CHARAKTERYSTYKA

CHARAKTERYSTYKA

PRZEDSIĘBIORSTWA

PRZEDSIĘBIORSTWA

HANDLOWEGO

HANDLOWEGO

Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy

Katedra Ekonomiki, Organizacji i Zarządzania

Opracowała - dr inż. Anna Murawska



Przedsiębiorstwo handlowe może być
postrzegane jako :



1. Jednostka organizacyjna



2. Jednostka prawna



3. Jednostka ekonomiczna

1. Jednostka organizacyjna – zespół ludzi

uprawiających w sposób systematyczny
działalność zarobkową

2. Jednostka prawna – odrębność majątkowa

i organizacyjna przedsiębiorstwa oraz
ewidencja nakładów i wyników w
jednostkach pieniężnych, organizacja
posiada osobowość prawną, umożliwiającą
występowanie firmy jako podmiotu z
prawem do zawierania umów i zaciągania
zobowiązań



Jednostka ekonomiczna – związana
bezpośrednio z kategorią przedsiębiorcy –
właściciela zasobów potrzebnych do
prowadzenia danego rodzaju działalności



Pojęcie przedsiębiorstwa ma dwa znaczenia:

1.

Czynnościowe – akcent spoczywa na
czynniku ludzkim , na zarządzaniu firmą,
przedsiębiorstwo jest prowadzone przez
przedsiębiorcę

2.

Rzeczowe – suma składników materialnych i
niematerialnych przeznaczonych do realizacji
określonych zadań gospodarczych (firma –
nazwa, znaki towarowe, księgi handlowe,
nieruchomości i ruchomości, produkty i
materiały, wartości (ang. goodwill)

Wartości (ang. goodwill) – zespół wartości

składających się na stosunki
przedsiębiorstwa z otoczeniem



Klientela przedsiębiorstwa



Renoma i atrakcyjność



Udział w rynku



Umiejętności handlowe



Walory dostawców i odbiorców



Lokalizacja



Wiarygodność w zakresie wierzytelności



Stałość źródeł zaopatrzenia



inne



Przedsiębiorstwo handlowe – jednostka
gospodarcza (zespół ludzi, środków
materialnych i finansowych) wyodrębniona
organizacyjnie, ekonomicznie i prawnie,
wyspecjalizowana w prowadzeniu
działalności w sferze obrotu towarowego,
czyli w dokonywaniu transakcji zakupu
towarów w celu dalszej ich odsprzedaży.

Przedsiębiorstwo handlowe pojawiło się

gdy:

1.

Nadwyżka wyprodukowanych dóbr ponad
własne potrzeby producentów mogła być
sprzedawana ostatecznym odbiorcom za
pośrednictwem innych podmiotów
gospodarczych

2.

Powstał kapitał handlowy jako punkt
wyjściowy zawieranych transakcji kupna-
sprzedaży.

Cechy przedsiębiorstwa handlowego

1.

Ekonomiczne



Osiąganie celów gospodarczych przez
zaspokajanie potrzeb osób trzecich



Samowystarczalność finansowa



Odpowiedzialność majątkowa za zaciągnięte
zobowiązania,



Zakup i sprzedaż towarów we własnym
imieniu i na własny rachunek

Cechy przedsiębiorstwa handlowego

1.

Prawne



Wyodrębniona własność majątkowa



Zdolność do działań prawnych
(przedsiębiorstwo jest podmiotem stosunków
prawnych)

Cechy przedsiębiorstwa handlowego

1.

Organizacyjne



Celowość istnienia i działania



System wewnętrznej specjalizacji,
koordynacji i kontroli

Podział cech przedsiębiorstwa (wg E.

Gutenberga)



Niezależne od systemu gospodarczego



Zależne od systemu gospodarczego

Cechy przedsiębiorstwa

Cechy przedsiębiorstwa

niezależne od systemu

niezależne od systemu

gospodarczego

gospodarczego

Gospo-

Gospo-

darność

darność

Optymalne

Optymalne

połączenie

połączenie

czynników

czynników

produkcji

produkcji

Równowag

Równowag

a

a

finansowa

finansowa



Gospodarność, na podstawie której
dokonuje się optymalnego łączenia
wszystkich czynników produkcji w
przedsiębiorstwie



Równowaga finansowa - oznacza, że
przedsiębiorstwo powinno gospodarować tak,
aby w każdym momencie było w stanie
podołać swym zobowiązaniom płatniczym

Cechy przedsiębiorstwa

Cechy przedsiębiorstwa

zależne od systemu

zależne od systemu

gospodarczego

gospodarczego

Prywatna

Prywatna

własność

własność

środków

środków

produkcji i

produkcji i

samodecy-

samodecy-

dowanie

dowanie

Autonomia

Autonomia

Dochodowość

Dochodowość

System gospodarki rynkowej

System gospodarki rynkowej



Prywatna własność środków produkcji –
prawo do dobrowolnego podejmowania
ryzyka rynkowego przez właściciela
przedsiębiorstwa



Samodecydowanie – prawo właściciela
przedsiębiorstwa do podejmowania decyzji



Autonomia – pozostawienie
przedsiębiorstwu zadania wykorzystania
szans rynkowych w ramach obowiązującego
porządku prawnego oraz brak
bezpośredniego wpływu administracji
państwowej na decyzje jednostek
gospodarczych



Dochodowość – w myśl której
przedsiębiorstwo dąży do osiągnięcia
maksymalnego zysku z prowadzonej
działalności (zasada działalności zarobkowej)

Przedsiębiorstwo (handlowe) jest:

1.

Wyrazem przedsiębiorczości

2.

Miejscem racjonalnej, skoordynowanej pracy i
współpracy między ludźmi

3.

Miejscem prowadzenia działalności gospodarczej

4.

Samodzielną jednostką organizacyjną

5.

Współpartnerem wymiany i gry rynkowej (rynki
zbytu, zaopatrzenia, kapitałowy, pracy)

6.

Uzależnione od zmian zachodzących w sferze
podaży towarów i popytu

7.

Związane z obszarem, na którym jest
prowadzona działalność

8.

Uzależnione od znaczenia i rodzaju oferty
asortymentowo-usługowej

Funkcje przedsiębiorstw handlowych –
W miarę jednorodne zadania, grupy czynności,

których wykonywanie służy osiągnięciu
założonych celów

Cechy:



Trwałość



Częstość



Powtarzalność



Zależność od innych funkcji



Funkcje przedsiębiorstw handlowych
(biorąc pod uwagę rodzaj działalności
gospodarczej)

1.

Funkcje wymiany tj. zakup towarów w celu
ich dalszej sprzedaży

2.

Funkcje związane z fizycznym ruchem
towarów, tj. transport i składowanie

3.

Funkcje pomocnicze – takie jak: analiza
rynku, finansowanie, komunikowanie się z
rynkiem i inne



Funkcje przedsiębiorstw handlowych
(biorąc pod uwagę procesy zachodzące w
przedsiębiorstwie))

1.

Funkcje realne - związane z gospodarka
towarami (zakup – przyjęcie towarów,
magazynowanie , sprzedaż)

2.

Funkcje regulacyjne – zapewniające
utrzymanie przedsiębiorstwa w równowadze:



Ekonomicznej, czyli synchronizacja w czasie
przychodów i rozchodów



Technologicznej, dostosowanie potencjału
technicznego do rodzaju realizowanych zadań



Organizacyjnej, dostosowanie do siebie
poszczególnych części organizacji



Funkcje przedsiębiorstw handlowych
(biorąc pod uwagę podstawowe fazy
działalności gospodarczej)

1.

Funkcje przedsiębiorcze - związane z
kreowaniem nowych produktów

2.

Funkcje operacyjne – związane z
przekształcaniem zaangażowanych zasobów
w produkty czy usługi handlowe

3.

Funkcje marketingowe – związane ze
sprzedażą towarów i ich dostawami do
nabywców

TABLICA 1. FUNKCJE HANDLU A PROBLEMY
DECYZYJNE W PRZEDSIĘBIORSTWIE HANDLOWYM

Funkcje handlu

Problemy decyzyjne

Kształtowanie jakości oferty

handlowej

Struktura asortymentu

handlowego (szerokość i

głębokość)

Kształtowanie oferty towarowej

pod względem ilościowym

Wielkość zakupu i sprzedaży w

ujęciu ilościowym

Kierowanie ruchem towarów w

przestrzeni

Segmentacja rynku i

przemieszczenie towarów

(lokalizacja jednostek

handlowych)

Kierowanie ruchem towarów w

czasie

Czas zakupu i czas sprzedaży

towarów

Kształtowanie przepływów

pieniężnych

Określenie ekwiwalentu za usługi

handlowe (marża) i warunków

finansowania dostaw

Komunikowanie się

Pozyskiwanie informacji i sposoby

oddziaływania na rynek



Na efekt pracy w handlu składają się tylko
towary, które zostały wytworzone w sferze
produkcji, ale również towarzyszące im

usługi

:

1.

Obserwowanie i analizowanie rynków
zaopatrzenia, wybór dostawców i zakup
towarów;

2.

Zestawianie asortymentu i jego tworzenie;

3.

Tworzenie korzystnych warunków zakupu
towarów

4.

Oferowanie towarów po korzystnej dla
klientów cenie

5.

Doradztwo w procesie zakupu

6.

Usługi posprzedażowe

Analiza przedsiębiorstwa handlowego jako

łańcucha wartości

(koncepcja łańcucha wartości M.E. Portera)

Infrastruktura przedsiębiorstwa

Infrastruktura przedsiębiorstwa

Polityka personalna

Polityka personalna

Polityka technologiczna

Polityka technologiczna

Zaopatrzenie materiałowe

Zaopatrzenie materiałowe

Wartoś

Wartoś

ć

ć

dodana

dodana

Działania (funkcje)

Działania (funkcje)

wspomagające

wspomagające

Działania (funkcje) podstawowe

Działania (funkcje) podstawowe

Zakup

Zakup

towaró

towaró

w

w

Gospodarka

Gospodarka

magazynowa

magazynowa

Marketing i

Marketing i

sprzedaż

sprzedaż

Logistyka

Logistyka

wyjścia

wyjścia

Obsługa

Obsługa

klienta

klienta

usługi

usługi



Koncepcja łańcucha wartości może służyć
budowaniu przewagi konkurencyjnej
przedsiębiorstwa zarówno przez wzmacnianie
każdego jego ogniwa składowego
(wyróżnionej funkcji), jak i przez
wzmacnianie powiązań łączących te ogniwa
(funkcje)

OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA
HANDLOWEGO

Warunki wewnętrzne – charakteryzują

gotowość przedsiębiorstwa do prowadzenia
określonej działalności gospodarczej i
odzwierciedlają faktyczne możliwości w tym
zakresie



Zasoby rzeczowe



Zasoby finansowe



Zasoby ludzkie



Umiejętności i doświadczenie pracowników



Posiadane technologie

Warunki zewnętrzne – zbiór zewnętrznych

podmiotów oraz czynników, które decydują o
możliwościach rozwoju firmy

Czynniki tworzące makrootoczenie

przedsiębiorstw handlowych:



Ekonomiczne



Demograficzne



Geograficzne



Prawne



Technologiczne



Społeczno-kulturowe

Czynniki ekonomiczne:



Dochody ludności



Skłonność do oszczędzania



Struktura i poziom cen



Tempo inflacji



Polityka podatkowa



Polityka kredytowa



Polityka celna

Czynniki demograficzne:



Liczba i struktura ludności (wg płci, wieku,
wykonywanych zawodów)



Gęstość zaludnienia

Czynniki geograficzne:



Klimat



Ukształtowanie terenu



Zasoby naturalne

Czynniki prawne:



Przepisy prawne

Czynniki technologiczne:



Przemiany w zakresie technologii

Czynniki społeczno-kulturowe:



Wzorce zachowań



Systemy wartości różnych grup
narodowościowych i społecznych

Czynniki tworzące mikrootoczenie

przedsiębiorstw handlowych:



Nabywcy (klienci)



Dostawcy



Konkurenci

Między tymi czynnikami i przedsiębiorstwem

zachodzą interakcje będące podstawą
formułowania strategii działania.

Klienci – tzw. rynek docelowy, klienci

warunkują istnienie i rozwój
przedsiębiorstwa.

Dostawcy – od ich wyboru i sposobu włączania

w program działalności przedsiębiorstwa
handlowego zależy skuteczność
podejmowania działań, głównie w zakresie
zaopatrzenia w towary.



Na funkcjonowanie przedsiębiorstw
handlowych szczególnie duży wpływ wywiera
zachowanie konkurentów.



Strukturalnymi wyznacznikami
konkurencji według M.E. Portera są:

1.

Groźba nowych wejść

2.

Siła przetargowa dostawców

3.

Siła przetargowa nabywców

4.

Groźba substytucyjnych wyrobów lub usług

5.

Rywalizacja między istniejącymi firmami

Czynniki, które mają szczególne znaczenie dla oceny

rynku:

1. Intensywność konkurencji - wyróżniamy trzy sytuacje

konkurencyjne, które mogą występować na rynku:

-

rosnący potencjał rynku – rynek rozwija się i każde
przedsiębiorstwo może znaleźć na nim miejsce np. rynek
komputerów osobistych, rynek zdrowej żywności,

-

wolno rozwijający się rynek lub rynek stagnacyjny –
na takim rynku dochodzi zwykle do ostrej konkurencji a
dane przedsiębiorstwo handlowe może zwiększyć swój
obrót tylko kosztem innych uczestników np. rynek sprzętu
radiowo-telewizyjnego,

-

zmniejszający się potencjał na rynku – w takiej
sytuacji dochodzi do wyniszczania , eliminowania
konkurentów, ponieważ takie rynki są dla przedsiębiorstw
handlowych zazwyczaj rynkami częściowymi
(odcinkowymi), ze względu na to, że dotyczą pewnej
ograniczonej części asortymentu, taki rodzaj konkurencji
występuje częściej między przedsiębiorstwami
przemysłowymi.

Czynniki, które mają szczególne

znaczenie dla oceny rynku:

2. Kształtowanie się siły nabywczej

ludności – z punktu widzenia
przedsiębiorstwa można określić potencjalną
siłę nabywczą ludności przez poprzez
badanie wielkości i struktury wydatków
ludności na danym obszarze

3. Formy dystrybucji towarów –

przedsiębiorstwo handlowe musi rozpoznać
jak kształtuje się dystrybucja, gdyż to
producent decyduje jak będzie zbywał swoje
produkty.

Ciągłe i intensywne obserwowanie otoczenia

firmy, w tym analiza kształtowania się
potencjału rynku, stanowią podstawę
określania realnych celów.

Cechy informacji pomagających określić cele

przedsiębiorstwa handlowego:



Zakres informacji musi być wystarczający do
oceny danego zjawiska



Informacje muszą być adekwatne i ścisłe



Informacje powinny umożliwić trafną ocenę

Determinujący wpływ zmieniającego się

otoczenia na działalność przedsiębiorstwa
zaznacza się głównie w takich obszarach jak:

-

Cele przedsiębiorstwa, ich struktura i
hierarchia;

-

Rodzaje pełnionych funkcji gospodarczych;

-

Zakres przedmiotowy działalności;

-

Formy organizacyjno-prawne prowadzonej
działalności;

-

Zachowania rynkowe.