Choroby wirusowe skóry

Sebastian Kaszewski

Schorzenia wirusowe skóry

• Wirusy Brodawczaka Ludzkiego (HPV)

– Brodawki zwykłe
– Brodawki stóp
– Brodawki płaskie
– Brodawki płciowe (Kłykciny kończyste)
– Rak szyjki macicy

• Retrowirusy:

– HIV-1, HIV-2 HIV/AIDS
– HTLV-1 Chłoniak T-komórkowy

Schorzenia wirusowe skóry

• Grupa Herpes (Herpesviridae, HHV):

–

HSV-1, HSV-2 opryszczka zwykła

–

HHV-3 (VZV) półpasiec, ospa wietrzna

–

HHV-4 (EBV) mononukleoza, Zespół Gianotti-

Crosti, chłoniak Burkitta, leukoplakia włochata

–

HHV-5 (CMV) Zespół mononukleozopodobny,

Zespół Gianotti-Crosti u noworodków;

owrzodzenia okołoodbytniczne u HIV+

–

HHV-6 rumień nagły

–

HHV-7 łupież różowy Gilberta?

–

HHV-8 Mięsak Kaposiego

Schorzenia wirusowe skóry

• Pokswirusy:

– Wirus mięczaka zakaźnego
– Wirus ospy prawdziwej
– Wirus krowianki
– Wirus parakrowianki
– Wirus ospy krowiej/kociej
– Parapokswirus ovis (PPOV) - guzki

dojarek

Schorzenia wirusowe skóry

• Pikornawirusy:

– Wirus Coxsackie -

opryszczkowate zap

gardła; wysypki plamiste; Ch. rąk, stóp

i jamy ustnej

– Wirusy ECHO

wysypki plamiste

• Paramyksowirusy:

– Wirus odry

– Wirus świnki

• Togawirusy:

– Wirus różyczki

• Parwowirus:

– Parwowirus B19 Rumień zakaźny

Ludzki Wirus Brodawczka

(HPV)

• blisko spokrewnione ze sobą

(>100 podtypów) wirusy DNA

• powinowactwo do skóry i śluzówek –

różne objawy kliniczne

• 5-20% wszystkich osób między 15–

49 r.ż. jest zakażonych HPV

• Wykazanie onkogennych właściwości

HPV-16 i 18 – ogromny wpływa na

diagnostykę i postępowanie

HPV

• Brodawki zwykłe

HPV-2

• Brodawki stóp (podeszwowe)

– myrmecia (głębokie) HPV-1
– mozaikowe (powierzchowne)

HPV-2

• Brodawki płaskie HPV-3
• Brodawki płciowe

HPV-6 i 11

• Choroba Hecka HPV-13 i 32
• Bowenoid Papulosis HPV-16
• Epidermodysplasia verruciformis HPV-5,8

BRODAWKI (Verrucae)

• Grudki naskórkowe wywołane

zakażeniem wirusem HPV

• W niektórych przypadkach mogą

ulegać samoistnej regresji w
innych progresji do skórnych
zmian nowotworowych

Epidemiologia

• Brodawki występują powszechnie

z powodu znacznej różnorodności ludzkich
HPV, ich rozpowszechnienia i łatwości
z jaką człowiek ulega zakażeniu

• Podatność na zakażenie:

– zaburzenia odporności (szczególnie

komórkowej)

– cechy osobnicze
– młody wiek

Lokalizacja brodawek

• Palce i grzbiet dłoni – brodawki

grudkowate

• Powieki – długie, cienkie, nitkowate
• Okolica brody – płaskie, nitkowate,

mnogie

• Owłosiona skóra głowy – większe,

z wyroślami określane jako b. palczaste.

• Powierzchnia międzypalcowa-charakter

brodawczakowaty

Lokalizacja brodawek

• Dłonie, powierzchnia dłoniowa palców-gładkie

o ostrych granicach

• Powierzchnia podeszwy stóp-płaskie, mogą

wrastać głęboko w skórę

• Okolica paznokci- najczęściej wzdłuż bocznego

wału paznokciowego

• W łożysku paznokcia (rzadko) –bolesne

przebarwienia

• Inne lokalizacje:

– bł.śluzowe, czerwień wargowa, penis,

wargi sromowe, spojówki i in.

Przebieg i rokowanie

• Przewlekły (wielomiesięczny lub

-letni)

• Nowe wykwity powstają w pobliżu

zmiany macierzystej lub odległych-
samoprzeszczepienie wirusa

• Mogą ustępować samoistnie (często

po usunięciu 1 lub kilku z nich)

Diagnostyka

• Immunofluorescencja bezpośrednia
• Testy serologiczne
• Hybrydyzacja DNA
• Polimerazowa reakcja łańcuchowa

PCR

Brodawki zwykłe

(Verrucae vulgares)

• Czynnikiem wywołującym jest:

– HPV2, oraz HPV4 i HPV 7

• Okres wylęgania:

– od kilku tygodni do kilku miesięcy

• Wykwit pierwotny:

– grudka o średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów,

barwy szarobrunatnej lub cielistej, o szorstkiej

powierzchni

• Lokalizacja:

– Odsiebne części rąk (pow. grzbiet., boczne

palców, dłonie), często okołopaznokciowo

• Zazwyczaj mnogie

• Pierwotna brodawka jest zazwyczaj większa niż

sąsiednie, potomne zmiany chorobowe

Diagnostyka różnicowa

• Gruźlica brodawkująca
• Brodawka łojotokowa
• Rak brodawkujący
• Rogowiak kolczystokomórkowy
• Liszaj płaski przerosły
• Rogowiak jasnokomórkowy na kończynach

dolnych

• Rogowacenie arsenowe na dłoniach

i podeszwach stóp

Brodawki podeszwowe

(Verrucae plantares)

• Bardzo duża zakaźność

(baseny, sale gimnastyczne, więzienia)

• Dwa typy:

– Myrmecia (głebokie)
– B. mozaikowe (powierzchowne)

• Brodawki stóp wywołane HPV1

ustępują równocześnie

– Wykwity stają się czarne, na silnie

zaczerwienionym podłożu

Brodawki podeszwowe

• MYRMECIA (HPV 1)

– głębokie, bolesne, nieliczne, wywołują

odczyn zapalny

– zakażenie HPV1 pozostawia odporność

• Brodawki mozaikowe (HPV 2)

– Powierzchowne, zlewne, płaskie,

niebolesne

– Przebieg jest długotrwały,

ciężki do wyleczenia i nawracający

Brodawki płaskie (młodocianych)

Verrucae planae (juveniles)

• Czynnik wywołujący: HPV3 oraz

HPV 10,27,28

• Małe, płaskie, zwykle liczne grudki,

często przebarwione

• układają się linijnie (objaw Koebnera)

• Lokalizacja:

– na twarzy oraz na grzbietach rąk

• Na ogół zmiany ustępują samoistnie

(jednoczesne zaczerwienienie, obrzęk

i cofanie się zmian)

Brodawki przejściowe

• cechy kliniczne brodawek zwykłych

(wyniosłe o hiperkeratotycznej

powierzchni) i pewne cechy

brodawek płaskich

• zwykle liczne, często o układzie

linijnym

• często u osób z obniżoną odpornością
• ustępują jednocześnie wśród

objawów zapalnych

Brodawki narządów płciowych

3 odmiany:
1.Kłykciny kończyste
2.Brodawki płaskie narządów

płciowych

3.Brodawki olbrzymie

Kłykciny kończyste

Condylomata acuminata

• przerosłe uszypułowane twory

o kalafiorowatej powierzchni

• Etiologia:

– HPV 6, 11

• Czynniki sprzyjające:

– obniżona odporność,

– ciąża,

– maceracja błony śluzowej, drażnienie -

np.. wydzieliną z cewki moczowej lub

pochwy

• Okres wylęgania:

– od 6 tyg do 8 miesięcy

Kłykciny kończyste

Condylomata acuminata

• Początkowo zmianę chorobową

stanowi mała czerwona grudka

• Szybko w okolicy pojawiają się nowe

wykwity prowadząc do powstawania

tworów kalafiorowatych

• W okolicach poddawanych uciskowi

np. między pośladkami dochodzi do

bocznego spłaszczenia brodawek

Kłykciny kończyste

Condylomata acuminata

• Typowe lokalizacje:
Kobiety: wargi sromowe mniejsze,

ujście pochwy, sporadycznie pochwa

Mężczyźni: bruzda zażołędna, żołądż,

ujście cewki moczowej

• Okolica odbytu: najczęściej duże

zmiany kalafiorowate

• Inne lokalizacje:

– miejsca wilgotne - pod piersią, dół

pachowy

Brodawki płaskie narządów

płciowch (Condylomata plana)

• Duże płaskie brodawki spotykane na

szyjce macicy i napletku

• Tworzą ogniska pogrubiałego

nabłonka, koloru błony śluzowej lub
lekko białawe

• Dla lepszego uwidocznienia stosuje

się 5% kw. octowy-wybarwia na biało
ogniska.

Kłykciny olbrzymie

Buschkego i Lowensteina

• Lokalizacja:

– ok.. odbytu, krocza, moszny, pod napletkiem

• Zmiany dużych rozmiarów , grzybiaste,

kalafiorowate, bardzo rozległe

i głęboko penetrujące.

• Mogą powodować przetoki
• Powolny przebieg, miejscowe niszczenie

podścieliska, bez przerzutów.

• Histologicznie-przekształcają się w odmianę

brodawkowatą raka płaskonabłonkowego.

Bowenoid papulosis

• Etiologia: HPV 16, rzadziej 33, 34
• Zmiany o charakterze płasko – wyniosłych

grudek, średnicy kilku mm, różowych lub
lekko brunatnych, o gładkiej powierzchni

• Lokalizacja:

– żołądź, wargi sromowe większe i mniejsze,

fałdy pachwinowe, okolica odbytu

• Bezobjawowy przebieg, niekiedy świąd
• Zmiany mogą cofać się samoistnie
• Mogą ulegać transformacji nowotworowej

zwłaszcza u osób starszych lub leczonych
immunosupresyjnie

Brodawki - leczenie

1. Wybór metody zależy od lokalizacji,

wielkości i liczby oraz efektów

uprzedniego leczenia

2. Intensywne leczenie stosuje się

wobec brodawek mogących ulegać

transformacji nowotworowej

3. U dzieci preferujemy metody mniej

inwazyjne

Brodawki – leczenie

• Środki keratolityczne:
KWAS SALICYLOWY (SA)

– w postaci roztworów, 40-60% plastrów, żelu
– przed powtórnym stosowaniem środka należy usunąć

tk. martwicze

KWAS MLEKOWY + SA (Brodacid, Duofilm)

– pod okluzją

KWAD TRÓJCHLOROOCTOWY (80%)

– aplikacja przez lekarza

Brodawki- leczenie

• W przypadku brodawek płaskich

łagodniejsze środki keratolityczne:

– miejscowe RETINOIDY np.. 0,05-0,1%

tretinoina,

1-5% kw salicylowy, środki złuszczające

z 5-10%rezorcyną i siarką

Środki cytostatyczne:

• Podofilina 10-25%:

– inhibitor przemian mitotycznych cytoskeletonu

– przydatne do leczenia zmian zlokalizowanych

na błonach śluzowych.

• Nie należy stosować: na bł. Śluzowe jamy ustnej i

cewki moczowej, w ciąży

• środek należy zmyć po 2-4 h po naniesieniu

• Podofilotoksyna (Condyline) 0,5%

– bezpieczniejsza od podofiliny

– stosuje się 2xdz przez 3 dni, potem 4 dni

przerwy; leczenie wiele tygodni

Brodawki – leczenie

• 5 – fluorouracyl (+SA = Verrumal)

– działanie cytostatyczne
– 2xdz przez 6 tyg. pod okluzją

• Imikwimod (Aldara)

– zwiększa produkcję INF alfa i cytokin
– Brodawki płciowe
– 3x/tydz (co 2 dzień) przez 4 – 16 tyg.

Brodawki – leczenie

• Formalina 3%

– Brodawki mozaikowe
– 10 min/dobę
– toksyczność, alergizacja

Brodawki - leczenie

Krioterapia:

– przy zastosowaniu ciekłego azotu lub

podtlenku azotu

– niezbędne jest głębokie zamrożenie do

wytworzenia pęcherza lub zniszczenia

części naskórka

– przerwa między zabiegami 1-3 tyg.

Leczenie chirurgiczne:

– za pomocą łyżeczki, skalpela lub narzędzi

elektrochirurgicznych

– jest odpowiednią metodą do usuwania

zmian pojedynczych na nieowłosionej

skórze

Brodawki – leczenie

• Laseroterapia- laser CO

2

,

– szczególnie przydatny przy leczeniu brodawek

okołopaznokciowych, głębokich stóp

– Pozwala na precyzyjne usunięcie tkanki i

szybkie wyleczenie

– Może być stosowany u ciężarnych
– Metoda droższa od krioterapii

Brodawki – leczenie

• Inne:

• w zmianach opornych

na leczenie stosuje się

Bleomycynę

– 1x na mies. iniekcja

doogniskowa

• IFN podawany do

zmian skórnych,

lub s.c., z usunięciem

części brodawki.

Kosztowne!

•

Uwaga!

Stwierdzenie kłykcin

kończystych u dzieci

musi być zgłoszone

socjalnym, celem

wykluczenia

wykorzystywania
seksualnego

Brodawki – leczenie

• Glistnik

jaskółcze ziele

– zawiera alkaloidy
– działa p/zapalnie,

p/bakteryjnie

Dysplazja brodawkowata naskórka

(Epidermodysplasia verruciformis)

DEFINICJA

Rzadkie schorzenie o podłożu genetycznym
(dziedziczenie AR i R związane z chr.X),w
którego przebiegu występuje niespotykana
predyspozycja pacjenta do zakażeń HPV i
skłonności do wywołania transformacji
nowotworowej.

ETIOLOGIA
ponad 20 typów HPV, najważniejsze to HPV 5,

8, 14 (EV-HPV)

EV

• Chorują osoby ze szczególną predyspozycją

genetyczną. Defekt immunogenetyczny polega na

immunotolerancji w stosunku do wirusów.

• Wyróżniamy 2 typy zmian pojawiających się w

dzieciństwie,nasilających się przez całe życie.

1)Szerokie, płaskie, czerwone lub brunatne plamy,

często pokryte łuskami - na twarzy i tułowiu.

2) Wykwity typu brodawek płaskich na odsiebnych

częściach kończyn – podatne na transformację

nowotworową (okolice eksponowane na

promieniowanie słoneczne - kokancerogen!)

• Wykwity nie pojawiają się na błonach śluzowych

• Na kolanach, łokciach, tułowiu mogą się zlewać

EV

DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA:
1. Brodawki płaskie
2. Liszaj płaski
3. Łupież pstry
LECZENIE:

• jest nieskuteczne

• od dzieciństwa filtry p/słoneczne SPF

• nowotwory usuwa się chirurgicznie lub

laserem

• izotretinoina w połączeniu z interferonem

alfa-przejściowa poprawa