SEMINARIUM 01

ANATOMIA OKA

Oko

• Gałka oczna: 7,5g, wymiar: 24mm

długości!!!

• Ochrona gałki - oczodół, powieki,

spojówka, twardówka, rogówka

• Odżywianie oka – błona naczyniowa
• Dopływ światła: ośrodki optyczne i

układ akomodacyjny - Rogówka, ciecz
wodnista komory przedniej, tylnej …

Powieka:

• Ruchome fałdy twarzy osłaniające gałkę
• Składa się ze : skóry, tkanki podskórnej,

mięsni ( okrężny oka, dźwigacz powieki
górnej), tarczka, rzęsy !!!

• Chronią przed wniknięciem ciał obcych,

uczestniczą w wytwarzaniu i
rozprowadzaniu filmu łzowego

• Niedomykanie lub rzadkie mruganie, np.

praca przy komputerze, zaburzają powieki
oka

Spojówka

• Cienka, przezroczysta bł śluzowa, pokrywa wew

powierzchnię powiek i przednią powierzchnię gałki

• Rodzaje:
1. gałkowa
2. powiekowa
3. Załamków

• Funkcja:
1. wytwarzanie filmu łzowego (gr śluzowe, gr łzowe

dodatkowe)

2. ułatwia ruch powiek do powierzchni gałki
3. zawarty we łzach lizozym ma częściowo działanie

antybakteryjne

4. stan zapalny z wydzieliną mogą zaburzać widzenie

Twardówka:

• nieprzejrzysta, łącznotkankowa błona

włóknista

• osłania z zew. 5/6 powierzchni gałki, ku

przodowi przechodzi w rogówkę

• 3 warstwy
• Utrzymuje kształt i właściwe napięcie gałki
• Duża odporność na działanie wysokich i

niskich temp

• Ochrona przed urazami
• Przyczepiają się do niej mięśnie gałkoruchowe

Odżywianie

• błona naczyniowa:
• 1. część przednia - tęczówka, ciało

rzęskowe

• 2. część tylna – naczyniówka

Naczyniówka

• między twardówką a siatkówką
• odżywia siatkówkę

Układ optyczny oka:

• przepuszcza
• załamuje
• ogniskuje światło ……

Film łzowy:

• Pokrywa powierzchnię rogówki
• Wytwarzany przez gruczoł łzowy (główny

i dodatkowy) , gruczoły powiek, spojówek

• 3 warstwy !!!:
a) Lipidowa - zapobiega parowaniu
b) Wodna - wymywa ciała obce
c) Mucynowa – bezpośrednio pokrywa

rogówkę i zapewnia dokładne

przyleganie filmu łzowego

Film łzowy – funkcje:

• dostarcza tlen i substancje

odżywcze

• jego zaburzenie daje objawy tzw.

„suchego oka”

Rogówka

• Przezroczysta, brak naczyń, bardzo

unerwiona, 78%woda

• 2/3 mocy układu optycznego całego

oka (+43 dptr)

• Najcieńsza w centrum -0,56 mm,

grubość rośnie w kierunku obwodu

• 5 warstw !!!

a. Nabłonek

– Stale pokryty filmem łzowym
– Pobiera tlen, wydala produkty przemiany

materii

– Może się zregenerować w ciągu 24godz.

b. błona Bowmana

– nadaje sztywność i kształt rogówce
– zbudowana z włókien kolagenowych
– jej uszkodzenie może powodować blizny

c. istota właściwa (zrąb)

– 90% tkanki rogówki
– zbudowana z włókien kolagenowych
– tworzy kształt rogówki

d. błona Descementa

– elastyczna, utworzona z nietypowych

włókien kolagenowych

– bariera ochronna przeciw urazom i

infekcjom

e. śródbłonek

– 1 warstwa komórek, nie regeneruje się !!!
– Każda ingerencja komory przedniej powoduje

zanik komórek

– Z wiekiem liczba komórek maleje
– Ważne jest, by u osoby starszej przed operacją

zbadać ilość komórek, ponieważ po operacji mogą
być powikłania w postaci mniejszej ilości komórek

– Zapewnia odpowiednią ilość wody w rogówce i jej

przeźroczystość

– Jego uszkodzenie może spowodować tzw.

Keratopatię (zwyrodnienie rogówki)

Komora przednia i tylna:

• przednia – przestrzeń między

rogówką a tęczówką

• tylna - przestrzeń pomiędzy

tęczówką a soczewką

• obie wypełnione cieczą wodnistą

produkowaną przez ciało rzęskowe

Ciecz wodnista:

– opuszcza oko – przez kąt tęczówkowo -

rogówkowy !!!

– produkowana – przez ciało rzęskowe !!!
– nie załamuje światła
– współczynnik załamania taki jak wody
– odżywia rogówkę, tęczówkę, soczewkę

Soczewka

• przeźroczysta, dwuwypukła (tylna powierzchnia

bardziej wypukła)

• leży za tęczówką, zawieszona na aparacie

więzadłowym w postaci pierścienia utworzonego przez

ciało rzęskowe

• zbudowana z włókien, które powstają do końca życia i

otoczona torbą, która z wiekiem twardnieje

• brak naczyń i nerwów, zawiera 63% wody, białka i inne

substancje

• Zmienia swój wymiar przednio - tylny , co jest

podstawą akomodacji - dobrego widzenia na różne

odległości

• Z wiekiem (zaćma) jest mniej elastyczna (presbyopia),

jest sztywna – trudniejszy proces akomodacji

Ciało szkliste:

• Wypełnia wnętrze gałki
• Stanowi 4/5 jej objętości i ¾ masy

gałki

• Zawiera 99% wody, 1% kolagenu,

białko, kwas hialuronowy ( brak
naczyń i nn.)

• Przeźroczysta struktura żelu
• Brak naczyń i nerwów

Ciało szkliste – funkcja:

• Przypiera siatkówkę do podłoża

• usposabia do utrzymania kształtu oka

• Udział w załamywaniu promieni świetlnych

• Amortyzuje wstrząsy i ruchy

• Udział w metabolizmie oka

• Spełnia rolę izolacji termicznej siatkówki

• Udział w regulacji ciśnienia

wewnątrzgałkowego oka

• Krótkowzroczność jest przyczyną

zwyrodnienia ciała szklistego

Tęczówka:

• Płaska, włóknisto- naczyniowa

tkanka, podstawą złączona z
twardówką i ciałem rzęskowym

• Oddziela komorę przednią i tylną
• Rodzaj przesłony – skurcz i rozkurcz

mięśni zwieracza i rozwieracza
reguluje wielkość źrenicy (anizokoria
– nierówność źrenic)

Inne..

• Iris bomba - przy wzroście ciśnienia

(>21 mm Hg – norma ciśnienia do
21mmHg) uniesiona tęczówka do
góry, spłycona komora przednia,
uwypuklona tęczówka

• Jaskra - przy zamkniętym kącie

przesączania - zaburzonym odpływie
cieczy, wzrost ciś i ucisk w miejscu
najniższego oporu (n wzrokowy)

Ciało rzęskowe:

• Pokrywa wewnętrzna powierzchnię

gałki od tęczówki do siatkówki

• Bogate unaczynienie
• Produkcja cieczy wodnistej
• Bierze udział w akomodacji – skurcz i

rozkurcz m. rzęskowego zmienia
wymiar przednio – tylny soczewki

Siatkówka:

• Wyścieła wew. Powierzchnię gałki w jej tylnym odcinku

• Zbudowana z 9 warstw, unaczyniona (plamka nie ma

naczyń)

• Najważniejszy nabłonek zmysłowy (czopki, pręciki)

• Plamka ślepa to wyjście n. II z oka

• Część centralna – plamka – odpowiada za najostrzejsze

widzenie

• Nabłonek zmysłowy (odbiera i przetwarza obrazy

świetlne)

• … odpowiada za widzenie barwne, ostre kolory

• Pręciki (130mln) – brak w dołku, ilość rośnie w kierunku

obwodu siatkówki; zapewniają widzenie o zmierzchu

• Funkcje- pierwszy i podstawowy narząd , w którym

zaczyna się proces przetwarzania i … energii

elektromagnetycznej do mózgu …

Nerw wzorkowy:

• Składa się z włókien komórek

zwojowych

• Razem z nim wnikają naczynia

krwionośne

• Wielkość c/d = 0,2- 0,4 (cup to disk)

Biologia Villego (do

wejściówki):

• Światło wpadające do oka biegnie przez rogówkę, komorę

przednią oka, soczewkę i ciało szkliste, by zakończyć swą podróż

na siatkówce wywołując wrażenie wzrokowe przekazywane do

mózgu za pośrednictwem nerwów łączących się w nerw

wzrokowy. !!!

• Rogówka, wraz z cieczą wodnistą, soczewką i ciałem szklistym,

stanowią układ skupiający promienie świetlne tak, by na

siatkówce pojawiał się ostry obraz obserwowanego przedmiotu i

dawał jak najostrzejsze wrażenie wzrokowe.

• Dlatego też soczewka ma możliwość zmiany swojego kształtu, a

co za tym idzie mocy optycznej. Pozwala to na ogniskowanie na

siatkówce przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach

od oka. Zdolność tę nazywamy akomodacją. Ostre widzenie

uzyskiwane jest wtedy, gdy ognisko obrazowe pokrywa się z

siatkówką. W przypadku, gdy oko nie jest w stanie zogniskować

światła dokładnie na siatkówce mówimy o wadach wzroku.

• Moc optyczna oka nieakomodującego wynosi około +60 dioptrii,

przy czym około 2/3 tej mocy przypada na rogówkę.