdłuż granic, od

wzdłuż granic, od

Morza Bałtyckiego po

Morza Bałtyckiego po

Karpaty.

Karpaty.

Agresja ZSRR na ziemie

Agresja ZSRR na ziemie

polskie

polskie



17 września 1939 o

17 września 1939 o

godzinie 4.00 rano wojska

godzinie 4.00 rano wojska

radzieckie Frontów

radzieckie Frontów

Białoruskiego i

Białoruskiego i

Ukraińskiego w sile 1 mln

Ukraińskiego w sile 1 mln

żołnierzy przekroczyły

żołnierzy przekroczyły

wschodnie granice Polski,

wschodnie granice Polski,

łamiąc postanowienia

łamiąc postanowienia

paktu o nieagresji (1932),

paktu o nieagresji (1932),

umowy wynikające z

umowy wynikające z

przynależności do Ligi

przynależności do Ligi

Narodów oraz realizując

Narodów oraz realizując

ustalenia paktu

ustalenia paktu

Ribbentrop-Mołotow.

Ribbentrop-Mołotow.

Pakt Ribbentrop-

Pakt Ribbentrop-

Mołotow

Mołotow



Niemiecko-radziecki układ

Niemiecko-radziecki układ

zawarty 23 VIII 1939 w

zawarty 23 VIII 1939 w

Moskwie, podpisany przez

Moskwie, podpisany przez

ministrów spraw

ministrów spraw

zagranicznych obu państw

zagranicznych obu państw

(Niemiec - J. von Ribbentropa i

(Niemiec - J. von Ribbentropa i

ZSRR - W.M. Mołotowa) Tajny,

ZSRR - W.M. Mołotowa) Tajny,

dodatkowy protokół

dodatkowy protokół

podejmował kwestię

podejmował kwestię

"rozgraniczenia obustronnych

"rozgraniczenia obustronnych

stref interesów w Europie

stref interesów w Europie

Wschodniej". W jawnym

Wschodniej". W jawnym

traktacie oba państwa

traktacie oba państwa

zobowiązały się do

zobowiązały się do

powstrzymywania się od

powstrzymywania się od

wzajemnych działań

wzajemnych działań

agresywnych, zachowania

agresywnych, zachowania

neutralności, gdyby druga

neutralności, gdyby druga

strona "stała się przedmiotem

strona "stała się przedmiotem

działań wojennych ze strony

działań wojennych ze strony

trzeciego państwa".

trzeciego państwa".



W kwietniu i maju 1940, w lesie koło

W kwietniu i maju 1940, w lesie koło

Katynia, NKWD (na podstawie

Katynia, NKWD (na podstawie

decyzji Stalina i Biura Politycznego

decyzji Stalina i Biura Politycznego

KC WKP) zamordowało około 4200

KC WKP) zamordowało około 4200

polskich oficerów i podchorążych,

polskich oficerów i podchorążych,

wziętych do niewoli po agresji

wziętych do niewoli po agresji

radzieckiej na Polskę 17 września

radzieckiej na Polskę 17 września

1939 (kampania wrześniowa).

1939 (kampania wrześniowa).

Wcześniej byli oni więzieni w

Wcześniej byli oni więzieni w

Kozielsku, gdzie znajdował się jeden

Kozielsku, gdzie znajdował się jeden

z trzech (oprócz Ostaszkowa i

z trzech (oprócz Ostaszkowa i

Starobielska) obozów internowania

Starobielska) obozów internowania

polskich jeńców. Łącznie

polskich jeńców. Łącznie

przetrzymywano w nich 15 tys.

przetrzymywano w nich 15 tys.

oficerów i żołnierzy Korpusu Ochrony

oficerów i żołnierzy Korpusu Ochrony

Pogranicza, policjantów i

Pogranicza, policjantów i

podchorążych. Jeńców ze

podchorążych. Jeńców ze

Starobielska zamordowano w

Starobielska zamordowano w

Charkowie, z Ostaszkowa w

Charkowie, z Ostaszkowa w

Miednoje.

Miednoje.



Zbrodnia katyńska

Decyzja wykonania mordu

Decyzja wykonania mordu



5 marca 1940 r. Ławrientij Beria –skierował do Józefa Stalina

5 marca 1940 r. Ławrientij Beria –skierował do Józefa Stalina

notatkę ,w której po zdefiniowaniu, że polscy jeńcy wojenni

notatkę ,w której po zdefiniowaniu, że polscy jeńcy wojenni

stanowią "zdeklarowanych i nie rokujących nadziei poprawy

stanowią "zdeklarowanych i nie rokujących nadziei poprawy

wrogów władzy radzieckiej„. Notatka posiada podpis Stalina i jego

wrogów władzy radzieckiej„. Notatka posiada podpis Stalina i jego

współpracowników.14 marca odbyła się narada. Uczestniczyło

współpracowników.14 marca odbyła się narada. Uczestniczyło

szefowie obwodu smoleńskiego, kalinińskiego i charkowskiego

szefowie obwodu smoleńskiego, kalinińskiego i charkowskiego

.To im wówczas zlecono wymordowanie 1 kwietnia z Moskwy

.To im wówczas zlecono wymordowanie 1 kwietnia z Moskwy

wyszły trzy pierwsze listy – zlecenia skierowane do obozu

wyszły trzy pierwsze listy – zlecenia skierowane do obozu

ostaszkowskiego. Zawierały nazwiska 343 osób.

ostaszkowskiego. Zawierały nazwiska 343 osób.

Józef Stalin

Ławrientij Beria

Ławrientij Beria

Decyzja katyńska z 5 marca 1940

Motywy decyzji

Motywy decyzji



Wysuwane są

Wysuwane są

przypuszczenia o zemście,

przypuszczenia o zemście,

w tym osobistej Stalina, za

w tym osobistej Stalina, za

porażkę w wojnie 1920 r.,

porażkę w wojnie 1920 r.,

co jest jednak mocno

co jest jednak mocno

kwestionowane. Według

kwestionowane. Według

innych opinii powodem była

innych opinii powodem była

chęć pozbawienia narodu

chęć pozbawienia narodu

polskiego warstwy

polskiego warstwy

przywódczej, elity

przywódczej, elity

intelektualnej, której

intelektualnej, której

przedstawicielami byli

przedstawicielami byli

zamordowani oficerowie, w

zamordowani oficerowie, w

części rezerwy. Motywem

części rezerwy. Motywem

mogła być też chęć

mogła być też chęć

oczyszczenia zaplecza

oczyszczenia zaplecza

przed planowaną wojną

przed planowaną wojną

uderzeniową na Niemcy.

uderzeniową na Niemcy.

Pierwszy okres ukrywania

Pierwszy okres ukrywania

zbrodni

zbrodni



Po wykonaniu objętych tajemnicą państwową masowych zabójstw

Po wykonaniu objętych tajemnicą państwową masowych zabójstw

dla rodzin zamordowanych nastąpiła cisza – przestała nadchodzić

dla rodzin zamordowanych nastąpiła cisza – przestała nadchodzić

korespondencja, wysyłana do nich wracała, próby uzyskania

korespondencja, wysyłana do nich wracała, próby uzyskania

informacji o ich losach i miejscu pobytu były pozostawiane bez

informacji o ich losach i miejscu pobytu były pozostawiane bez

odpowiedzi.

odpowiedzi.



W tym czasie ze strony kilku wysokich i najwyższych

W tym czasie ze strony kilku wysokich i najwyższych

funkcjonariuszy radzieckich zaistniały wypowiedzi o losach

funkcjonariuszy radzieckich zaistniały wypowiedzi o losach

zatrzymanych polskich oficerów, ale nigdy w tym okresie

zatrzymanych polskich oficerów, ale nigdy w tym okresie

nieodnoszące się do jedynej wkrótce tezy o udziale Niemców w

nieodnoszące się do jedynej wkrótce tezy o udziale Niemców w

śmierci zaginionych. Również po zmianie stosunków polsko-

śmierci zaginionych. Również po zmianie stosunków polsko-

radzieckich w związku z wybuchem wojny Niemiec z ZSRR i

radzieckich w związku z wybuchem wojny Niemiec z ZSRR i

podjęciu poszukiwań przez rząd polski władze radzieckie nie

podjęciu poszukiwań przez rząd polski władze radzieckie nie

udzieliły żadnych wyjaśnień. Podawany jest też fakt o przedłożeniu

udzieliły żadnych wyjaśnień. Podawany jest też fakt o przedłożeniu

na początku czerwca 1940 r. premierowi Churchillowi raportu

na początku czerwca 1940 r. premierowi Churchillowi raportu

rotmistrza Koźlińskiego – byłego właściciela Katynia, który widział

rotmistrza Koźlińskiego – byłego właściciela Katynia, który widział

18 maja 1940 r. wrzucanie ciał do dołu śmierci nr 8.

18 maja 1940 r. wrzucanie ciał do dołu śmierci nr 8.



Po ataku Niemiec na ZSRR podczas wizyty gen. Sikorskiego w

Po ataku Niemiec na ZSRR podczas wizyty gen. Sikorskiego w

Moskwie (jesienią 1941 r.), na pytania gen. Sikorkiego i Andersa o

Moskwie (jesienią 1941 r.), na pytania gen. Sikorkiego i Andersa o

los polskich oficerów Stalin kłamał i starał się unikać jednoznacznej

los polskich oficerów Stalin kłamał i starał się unikać jednoznacznej

odpowiedzi.

odpowiedzi.



W czasach PRL-u

W czasach PRL-u

temat zbrodni

temat zbrodni

katyńskiej był

katyńskiej był

celowo

celowo

przemilczany ,a

przemilczany ,a

jeśli się pojawiał ,

jeśli się pojawiał ,

to prawda była

to prawda była

przemilczana.

przemilczana.

Zbrodnią obarczali

Zbrodnią obarczali

Niemców.

Niemców.

Zatarcie śladów

Zatarcie śladów



Cenzura nie dopuszczała

Cenzura nie dopuszczała

żadnych informacji nawet w

żadnych informacji nawet w

nekrologach, które

nekrologach, które

sugerowały

sugerowały

odpowiedzialność radziecką

odpowiedzialność radziecką

za mord. Wymieniały datę

za mord. Wymieniały datę

zbrodni na rok 1940.

zbrodni na rok 1940.

Zbrodnia katyńska została

Zbrodnia katyńska została

podniesiona podczas

podniesiona podczas

procesu norymberskiego,

procesu norymberskiego,

gdy prokurator ZSRR wniósł

gdy prokurator ZSRR wniósł

akt oskarżenia o

akt oskarżenia o

ludobójstwo ok. 11 000

ludobójstwo ok. 11 000

polskich oficerów w Katyniu

polskich oficerów w Katyniu

przez III Rzeszę. W akcie

przez III Rzeszę. W akcie

oskarżenia, na wniosek

oskarżenia, na wniosek

prokuratury ZSRR widniał

prokuratury ZSRR widniał

zapis o

zapis o

zbrodni katyńskiej

zbrodni katyńskiej

dokonanej przez faszystów

dokonanej przez faszystów

jako zbrodni ludobójstwa

jako zbrodni ludobójstwa

.

.

Notatka w sprawie zniszczenia teczek personalnych ofiar zbrodni

Masowy mord

Masowy mord



Konwoje drogą kolejową w ciągu

Konwoje drogą kolejową w ciągu

ok. doby, przez Smoleńsk były

ok. doby, przez Smoleńsk były

dowożone do stacji Gniezdowo.

dowożone do stacji Gniezdowo.

Ze stacji kolejowej oficerowie

Ze stacji kolejowej oficerowie

byli przewożeni autobusem na

byli przewożeni autobusem na

miejsce zbrodni, gdzie nad

miejsce zbrodni, gdzie nad

masowymi grobami młodszym i

masowymi grobami młodszym i

silniejszym ofiarom zarzucano

silniejszym ofiarom zarzucano

na głowę płaszcze wojskowe

na głowę płaszcze wojskowe

(szynele) i wiązano ręce

(szynele) i wiązano ręce

sznurem produkcji radzieckiej

sznurem produkcji radzieckiej

przyciętym na równe odcinki,

przyciętym na równe odcinki,

po czym wszystkich zabijano z

po czym wszystkich zabijano z

bliskiej odległości strzałem

bliskiej odległości strzałem

pistoletu zwykle jednym w kark

pistoletu zwykle jednym w kark

lub tył czaszki. Zwłoki ofiar

lub tył czaszki. Zwłoki ofiar

zostały pochowane w ośmiu

zostały pochowane w ośmiu

zbiorowych mogiłach .Dla

zbiorowych mogiłach .Dla

zatarcia śladów na grobach

zatarcia śladów na grobach

posadzono drzewa.

posadzono drzewa.

Fałszowanie i zatajanie

Fałszowanie i zatajanie

zbrodni

zbrodni



W czasie ekshumacji

W czasie ekshumacji

prawdopodobnie spreparowanych

prawdopodobnie spreparowanych

kilku zwłok z nienaruszonego

kilku zwłok z nienaruszonego

masowego grobu (wprawdzie raport

masowego grobu (wprawdzie raport

komisji mówi o ponad 900

komisji mówi o ponad 900

ekshumowanych ciałach, ale nie

ekshumowanych ciałach, ale nie

sposób tego zweryfikować) w

sposób tego zweryfikować) w

styczniu 1944 r. ujawniono 9

styczniu 1944 r. ujawniono 9

(dziewięć) dowodów (skrawki gazet,

(dziewięć) dowodów (skrawki gazet,

kwit z pralni, pocztówka z

kwit z pralni, pocztówka z

warszawskim adresem) z datami po

warszawskim adresem) z datami po

kwietniu-maju 1940. Na podstawie

kwietniu-maju 1940. Na podstawie

tych dokumentów zbrodni miał

tych dokumentów zbrodni miał

dokonać Wehrmacht jesienią 1941.

dokonać Wehrmacht jesienią 1941.

Raport Komisji powtarzał liczbę 11

Raport Komisji powtarzał liczbę 11

000 oficerów zamordowanych przez

000 oficerów zamordowanych przez

Niemców w Katyniu. W Katyniu w

Niemców w Katyniu. W Katyniu w

1978 r. utworzono pierwszy zespół

1978 r. utworzono pierwszy zespół

upamiętniający – wybudowano

upamiętniający – wybudowano

betonowe stele z marmurowymi

betonowe stele z marmurowymi

zwieńczeniami, na których

zwieńczeniami, na których

umieszczono po polsku i rosyjsku

umieszczono po polsku i rosyjsku

napis:

napis:

Ofiarom faszyzmu – polskim

Ofiarom faszyzmu – polskim

oficerom rozstrzelanym przez

oficerom rozstrzelanym przez

hitlerowców w 1941 roku

hitlerowców w 1941 roku

.

.

Wykrycie grobów

Wykrycie grobów

katyńskich

katyńskich



22 czerwca 1941r. Wojska

22 czerwca 1941r. Wojska

niemieckie rozpoczęły

niemieckie rozpoczęły

wojnę z ZSRR. 13 kwietnia

wojnę z ZSRR. 13 kwietnia

1942r.radio berlińskie

1942r.radio berlińskie

podało komunikat o

podało komunikat o

odnalezieniu w lesie

odnalezieniu w lesie

katyńskim zwłok 12 000

katyńskim zwłok 12 000

polskich oficerów

polskich oficerów

.

.

Prace ekshumacyjne

Prace ekshumacyjne



Niemcy starali się

Niemcy starali się

wykorzystać ujawnione fakty

wykorzystać ujawnione fakty

propagandowo, zapraszając

propagandowo, zapraszając

16 kwietnia do badań i

16 kwietnia do badań i

ekshumacji Międzynarodowy

ekshumacji Międzynarodowy

Czerwony Krzyż ,

Czerwony Krzyż ,

przedstawicieli Generalnego

przedstawicieli Generalnego

Gubernatorstwa , jeńcy z

Gubernatorstwa , jeńcy z

niemieckich oflagów –

niemieckich oflagów –

angielscy, amerykańscy i

angielscy, amerykańscy i

polscy. Ekshumacji dokonano

polscy. Ekshumacji dokonano

w ośmiu masowych grobach.

w ośmiu masowych grobach.

Do 3 czerwca 1943 r.

Do 3 czerwca 1943 r.

wydobyto ponad 4100 ciał, a

wydobyto ponad 4100 ciał, a

dr Wodziński dokonał w tym

dr Wodziński dokonał w tym

czasie 2800 identyfikacji.

czasie 2800 identyfikacji.



Obchody 70. rocznicy zbrodni

Obchody 70. rocznicy zbrodni



W kwietniu 2010, w 70. rocznicę zbrodni w Rosji

W kwietniu 2010, w 70. rocznicę zbrodni w Rosji

zorganizowano uroczyste obchody. Wzięli w nich

zorganizowano uroczyste obchody. Wzięli w nich

udział premier Rosji Władimir Putin i premier

udział premier Rosji Władimir Putin i premier

Polski Donald Tusk. Obaj wygłosili przemówienia

Polski Donald Tusk. Obaj wygłosili przemówienia

nawiązujące do upamiętnianych wydarzeń, uczcili

nawiązujące do upamiętnianych wydarzeń, uczcili

też na rosyjskiej części cmentarza katyńskiego

też na rosyjskiej części cmentarza katyńskiego

pamięć radzieckich ofiar Wielkiej Czystki z lat 30.

pamięć radzieckich ofiar Wielkiej Czystki z lat 30.

Druga część uroczystości, która z udziałem

Druga część uroczystości, która z udziałem

prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i innych

prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i innych

przedstawicieli władz Polski miała mieć miejsce

przedstawicieli władz Polski miała mieć miejsce

10 kwietnia 2010 r. nie doszła do skutku z powodu

10 kwietnia 2010 r. nie doszła do skutku z powodu

katastrofy podczas próby lądowania

katastrofy podczas próby lądowania

prezydenckiego Tu-154 na lotnisku wojskowym

prezydenckiego Tu-154 na lotnisku wojskowym

koło Smoleńska, podczas której zginął prezydent

koło Smoleńska, podczas której zginął prezydent

wraz z wszystkimi pozostałymi osobami na

wraz z wszystkimi pozostałymi osobami na

pokładzie samolotu.

pokładzie samolotu.

Oficjalne ujawnienie

Oficjalne ujawnienie



13 kwietnia 1990 podczas wizyty

13 kwietnia 1990 podczas wizyty

Prezydenta RP Wojciech

Prezydenta RP Wojciech

Jaruzelskiego w Moskwie Michaił

Jaruzelskiego w Moskwie Michaił

Gorbaczow przekazał pochodzące

Gorbaczow przekazał pochodzące

z radzieckich archiwów

z radzieckich archiwów

dokumenty dotyczące zbrodni

dokumenty dotyczące zbrodni

katyńskiej, po raz pierwszy

katyńskiej, po raz pierwszy

oficjalnie przyznając że zbrodni

oficjalnie przyznając że zbrodni

dokonało NKWD. 14 października

dokonało NKWD. 14 października

1992 r., na polecenie prezydenta

1992 r., na polecenie prezydenta

Jelcyna naczelny archiwista

Jelcyna naczelny archiwista

państwowy Rosji przekazał

państwowy Rosji przekazał

prezydentowi Wałęsie kopie

prezydentowi Wałęsie kopie

dokumentów z teczki specjalnej.

dokumentów z teczki specjalnej.

W 1993 roku w czasie wizyty w

W 1993 roku w czasie wizyty w

Polsce prezydent Rosji Borys

Polsce prezydent Rosji Borys

Jelcyn przekazał stronie polskiej

Jelcyn przekazał stronie polskiej

dokumentację katyńską. 25

dokumentację katyńską. 25

sierpnia na Cmentarzu na

sierpnia na Cmentarzu na

Powązkach złożył kwiaty pod

Powązkach złożył kwiaty pod

Krzyżem Katyńskim i

Krzyżem Katyńskim i

wypowiedział słowa:

wypowiedział słowa:

Wybaczcie.

Wybaczcie.

Stanowisko prezydenta

Stanowisko prezydenta

Rosji Dmitrija

Rosji Dmitrija

Miedwiediewa 2010

Miedwiediewa 2010



5 maja 2010 w obszernym wywiadzie dla

5 maja 2010 w obszernym wywiadzie dla

dziennika "Izwiestija" prezydent Rosji

dziennika "Izwiestija" prezydent Rosji

Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że Katyń

Dmitrij Miedwiediew oświadczył, że Katyń

to przykład fałszowania historii.

to przykład fałszowania historii.

Opowiedział się też za całkowitym

Opowiedział się też za całkowitym

odtajnieniem dokumentów w sprawie

odtajnieniem dokumentów w sprawie

zbrodni katyńskiej, a także przekonywał o

zbrodni katyńskiej, a także przekonywał o

konieczności ukarania winnych mordu na

konieczności ukarania winnych mordu na

polskich oficerach. Prezydent Rosji określił

polskich oficerach. Prezydent Rosji określił

mord w Katyniu mianem

mord w Katyniu mianem

bardzo mrocznej

bardzo mrocznej

stronicy

stronicy

.

.

Domniemane nowe miejsca

Domniemane nowe miejsca

zbrodni

zbrodni



W roku 2002 w otoczeniu prezydenta Rosji

W roku 2002 w otoczeniu prezydenta Rosji

Władimira Putina pojawiła się informacja o

Władimira Putina pojawiła się informacja o

odkryciu nowych miejsc kaźni polskich oficerów.

odkryciu nowych miejsc kaźni polskich oficerów.

W miejscowości Tawda na Uralu odkryto masowe

W miejscowości Tawda na Uralu odkryto masowe

groby osób w polskich mundurach wojskowych. W

groby osób w polskich mundurach wojskowych. W

kwietniu 2010 szef Federalnej Agencji Archiwalnej

kwietniu 2010 szef Federalnej Agencji Archiwalnej

Andriej Artizow poinformował o odnalezieniu

Andriej Artizow poinformował o odnalezieniu

dokumentów dotyczących mordu na oficerach

dokumentów dotyczących mordu na oficerach

polskich w 1940. Jest to prawdopodobnie

polskich w 1940. Jest to prawdopodobnie

białoruska lista katyńska z 3870 nazwiskami osób

białoruska lista katyńska z 3870 nazwiskami osób

zaginionych w zachodniej Białorusi, którzy zostali

zaginionych w zachodniej Białorusi, którzy zostali

zamordowani w więzieniu w Mińsku. W latach 80.

zamordowani w więzieniu w Mińsku. W latach 80.

i 90. przeprowadzono ekshumację w Kuropatach

i 90. przeprowadzono ekshumację w Kuropatach

pod Mińskiem i Bykowni pod Kijowem gdzie

pod Mińskiem i Bykowni pod Kijowem gdzie

znaleziono przedmioty polskiego pochodzenia.

znaleziono przedmioty polskiego pochodzenia.

Miejsca pamięci

Miejsca pamięci



W 1994 w Krakowie

W 1994 w Krakowie

zawarto porozumienie

zawarto porozumienie

między rządami Polski i

między rządami Polski i

Rosji o cmentarzach i

Rosji o cmentarzach i

miejscach pamięci ofiar

miejscach pamięci ofiar

wojen i represji

wojen i represji

totalitaryzmów.

totalitaryzmów.



Cmentarz Ofiar

Cmentarz Ofiar

Totalitaryzmu w Charkowie

Totalitaryzmu w Charkowie

otwarto 17 czerwca 2000

otwarto 17 czerwca 2000



Polski Cmentarz Wojenny w

Polski Cmentarz Wojenny w

Katyniu otwarto 28 lipca

Katyniu otwarto 28 lipca

2000

2000



Polski Cmentarz Wojenny w

Polski Cmentarz Wojenny w

Miednoje otwarto 2

Miednoje otwarto 2

września 2000

września 2000

Koniec

Koniec



Dziękuję za obejrzenie mojej

Dziękuję za obejrzenie mojej

prezentacji.

prezentacji.