Obuwie ortopedyczne:

- zagadnienie zdrowej i chorej stopy,

- produkcja kopyt i cholewek,

- budowa, funkcja i zastosowanie

obuwia ortopedycznego

.

Opracowanie i prezentacja:

Lek.med. Anna Gabańska

Przewidziane zastosowanie obuwia
ortopedycznego

Oprócz tradycyjnego przeznaczenia obuwia, którym
jest ochrona

stopy przez działaniem niekorzystnych czynników
zewnętrznych

takich jak urazy mechaniczne, termiczne, wilgoć
itp., obuwie

ortopedyczne służy do kompensacji i korekcji
różnorakich

wrodzonych i nabytych wad kończyn dolnych.
Przewidziane jest

jako zaopatrzenie ortopedyczne wykonane
indywidualnie na

miarę.

Najczęstsze rodzaje i typy wad stóp:

1. Wrodzona stopa płaska,
2. Nabyta stopa płaska,
3. Stopa poprzecznie płaska,
4. Stopa wydrążona,
5. Stopa szpotawa,
6. Stopa piętowa,
7. Zniekształcenia palców,
8. Skrócenia kończyn dolnych,
9. Wrodzone zniekształcenia stóp,
10. Kikuty poamputacyjne stóp.

Zasady brania miary na obuwie
ortopedyczne:

1. Mierzenie długości stopy i wykonywanie jej obrysu,

2. Pomiar tęgości stopy,

3. Odbitka stopy,

4. Ustalenie skrócenia kończyny,

5. Obrys ustawienia stopy i nogi,

6. Zastosowanie aparatu pomiarowego do ustalenia
skrócenia kończyny,

7. Wykonanie odlewu gipsowego stopy.

1. Budowa obuwia ortopedycznego

Buty ortopedyczne wykonane są na indywidualnie

dopasowanych drewnianych formach (kopytach) lub, w
przypadkach

bardzo dużych zniekształceń stóp, na odlewach
gipsowych.

Typowy but składa się z części wierzchniej i spodowej.

A. Część wierzchnią (cholewka, język) wykonuje się z
cienkich,

licowanych, barwionych skór cielęcych od wewnątrz
wyścielanych

cielęcą skórą podszywkową, filcem lub sztucznym
futerkiem. Może być

sznurowany, zapinany na paski, na sprzączkę, lub paski z
taśmy Velcro

(rzepy).

B. Część spodową (wkładka, podpodeszwa, podeszwa,
obcas) wykonuje

się z naturalnych skór bydlęcych, juchtu, styrogumu,
korka naturalnego,

suberytu itp.

Przykład karty opisu technicznego butów
ortopedycznych

1. But: prawy, lewy

2. Typ buta ze względu na zamocowanie

a. Do aparatu,

b. Ze strzemieniem,

c. Z sandałkiem.

3. Rodzaj ze względu na porę roku:

a. Wiosenno-jesienne,

b. Letnie dziurkowane,

c. Zimowe ocieplane,

d. Wielosezonowe.

4. Typ:

a. trzewik,

b. kamaszek.

5. Wyrównanie skrócenia („skrót”)

a. korkiem,

b. spodem.

6. Wysokość cholewki podajemy w cm .

7. Rodzaj sznurowania:

a. Przedłużone,

b. Przedłużone do nosków,

c. Dodatkowy pasek grzbietowy.

8. Usztywnienie cholewki:

a. Od strony wewnętrznej,

b. Od strony zewnętrznej,

c. Sztywnik.

9. Typ noska:

a. Podwyższony,

b. Z nadbudową,

c. Poszerzony.

10. Podnosek:

a. Miękki i krótki,

b. Wydłużony (od strony wewnętrznej, zewnętrznej,
obustronnie),

c. Wzmocniony (od wewnątrz, od zewnątrz, obustronnie).

11. Zapiętek:

a. Normalny,

b. Wzmocniony.

12. Zakładki:

a. Wydłużone (od wewnątrz, od zewnątrz, obustronnie),

b. Wzmocnione (od wewnątrz, od zewnątrz, obustronnie).

13. Wkładka:

a. Supinująca,

b. Pronująca,

c. Podpierająca oba sklepienia,

d. Wyjmowana,

e. Miękka na futrówce,

f. Miękka z odciążeniem miejsc bolesnych,

g. Inna.

14. Spody:

a. Na styrogumie,

b. Z podsuwką skórzaną,

c. Z otokiem

15. Obcas:

a. Prosty, cięty,

b. Koturn,

c. Inny.

16. Obcas Thomasa (odwrotny obcas Thomasa):

a. Podwyższony,

b. Podwyższony i wypuszczony,

c. Podwyższony wraz z podeszwą,

d. Podwyższony i wypuszczony wraz z podeszwą.

17. Oś podeszwy:

a. Prosta,

b. Odwiedzeniowa,

c. Przywiedzeniowa

18. Uzupełnienie ubytku stopy (przy amputacji w
obrębie przodostopia).

Warunki niezbędne w produkcji wkładek
ortopedycznych:

1. Całkowite usunięcie koślawości płaskiej stopy,

2. Zapobieganie opadaniu łuku podłużnego,

3. Podparcie od strony podeszwowej i przyśrodkowej kości

skokowej i łódkowatej,

4. Przeciwdziałanie patologicznemu poprzecznemu
spłaszczeniu przedniej części stopy,

ciąg dalszy

5. Zapobieganie opadaniu łuku poprzecznego stopy,

6. Umożliwienie przednim punktom oparcia, tj. główkom
pierwszej i piątej kości śródstopia,

7. Nie poddawanie się przy obciążaniu,

8. Dobre przyleganie do stopy,

9. Niezależność od obuwia (możność zastosowania jej do
każdego rodzaju obuwia).

Rodzaje obuwia korekcyjnego:

1. Stopy płasko-koślawe nie utrwalone:

-forma normalna,

- wkładki supinujące,

- zakładki przedłużone po stronie przyśrodkowej,

- obcas Thomasa.

2. Stopy płasko-koślawe utrwalone:

- forma normalna,

- wkładki dostosowane do zniekształceń,

- zakładki obustronnie przedłużone,

- obcasy Thomasa przedłużone.

Rodzaje obuwia korekcyjnego - c.d.

3. Stopy końsko-szpotawe nie utrwalone:

- forma obuwia odwiedzeniowa,

- wkładki pronujące,

- podnosek przedłużony od strony przyśrodkowej,

- zakładka przedłużona po stronie bocznej,

- sztywny zapiętek,

- obcas Thomasa odwrócony.

4. Stopy końsko-szpotawe utrwalone:

- forma przygotowana na odlewie gipsowym,

- wkładka dostosowana do zniekształceń,

- podnosek przedłużony po stronie przyśrodkowej,

- zakładka przedłużona po stronie bocznej,

- obcas Thomasa odwrócony.

Rodzaje obuwia korekcyjnego

c.d.

5.

Nieutrwalone stopy przywiedzione:

- forma obuwia odwiedzeniowa,

- wkładki supinujące,

- zakładki przedłużone od strony zewnętrznej,

- podnosek przedłużony po stronie przyśrodkowej,

- obcas Thomasa.

6. Nieutrwalone stopy piętowe:

- forma normalna,

- usztywniony język,

- obcas Thomasa wysunięty ku tyłowi

Rodzaje obuwia korekcyjnego c.d.

7. Stopy opadające:

- forma normalna,

- wysoka zakładka piętowa (sztywnik w szwie tylnym),

- wkładka supinujaca,

- obcas Thomasa.

8. Stopy wydrążone:

- forma dostosowana do zniekształcenia,

- wkładka dostosowana do znieksztalcenia,

- obcas Thomasa,

- pasek korekcyjny grzbietowy.

Rodzaje obuwia korekcyjnego c.d.

9. Stopy cukrzycowe (stopy „wrażliwe”):

- „lekkie” wykonanie- miękka skóra,

- noski szerokie i wysokie,

- sznurowanie przedłużone,

- wkładki miękkie na futrówce odciążające miejsca

bolesne, wrażliwe lub owrzodzenia.

10. Skrócenia kończyny:

- 1-2 cm- wkładka do normalnego obuwia,

- 3-13 cm – odpowiednia konstrukcja obuwia (5-7 cm –

półbuty z wkładką wyrównującą, 7-13 cm – obuwie z

wysoką cholewką),

- powyżej 10 cm- obuwie piętrowe,

- powyżej 13-15 cm – ortoproteza (aparat z nadbudówką i

sandałem).

Obuwie w przypadku nietypowych
dolegliwości stóp:

1. Kolana koślawe:

- wystający obcas skrzydełkowy i podwyższony od strony
przyśrodkowej, aby kość piętową zmusić do właściwego
ustawienia w stosunku do goleni,

2. Kolana szpotawe:

- należy unieść całą zewnętrzną krawędź stopy, aby przychylić
stopę na zewnątrz,

3. Paluchy koślawe,

4. Ostrogi piętowe,

5. Stopy rozdwojone,

Nietypowe wady stóp – ciąg dalszy

6. Zniekształcenia palców,

7. Palce młoteczkowate,

8. Paznokcie zniekształcone i wrośnięte,

9. Odciski,

10 Stopy o nadmiernej potliwości,

11. Żylaki,

12. Stopy reumatyczne i artretyczne.

Obuwie do aparatów ortopedycznych:

- Aparaty ortopedyczne przygotowuje mechanik,

- Obuwie do wykonania na aparaty wykonuje szewc

(obuwnik).

- Do ortez odciążających, stabilizujących i korekcyjnych

kończyn dolnych aparat łączy się z obuwiem za pomocą

strzemienia.

Niezbędna jest podsuwka skórzana w

konstrukcji obuwia,

- Kopyta i cholewki obuwia wykonuje się jak na stopę

prawidłową z uwzględnieniem wyrównania skrócenia.

- Stosuje się mocny montaż spodów obuwia.

3. Przygotowanie obuwia ortopedycznego do
pierwszego użycia

Obuwie dostarczone jest jako wyrób indywidualny na
miarę, które po

wykonaniu i ostatecznym dopasowaniu przez
wykwalifikowanego

pracownika Zakładów Ortopedycznych jest do
natychmiastowego użycia.

Uwaga (!):

Obuwie ortopedyczne wymaga „rozchodzenia” i
przystosowania się stóp

do korekcyjnych i leczniczych elementów obuwia.
Dlatego też w

pierwszym okresie użytkowania (1-2 tygodnie)
obuwie może powodować

pewien dyskomfort.

Instrukcja zakładania obuwia
ortopedycznego

Czyste umyte stopy z założonymi na nie skarpetkami,
rajstopami itp.

wprowadzamy do rozsznurowanych butów. Następnie, w
zależności od

rodzajów zapięć obuwie sznurujemy, zapinamy paski na
sprzączki lub

zapinamy paski z taśmy velcro (rzepy) przewlekając je
przez metalowe

szlufki. Po założeniu obuwia należy sprawdzić jego
prawidłowe ułożenie

na stopach i ewentualnie wyregulować siłę zapięcia
pasków lub

sznurowania.