Wyklad 5 CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWOW

background image

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA

STAWÓW

STAWÓW

Def. Jest skutkiem działania czynników

Def. Jest skutkiem działania czynników

biologicznych

biologicznych

i mechanicznych, które destabilizują powiązane ze

i mechanicznych, które destabilizują powiązane ze

sobą procesy degradacji i tworzenia chrząstki

sobą procesy degradacji i tworzenia chrząstki

stawowej oraz warstwy podchrzęstnej kości i

stawowej oraz warstwy podchrzęstnej kości i

ostatecznie obejmują wszystkie tkanki stawu.

ostatecznie obejmują wszystkie tkanki stawu.

Charakteryzuje się ona bólem stawowym,

Charakteryzuje się ona bólem stawowym,

ograniczeniem ruchomości w stawie, trzeszczeniami

ograniczeniem ruchomości w stawie, trzeszczeniami

oraz wtórnymi zmianami zapalnymi (wysięk w

oraz wtórnymi zmianami zapalnymi (wysięk w

stawie) o różnym nasileniu, którym nie towarzyszą

stawie) o różnym nasileniu, którym nie towarzyszą

objawy ogólnoustrojowe.

objawy ogólnoustrojowe.

background image

Epidemiologia:

Epidemiologia:

Jest ona najczęstszą przyczyną

Jest ona najczęstszą przyczyną

dolegliwości ze strony układu ruchu.

dolegliwości ze strony układu ruchu.

Wszystkie osoby w wieku > 65 rż mają

Wszystkie osoby w wieku > 65 rż mają

charakterystyczne dla choroby

charakterystyczne dla choroby

zwyrodnieniowej zmiany

zwyrodnieniowej zmiany

histopatologiczne w chrząstkach

histopatologiczne w chrząstkach

stawowych.

stawowych.

Najczęściej ujawnia się ona w wieku 40

Najczęściej ujawnia się ona w wieku 40

– 60 lat. Występuje z podobną

– 60 lat. Występuje z podobną

częstością u obu płci, jednak ciężkie

częstością u obu płci, jednak ciężkie

postaci choroby częściej dotyczą

postaci choroby częściej dotyczą

kobiet.

kobiet.

background image

Etiologia i patogeneza:

Etiologia i patogeneza:

Postaci:

Postaci:

Pierwotna – częstsza, przyczyna

Pierwotna – częstsza, przyczyna

nieznana.

nieznana.

Wtórna – wywołana miejscowymi

Wtórna – wywołana miejscowymi

uszkodzeniami struktur

uszkodzeniami struktur

i nieprawidłowościami budowy stawu

i nieprawidłowościami budowy stawu

lub chorobami ogólnoustrojowymi.

lub chorobami ogólnoustrojowymi.

background image

Klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej

Klasyfikacja wtórnej choroby zwyrodnieniowej

stawów na podstawie czynników etiologicznych:

stawów na podstawie czynników etiologicznych:

1. Urazy:

1. Urazy:

- ostre,

- ostre,

- przewlekłe,

- przewlekłe,

2. Wrodzone i rozwojowe:

2. Wrodzone i rozwojowe:

a. choroby miejscowe:

a. choroby miejscowe:

- martwica aseptyczna głowy kości udowej u dzieci,

- martwica aseptyczna głowy kości udowej u dzieci,

- wrodzona dysplazja stawu biodrowego,

- wrodzona dysplazja stawu biodrowego,

- złuszczenie nasady kostnej,

- złuszczenie nasady kostnej,

b. czynniki mechaniczne:

b. czynniki mechaniczne:

- różnica w długości kończyn dolnych,

- różnica w długości kończyn dolnych,

- koślawość lub szpotawość,

- koślawość lub szpotawość,

- zespół nadmiernej ruchomości stawów,

- zespół nadmiernej ruchomości stawów,

- dysplazje kostno – stawowe,

- dysplazje kostno – stawowe,

background image

3. Metaboliczne:

3. Metaboliczne:

- hemochromatoza,

- hemochromatoza,

- choroba Wilsowa,

- choroba Wilsowa,

4. Endokrynologiczne:

4. Endokrynologiczne:

- akromegalia,

- akromegalia,

- nadczynność przytarczyc,

- nadczynność przytarczyc,

- cukrzyca,

- cukrzyca,

- otyłość,

- otyłość,

- niedoczynność tarczycy,

- niedoczynność tarczycy,

5. Inne:

5. Inne:

- złamania,

- złamania,

- martwica aseptyczna,

- martwica aseptyczna,

- zakażenia,

- zakażenia,

- dna moczanowa,

- dna moczanowa,

background image

Choroba zwyrodnieniowa jest

Choroba zwyrodnieniowa jest

klinicznym wyrazem starzenia się

klinicznym wyrazem starzenia się

stawu.

stawu.

Główne czynniki decydujące o

Główne czynniki decydujące o

zapoczątkowaniu i rozwoju choroby

zapoczątkowaniu i rozwoju choroby

zwyrodnieniowej:

zwyrodnieniowej:

- nadmierne przeciążenie;

- nadmierne przeciążenie;

- zaburzone właściwości

- zaburzone właściwości

fizykochemiczne

fizykochemiczne

chrząstki i innych tkanek stawu.

chrząstki i innych tkanek stawu.

background image

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

:

:

1. Starszy wiek.

1. Starszy wiek.

2. Nadwaga, szczególnie jeśli się pojawiła w

2. Nadwaga, szczególnie jeśli się pojawiła w

dzieciństwie,

dzieciństwie,

3. Mutacje genetyczne – zaburzenia struktury

3. Mutacje genetyczne – zaburzenia struktury

chrząstki,

chrząstki,

4. Czynniki mechaniczne:

4. Czynniki mechaniczne:

- praca zawodowa wymagająca częstego zginania

- praca zawodowa wymagająca częstego zginania

kolan

kolan

(kilkunastokrotny wzrost częstości zachorowania).

(kilkunastokrotny wzrost częstości zachorowania).

- uprawianie sportu wyczynowego w przeszłości,

- uprawianie sportu wyczynowego w przeszłości,

- osłabienie siły okołostawowych mięśni

- osłabienie siły okołostawowych mięśni

szkieletowych,

szkieletowych,

5. Płeć żeńska.

5. Płeć żeńska.

6. Duża gęstość mineralne, mała BMD.

6. Duża gęstość mineralne, mała BMD.

7. Zaburzenia czucia głębokiego,

7. Zaburzenia czucia głębokiego,

background image

Zmiany morfologiczne:

Zmiany morfologiczne:

1. Pogrubienie chrząstki – zwiększenie zawartości wody,

1. Pogrubienie chrząstki – zwiększenie zawartości wody,

obrzęk,

obrzęk,

wzmożone wytwarzanie proteoglikanów,

wzmożone wytwarzanie proteoglikanów,

2. Zmniejszenie grubości chrząstki – zmniejszenie zawartości

2. Zmniejszenie grubości chrząstki – zmniejszenie zawartości

wody i

wody i

proteoglikanów.

proteoglikanów.

3. Tworzeni się torbieli zwyrodnieniowych (geody) w

3. Tworzeni się torbieli zwyrodnieniowych (geody) w

podchrzęstnej

podchrzęstnej

warstwie kości.

warstwie kości.

4. Zagęszczenia kostne na granicy kostno – chrzęstnej

4. Zagęszczenia kostne na granicy kostno – chrzęstnej

(sklerotyzacja).

(sklerotyzacja).

5. Tworzenie się wyrośli kostnych na granicy kostno –

5. Tworzenie się wyrośli kostnych na granicy kostno –

chrzęstnej

chrzęstnej

(osteofity),

(osteofity),

6. W błonie maziowej tworzą się rozsiane obszary objęte

6. W błonie maziowej tworzą się rozsiane obszary objęte

procesem

procesem

zapalnym z naciekami fibroblastów i limfocytów.

zapalnym z naciekami fibroblastów i limfocytów.

7. Torebka stawowa i więzadła okołostawowe stają się

7. Torebka stawowa i więzadła okołostawowe stają się

pogrubiałe i

pogrubiałe i

tracą elastyczność.

tracą elastyczność.

8. W jamie stawowej może pojawić się wysięk.

8. W jamie stawowej może pojawić się wysięk.

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1. Choroba zwyrodnieniowa dotyczy zwykle jednego lub kliku

1. Choroba zwyrodnieniowa dotyczy zwykle jednego lub kliku

stawów,

stawów,

rzadko ma postać uogólnioną.

rzadko ma postać uogólnioną.

2. Ból w stawie o różnym natężeniu, występuje wyłącznie

2. Ból w stawie o różnym natężeniu, występuje wyłącznie

podczas

podczas

ruchu w zajętym stawie. W przypadku bardzo

ruchu w zajętym stawie. W przypadku bardzo

zaawansowanych

zaawansowanych

zmian pojawia się także w spoczynku oraz w nocy. Ból ma

zmian pojawia się także w spoczynku oraz w nocy. Ból ma

największe natężenie podczas pierwszych ruchów po

największe natężenie podczas pierwszych ruchów po

okresie

okresie

bezruchu (ból startowy) oraz jego stopniowe zmniejszanie

bezruchu (ból startowy) oraz jego stopniowe zmniejszanie

się

się

podczas kolejnych ruchów. Ból jest wywoływany przez

podczas kolejnych ruchów. Ból jest wywoływany przez

odczyn

odczyn

zapalny okostnej w miejscach przebudowy kości, wzrost

zapalny okostnej w miejscach przebudowy kości, wzrost

napięcia

napięcia

wewnątrzkostnego, niedokrwienie i zapalenie błony

wewnątrzkostnego, niedokrwienie i zapalenie błony

maziowej,

maziowej,

mikrozłamania w warstwie podchrzęstnej kości, drażnienie

mikrozłamania w warstwie podchrzęstnej kości, drażnienie

zakończeń nerwowych tkanek miękkich okołostawowych

zakończeń nerwowych tkanek miękkich okołostawowych

przez

przez

osteofity.

osteofity.

background image

3. Ograniczenie ruchomości w stawie z wtórnym

3. Ograniczenie ruchomości w stawie z wtórnym

zanikiem

zanikiem

okolicznych mięśni.

okolicznych mięśni.

4. Poszerzenie i zniekształcenie obrysów kostnych

4. Poszerzenie i zniekształcenie obrysów kostnych

stawu.

stawu.

5. Tkliwość palpacyjna stawu.

5. Tkliwość palpacyjna stawu.

6. Trzeszczenia drobnoziarniste podczas ruchów.

6. Trzeszczenia drobnoziarniste podczas ruchów.

7. Wysięk w stawie.

7. Wysięk w stawie.

background image

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWU

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWU

BIODROWEGO (KOKSARTROZA):

BIODROWEGO (KOKSARTROZA):

Rodzaje:

Rodzaje:

1. Postać z panewką spłyconą.

1. Postać z panewką spłyconą.

2. Postać z panewką głęboką.

2. Postać z panewką głęboką.

3. Postać z panewką prawidłową.

3. Postać z panewką prawidłową.

Objawy:

Objawy:

- ból w pachwinie i kolanie,

- ból w pachwinie i kolanie,

- ból nie promieniuje w kierunku pośladków i tkanek

- ból nie promieniuje w kierunku pośladków i tkanek

położonych

położonych

powyżej.

powyżej.

- ograniczenie ruchomości pojawia się szybko, najwcześniej

- ograniczenie ruchomości pojawia się szybko, najwcześniej

ograniczony jest ruch rotacji wewnętrznej i przeprostu.

ograniczony jest ruch rotacji wewnętrznej i przeprostu.

- wtórne zapalenie przyczepów mięśni pośladkowych do

- wtórne zapalenie przyczepów mięśni pośladkowych do

krętarza

krętarza

większego (ból bocznej powierzchni uda), zanik mięśni

większego (ból bocznej powierzchni uda), zanik mięśni

pośladka i

pośladka i

względne skrócenie kończyny.

względne skrócenie kończyny.

background image

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWU

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWU

KOLANOWEGO.

KOLANOWEGO.

- ból odczuwany w stawie i górnej części podudzia,

- ból odczuwany w stawie i górnej części podudzia,

- zwykle bardziej bolesne jest schodzenie niż

- zwykle bardziej bolesne jest schodzenie niż

wchodzenie

wchodzenie

po schodach,

po schodach,

- ruchy zgięcia i wyprostu wywołują wyczuwalne

- ruchy zgięcia i wyprostu wywołują wyczuwalne

trzeszczenia,

trzeszczenia,

- często występuje szpotawość,

- często występuje szpotawość,

- może występować wysięk w stawie i torbiel

- może występować wysięk w stawie i torbiel

Bekera,

Bekera,

- wtórny zanik i osłabienie mięśnia czworogłowego

- wtórny zanik i osłabienie mięśnia czworogłowego

uda,

uda,

- może występować przykurcz zgięciowy kolana,

- może występować przykurcz zgięciowy kolana,

background image

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW RĄK

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW RĄK

1. Stawy międzypaliczkowe dalsze –

1. Stawy międzypaliczkowe dalsze –

osteofity

osteofity

powstałe w tych stawach tworzą

powstałe w tych stawach tworzą

charakterystyczne wyniosłości i

charakterystyczne wyniosłości i

deformacje

deformacje

(guzki Heberdena),

(guzki Heberdena),

2. Stawy międzypaliczkowe bliższe – guzki

2. Stawy międzypaliczkowe bliższe – guzki

Boucharda,

Boucharda,

3. Funkcja rąk jest zwykle zachowana.

3. Funkcja rąk jest zwykle zachowana.

background image

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA

CHOROBA ZWYRODNIENIOWA

STAWÓW KRĘGOSŁUPA

STAWÓW KRĘGOSŁUPA

(SPONDYLOARTROZA)

(SPONDYLOARTROZA)

- ból w okolicy przykręgosłupowej

- ból w okolicy przykręgosłupowej

nasilający

nasilający

się podczas ruchów,

się podczas ruchów,

- ruchomość kręgosłupa jest znacznie

- ruchomość kręgosłupa jest znacznie

zmniejszona ale w odróżnieniu od

zmniejszona ale w odróżnieniu od

ZZSK

ZZSK

nie jest on nigdy całkowicie sztywny.

nie jest on nigdy całkowicie sztywny.

background image

BADANIA DODATKOWE

BADANIA DODATKOWE

1. Brak wzrostu wskaźników stanu zapalnego.

1. Brak wzrostu wskaźników stanu zapalnego.

2. Rozpad tkanki chrzęstnej, odczyny zapalne i naprawcze

2. Rozpad tkanki chrzęstnej, odczyny zapalne i naprawcze

powodują

powodują

wzrost stężenia w surowicy lub płynie stawowym bądź

wzrost stężenia w surowicy lub płynie stawowym bądź

wydalania z

wydalania z

moczem substancji uważanych za markery , takich jak

moczem substancji uważanych za markery , takich jak

hialuroniany,

hialuroniany,

N-propeptyn kolagenu typu III, C-telopeptyd kolagenu typu II

N-propeptyn kolagenu typu III, C-telopeptyd kolagenu typu II

i glukozylo-galaktozylopirydynoliny.

i glukozylo-galaktozylopirydynoliny.

3. Płyn stawowy – charakter niezapalny.

3. Płyn stawowy – charakter niezapalny.

4. RTG:

4. RTG:

- zwężenie szpary stawowej wskutek destrukcji chrząstki,

- zwężenie szpary stawowej wskutek destrukcji chrząstki,

- torbiele zwyrodnieniowe (geody) w nasadach w wyniku

- torbiele zwyrodnieniowe (geody) w nasadach w wyniku

niszczenia

niszczenia

tkanki kostnej,

tkanki kostnej,

- sklerotyzacja – zagęszczenia tkanki kostnej podchrzęstnej,

- sklerotyzacja – zagęszczenia tkanki kostnej podchrzęstnej,

- osteofity – wyrośla kostne na granicy chrzęstno – kostnej,

- osteofity – wyrośla kostne na granicy chrzęstno – kostnej,

background image

PRZEBIEG NATURALNY

PRZEBIEG NATURALNY

1. Choroba rozwija się powoli, zwykle z okresami

1. Choroba rozwija się powoli, zwykle z okresami

zaostrzeń

zaostrzeń

i remisji objawów klinicznych.

i remisji objawów klinicznych.

2. Zwykle postępuje niezależnie od sposobu

2. Zwykle postępuje niezależnie od sposobu

leczenia.

leczenia.

3. Nigdy się nie cofa, stopień kalectwa zależy od

3. Nigdy się nie cofa, stopień kalectwa zależy od

lokalizacji

lokalizacji

i stopnia zaawansowania zmian.

i stopnia zaawansowania zmian.

4. Najczęstszą przyczyną niesprawności jest zajęcie

4. Najczęstszą przyczyną niesprawności jest zajęcie

stawu

stawu

biodrowego, kolanowego i stawów kręgosłupa.

biodrowego, kolanowego i stawów kręgosłupa.

background image

Wykrycie typowych zmian

Wykrycie typowych zmian

zwyrodnieniowych, którym nie

zwyrodnieniowych, którym nie

towarzyszy ból lub upośledzenie

towarzyszy ból lub upośledzenie

sprawności, nie upoważnia do

sprawności, nie upoważnia do

rozpoznania choroby zwyrodnieniowej.

rozpoznania choroby zwyrodnieniowej.

background image

LECZENIE

LECZENIE

Cel:

Cel:

- zwalczanie bólu,

- zwalczanie bólu,

- utrzymanie jak najlepszej sprawności,

- utrzymanie jak najlepszej sprawności,

Leczenie niefarmakologiczne:

Leczenie niefarmakologiczne:

- edukacja pacjenta,

- edukacja pacjenta,

- zmniejszenie masy ciała u chorych otyłych,

- zmniejszenie masy ciała u chorych otyłych,

- fizjoterapia,

- fizjoterapia,

- zaopatrzenie ortopedyczne (laska, kule, wkładki

- zaopatrzenie ortopedyczne (laska, kule, wkładki

korekcyjne do obuwia, stabilizatory stawu

korekcyjne do obuwia, stabilizatory stawu

kolanowego).

kolanowego).

- odpowiednie obuwie.

- odpowiednie obuwie.

background image

Leczenie farmakologiczne:

Leczenie farmakologiczne:

1. paracetamol – pozbawiony działań

1. paracetamol – pozbawiony działań

niepożądanych

niepożądanych

typowych dla NLPZ,

typowych dla NLPZ,

Działania niepożądane:

Działania niepożądane:

- osutka skórna,

- osutka skórna,

- łagodne dolegliwości ze strony przewodu

- łagodne dolegliwości ze strony przewodu

pokarmowego,

pokarmowego,

- agranulocytoza, niedokrwistość, małopłytkowość,

- agranulocytoza, niedokrwistość, małopłytkowość,

- uszkodzenie nerek,

- uszkodzenie nerek,

- ciężka niewydolność wątroby przy

- ciężka niewydolność wątroby przy

przedawkowaniu,

przedawkowaniu,

Przeciwwskazania:

Przeciwwskazania:

- nadwrażliwość,

- nadwrażliwość,

- ciężka niewydolność wątroby lub nerek,

- ciężka niewydolność wątroby lub nerek,

background image

2. NLPZ,

2. NLPZ,

Działania niepożądane:

Działania niepożądane:

- dolegliwości dyspeptyczne, owrzodzenie błony śluzowej i

- dolegliwości dyspeptyczne, owrzodzenie błony śluzowej i

krwawienia

krwawienia

z przewodu pokarmowego,

z przewodu pokarmowego,

- uszkodzenie nerek – martwica brodawek nerkowych,

- uszkodzenie nerek – martwica brodawek nerkowych,

śródmiąższowe

śródmiąższowe

zapalenie nerek, zespół nerczycowy, niewydolność nerek

zapalenie nerek, zespół nerczycowy, niewydolność nerek

(ryzyko

(ryzyko

uszkodzenia nerek zwiększają – podeszły wiek, przyjmowanie

uszkodzenia nerek zwiększają – podeszły wiek, przyjmowanie

diuretyków, niewydolność serca, choroba nerek,

diuretyków, niewydolność serca, choroba nerek,

niewydolność

niewydolność

wątroby, miażdżyca),

wątroby, miażdżyca),

- chorych obciążonych zwiększonym ryzykiem choroby nerek

- chorych obciążonych zwiększonym ryzykiem choroby nerek

zaleca

zaleca

się oznaczanie stężenia kreatyniny przez tydzień przez kilka

się oznaczanie stężenia kreatyniny przez tydzień przez kilka

pierwszych tygodni,

pierwszych tygodni,

- pokrzywka, astma aspirynowa, wstrząs anafilaktyczny,

- pokrzywka, astma aspirynowa, wstrząs anafilaktyczny,

Przeciwwskazania:

Przeciwwskazania:

- czynna choroba wrzodowa,

- czynna choroba wrzodowa,

- ciężka niewydolność nerek lub wątroby,

- ciężka niewydolność nerek lub wątroby,

- ciąża i okres karmienia,

- ciąża i okres karmienia,

- skazy krwotoczne,

- skazy krwotoczne,

background image

3.

3.

Opioidy,

Opioidy,

4.

4.

GKS

GKS

– odstawowe podawanie GKS należy

– odstawowe podawanie GKS należy

ograniczyć

ograniczyć

do pojedynczych wstrzyknięć i tylko w

do pojedynczych wstrzyknięć i tylko w

przypadkach z

przypadkach z

wysiękim stawowym (ryzyko martwicy,

wysiękim stawowym (ryzyko martwicy,

zakażenia),

zakażenia),

5. Tzw. wolnodziałające leki objawowe stosowane w

5. Tzw. wolnodziałające leki objawowe stosowane w

chorobie zwyrodnieniowej stawów

chorobie zwyrodnieniowej stawów

(siarczan

(siarczan

glukozaminy, siarczan chondroityny, wyciąg

glukozaminy, siarczan chondroityny, wyciąg

fitosteroli i kwasów tłuszczowych z owoców

fitosteroli i kwasów tłuszczowych z owoców

awokado i soi

awokado i soi

) – leki charakteryzują się małą

) – leki charakteryzują się małą

toksycznością ale nie ma przekonywających

toksycznością ale nie ma przekonywających

dowodów ich

dowodów ich

skuteczności.

skuteczności.

background image

Leczenie operacyjne:

Leczenie operacyjne:

1. Płukanie stawu roztworem soli fizjologicznej lub

1. Płukanie stawu roztworem soli fizjologicznej lub

czyszczenie podczas artroskopii – stosowane w

czyszczenie podczas artroskopii – stosowane w

chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego,

chorobie zwyrodnieniowej stawu kolanowego,

2. endoprotezoplastyka – endoprotezy wykonane z

2. endoprotezoplastyka – endoprotezy wykonane z

metalu,

metalu,

których powierzchnie trące wykonane są z

których powierzchnie trące wykonane są z

materiału

materiału

ceramicznego lub sztucznego. W większości

ceramicznego lub sztucznego. W większości

przypadków wszczepienie endoprotezy przynosi

przypadków wszczepienie endoprotezy przynosi

ustąpienie bólu oraz poprawę ruchomości i

ustąpienie bólu oraz poprawę ruchomości i

jakości życia.

jakości życia.

background image

Zapobieganie:

Zapobieganie:

1. Zapobieganie nadwadze i otyłości.

1. Zapobieganie nadwadze i otyłości.

2. Korekcja nieprawidłowości w

2. Korekcja nieprawidłowości w

obciążeniu

obciążeniu

powierzchni stawowych i

powierzchni stawowych i

utrzymywanie

utrzymywanie

dobrego stawu mięśni szkieletowych.

dobrego stawu mięśni szkieletowych.

3. Usuwanie przyczyn wtórnej choroby

3. Usuwanie przyczyn wtórnej choroby

zwyrodnieniowej.

zwyrodnieniowej.

background image

INFEKCYJNE ZAPALENIA STAWÓW

INFEKCYJNE ZAPALENIA STAWÓW

Def: Wywołane jest przez bakterie, wirusy

Def: Wywołane jest przez bakterie, wirusy

lub grzyby obecne w błonie maziowej, jamie

lub grzyby obecne w błonie maziowej, jamie

stawowej oraz tkankach okołostawowych. W

stawowej oraz tkankach okołostawowych. W

zależności od przebiegu wyróżnia się

zależności od przebiegu wyróżnia się

zapalenie ostre i przewlekłe.

zapalenie ostre i przewlekłe.

Epidemiologia:

Epidemiologia:

Najczęstsze jest bakteryjne zapalenie stawów u

Najczęstsze jest bakteryjne zapalenie stawów u

chorych po wszczepieniu endoprotezy.

chorych po wszczepieniu endoprotezy.

background image

Czynnik ryzyka bakteryjnego zapalenia

Czynnik ryzyka bakteryjnego zapalenia

stawów:

stawów:

1. Wiek > 80 lat.

1. Wiek > 80 lat.

2. Cukrzyca.

2. Cukrzyca.

3. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego lub biodrowego.

3. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego lub biodrowego.

4. Zakażenia skóry.

4. Zakażenia skóry.

5. Wcześniej przebyte zakażenie stawu.

5. Wcześniej przebyte zakażenie stawu.

6. Niedobory odporności.

6. Niedobory odporności.

7. Narkomania.

7. Narkomania.

8. Niewydolność nerek.

8. Niewydolność nerek.

9. Choroby wątroby.

9. Choroby wątroby.

10. Hemofilia.

10. Hemofilia.

11. Choroba nowotworowa.

11. Choroba nowotworowa.

12. Choroby reumatyczne (RZS, SLE).

12. Choroby reumatyczne (RZS, SLE).

13. Alkoholizm.

13. Alkoholizm.

background image

Drogi zakażenia:

Drogi zakażenia:

1. Krwiopochodna.

1. Krwiopochodna.

2. Przez ciągłość.

2. Przez ciągłość.

Drobnoustroje rozwijające się w obrębie komórek

Drobnoustroje rozwijające się w obrębie komórek

błony maziowej i w płynie stawowym wytwarzają

błony maziowej i w płynie stawowym wytwarzają

endotoksyny oraz biorą udział w tworzeniu

endotoksyny oraz biorą udział w tworzeniu

kompleksów immunologicznych.

kompleksów immunologicznych.

Napływające do miejsca zakażenia neutrofile

Napływające do miejsca zakażenia neutrofile

fagocytują drobnoustroje oraz uwalniają wolne

fagocytują drobnoustroje oraz uwalniają wolne

rodniki tlenowe

rodniki tlenowe

i enzymy proteolityczne nasilające toczący się

i enzymy proteolityczne nasilające toczący się

proces zapalny. Dochodzi do uszkodzenia struktur

proces zapalny. Dochodzi do uszkodzenia struktur

stawu i tkanek okołostawowych.

stawu i tkanek okołostawowych.

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1. Ból.

1. Ból.

2. Obrzęk.

2. Obrzęk.

3. Zaczerwienienie i ocieplenie skóry nad

3. Zaczerwienienie i ocieplenie skóry nad

stawem.

stawem.

4. Ograniczenie ruchomości.

4. Ograniczenie ruchomości.

5. Objawy pojawiają się nagle i zwykle mają

5. Objawy pojawiają się nagle i zwykle mają

gwałtowny przebieg.

gwałtowny przebieg.

background image

RODZAJE:

RODZAJE:

1.

1.

Nierzeżączkowe bakteryjne zapalenie stawów

Nierzeżączkowe bakteryjne zapalenie stawów

dotyczy

dotyczy

jednego stawu (kolanowy, barkowy, łokciowy lub

jednego stawu (kolanowy, barkowy, łokciowy lub

skokowy). Może przebiegać bez gorączki z

skokowy). Może przebiegać bez gorączki z

prawidłową

prawidłową

leukocytozą.

leukocytozą.

2.

2.

Rzeżączkowe zapalenie stawów

Rzeżączkowe zapalenie stawów

– ból wielu

– ból wielu

stawów,

stawów,

zapalenie pochewek ścięgnistych oraz zmiany

zapalenie pochewek ścięgnistych oraz zmiany

skórne

skórne

(jałowe grudki lub krosty na podłożu

(jałowe grudki lub krosty na podłożu

rumieniowym) w

rumieniowym) w

obrębie tułowia, kończyn oraz powierzchni

obrębie tułowia, kończyn oraz powierzchni

dłoniowej rąk

dłoniowej rąk

i podeszwowej stóp.

i podeszwowej stóp.

background image

3.Wirusowe zapalenie stawów

3.Wirusowe zapalenie stawów

– nagły

– nagły

początek i przebiega jako

początek i przebiega jako

symetryczne

symetryczne

zapalenie małych stawów rąk i stóp,

zapalenie małych stawów rąk i stóp,

występuje po 3 -10 dniach od

występuje po 3 -10 dniach od

zakażenia.

zakażenia.

4.

4.

Gruźlicze zapalenie stawów

Gruźlicze zapalenie stawów

zapalenie

zapalenie

jednego dużego stawu (biodrowy lub

jednego dużego stawu (biodrowy lub

kolanowy), zajęcie piersiowego

kolanowy), zajęcie piersiowego

odcinka

odcinka

kręgosłupa często z ropniem

kręgosłupa często z ropniem

okołokręgowym (choroba Potta) lub

okołokręgowym (choroba Potta) lub

ostre

ostre

jałowe zapalenie wielu stawów z

jałowe zapalenie wielu stawów z

zajęciem

zajęciem

narządów miąższowych (ch. Pinceta).

narządów miąższowych (ch. Pinceta).

background image

BADANIA DODATKOWE:

BADANIA DODATKOWE:

1. Wzrost OB. I CRP.

1. Wzrost OB. I CRP.

2. Leukocytoza (zapalenie bakteryjne),

2. Leukocytoza (zapalenie bakteryjne),

niedokrwistość i

niedokrwistość i

nadpłytkowość.

nadpłytkowość.

3. Stwierdzenie obecności drobnoustrojów w płynie

3. Stwierdzenie obecności drobnoustrojów w płynie

stawowym jest dowodem zakażenia stawu.

stawowym jest dowodem zakażenia stawu.

4. Badania obrazowe – USG, RTG, Scyntygrafia, MR.

4. Badania obrazowe – USG, RTG, Scyntygrafia, MR.

Leczenie:

Leczenie:

Cel – wyjałowienie stawu (antybiotykoterapia),

Cel – wyjałowienie stawu (antybiotykoterapia),

odbarczenie (usunięcie płynu), przywrócenie

odbarczenie (usunięcie płynu), przywrócenie

prawidłowego zakresu ruchów.

prawidłowego zakresu ruchów.

background image

ZAKAŻENIE PO WSZCZEPIENIU

ZAKAŻENIE PO WSZCZEPIENIU

ENDOPROTEZY

ENDOPROTEZY

1. Zakażenie wczesne (do 3 miesięcy)

1. Zakażenie wczesne (do 3 miesięcy)

2. Zakażenie późne (do roku po zabiegu).

2. Zakażenie późne (do roku po zabiegu).

Objawy:

Objawy:

wolne gojenie się rany, zakażenie

wolne gojenie się rany, zakażenie

rany, ograniczenie zakresu ruchomości,

rany, ograniczenie zakresu ruchomości,

narastający ból.

narastający ból.

Leczenie:

Leczenie:

usunięcie protezy i długa

usunięcie protezy i długa

antybiotykoterapia.

antybiotykoterapia.

background image

DNA MOCZANOWA

DNA MOCZANOWA

Def: Zapalenie stawów spowodowane

Def: Zapalenie stawów spowodowane

krystalizacją moczanu sodu w płynie

krystalizacją moczanu sodu w płynie

stawowym, fagocytozą kryształów

stawowym, fagocytozą kryształów

i powstawaniem ich złogów w tkankach

i powstawaniem ich złogów w tkankach

stawowych, w innych tkankach i

stawowych, w innych tkankach i

narządach.

narządach.

Hipeurykemia – stężenie kwasu moczowego

Hipeurykemia – stężenie kwasu moczowego

> 7 mg/dl.

> 7 mg/dl.

background image

Przyczyny:

Przyczyny:

1. Pierwotna –

1. Pierwotna –

spowodowana genetycznie uwarunkowanymi

spowodowana genetycznie uwarunkowanymi

nieprawidłowościami enzymów uczestniczących w

nieprawidłowościami enzymów uczestniczących w

przemianach

przemianach

puryn.

puryn.

2.

2.

Nabyta:

Nabyta:

- zwiększona podaż puryn w diecie – pokarmy mięsne,

- zwiększona podaż puryn w diecie – pokarmy mięsne,

niektóre

niektóre

owoce morza i warzywa (szparagi, szpinak, fasola, grzyby).

owoce morza i warzywa (szparagi, szpinak, fasola, grzyby).

- Przyspieszony rozkład ATP (alkoholizm).

- Przyspieszony rozkład ATP (alkoholizm).

- Zwiększony rozpad nukleotydów – choroby mielo

- Zwiększony rozpad nukleotydów – choroby mielo

i limfoproliferacyjne, radioterapia,

i limfoproliferacyjne, radioterapia,

- Zmniejszone wydalanie kwasu moczowego przez nerki

- Zmniejszone wydalanie kwasu moczowego przez nerki

(niewydolność nerek).

(niewydolność nerek).

- Nadmierny wysiłek fizyczny, zawał serca, niewydolność

- Nadmierny wysiłek fizyczny, zawał serca, niewydolność

oddechowa, nadczynność przytarczyc, niedoczynność

oddechowa, nadczynność przytarczyc, niedoczynność

tarczycy.

tarczycy.

background image

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE

A: Napad dny

A: Napad dny

1. Nagły, bardzo silny ból stawu.

1. Nagły, bardzo silny ból stawu.

2. Obrzęk stawu, zwykle z zaczerwienieniem skóry.

2. Obrzęk stawu, zwykle z zaczerwienieniem skóry.

3. Objawy zwane podagrą najczęściej dotyczą I

3. Objawy zwane podagrą najczęściej dotyczą I

stawu

stawu

śródstopno – paliczkowego i pojawiają

śródstopno – paliczkowego i pojawiają

sięwcześnie rano. 4. Podczas napadu w okolicy

sięwcześnie rano. 4. Podczas napadu w okolicy

stawu widoczny jest rumień,

stawu widoczny jest rumień,

skóra jest napięta, błyszcząca, dochodzi do

skóra jest napięta, błyszcząca, dochodzi do

złuszczania

złuszczania

się naskórka, w tkance podskórnej stwierdza się

się naskórka, w tkance podskórnej stwierdza się

obrzęk,

obrzęk,

w obrębie dużych stawów – wysięk. Stawy są

w obrębie dużych stawów – wysięk. Stawy są

bardzo

bardzo

bolesne, co uniemożliwia ruch. Nieleczony napad

bolesne, co uniemożliwia ruch. Nieleczony napad

trwa

trwa

od 10 dni do 3 tygodni i wygasa samoistnie.

od 10 dni do 3 tygodni i wygasa samoistnie.

background image

Czynniki wywołujące napad:

Czynniki wywołujące napad:

- Spożycie alkoholu lub dużej ilości

- Spożycie alkoholu lub dużej ilości

pokarmów

pokarmów

zawierających puryny (mięso).

zawierających puryny (mięso).

- Duży wysiłek fizyczny.

- Duży wysiłek fizyczny.

- Uraz fizyczny lub zabieg operacyjny.

- Uraz fizyczny lub zabieg operacyjny.

- Zakażenie.

- Zakażenie.

- Leki (diuretyki , cyklosporyna).

- Leki (diuretyki , cyklosporyna).

background image

B: Napad kolki nerkowej.

B: Napad kolki nerkowej.

C: Dna przewlekła:

C: Dna przewlekła:

Dochodzi do zapalenia wielostanowego,

Dochodzi do zapalenia wielostanowego,

powstawania guzków dnawych i

powstawania guzków dnawych i

niewydolności nerek. Często

niewydolności nerek. Często

współistnieją hipirlipidemia,

współistnieją hipirlipidemia,

hiperglikemia, otyłość i nadciśnienie

hiperglikemia, otyłość i nadciśnienie

tętnicze. Zwiększone jest ryzyko

tętnicze. Zwiększone jest ryzyko

wystąpienia chorób sercowo –

wystąpienia chorób sercowo –

naczyniowych.

naczyniowych.

background image

Przebieg naturalny (4 fazy):

Przebieg naturalny (4 fazy):

1. Hiperurykemia

1. Hiperurykemia

bezobjawowa.

bezobjawowa.

2. Napady zapalenia stawów.

2. Napady zapalenia stawów.

3. Okresy międzynapadowe.

3. Okresy międzynapadowe.

4. Dna przewlekła (guzkowa).

4. Dna przewlekła (guzkowa).

background image

Czas trwania bezobjawowej hiperurykemii

Czas trwania bezobjawowej hiperurykemii

bywa różny, większość osób z hiperurykemią nigdy

bywa różny, większość osób z hiperurykemią nigdy

nie zachoruje na dnę.

nie zachoruje na dnę.

Kolejny napad dny występuje najczęściej po

Kolejny napad dny występuje najczęściej po

ok. 6 – 24 miesiącach, pomiędzy napadami nie

ok. 6 – 24 miesiącach, pomiędzy napadami nie

obserwuje się żadnych objawów.

obserwuje się żadnych objawów.

Z czasem napady występują coraz częściej, i

Z czasem napady występują coraz częściej, i

po kilku , kilkunastu latach dochodzi do

po kilku , kilkunastu latach dochodzi do

powstawania przewlekłych zmian zapalnych w

powstawania przewlekłych zmian zapalnych w

stawach. Częste są napady kolki nerkowej, pojawia

stawach. Częste są napady kolki nerkowej, pojawia

się białkomocz, rozwija się nadciśnienie tętnicze.

się białkomocz, rozwija się nadciśnienie tętnicze.

background image

BADANIA DODATKOWE

BADANIA DODATKOWE

1.

1.

Zwiększone stężenie kwasu moczowego w

Zwiększone stężenie kwasu moczowego w

surowicy.

surowicy.

2. Zwiększone wydalanie kwasu moczowego z

2. Zwiększone wydalanie kwasu moczowego z

moczem.

moczem.

3. Hiperlipidemia oraz zwiększone stężenie glukozy i

3. Hiperlipidemia oraz zwiększone stężenie glukozy i

kreatyniny w surowicy.

kreatyniny w surowicy.

4. Płyn stawowy – charakter zapalny, zawiera

4. Płyn stawowy – charakter zapalny, zawiera

kryształy

kryształy

moczanu sodu.

moczanu sodu.

5. RTG: zwężenie szpary stawowej, nadżerki w

5. RTG: zwężenie szpary stawowej, nadżerki w

obrębie

obrębie

kości, osteoliza.

kości, osteoliza.

6. USG, MR, CT – obecność guzków dnawych.

6. USG, MR, CT – obecność guzków dnawych.

background image

LECZENIE:

LECZENIE:

1. Postępowanie niefarmakologiczne:

1. Postępowanie niefarmakologiczne:

A. Zmniejszenie masy ciała.

A. Zmniejszenie masy ciała.

B. Dieta ubogopurynowa.

B. Dieta ubogopurynowa.

C. Unikanie alkoholu (zwłaszcza piwa)

C. Unikanie alkoholu (zwłaszcza piwa)

oraz

oraz

palenia tytoniu.

palenia tytoniu.

2. Leczenie farmakologiczne.

2. Leczenie farmakologiczne.

A. Napad dny – kolchicyna.

A. Napad dny – kolchicyna.

B. Leczenie przewlekłe: allopurynol

B. Leczenie przewlekłe: allopurynol

(zmniejsza stężenie kwasu

(zmniejsza stężenie kwasu

moczowego).

moczowego).

background image

CHONDROKALCYNOZA

CHONDROKALCYNOZA

(DNA RZEKOMA)

(DNA RZEKOMA)

Def: Choroba spowodowana

Def: Choroba spowodowana

odkładaniem się kryształów

odkładaniem się kryształów

pirofosforanów wapnia w

pirofosforanów wapnia w

chrząstkach stawowych oraz

chrząstkach stawowych oraz

ich obecnością w płynie

ich obecnością w płynie

stawowym.

stawowym.

background image

Etiologia i patogeneza:

Etiologia i patogeneza:

1. Pierwotna – uwarunkowana genetycznie.

1. Pierwotna – uwarunkowana genetycznie.

2. Wtórna

2. Wtórna

A. Postać uogólniona – może towarzyszyć:

A. Postać uogólniona – może towarzyszyć:

- nadczynność lub niedoczynność tarczycy,

- nadczynność lub niedoczynność tarczycy,

nadczynność przytarczyc.

nadczynność przytarczyc.

- hemochromatozie,

- hemochromatozie,

- dnie moczanowej,

- dnie moczanowej,

- hipomagnezemii ii fipofosfatemii,

- hipomagnezemii ii fipofosfatemii,

- leczeniu GKS,

- leczeniu GKS,

B. Postać miejscowa – może towarzyszyć:

B. Postać miejscowa – może towarzyszyć:

- niestabilności stawu,

- niestabilności stawu,

- zabiegiem usunięcia łąkotki, złogom amyloidu,

- zabiegiem usunięcia łąkotki, złogom amyloidu,

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1. Bezobjawowo.

1. Bezobjawowo.

2. Jako dna rzekoma – objawy podobne do

2. Jako dna rzekoma – objawy podobne do

dny

dny

moczanowej ale przebiega wolniej a ból

moczanowej ale przebiega wolniej a ból

ma

ma

mniejsze natężenie, najczęściej zajęte są

mniejsze natężenie, najczęściej zajęte są

stawy

stawy

kolanowe.

kolanowe.

3. Jako przewlekłe zapalenie stawów:

3. Jako przewlekłe zapalenie stawów:

- postać podobna do RZS – symetryczne

- postać podobna do RZS – symetryczne

zajęcie wielu stawów,

zajęcie wielu stawów,

- postać podobna do choroby

- postać podobna do choroby

zwyrodnieniowej,

zwyrodnieniowej,

background image

BADANIA DODATKOWE

BADANIA DODATKOWE

1. Hiperutykemia,

1. Hiperutykemia,

2. Czynnik reumatoidalny,

2. Czynnik reumatoidalny,

3. Płyn stawowy – charakter zapalny,

3. Płyn stawowy – charakter zapalny,

bywa

bywa

krwisty, W osadzie kryształy

krwisty, W osadzie kryształy

pirofosforanu

pirofosforanu

wapnia.

wapnia.

4. RTG – złogi kryształów

4. RTG – złogi kryształów

pirofosforanów

pirofosforanów

wapnia w chrząstkach, ścięgnach,

wapnia w chrząstkach, ścięgnach,

więzadłach, podwięziach i torebkach

więzadłach, podwięziach i torebkach

stawowych.

stawowych.

background image

ROZPOZNANIE – wykazanie

ROZPOZNANIE – wykazanie

kryształów pirofosforanu

kryształów pirofosforanu

wapnia w płynie stawowym.

wapnia w płynie stawowym.

LECZENIE – kolchicyna, NLPZ,

LECZENIE – kolchicyna, NLPZ,

GKS odstawowo.

GKS odstawowo.

background image

OSTEOPOROZA

OSTEOPOROZA

Def: Układowa choroba szkieletu,

Def: Układowa choroba szkieletu,

charakteryzująca się małą masą i

charakteryzująca się małą masą i

obniżoną jakością tkanki kostnej i w

obniżoną jakością tkanki kostnej i w

konsekwencji zwiększoną podatnością

konsekwencji zwiększoną podatnością

kości na złamania, które występują

kości na złamania, które występują

nawet po niewielkim urazie (tzw.

nawet po niewielkim urazie (tzw.

Niskoenergetyczne), czyli takim , po

Niskoenergetyczne), czyli takim , po

którym kości zdrowego człowieka nie

którym kości zdrowego człowieka nie

doznają uszczerbku.

doznają uszczerbku.

background image

Okresy rozwoju kości:

Okresy rozwoju kości:

1. okres wzrostu – do 17 – 18 rż.

1. okres wzrostu – do 17 – 18 rż.

2. konsolidacji: 20 – 35 rż.

2. konsolidacji: 20 – 35 rż.

3. Inwolucji > 45 rż.

3. Inwolucji > 45 rż.

W okresie inwolucji kobiety tracą 35 – 50%

W okresie inwolucji kobiety tracą 35 – 50%

kości beleczkowej i 25 – 30% kości korowej.

kości beleczkowej i 25 – 30% kości korowej.

Mężczyźni tracą masę kostną wolniej.

Mężczyźni tracą masę kostną wolniej.

Złamania dotyczą w pierwszej kolejności

Złamania dotyczą w pierwszej kolejności

kości przedramienia przy nasadzie dalszej,

kości przedramienia przy nasadzie dalszej,

następnie trzonów kręgów i w osteoporozie

następnie trzonów kręgów i w osteoporozie

starczej – szyjki kości udowej.

starczej – szyjki kości udowej.

background image

CZYNNIKI RYZYKA

CZYNNIKI RYZYKA

1. Predyspozycja rodzinna.

1. Predyspozycja rodzinna.

2. Zaawansowany wiek.

2. Zaawansowany wiek.

3. Płeć żeńska.

3. Płeć żeńska.

4. Rasa biała i żółta.

4. Rasa biała i żółta.

5. Wątła budowa ciała, mała masa ciała.

5. Wątła budowa ciała, mała masa ciała.

6. Niedobór hormonów płciowych.

6. Niedobór hormonów płciowych.

7. Późne pokwitanie.

7. Późne pokwitanie.

8. Jadłowstręt psychiczny, intensywne ćwiczenia fizyczne.

8. Jadłowstręt psychiczny, intensywne ćwiczenia fizyczne.

9. Nierodzenie.

9. Nierodzenie.

10. Przedwczesna menopauza, stan pomenopauzalny.

10. Przedwczesna menopauza, stan pomenopauzalny.

11. Mała podaż wapnia – zapotrzebowanie dobowe:

11. Mała podaż wapnia – zapotrzebowanie dobowe:

- do 10 rż – 800mg,

- do 10 rż – 800mg,

- dorośli – 1000 mg,

- dorośli – 1000 mg,

- kobiety w ciąży, po menopauzie i w wieku starszym –

- kobiety w ciąży, po menopauzie i w wieku starszym –

1500

1500

mg,

mg,

12. Niedobór witaminy D.

12. Niedobór witaminy D.

13. Mała lub nadmierna podaż fosforu.

13. Mała lub nadmierna podaż fosforu.

14. Niedobory białkowe (zaburzenia wchłaniania wapnia) lub

14. Niedobory białkowe (zaburzenia wchłaniania wapnia) lub

dieta

dieta

bogatobiałkowa (zakwaszenie organizmu).

bogatobiałkowa (zakwaszenie organizmu).

background image

15. Palenie tytoniu.

15. Palenie tytoniu.

16. Alkoholizm, nadmierne spożywanie kawy.

16. Alkoholizm, nadmierne spożywanie kawy.

17. Siedzący tryb życia i unieruchomienie.

17. Siedzący tryb życia i unieruchomienie.

18. Zaburzenia trawienie i wchłaniania.

18. Zaburzenia trawienie i wchłaniania.

19. Stan po resekcji żołądka i jelit.

19. Stan po resekcji żołądka i jelit.

20. Choroby wątroby.

20. Choroby wątroby.

21. Zespół nerczycowy.

21. Zespół nerczycowy.

22. Choroby reumatyczne (RZS, ZZSK, ŁZS).

22. Choroby reumatyczne (RZS, ZZSK, ŁZS).

23. POCHP, mukowiscydoza.

23. POCHP, mukowiscydoza.

24. Choroby szpiku i krwi.

24. Choroby szpiku i krwi.

25. Stan po przeszczepieniu narządu.

25. Stan po przeszczepieniu narządu.

26. Leki: GKS, przeciwpadaczkowe, heparyna, metotreksat,

26. Leki: GKS, przeciwpadaczkowe, heparyna, metotreksat,

żywice

żywice

wiążące kwasy żółciowe.analogi GnRH, antagoniści

wiążące kwasy żółciowe.analogi GnRH, antagoniści

witaminy K).

witaminy K).

background image

TYPY OSTEOPOROZY:

TYPY OSTEOPOROZY:

Typ A (osteoporoza starcza)

Typ A (osteoporoza starcza)

Cechuje się zmniejszeniem BMD, występuje

Cechuje się zmniejszeniem BMD, występuje

u osób w wieku 70 – 75 lat, złamania

u osób w wieku 70 – 75 lat, złamania

dotyczą głównie kręgów i bliższego odcinka

dotyczą głównie kręgów i bliższego odcinka

kości udowej.

kości udowej.

Typ B (osteoporoza pomenopauzalna).

Typ B (osteoporoza pomenopauzalna).

Cechuje się obniżoną jakością kości, BMD w

Cechuje się obniżoną jakością kości, BMD w

granicach normy.. Występuje u kobiet w

granicach normy.. Występuje u kobiet w

wieku 55 – 65 lat a złamania dotyczą

wieku 55 – 65 lat a złamania dotyczą

głównie bliższego odcinka kości

głównie bliższego odcinka kości

przedramienia oraz kręgów.

przedramienia oraz kręgów.

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1. Wzrost markerów osteogenezy i osteolizy.

1. Wzrost markerów osteogenezy i osteolizy.

2. RTG – zmniejszenie gęstości kości, ścieczenie

2. RTG – zmniejszenie gęstości kości, ścieczenie

warstwy

warstwy

korowej, lepsze uwidocznienie beleczek

korowej, lepsze uwidocznienie beleczek

podporowych,

podporowych,

uwidocznienie blaszek granicznych trzonów

uwidocznienie blaszek granicznych trzonów

kręgów,

kręgów,

złamania kompresyjne.

złamania kompresyjne.

3. Badanie densytometryczne – BMD prawidłowa lub

3. Badanie densytometryczne – BMD prawidłowa lub

zmniejszona.

zmniejszona.

KRYTERIA ROZPOZNANIA

KRYTERIA ROZPOZNANIA

1. Złamanie niskoenergetyczne bez względu na

1. Złamanie niskoenergetyczne bez względu na

BMD.

BMD.

2. Zmniejszenie BMD wskaźnik T < -2,5.

2. Zmniejszenie BMD wskaźnik T < -2,5.

background image

LECZENIE

LECZENIE

Wskazania:

Wskazania:

1. Przebyte

1. Przebyte

złamanie kręgu lub bliższego odcinka

złamanie kręgu lub bliższego odcinka

kości

kości

udowej u kobiety po menopauzie,

udowej u kobiety po menopauzie,

2. Niskoenergetyczne złamanie kości innej niż kręgi

2. Niskoenergetyczne złamanie kości innej niż kręgi

i bliższy odcinek kości udowej u kobiety po

i bliższy odcinek kości udowej u kobiety po

menopauzie,

menopauzie,

obciążonej licznymi czyynikami ryzyka złamań, u

obciążonej licznymi czyynikami ryzyka złamań, u

której

której

wskaźnik T < -2,0.

wskaźnik T < -2,0.

3. Wskaźnik T < -2,5.

3. Wskaźnik T < -2,5.

4. Bezwzględne ryzyko złamania w ciągu 10m lat >

4. Bezwzględne ryzyko złamania w ciągu 10m lat >

10%.

10%.

background image

Leczenie obejmuje:

Leczenie obejmuje:

1.

1.

Zwalczanie lub unikanie czynników ryzyka

Zwalczanie lub unikanie czynników ryzyka

osteoporozy.

osteoporozy.

2. Stosowanie leków przeciwresorpcyjnych i

2. Stosowanie leków przeciwresorpcyjnych i

stymulujących

stymulujących

tworzenie tkanki kostnej.

tworzenie tkanki kostnej.

3. Zapobieganie upadkom.

3. Zapobieganie upadkom.

Leczenie niefarmakologiczne:

Leczenie niefarmakologiczne:

- spożywanie mleka i jego przetworów,

- spożywanie mleka i jego przetworów,

- odpowiednia ekspozycja na słońce,

- odpowiednia ekspozycja na słońce,

- zapobieganie upadkom (korekcja niedowidzenia,

- zapobieganie upadkom (korekcja niedowidzenia,

odpowiednie ćwiczenia fizyczne),

odpowiednie ćwiczenia fizyczne),

background image

Leczenie farmakologiczne:

Leczenie farmakologiczne:

- preparaty wapnia,

- preparaty wapnia,

- Witamina D,

- Witamina D,

- bisfosfoniany – zmniejszają resorpcję kości,

- bisfosfoniany – zmniejszają resorpcję kości,

- hormonalna terapia zastępcza – zmniejsza ryzyko

- hormonalna terapia zastępcza – zmniejsza ryzyko

złamań

złamań

ale jednocześnie zwiększa ryzyko ŻChZZ,

ale jednocześnie zwiększa ryzyko ŻChZZ,

incydentów wieńcowych, raka piersi i macicy –

incydentów wieńcowych, raka piersi i macicy –

nie

nie

zalecana w celu leczenia i zapobiegania

zalecana w celu leczenia i zapobiegania

osteoporozie.

osteoporozie.

Zapobieganie:

Zapobieganie:

dieta bogatowapniowa i

dieta bogatowapniowa i

regularny wysiłek fizyczny.

regularny wysiłek fizyczny.

background image

OSTEOMALACJA

OSTEOMALACJA

Def: Metaboliczna choroba kości

Def: Metaboliczna choroba kości

polegająca na niedostatecznym

polegająca na niedostatecznym

odkładaniu się soli wapnia w

odkładaniu się soli wapnia w

tkance kostnej, co prowadzi do

tkance kostnej, co prowadzi do

zmniejszenia sztywności i uginania

zmniejszenia sztywności i uginania

się kości pod wpływem obciążeń a

się kości pod wpływem obciążeń a

w końcu do ich trwałego

w końcu do ich trwałego

uszkodzenia.

uszkodzenia.

background image

Etiologia i patogeneza:

Etiologia i patogeneza:

1. Niedobór aktywnych metabolitów Wit. D.

1. Niedobór aktywnych metabolitów Wit. D.

2. Niedobór fosforanów.

2. Niedobór fosforanów.

3. Niedobór wapnia.

3. Niedobór wapnia.

Odpowiednikiem osteomalacji

Odpowiednikiem osteomalacji

u dorosłych jest krzywica u

u dorosłych jest krzywica u

dzieci.

dzieci.

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1.Rozlany ból kostny i wrażliwość kości na ucisk.

1.Rozlany ból kostny i wrażliwość kości na ucisk.

2. Męczliwość mięśni – osłabienie mięśni

2. Męczliwość mięśni – osłabienie mięśni

proksymalnych

proksymalnych

kończyn dolnych powoduje kołyszący

kończyn dolnych powoduje kołyszący

(kaczkowaty )

(kaczkowaty )

chód oraz trudności we wstawaniu s krzesła i

chód oraz trudności we wstawaniu s krzesła i

wchodzeniu po schodach.

wchodzeniu po schodach.

4. Zniekształcenia kości, szpotawość kończyn

4. Zniekształcenia kości, szpotawość kończyn

dolnych.

dolnych.

5. Kości bardziej podatne na złamania.

5. Kości bardziej podatne na złamania.

6. Małe stężenie Wit. D i fosforanów w surowicy.

6. Małe stężenie Wit. D i fosforanów w surowicy.

7. Zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej w

7. Zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej w

surowicy.

surowicy.

8. RTG – zmniejszenie gęstości kości, strefy

8. RTG – zmniejszenie gęstości kości, strefy

przebudowy

przebudowy

Loosera i Milkmana (prostopadłe do powierzchni

Loosera i Milkmana (prostopadłe do powierzchni

kości

kości

linijne zacienienia o długości do kilkunastu

linijne zacienienia o długości do kilkunastu

milimetrów,

milimetrów,

najczęściej w kości udowej, miednicy, żebrach,

najczęściej w kości udowej, miednicy, żebrach,

kości

kości

łonowej, łopatkach.

łonowej, łopatkach.

background image

Leczenie:

Leczenie:

- suplementacja witaminy

- suplementacja witaminy

D.

D.

background image

CHOROBA PAGETA

CHOROBA PAGETA

Def: Przewlekła choroba metaboliczna

Def: Przewlekła choroba metaboliczna

kości , polegająca na ogniskowym

kości , polegająca na ogniskowym

zaburzeniu fizjologicznej równowagi

zaburzeniu fizjologicznej równowagi

pomiędzy aktywnością resorpcyjną

pomiędzy aktywnością resorpcyjną

osteoklastów i aktywnością

osteoklastów i aktywnością

kościotwórczą osteoblastów,

kościotwórczą osteoblastów,

prowadzącym do chaotycznej

prowadzącym do chaotycznej

przebudowy tkanki kostnej.

przebudowy tkanki kostnej.

background image

Powstaje tzw. Kość pagetowska ze

Powstaje tzw. Kość pagetowska ze

współistniejącymi ogniskami rozrzedzenia

współistniejącymi ogniskami rozrzedzenia

i zagęszczenia utkania kostnego, wtórnym

i zagęszczenia utkania kostnego, wtórnym

włóknieniem szpiku kostnego, bogatym

włóknieniem szpiku kostnego, bogatym

unaczynieniem zmienionej tkanki ,

unaczynieniem zmienionej tkanki ,

zmniejszeniem wytrzymałości mechanicznej

zmniejszeniem wytrzymałości mechanicznej

kości i jej zniekształceniem.

kości i jej zniekształceniem.

Zmiany mogą pojawić się w każdej kości ale

Zmiany mogą pojawić się w każdej kości ale

nigdy nie obejmują kości i całego kośćca.

nigdy nie obejmują kości i całego kośćca.

Najczęściej w kościach miednicy, trzonach

Najczęściej w kościach miednicy, trzonach

kręgów lędźwiowych oraz kościach udowych,

kręgów lędźwiowych oraz kościach udowych,

piszczelowych i czaszki.

piszczelowych i czaszki.

background image

OBRAZ KLINICZNY

OBRAZ KLINICZNY

1. Ból w narządzie ruchu z powodu mikrozłamań lub wtórnych

1. Ból w narządzie ruchu z powodu mikrozłamań lub wtórnych

zmian

zmian

zwyrodnieniowo – wytwórczych i przeciążeniowych w

zwyrodnieniowo – wytwórczych i przeciążeniowych w

stawach i

stawach i

tkankach miękkich okołostawowych.

tkankach miękkich okołostawowych.

2. Ocieplenie zajętej okolicy (zwiększony przepływ krwi).

2. Ocieplenie zajętej okolicy (zwiększony przepływ krwi).

3. Zniekształcenie kości (szpotawość piszczeli i pogrubienie

3. Zniekształcenie kości (szpotawość piszczeli i pogrubienie

kości

kości

czaszki).

czaszki).

4. Złamania kości długich.

4. Złamania kości długich.

5. Objawy ucisku nerwów czaszkowych, rdzenia kręgowego i

5. Objawy ucisku nerwów czaszkowych, rdzenia kręgowego i

zmniejszonego przepływu krwi przez mózg w przypadku

zmniejszonego przepływu krwi przez mózg w przypadku

zajęcia

zajęcia

kości czaszki.

kości czaszki.

6. Zespół podkradania krwi przez tętnicę szyjną zewnętrzną do

6. Zespół podkradania krwi przez tętnicę szyjną zewnętrzną do

ogniska

ogniska

chorobowego w kościach czaszki na niekorzyść ukrwienia

chorobowego w kościach czaszki na niekorzyść ukrwienia

mózgu

mózgu

przez tętnicę szyjną wewnętrzna, powodujący ból głowy,

przez tętnicę szyjną wewnętrzna, powodujący ból głowy,

zaburzenia

zaburzenia

widzenia, osłabienie słuchu i udar niedokrwienny mózgu

widzenia, osłabienie słuchu i udar niedokrwienny mózgu

background image

7. Wzrost markerów tworzenia kości (fosfataza

7. Wzrost markerów tworzenia kości (fosfataza

zasadowa,

zasadowa,

osteokalcyna).

osteokalcyna).

8. Wzrost markerów resorpcji kości.

8. Wzrost markerów resorpcji kości.

9. Hiperkalcemia i hiperkalciuria.

9. Hiperkalcemia i hiperkalciuria.

10. RTG: pogrubienie kości, zniekształcenie zarysów

10. RTG: pogrubienie kości, zniekształcenie zarysów

oraz

oraz

współistnienie ognisk rozrzedzenia i zagęszczenia

współistnienie ognisk rozrzedzenia i zagęszczenia

utkania

utkania

kostnego. Trzony kręgów przybierają postać tzw.

kostnego. Trzony kręgów przybierają postać tzw.

trzonu

trzonu

ramowego o zwiększonym wymiarze przednio –

ramowego o zwiększonym wymiarze przednio –

tylnym. W

tylnym. W

kościach czaszki pogrubieniu ulegają kości

kościach czaszki pogrubieniu ulegają kości

sklepienia,

sklepienia,

zanika blaszka zewnętrzna, zwiększa się grubość

zanika blaszka zewnętrzna, zwiększa się grubość

śródpościa i powstają ogniska osteosklerotyczne

śródpościa i powstają ogniska osteosklerotyczne

dające

dające

obraz kłębków waty.

obraz kłębków waty.

11. Scyntygrafia kości: lokalny wychwyt znacznika w

11. Scyntygrafia kości: lokalny wychwyt znacznika w

miejscach

miejscach

przebudowy kości.

przebudowy kości.

background image

Przebieg naturalny:

Przebieg naturalny:

Na początku przeważa osteoliza,

Na początku przeważa osteoliza,

następnie dominuje sklerotyzacja.

następnie dominuje sklerotyzacja.

Przewaga osteolizy predysponuje do

Przewaga osteolizy predysponuje do

zniekształceń kości (szpotawość

zniekształceń kości (szpotawość

piszczeli), przewaga kościotworzenia

piszczeli), przewaga kościotworzenia

prowadzi do grubienia kości i

prowadzi do grubienia kości i

częstszych złamań.

częstszych złamań.

background image

LECZENIE:

LECZENIE:

1. Leki antyresorpcyjne

1. Leki antyresorpcyjne

(bisfosfoniany, kalcytonina).

(bisfosfoniany, kalcytonina).

2. Leki przeciwbólowe (NLPZ,

2. Leki przeciwbólowe (NLPZ,

opioidy).

opioidy).

3. Leczenie operacyjne.

3. Leczenie operacyjne.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
choroba zwyrodnieniowa stawĂłw
POSTEPOWANIE FIZJOTERAPEUTYCZNE W CHOROBIE ZWYRODNIENIOWEJ STAWOW BIODROWYCH
choroba zwyrodnieniowa stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Choroba zwyrodnieniowa stawów, POCZTA ZDROWIA - ŚWIETNA !
Jakość życia pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Czosnek lekiem na chorobę zwyrodnieniową stawów, Zdrowie, Czosnek, cebula i tybetańska kuracja czos
Terapia bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów CZASOPISMO, Terapia bólu w chorobie zwyrodnieniowej s
Koksyby Postęp w leczeniu bólu i zapalenia w chorobie zwyrodnieniowej stawów (osteoartrozie)
Choroba zwyrodnieniowa stawów (Osteoartroza)
Choroba zwyrodnieniowa stawów (Osteoartroza)
Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych CZASOPISMO, Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych - epid
Reumatoidalne zapalenie stawow(RZS). Amyloidoza. Choroba zwyrodnieniowa stawow
CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW, Materiały naukowe z różnych dziedzin, Reumatologia
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów CZASOPISMO, Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

więcej podobnych podstron