Receptura

DATA REALIZACJI
RECEPTY można
wystawić trzy recepty na
kolejne miesięczne
kuracje wpisując od
którego dnia może
nastąpić realizacja

Nowy wzór recepty lekarskiej

Formy farmaceutyczne leków

Leki gotowe (produkowane wyłącznie fabrycznie)

Leki gotowe (produkowane wyłącznie fabrycznie)
tabletki
drażetki
kapsułki
granulaty
ampułki
aerozole

Leki recepturowe (przygotowywane w

Leki recepturowe (przygotowywane w

aptece)

aptece)
proszki
pigułki
czopki
roztwory
krople
mieszanki
zawiesiny
maści
pasty
leki galenowe

Leki gotowe produkowane wyłącznie fabrycznie

Tabletki - Tabulettae

Powstają przez sprasowanie leku zmieszanego z tzw. masą tabletkową
Środki wypełniające (zwiększające masę) – skrobia, cukier mlekowy, sól,
sacharoza, glukoza
Środki wiążące (zlepiające, wiążące, utrudniające rozpad) – syropy, kleiki,
Środki rozsadzające (pęczniejące pod wpływem wody) – skrobia, żelatyna,
pektyna
Środki przedłużające trwałość (chroniące przed wpływami warunków
otoczenia) – substancje bakteriostatyczne, antyutleniające, chroniące przed
wilgocią
Środki pomocnicze – barwniki

Masa: 0,1 – 1,0 g

Tabletki do stosowania doustnego (per os) –tabulettae orales;
- rozpadające się w żołądku
- rozpadające się w jelitach (dojelitowe) – tabulettae enterales;
- do ssania (per linguam) – tabulettae bucales;
- podjęzykowe (sublinguale) – tabulettae sublinguales;
- o przedłużonym działaniu, wielowarstwowe (prolongatum, retard, slow
release SR);
- musujące – tabulettae effervescentes
Tabletki do przyrządzania roztworów do użytku zewnętrznego np.. Altacet,
Rivanol
Tabletki dopochwowe (per vaginam) –
przeciwbakteryjne,
przeciwgrzybicze, przeciwpierwotniakowe;
Tabletki do implantacji- implantablettae np. Disulfiram;
Tabletki do umieszczania w zębodole lub kieszonkach
dziąsłowych

Zasady zapisywania

tabletek

• podać nazwę handlową preparatu lub międzynarodową;
• określić dawkę, jeżeli zapisana substancja występuje w kilku

dawkach, w preparatach „mite”, „forte” dawek nie podajemy;

• określić liczbę opakowań cyfrą arabską za skrótem „op.” lub

„lag.”;

• podać sposób dawkowania lub zastosowania leku w

sygnaturze;

Rp.
Zinnat 0,5
in tabulettis
D.t.d No 20
S. Stosować doustnie co 12h po 1 tabletce przez 10 dni

Rp.
Nitroglicerynum prolongatum Nazwy handlowe
in tabl.
1 op.
S. Stosować doustnie dwa razy na dobę. Tabletki połykać w

całości nie rozgryzać i nie kruszyć

Rp.
Nitroglicerynum 0,5 tabl.
1 op.
S. Stosować doustnie w napadzie bólu wieńcowego 1 tabletka

podjęzykowo do całkowitego rozpuszczenia

Rp.
Madopar 125
in tabl.
1 op.
S. Stosować doustnie 1 tabletkę 3 razy dziennie

Drażetki - Dragettae

Stała postać leku przeznaczona wyłącznie do stosowania doustnego,połykana
w całości

Posiadają otoczkę, której głównym składnikiem jest syrop.

Otoczka:

a) maskuje nieprzyjemny smak substancji czynnych,

b) chroni substancje czynne przed szkodliwym wpływem czynników
zewnętrznych (światło, wilgoć, powietrze),

c) chroni błonę śluzową jamy ustnej i żołądka przed drażniącym działaniem

d) zapewnia rozpuszczenie się leku w odpowiednim odcinku przewodu
pokarmowego,

e) opóźnia działanie leku

Nie dzielić !!! (unieczynnienie leku)

Rp.
Spasmophen duplex
in drag.
lag. 1
S. 1 drażetka co 12 godzin

Rp.
Spasmophen 0,01
in drag
lag. 1
S. 1 drażetka co 12 godzin

Kapsułki – Capsulae

Stała, dozowana postać leku do podawania doustnego, dopochwowego,
do rozpylania w urządzeniach inhalacyjnych.

Substancje lecznicze w kapsułkach występują w postaci proszku,
granulatu, zawiesiny lub roztworu otoczone żelatynową otoczką

Wykazują większą dostępność biologiczną niż tabletki zawierające tę
samą substancję leczniczą
dwuczęściowe (zamykane) – cylindryczny kształt, zawierają
sproszkowany środek lub mikrodrażetki
jednoczęściowe – różne kształty, zawierają leki oleiste i koncentraty
witamin

Kapsułki o przedłużonym działaniu – spansule, zawierają lek w postaci
różnokolorowych ziarenek powleczonych różnymi substancjami,
rozpadającymi się w różnych odcinkach przewodu pokarmowego

Rp.
Amoxicillin 0.5
in capsulis
D.t.d No 18
S. zażywać doustnie co 8 h po 1 kapsułce przez 6 dni

Rp.
Foradil caps.
lag.1
S. stosować wziewnie 1 kapsułkę do inhalacji 2 razy na dobę za pomocą inhalatora

Rp.
Lactovaginal
in capsulis vag.
lag. 1
S. stosować dopochwowo 1 kapsułkę na noc

Rp.
Vit. D

3

750 j.m.

in caps.
lag. 1
S. 2 razy dziennie po jednej kapsułce

Granulaty – Granulata

Stała postać leku o kształcie nieregularnych grudek lub ziarenek
przeznaczone do stosowania per os.

Powstają poprzez sproszkowanie substancji leczniczych zmieszanych z
substancjami pomocniczymi i smakowymi.

Zawierają słabo działające środki lecznicze nie wymagające dokładnego
dawkowania

Gotowe leki lub półprodukty do wyrobu innych postaci recepturowych np.
tabletek.

Opakowania o masie 50,0 do 200,0 g w saszetki jednorazowego użytku.

Granulaty ziołowe (Granulata herbacea) – sproszkowane surowce roślinne,
zażywane łyżeczką do herbaty popijając ½ szklanki przegotowanej wody –
Cholegran, Gastrogran, Nervogran, Normogran, Reumogran, Urogran…..

Granulaty musujące (Granulata effervescens) – oprócz
substancji
leczniczej zawierają wodorowęglan sodu, kwas
cytrynowy, które
rozpuszczeniu w wodzie wydzielają CO2.

Rp.
Gastrogran
lag. 1
S. Zażywać doustnie 3 razy dziennie 1 łyżeczkę do

herbaty po jedzeniu, popijając ½ szklanki ciepłej wody

Rp.
Esputicon
in granulatis
lag. 1
S. Stosować doraźnie, doustnie 1 łyżeczkę po jedzeniu

Ampułki – Ampullae

Zawierają substancje czynne gotowe do podania (roztwór, emulsja,
zawiesina)

Substancje w postaci proszku, które przed wstrzyknięciem rozpuszcza
się w odpowiednim rozpuszczalniku.

Rozpuszczalnikiem może być: Aqua pro injectione lub Sol. Natrii
chlorati 0,9%

Sposoby podawania leków do wstrzyknięć:

podskórnie – injectiones subcutaneae (s.c.)

domięśniowo – injectiones intramusculares (i.m)

dożylnie – injectiones intravenosae (i.v)

Leki w ampułkach nie przeznaczone do podawania w formie iniekcji –
Lakcid (doustnie), Mistabron (inhalacja)

Zasady zapisywania iniekcji:

 Podać nazwę handlową lub międzynarodową substancji

leczniczej.

 Dawka wyrażona w gramach lub jednostkach

międzynarodowych (j.m.).

 Podać objętość ampułki i drogę podania leku (jeżeli są

różne).

 Określić na recepcie stężenie leku, jeżeli producent ilość

substancji czynnej wyraża w procentach lub ewentualnie
pojemność.

 Ilość leku podajemy w liczbie jednostek dawkowania

(Dentur tales doses No).

 W sygnaturze określić drogę, dawkę oraz odstępy

czasowe.

Recepta na Aminofilinę (Aminophilinum)

2,5% podawaną dożylnie w ampułkach po

10 ml, na 10 ampułek

Rp.

Aminophilini 2,5% (i.v.)
In ampullis a 1 ml No 10

(in amp.)
D.S. Stosować 1 ampułkę 2 razy dziennie

dożylnie po uprzednim rozcieńczeniu 0,9%

roztworze chlorku sodu

Areozole – Aerosola Medicamentoza

Układy koloidalne, faza rozpraszająca (gaz), faza rozproszona (ciecz, cząstki
ciała stałego)
Substancja wydostaje się strumieniem ciągłym jako emulsja, zawiesina,
roztwór, piana, zawory dozujące uwalniają ściśle odmierzoną ilość leku.
Substancje bardzo silnie działające.
Zastosowanie :

•

na skórę

(szybkie działanie miejscowe) – antybiotyki, substancje

odkażające, przeciwzapalne (kortykosteroidy) oraz przeciwgrzybicze.

•

na błony śluzowe dróg oddechowych

(wziewy, inhalacje, nebulizacje) –

- leki przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze;
- leki stosowane w astmie oskrzelowej, POCHP:
leki B

2

– adrenergiczne (formoterol, salmeterol)

leki cholinolityczne (bromek ipratropium)
leki hamujące degranulację mastocytów (kromoglikan disodowy,
nedokromil
sodowy)
glikokortykosteroidy (dipropionian beklometazonu, budezonid)

- leki mukolityczne (ambroksol, Mesna)
- leki przerywające napady bólu wieńcowego
(nitrogliceryna –
Nitromint areosol)

Zasady zapisywania areozoli:

• Podać nawę handlową preparatu lub

międzynarodową substancji leczniczej;

• Określić stężenie, jeżeli zapisana substancja

występuje w różnych stężeniach (dotyczy areozoli

stosowanych zewnętrznie);

• W przypadku areozoli podawanych wziewnie,

należy podać jednorazową dawkę inhalacyjną (g),

jeżeli producent nie umieścił w nazwie handlowej;

• Cyfrą arabską ze skrótem op. lub lag. określić ilość

opakowań;

• W sygnaturze opisać sposób dawkowania lub

zastosowania leku;

Rp.
Otrivin 0,1% (areosoli nasale) - areozol
in areosolo nasale
lag.1
S. Stosować 4 razy dziennie jedno rozpylenie do obu otworów

nosowych

Rp.
Undofen atomizer
lag. 1
S. Chorobowo zmienioną skórę spryskiwać kilka razy dziennie

Rp. Flixotide Dysk 500 g /dawkę inhalacyjną

lag. 1
S. Stosować 2 razy dziennie po 2 wziewy

Rp.
Ventodisk 400 g/dawkę inhalacyjną

lag. 1
S. Stosować 3 razy dziennie po 1 inhalacji

Leki recepturowe

Proszki - Pulveres

• STAŁE POSTACIE LEKÓW:
• Równomiernie rozdrobnione, jednolite substancje

lecznicze, mogą być stosowane

• doustnie - do użytku wewnętrznego: dzielone lub

niedzielone

• zewnętrznie - do użytku zewnętrznego: na skórę i

błony śluzowe po odpowiednim rozpuszczeniu

• Proszki do użytku wewnętrznego:
- dzielone,gdy porcja leku zawarta jest w opłatku,

tabletce, drażetce, którą chory jednorazowo zażywa

- niedzielone, kiedy pacjent sam odmierza ilość leku

łyżką, łyżeczką itd.

Proszki dzielone:

• Masa pojedyńczego proszka waha się w granicach

0.3-1.0 g,

gdyż

jest to objętość dogodna do połknięcia, jeżeli masa środków

leczniczych jest mniejsza niż 0.3 g to należy uzupełnić do

wspomnianej wyżej objętości śrokiem obojetnym, którym może

być

• Saccharum album (cukier)

• Saccharum lactis ( Lactosum)- laktoza- cukier mlekowy,

najczęściej stosowany

• Calcium lacticum (mleczan wapniowy)

• Amylum Tritici (skrobia pszenicza)

• Istnieją dwa sposoby przepisywania proszków:

1. Metoda ważenia: podaje się przepis na jeden proszek i następnie

podaje się liczbę dawek - dentur tales doses D.t.d. Nr V

2. Metoda dzielenia: pisze się ogólna dawkę wszystkich środków

terapeutycznych i następnie: podziel na równe części

• Zawsze pisze się - zmieszaj proszek - M.f. pulvis

Przykład:

Proszek dzielony zawierajacy Beladonnae sicci i papawerynę
Dosis therapeutica pro dosi Extractum Belladonnae sicci 15 mg
Dosis therapeutica pro dosi Papaverinum hyrochloricum 30 mg
10 proszków

• Recepta metoda ważenia
Rp.
Extracti Belladonnae sicci 0,015
Papaverini hydrochlorici

0,03

Sacchari lactis ad

0,5

M.f. pulvis
Dentur tales doses Nr X
D.S. W razie bólu 1 proszek

• Recepta metodą dzielenia
Rp.
Extracti Belladonnae sicci 0.15
Papaverini hydrochlorici

0,3

Sacchari lactis ad

5,0

M.f.pulvis
Divide in partes aequales Nr X
D.S. W razie bólu

Proszki niedzielone:

• Są to proszki, których całkowite ilości zapisuje się w

ilości 30-100 gramów.

• Są to środki, których dawki jednorazowe wahają się od

jednego do kilkunastu gramów i te proszki pacjent

dawkuje sobie sam

• Łyżka stołową w zależności od proszku zawiera ona

7,5-15 g proszku

• Łyżeczką do herbaty 2,5-5 g
• Jeżeli w skład proszka wchodzi kilka substancji to

należy dodać M.f. pulvis

• Czasami używamy zwrotu Da ad scatulam (do

pudełeczka)

Proszki do użytku

zewnętrznego

• j.w. zasypki, przysypki, lub przygotowane do

rozpuszczenia w wodzie

• Proszki złożone (środek leczniczy- basis, podłoże obojętne

dla skóry – vehiculum)

• Ich podłożem mogą być następujące obojętne substancje:

• Amylum Tritici – skrobia pszeniczna

• Calcium carbonicum węglan wapniowy (kreda)

• Talcum – talk

• Zincum oxydatum – tlenek cynkowy, ma działanie

ściągające i przeciwzapalne.

• Należy pamiętać aby zawrzeć odpowiednie stężenie

środka leczniczego (na skórę), rodzaju podłoża i ogólnej

ilości zasypki w gramach

Pigułki - Pilulae

• Postać leku w której środek leczniczy miesza się z

masą pigułkową. Masa pojedynczej pigułki wynosi: 0,1

– 0,3 g. Pigułki są obecnie stosowane sporadycznie.

Receptę wypisuje się na 30 pigułek. I pisze się masa

pigułkowa (Massae pilularum quantum satis ut fiant

pilulae)

Np. pigułki stosowane w nawykowym zaparciu
Dawka jednorazowa Aloe 100 mg

• Rp.
Aloe 3,0
Massae pilularum q.s. Nr XXX
D.S. 1-2 pigułki na noc

Czopki- Suppositoria

• Są formą leku przeznaczoną do wprowadzania do jam ciała

• Czopki doodbytnicze per rectum, suppositoria analia (dla dorosłego

masa do 2,0 g dla dziecka do 1,0 g)

• Czopki dopochwowe per vaginam, suppositoria vaginalia (2,0-5,0 g)

• Czopki zapisuje się w ilości sztuk będącej wielokrotnością 3

najczęściej 6 lub 12

• Czopki doodbytnicze w tej postaci zapisuje się leki o działaniu

miejscowym: np. ściągające, przeciwzapalne, miejscowo

znieczulające

• Czopki dopochwowe w tej postaci stosowane są leki przeciwzapalne,

przeciwbakteryjne, przeciwrzęsistkowe.

• Czopki o działaniu ogólnym takim jak nasenne, przeciwbólowe,

najczęściej dawka per rectum równa jest ¾ dawki per os.

• W czopkach stosuje się podłoże, które powinno:
- zachowywać odpowiednią konsystencję w temp. pokojowej
- rozpuszczać się w temp. 35-37 0 C
- nie drażnić błony śluzowej
- nie reagować ze środkiem leczniczym

• Podłoża do czopków:
• Lipofilne: Oleum Cacao (Butyrum

Cacao)

• Lipofilne podłoża syntetyczne

Witepsol, Lasupol

• Hydrofilne: rozpuszczalne w wodzie

( np. żelatynowo- glicerynowe) do
sporządzania gałek dopochwowych

Przykład:
Czopek o działaniu ściągajacym którego 5%

stanowi Acidum tannicum a 10%

Anaesthesinum

• Rp.
Acidi tannici

0,1

Anaesthesini

0,2

Olei Cacao ad. 2,0
M.f. suppositorium anale
D.t.d. Nr VI
D.S. 2 razy dziennie po jednym czopku

Czopki dopochwowe: SUPP. VAGINALAE podłoża Gelatina

glicerinata lub Oleum Cacao, można przy podłożu podać

Massa suppositorium, masa tych czopków 2-5 g

• Podaje się w tych lekach stężenie środków terapeutycznych.

Przykład:
Czopek dopochwowy zawierający 10% Sulthiazolinum i 5%

Acidum boricum

• Rp.

Sulthiazolini 0.3

Acidi borici

0.15

Massae supp. ad. 3.0

M.f. supp. Vaginale

Dtd Nr X

D.S. wiadomo

Leki płynne: Roztwory-

Solutiones

• Roztwory lecznicze- solutiones medicalis

są płynną postacią leku przeznaczona do

stosowania zewnętrznego lub

wewnętrznego, otrzymywane są przez

rozpuszczenie jednej lub wielu substancji

w odpowiednich rozpuszczalnikach

• Podział roztworów:
- roztwory wodne- Aqua pro iniection
- roztwory etanolowe
- roztwory olejowe

Rodzaje rozpuszczalników:

Aqua destillata – woda destylowana

stosowana w roztworach per os

Alcohol aethylicus – etanol
Glycelorum (Glicerinum) – glicerol
Oleum Rapae – olej rzepakowy
Oleum Arachidis – olej arachidowy
Oleum Paraffini – olej parafinowy
Oleum Lini – olej lniany
Oleum Amygdalare dulcium – olejek

migdałowy

Substancje poprawiające

smak:

dodać 10 – 20% objętości:
• Sirupus simplex – 64% roztworu cukru
• Sirupus Auranti pericarpii amari – syrop

pomarańczowy

• Sirupus Rubi idaei – syrop malinowy
• Sirupus Cerasi – syrop wiśniowy
dodać 1- 2% objętości:
• Tinctura Aurantii – nalewka pomarańczowa
• Tinctura Menthae – nalewka miętowa

Objętości stosowane:

• łyżeczka do herbaty - 5ml
• łyżka deserowa - 10 ml
• łyżka stołowa - 15 ml wody

Przykłady:
Roztwór wodny kodeiny z dodatkiem syropu, dawkowany 4

razy dziennie przez 3 dni łyżeczką do herbaty.

Codeinum phosphporicum- dosis therapeutica pro dosi: 20

mg

Ogólna ilość dawek: 4x3= 12
Ogólna ilość kodeiny: 12 x 0.02=0.24 g
Ogólna ilość roztworu: 12x5= 60 ml

• Rp.
Codeini phosphorici

0.24

Sirupi simpl. 10,0
Aquae destilatae ad 60.0
M.f. solutio
D.S. 4 razy dziennie 1 łyżeczka do herbaty przez 3 dni

Przykład roztworu do użytku

zewnętrznego:

• Rp.
5 % Sol. Salici 30.0

roztwór zawiera tylko

1środek

D.S. zewnętrznie

leczniczy, a

rozpuszczalnik to

woda

Lub

• Rp.
Acidi Salici

1,5

Spiritus Vini diluti

ad 30,0 (rozcieńczony etanol)

M.f. solutio
D.S. zewnętrznie

Krople - Guttae

• Krople otrzymuje się przez rozpuszczenie

środka leczniczego lub leku płynnego lub

przez zmieszanie kilku leków płynnych

• Rozpuszczalnik: woda, alkohol

• Nie dodaje się substancji poprawiających

smak

• Krople do użytku zewnętrznego (do nosa,

oka, ucha) i wewnętrznego per os

• Ilość zapisywanego leku 5,0 - 30,0g zwykle

5,0-15,0 g

• Jednorazowa dawka 5 - 30 kropli nie więcej

niż 50 kropli

Przykład 1:

Krople do użytku wewnętrznego p.o

Wodny roztwór kodeiny podawany po 20 kropli 4 razy dziennie

przez 3 dni

Codeinum phosphoricum – dawka jenorazowa 20 mg czyli 0.02
Liczba dawek 4x3=12 czyli ogólna ilość leku wynosi: 0.02x

12=0.24 g

Woda

20 kropli - 1g

taka dawka 12 razy czyli 12g

• Rp.
Codeini phosphorici

0,24

Aquae destilatae

ad 12,0

M.f. guttae
D.S. 4 razy dziennie po 20 kropli przez 3 dni

Przykład 2:

Scopolaminum hydrobromicum dawka

terapeutyczna:0.5 mg czyli 0.0005 g

Chcemy dawkować w

10 kroplach 0.5 g

3 razy dziennie

• Czyli dawka dzienna skopolaminy wynosi 0.0005 x

3= 0.0015

• Wody dodać 1.5 g bo 0.5 x 3= 1.5 g

• Ilość- na 10 dni

• Rp.

Scopolamini hydrobromici 0.015
Aquae dest.

ad 15.0

M.f. guttae
D.S. 3 razy dziennie po 10 kropli

Przykład 3:

Krople do użytku zewnętrznego:
Krople do oczu- guttae ophthalmicae
Wyraża się w nich stężenie danego środka leczniczego
Dawka 2% roztwór pilokarpiny

• Rp.
2% Solutio Pilocarpini hydrochlorici

5.0

M.f. guttae ophthalmicae
D.S. Co 3 godziny po 1 kropli do worka spojówkowego
Lub

• Rp.
Pilocarpini hydrochlorici

0.1

Aquae dest.

ad 5.0

M.f. guttae ophthalmicae
D.S. Co 3 godziny po 1 kropli do worka spojówkowego
Krople do nosa: guttae rhinologicae
Krople do uszu: guttae otologicae

Mieszanki - Mixturae

• Stanowią płynną postać leku przeznaczoną do użytku

wewnętrznego, są to najczęściej mieszaniny roztworów z

roślinnymi wyciągami wodnymi (napary , odwary), bądź

alkoholowymi (nalewki, ekstrakty), bądź z syropami

• Klarowne lub mętne (wstrząsnąć przed użyciem)

• Zapisywane w ilości 60 – 250 g, dawkowane łyżkami lub

łyżeczkami

• Często stosowane w pediatrii

Skład mieszanki:
Basis – środek głównie działający
Adiuvans – środek wspomagający
Corrigens – środek smakowy, zapachowy, stanowi 10 – 20%

mieszanki

Vehiculum – rozpuszczalnik (Aqua destillata, Aqua aromatica)

Przykład:

Mikstura zwiększająca łaknienie dawkowana łyżką stołową 3 razy

dziennie przez 4 dni (czyli 12 dawek)

Jednorazowa dawka terapeutyczna: 200 mg = 0.2 g czyli ogólna

dawka substancji terapeutycznej wynosi wynosi 0.2 x12 = 2.4g

Acidi hydrochlorici diluti pro dosi 0.5 czyli w sumie 6g
Tincturae Auranti ( nalewka pomarańczowa) pro dosi 0.3 czyli w

sumie 3.6

Do uzupełnienia wodą destylowana

• Rp.
Pepsini

2,4

Acidi hydrochlorici

6,0

Tincturae Aurantii

3,6

Aquae dest. ad 180,0
M.f. mixtura
D.S. 3 razy dziennie po łyżce stołowej prze jedzeniem

Zawiesiny - Suspensiones

• Płynna postać leku, w której środek leczniczy (ciało stałe),

jest zawieszone przy użyciu gumy arabskiej lub innej

substancji zwiększającej lepkość

• Zawiesiny mogą być stosowane

doustnie mixtura agitanta

są przygotowane na wodzie przy użyciu gumy arabskiej

jako substancji zwiększającej lepkość roztworu. Nietrwałe

szybka sedymentacja

• Zawiesiny

do użytku zewnętrznego, czyli pudry płynne-

lotiones

zawierają do 50% środków leczniczych,

zawieszonych w roztworach wodnych, glicerolu lub olejach.

Środki dezynfekujące, znieczulające, wysuszające

• Zawiesiny

stosowane pozajelitowo

, wyłącznie dotkankowo

(s.c, i.m)

• W zawiesinach ilość gumy arabskiej nie musi być konkretnie

oznaczona można użyć skrótu q.s. czyli quantum satis tyle

ile trzeba.

Przykład:

Zawiesina o użytku wewnętrznego podawana 4 razy

dziennie Bismuthum subnitricum po 500 mg (dawka

jednorazowa) łyżka deserową przez 3 dni

Czyli: liczba dawek 4x3
Całkowita masa zawiesiny 12x 10=120
Dawka całkowita Bismuthum 0.5x12=6

• Rp.

Bismuthi subnitrici

6.0

Gumii arabici q.s.

Aquae destilatae ad

120.0

M.f. suspensio
D.S. 4 razy dziennie po łyżce deserowej

Maści - Unguenta:

• Jest to forma środka przeznaczona wyłącznie do

użytku zewnętrznego tj. na skórę i błony śluzowe

składa się z obojętnego podłoża w którym

rozprowadzane są substancje lecznicze

Podział maści:

• Epidermalne,

działają na powierzchnię skóry

(maści osłaniające, dezynfekujące) Dermatolum,

Nitrofurazonum

• Endodermalne

, działają poprzez naskórek na

głębokie warstwy skóry Hydrocortisonum

• Diadermalne

, wchłaniają się przez skórę i działają

ogólnoustrojowo Nitrocard

• Ogólna ilość przepisywanej maści:

50 – 100 g

Podłoża do maści:

Z surowców mineralnych:

• Vaselinum flavum- wazelina żółta (

do oczu 80%

)

• Vaselinum album – wazelina biała może być do oka

• Eucerinum - euceryna, stosowana często do maści

endodermalnych

• Paraffinum liquidum (Oleum Paraffini) czyli parafina ciekła

stosowana do zmiękczania zbyt twardych maści (

do oczu 10%

)

• Paraffinum solidum- parafina stała jako dodatek do utwardzania

zbyt miękkich maści

Tłuszcze zwierzęce:

• Lanolinum hydricum (

do oczu 10%

)

Beztłuszczowe:

• Unguentum Glyceroli

• Żele polietyloglikolowe

• Żele silikonowe – najlepsze podłoże do maści ochronnych

Maść zwykła, dobre podłoże !

• Unguentum simplex skład Lanolinum anhydricum 10,0

Vaselinum flavum

90,0

Przykład:

Maść do oczu zawierająca 1% hydrocortizon
Hydrocortizonum aceticum
• Rp.
Hydrocortisoni acetici

0,1

Vehiculi pro oculi ad 10,0
M.f. unguentum ophthalmicum
D.S. Wiadomo
• maści do oczu przepisuje te maści w ilości

5-

10

g

Pasty - Pastae

• Są to maści o gęstszej konsystencji, bardziej

higroskopijne zawierające co najmniej 25%

sproszkowanych substancji stałych,

• Dłużej działają na skórze lub błonie śluzowej,

zdolne do absorbowania i wysuszania wydzieliny;

• Mogą być stosowane na ogniska zapalne, pasty

żrące hamują wzrost i zniszczenie wybujałej tkanki

• Podłoża utwardzające do past: tlenek cynku (Zinci

oxydum), talk (Talcum), skrobia pszeniczna (Tritici

Amylum), ziemniaczana (Solani Amylum), glinka

kaolinowa (Bolus alba)

Przykład:

Pasta o działaniu przeciwgrzybiczym

zawierająca 10% Proderminum

• Rp.
Prodermini

6.0

Pastae Zinci ad

60.0

M.f. pasta
D.S. Zewnętrznie

Leki galenowe:

leki pochodzenia roślinnego, przygotowane z kory (cortex),

owoców (fructus), liści (folia), korzeni (radix), kłączy

(rhizoma), nasion (semen), kwiatów (flores), całej rośliny

(herba)

• Ziółka (species) – wysuszone części roślin, przeznaczone

do sporządzania naparów bądź odwarów;

• Odwar (decoctum) – zalanie surowca roślinnego wodą,a

następnie ogrzewanie w temp. Wrzenia przez 30 min.

• Napar (infusum) – zalanie surowca wrzącą wodą i

ogrzewanie bez wrzenia ok.15 min.

• Wyciąg (extractum) – ekstrakcja surowca roślinnego

odpowiednim rozpuszczalnikiem i odparowanie

rozpuszczalnika. Zawartość substancji czynnej w wyciągu

jest taka jak w surowcu.

Rozróżniamy wyciągi: suche (extracta sicca), płynne

(extracta fluida), gęste (extracta spissa)

• Nalewka (tinctura) – wytrawianie suchego surowca

roślinnego etanolem.

Nalewki występują w postaci

gotowej,

pakowane po 30 g lub więcej pro receptura

(krople, mieszanki).

1 g nalewki = 45 – 50 kropli

Przykłady nalewek:

• Rp.
Valeriane tincturae
lag. 1
D.S. Stosować doustnie 2 razy dziennie po 50 kropli

na cukier

• Rp.
Cardiol C
in guttis
lag. 1
D.S. Stosować doustnie 2 razy dziennie po 20 kropli