Anatomia jamy brzusznej

•

jama brzuszna

- największa jama ustroju
- od góry graniczy z klatka piersiową
- u dołu bez wyraźnej granicy łączy się z jamą miednicy
- duża zmienność osobnicza położenia trzew, aż do
odwrotnego położenia narządów najczęściej zarówno
w jamie brzusznej jak i klatce piersiowej

•

otrzewna

- największa błona surowicza ustroju
- worek
- blaszka ścienna otrzewnej - wyściela od wewnątrz ściany
jamy brzusznej i jamy miednicy
- blaszka trzewna otrzewnej (otrzewna trzewna) - pokrywa
zawarte w niej narządy
- przestrzeń między tymi częściami stanowi jamę otrzewnej
- fizjologicznie jest to jama potencjalna obie blaszki przylegają
do siebie, zawierają niewielką ilość jasnego płynu surowiczego,
umożliwia to ruch pokrytych otrzewną narządów bez tarcia

•

krezka

- przejście otrzewnej ściennej w trzewną nazywamy krezką
- podwójna blaszka otrzewnej
- krezka grzbietowa - biegnie z grzbietowej ściany tułowia
do cewy jelitowej
- krezka brzuszna - biegnie od cewy jelitowej do do brzusznej
ściany tułowia, nie występuje poniżej pępka
- utrwala położenie trzew
- między jej ścianami przebiegają naczynia i nerwy
- przyczep krezki grzbietowej do tylnej ściany brzucha
(krezka przechodzi w otrzewną ścienną) nazywamy nasadą
lub korzeniem krezki
- odcinki krezki często nazywamy więzadłami

•

narządy wewnątrzotrzewnowe

- mają krezkę
- większą ruchomość

•

narządy zewnątrzotrzewnowe

- nie maja krezki
- mniejsza ruchomość

•

narządy wtórnie zewnątrzotrzewnowe

•

otrzewna a narządy jamy brzusznej

•

wątroba

- wypełnia prawe podżebrze, płaty lewy sięga do linii sutkowej lewej
- więzadło sierpowate wątroby - od granicy obu płatów
biegnie do przedniej ściany brzucha i przepony
- więzadło obłe wątroby - pozostałość płodowej żyły pępkowej,
kieruje się na dolna powierzchnie wątroby
- więzadło wieńcowe wątroby - łączy tylna powierzchnie wątroby
z przeponą, kończy się jako więzadło trójkątne

•

żołądek

- zakrzywiony worek, 3/4 w lewym podżebrzu,
1/4 w centralnym nadbrzuszu
- łączy się na górze z przełykiem, na dole z dwunastnicą
- krzywizna żołądka mniejsza i większa

•

sieć mniejsza

- zdwojenie otrzewnej między żołądkiem a wątrobą
- stanowi odcinek tylny krezki brzusznej
- więzadło wątrobowo-dwunastnicze - dolna mniejsza część
sieci mniejszej, obejmuje, t. wątrobową, ż. Wrotną, PŻW,
naczynia chłonne i splot współczulny
- więzadło wątrobowo-żołądkowe - górna, większa część
sieci mniejszej

•

sieć większa

- płyta otrzewnej zwisająca ku dołowi z krzywizny większej
żołądka

•

torba sieciowa

- powstaje z krezki grzbietowej
- wpuklenie krezki w stronę lewą
- otwór sieciowy - wejście do torby sieciowej, położone do tyłu
od więzadła wątrobowo-dwunastniczego
- położona do tyłu od sieci mniejszej

•

otrzewna w miednicy

- blaszka ścienna pokrywa szczyt pęcherza
- zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe
- macica powleczona otrzewną - omacicze, dzieli zagłębienie
na dwie części
- więzadło szerokie macicy - biegnie od brzegów bocznych
miednicy do miednicy małej, tworzy krezkę jajowodu w części
górnej, krezkę macicy w części dolnej i krezkę jajnika, która
odchodzi z tylnej części więzadła szerokiego

•

przestrzeń zaotrzewnowa

- położona do przodu od kręgosłupa i po obu jego stronach
- otrzewna przykrywa położone w niej narządy

•

zmiany rozwojowe jelit

- zmiany położenia pętli dwunastnicy wywołują ruchy obrotowe
pętli pępkowej
- oś obrotu stanowi kierunek przebiegu tętnicy krezkowej górnej
dwie fazy obrotu o 90 stopni i trzecia zstąpienie jelita slepego
do dołu biodrowego prawego

•

układ trawienny lub pokarmowy

- pobieranie substancji ze świata zewnętrznego (odżywianie)
- przekształcanie ich - trawienia
- wydalanie

•

budowa ściany przewodu pokarmowego

•

błona śluzowa

- pokryta nabłonkiem na podłożu łącznotkankowym,
który stanowi blaszka właściwa błony śluzowej,
może być gładka, układać się w fałdy podłużne, poprzeczne,
może wytwarzać brodawki, kosmki
- nabłonek płaski wielowarstwowy - od ust do żołądka, nabłonek
jednowarstwowy wałeczkowy do prawie samego odbytu
- blaszka mięśniowa błony śluzowej - w odcinkach pozbawionych
czynnej ruchomości blaszka ta nie występuje
- tkanka podśluzowa - zawiera splot nerwowy, naczynia, znajdują się
w niej gruczoły oraz tkanka limfatyczna

•

błona mięśniowa

- na obu końcach tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana
- do górnej części przełyku i zwieracz odbytu zewnętrzny
- poza tym tkanka mięśniowa gładka
- najczęściej układa się w dwie warstwy: okrężną i podłużną

•

błona surowicza i błona zewnętrzna

- błona surowicza tkanką podsurowicza łączy się z błoną mięśniową
- błona surowicza jamy brzusznej stanowi blaszkę trzewna otrzewnej
- błona zewnętrzna otacza narządy nie znajdujące się w jamie brzusznej

• żołądek

- najszersza część przewodu pokarmowego
- łączy się z końcem przełyku i początkiem jelita cienkiego
- położony w lewym podżebrzu i centralnym nadbrzuszu
- małym polem między lewym łukiem żebrowym a wątrobą
przylega do przedniej ściany brzucha
- w pozycji pionowej ma kształt haka
- duża zmienność kształtu
- długość ok. 25-30cm, największa szerokość 12-14mm
- pojemność od 1000ml - 3000ml

•

części składowe żołądka

- ściana przednia
- ściana tylna
- krzywizna żołądka większa - skierowana w stronę lewą, wypukła
- krzywizna żołądka mniejsza - skierowana do tyłu i w prawo,
wklęsła
- wpust - wcięcie wpustu po stronie lewej połączenia
żołądka i przełyku
- dno żołądka z bańką powietrzną
- trzon żołądka przechodzący w część odźwiernikową,
granica na krzywiźnie mniejszej to wcięcie kątowe
- zastawka odźwiernika - zgrubienie warstwy okrężnej mięśniówki

- położony wewnątrzotrzewnowo
- więzadło wątrobowo-żołądkowe łączy krzywiznę mniejsza z wątrobą
- więzadło przeponowo-żołądkowe - z krzywizny większej od dna
żołądka do przepony
- ponadto od krzywizny większej odchodzą więzadła:
żołądkowo-śledzionowe i żołądkowo-okrężnicze

•

budowa ściany żołądka

•

grubość ściany ok. 2-3mm

•

błona surowicza

- ściśle zrośnięta z błoną mięśniową
- przechodzi w krezkę brzuszną na krzywiźnie mniejszej
i w krezkę grzbietowa na krzywiźnie większej
- wzdłuż krzywizn przebiegają większe pnie naczyniowe
i nerwowe i położone są węzły chłonne

•

błona mięśniowa

- grubsza wzdłuż krzywizny mniejszej
- włókna podłużne, okrężne i skośne

•

błona śluzowa

- tkanka podśluzowa - przebiegają w niej większe naczynia
krwionośne i limfatyczne oraz liczne nerwy
- błona śluzowa właściwa

•

błona mięśniowa

- warstwa podłużna - zewnętrzna, występuje głownie na krzywiznach

- warstwa okrężna - środkowa, najgrubsza, w obrębie dna silnie
rozluźniona, tworzy zwieracz odźwiernika

- włókna skośne - najgłębsza warstwa, skupia się gęsto na dnie żołądka,
występuje również w trzonie

•

czynność mięśniówki

- perystolika - ściany żołądka utrzymują treść pokarmową
w trzonie żołądka pomimo grawitacji dzięki napięciu
mięśniówki, osłabienie napięcia warstw mięśni powodują
opadanie treści pokarmowej do kolana żołądka
- ruchy perystaltyczne - rozpoczynają się w połowie
długości trzonu, fala pojawia się co 15 - 30 sekund,
jej przepłynięcie do odźwiernika trwa od 15 - 30 sekund
- wymioty - wpust nie ma zwieracza, działanie tłoczni brzusznej

•

błona śluzowa

- stanowi połowę grubości ściany żołądka
- składa się z błony śluzowej właściwej i tkanki podśluzowej

•

tkanka podśluzowa

- zbudowana z wiotkiej tkanki łącznej
- znaczna przesuwalność w stosunku do mięśniówki
- umożliwia tworzenie fałdów, w które błona mięśniowa nigdy
nie wnika
- przebiegają w niej większe naczynia krwionośne i limfatyczne
oraz liczne nerwy

•

błona śluzowa właściwa

- różowa z odcieniem szarawym
- jednowarstwowy nabłonek wałeczkowaty

•

rzeźba błony śluzowej

- fałdy wysokie - w liczbie 8 - 10, podłużne
- pólka żołądkowe - ułożone na fałdach i między nimi,
przekrój 1 - 6mm
- fałdy kosmkowe - niewidoczne gołym okiem, podobne na przekroju
do kosmków jelita
- dołeczki żołądkowe - między fałdami kosmkowymi,
o przekroju 0.2mm, na dnie każdego znajduje się ujścia gruczołów
błony śluzowej żołądka

•

gruczoły błony śluzowej żołądka

- gruczoły wpustowe - produkują wydzielinę śluzową
- gruczoły dna albo żołądkowe właściwe
- komórki główne - produkują pepsynę
- komórki okładzinowe - produkują jony chlorkowe,
z których powstaje w świetle żołądka 0.5% kwas solny
- gruczoły odźwiernikowe - produkują wydzielinę śluzową

•

unaczynienie żołądka

- t. żołądkowa prawa - od tętnicy wątrobowej
- t. żołądkowa lewa - od pnia trzewnego
- t. żołądkowo-sieciowa prawa - wzdłuż krzywizny większej- gałąź
t. żołądkowo-dwunastniczej odchodzącej od tętnicy wątrobowej
- t. żołądkowo-sieciowa lewa - wzdłuż krzywizny większej,
od t. śledzionowej
- tt. Żołądkowe krótkie
- większe żyły biegną razem z tętnicami

•

jelito cienkie

- najdłuższa część przewodu pokarmowego
- od żołądka do jelita grubego
- na obu końcach zastawki: odźwiernika, okrężnicy
czynność jelita cienkiego: trawienie, wchłanianie, przesuwanie
dalej pozostałej treści
- długość u żywego osobnika od 4 - 5m
- bezpiecznie można usunąć 3m jelita
- światło jelita wynosi od 4-5 cm do 2.5 - 3 cm

•

dwunastnica

- długość od 25 - 30cm
- górny koniec łączy się z odźwiernikiem, dolny przechodzi w jelito
czcze
- podział na trzy części:
- górna - 4 - 5cm długości, najbardziej rozszerzona - opuszka
- zstępująca - 8 - 10cm, ogranicza ja zagięcie dwunastnicy górne
i dolne
- dolna, która dzieli się na
- część pozioma - długości ok. 6cm do naczyń krezkowych
górnych
- wstępującą - 6 cm długości do zagięcia
dwunastniczo - jelitowego położonego na wysokości
2 kręgulędźwiowego

•

stosunek do otrzewnej

- tylko część górna leży całkowicie wewnątrzotrzewnowo,
z góry dochodzi więzadło wątrobowo-dwunastnicze,
z dołu zachowana jest odcinek krezki grzbietowej jako
przedłużenie sieci większej
- pozostałe części, poniżej więzadła leżą zewnątrzotrzewnowo,
są od przodu pokryte otrzewną

•

błona śluzowa

•

fałdy okrężne

- rozpoczynają się 2 - 5 cm od odźwiernika
- przewód żółciowy wspólny wpukla bonę śluzową tworząc
fałd podłużny dwunastnicy
- fałd ten kończy się 10-12cm od odźwiernika brodawką dwunastnicy
większą

•

kosmki jelitowe

- kształt niskich, szerokich i zazębionych listków

•

jelito czcze i kręte

- jelito czcze (jejunum)

- 2/5 górnej części jelita ruchomego

- jelito kręte ( ileum)

- 3/5 dolnej części

- rozpoczyna się przy zagięciu dwunastniczo jelitowym
- kończy się ujściem do jelita grubego na granicy jelita ślepego
i okrężnicy wstępującej
- jelito czcze bez ostrej granicy przechodzi w jelito kręte
- położone jest wewnątrzotrzewnowo, to warunkuje dużą ruchomość,
długość nasady krezki wynosi ok. 15-17cm, długość przyczepu
jelitowego jest 20-25 razy większa, najbardziej ruchoma jest część
środkowa jelita cienkiego
- wyróżniamy brzeg krezkowy i brzeg wolny

•

różnice między jelitem czczym i krętym

- jelito czcze jest:
- szersze
- błona mięśniowa jest grubsza
- lepiej unaczynione
- fałdy okrężne są liczne i wysokie
- kosmki liczniejsze i wyższe - do 1mm
- grudki limfatyczne samotne
- na zwłokach przeważnie nie zawiera treści

•

budowa ściany jelita cienkiego

- błona surowicza
- błona mięśniowa
- błona śluzowa

• błona surowicza

- odpowiada otrzewnej trzewnej
- silnie unaczyniona

•

błona mięśniowa

- warstwa podłużna zewnętrzna
- grubsza warstwa okrężna wewnętrzna
- warstwa okrężna tworzy pierścieniowate pęczki, które
dachówkowato zachodzą na siebie
- zapewnia ruchomość jelita:
- ruchy wahadłowe służą do mieszania treści pokarmowej
- ruchy odcinkowe - co 3-4s. w górnej części i co 4-12s.
w dolnej części, również służą do mieszania treści
- ruchy robaczkowe czyli perystaltyczne - przesuwa treść
pokarmową w kierunku odbytu o ok. 12cm

•

błona śluzowa

•

tkanka podśluzowa

- tkanka łączna, zawiera liczne naczynia krwionośne i chłonne,
a także splot nerwowy - splot podśluzowy

•

błona śluzowa właściwa

- fałdy okrężne - wysokości 6-8mm, przebiegają śrubowato, dookoła
całego obwodu jelita, zwiększają powierzchnie jelita o ok. 35%,
poniżej połowy długości jelita krętego przestają występować,

- kosmki jelitowe - kolejny czynnik zwiększający powierzchnię
śluzówki o ok. 600%, 0.3 - 1.5mm wysokości, 10-40/1mm
kwadratowy, między kosmkami ujścia gruczołów Lieberkühna,
mogą kurczyć się rytmicznie wpychając do obiegu chłonnego
0.03 ml limfy na minutę, wydzielają śluz, wchłaniają składniki
pokarmowe

•

unaczynienie jelita cienkiego

- dwunastnice zaopatruje - tętnica trzustkowo-dwunastnicza
górna i tętnica trzustkowo-dwunastnicza dolna
- jelito czcze i kręte - t. krezkowa górna, oddaje 12-20 tętnic,
które w krezce tworzą łukowate zespolenia w kształcie 3 - 5 arkad
- żyły towarzyszą tętnicom

•

jelito grube

- ostatni odcinek jelita od ujścia jelita cienkiego do odbytu
- długość ok. 120 - 150 cm
- grubość 5 - 8 cm
- podział jelita grubego:
- jelito ślepe z wyrostkiem robaczkowym
- okrężnica
- odbytnica
- okrężnica dzieli się na:
- okrężnica wstępująca
- okrężnica poprzeczna
- okrężnica zstępująca
- okrężnica esowata

•

jelito ślepe i wyrostek robaczkowy

- początkowy odcinek jelita grubego (kątnica)
- leży poniżej ujścia jelita cienkiego
- długość ok. 7 - 8 cm
- posiada taśmy i wypuklenia
- z dolnego obwodu odchodzi ślepo kończący się wyrostek
robaczkowy

•

jelito ślepe

- duża zmienność kształtu
- położony w prawym dole biodrowym
- najniższy punkt położony jest w połowie długości
więzadła pachwinowego
- zwisa swobodnie nad brzegiem miednicy małej
- w 92% pokryty całkowicie otrzewną
- budowa ściany jak jelita grubego

•

zastawka okrężnicy

- dolny koniec jelita krętego wsuwa się od strony lewej
w ścianę jelita grubego tworząc zastawkę
- zbudowana jest z błony śluzowej i warstwy okrężnej błony
mięśniowej
- od strony jelita cienkiego ma kosmki
- na stronie skierowanej do jelita grubego jest gładka
- kształt okrągławy
- warga górna należąca do wstępnicy i dolna należąca do kątnicy
- wargi łącza się poprzecznymi fałdami przednim i tylnym tzw.
wędzidełkiem

•

wyrostek robaczkowy

- zwężona część jelita ślepego
- obficie zaopatrzona w tkankę limfatyczną
- niekiedy występuje zastawka wyrostka robaczkowego
- długość 8 - 9 cm, ale waha się od 0.5 - 33cm
- grubość ok. 0.5cm
- duża zmienność położenia, za typowe uważa się, jeżeli swobodnie
zwiesza się nad brzegiem miednicy małej
- w całości pokryty otrzewna i w 94% ma krezkę zwaną krezeczką
wyrostka robaczkowego

•

budowa ściany wyrostka robaczkowego

- podobna do budowy ściany innych części jelita
- w 5% ma taśmy
- błona mięśniowa stosunkowo gruba
- zawiera liczne grudki chłonne
- unaczynienie wyrostka i jelita slepego z tętnicy krezkowej górnej

•

okrężnica

- taśmy - trzy podłużne pasma utworzone z gęsto skupionej
warstwy podłużnej mięśniówki szerokości ok. 0.5 - 1 cm,
grubości ok. 1 mm, biegną w równych odstępach od siebie;
wyróżniamy taśmę swobodną, na przedniej powierzchni;
taśmę krezkową, na tylnej powierzchni przyśrodkowo
i taśmę sieciowa, na tylnej powierzchni bocznie
- warstwa okrężna mięśniówki jest cieńsza niż w jelicie cienkim
- wypuklenia okrężnicy (fałdy półksiężycowate) - ułożone
między wypukleniami i zajmują 1/3 obwodu ściany jelita między
taśmami
- przyczepki sieciowe - wypustki bony surowiczej
- unaczynienie - do 2/3 części okrężnicy poprzecznej t. krezkowa
górna, dalej t. krezkowa dolna; żyły uchodzą do żyły wrotnej

•

budowa ściany okrężnicy

- błona surowicza - jak błona surowicza jelita cienkiego
- błona mięśniowa - podłużna, zewnętrzna warstwa tworzy taśmy,
warstwa okrężna jest cieńsza niż w jelicie cienkim, zapewnia
ruchy robaczkowe, antyperystaltyczne, segmentalne i wahadłowe
- błona śluzowa - zawiera liczne gruczoły Lieberkühna, nabłonek
jednowarstwowy wałeczkowy z rąbkiem prążkowanym, jest gładka,
nie zawiera kosmków

•

okrężnica wstępująca

- przedłużenie jelita ślepego kończy się zagięciem okrężniczym
prawym
- długość ok. 15-20cm
- powleczona otrzewna tylko na powierzchni przedniej i bocznych

•

okrężnica poprzeczna

- rozpięta między końcem górnym okrężnicy wstępującej
a końcem górnym okrężnicy zstępującej
- długość 50-60cm
- przebieg bardzo zmienny, może zstępować aż do pępka,
a nawet spojenia łonowego
- ruchomość zależy od długości krezki na której jest zawieszona

•

okrężnica zstępująca

- kończy się na wysokości lewego grzebienia kości biodrowej,
gdzie rozpoczyna się okrężnica esowata
- stosunek do otrzewnej jak okrężnicy wstępującej

•

okrężnica esowata

- rozpoczyna się na wysokości grzebienia kości biodrowej
- zatacza podwójną pętlę, kształt poziomej litery S
- kończy się w płaszczyźnie pośrodkowej na wysokości
2 - 3 kręgu krzyżowego przechodząc w odbytnicę
- długość ok. 40 cm (waha się od 15 do 90 cm)
- duża zmienność kształtu i położenia, zależy od wypełnienia
i/lub ewentualnego powiększenia narządów miednicy małej
- położono wewnątrzotrzewnowo, duża ruchomość, z wyjątkiem
pierwszych 10 cm, które nie mają krezki

•

odbytnica

- końcowy odcinek jelita grubego
- rozpoczyna się na wysokości górnego brzegu 3 kręgu krzyżowego
- kończy się w okolicy kroczowej, do przodu od końca kości guzicznej
otworem, który nosi nazwę odbytu
- wyróżniamy dwie części: miedniczną i kroczową, granicę stanowi
miejsce gdzie odbytnica przechodzi między włóknami dźwigacza
odbytu, obie części załamują się pod kątem ok. 60 stopni
- część miedniczna jest stale wypuklona głownie w swym dolnym
odcinku i stąd nosi nazwę bańki odbytnicy
- długość części miednicznej wynosi ok. 12-15cm, części kroczowej
ok. 3cm, grubość zmienna do 7-8 cm
- część miedniczna - powierzchnia tylna nie ma powłoki otrzewnej,
nie ma krezki
- część kroczowa - nie ma powłoki otrzewnej

•

budowa ściany odbytnicy

- składa się z trzech warstw
- błona zewnętrzna - częściowo utworzona przez otrzewną,
tam gdzie nie występuje przez tkankę łączną, leżą w niej
naczynia i węzły chłonne
- błona mięśniowa - znacznie grubsza niż w innych częściach
jelita. Składa się z warstwy podłużnej, warstwy okrężnej, która
w części kroczowej wytwarza pierścień mięśniowy grubości
ok. 1-2cm - zwieracz odbytu wewnętrzny, u podstaw fałdów
poprzecznych błony śluzowej też jest nieco grubsza - zwieracz
odbytu trzeci, w części kroczowej zwieracz odbytu zewnętrzny

•budowa ściany odbytnicy

- błona śluzowa
- fałdy poprzeczne - najczęściej w liczbie trzech
- fałdy lub słupy odbytnicze - w części kroczowej 5-10 podłużnych
fałdów, dolne końce łącząc się z sąsiednimi łukowatymi fałdzikami
tworzą zatoki odbytnicze

•

wątroba

- największy narząd jamy brzusznej i największy gruczoł ustroju
- przemiana materii, nie daje zastąpić się przez inne narządy
- położona w górnej części jamy brzusznej, głownie po stronie prawej
- waga ok. 1500-1700g
- wymiar poprzeczny 22-24cm, wymiar pionowy 15-20cm,
przednio-tylny 12-15cm
- cała wątroba objęta jest cienka łącznotkankowa błona - torebką
Glissona, z zewnątrz przykrywa ją otrzewna

•

budowa zewnętrzna

- powierzchnia górna - przylega do dolnej strony przepony,
więzadło sierpowate oddziela płat prawy od lewego, wycisk
sercowy
- brzeg przedni oddziela powierzchnię górna od dolnej, na brzegu
tym znajduje się wcięcie pępkowe do którego dochodzi więzadło obłe
na prawo od wcięcia pępkowego 4-5cm znajduje się wcięcie
pęcherzyka żółciowego

•

budowa zewnętrzna

- powierzchnia dolna

- zawiera dwie strzałkowo biegnące bruzdy - doły, między nimi
do przodu leży płat czworoboczny, do tyłu płat ogoniasty
- lewy dół strzałkowy biegnie wzdłuż granicy przyśrodkowej
płata lewego do żyły wątrobowej lewej
- doły strzałkowe prawe 5-6cm odległe od lewego, w przednim
leży pęcherzyk żółciowy, w tylnym leży żyła główna dolna
- wnęka wątroby - położona między płatem czworobocznym
i ogoniastym tworzy poprzeczne ramię litery H, do wnęki
wchodzi żyła wrotna, tętnica wątrobowa i splot nerwowy,
opuszczają wnękę przewód żółciowy wątrobowy i naczynia
chłonne

•

budowa zewnętrzna

- powierzchnia tylna

- wyróżniamy ja tylko w płacie prawym
- łączy się z powierzchnią dolna brzegiem tylnym

•

płaty wątroby

- płat prawy
- płat lewy
- płat czworoboczny
- płat ogoniasty

•

drogi żółciowe

• wewnątrzwątrobowe
- rozpoczynają się włosowatymi kanalikami żółciowymi
międzykomórkowymi z których powstają międzyzrazikowe
przewody żółciowe, łączą się w przewody wątrobowe prawy i lewy,
a następnie przewód wątrobowy
- przewody żółciowe wewnętrzne biegną wspólnie z tętnicami
międzyzrazikowymi i żyłami międzyzrazikowymi

•drogi żółciowe

• zewnątrzwątrobowe
- gałąź prawa i lewa przewodu wątrobowego tworzy początek dróg
żółciowych zewnątrzwątrobowych
- przewód wątrobowy wspólny kieruje się ku dołowi, poniżej wnęki
oddaje wstecznie przewód pęcherzykowy, który na końcu
uwypukla się w pęcherzyk żółciowy
- średnica ok. 4mm, długość ok. 2-6cm
- od miejsca odejścia przewodu pęcherzykowego przewód wątrobowy
wspólny nosi nazwę przewodu żółciowego wspólnego
- średnica ok. 5mm, długość ok. 7cm

•

pęcherzyk żółciowy

- leży na powierzchni dolnej wątroby między płatem prawym
a czworobocznym
- długość ok. 10cm, szerokość ok. 4cm, pojemność ok. 60ml
- w budowie zewnętrznej wyróżniamy: dno, trzon i szyjkę
- w budowie ściany wyróżniamy dwie warstwy na stronie
górnej, przylegającej do wątroby i trzy warstwy na stronie dolnej,
przylegającej do jelit: błona śluzowa, błona mięśniowa, błona
surowicza (tylko na stronie dolnej)

•

trzustka

- położona poprzecznie w górnej części jamy brzusznej
do przodu od kręgosłupa i do tyłu od żołądka, między śledzioną
po stronie lewej a pętlą dwunastnicy po stronie prawej
- najczęściej leży na wysokości 1 i 2 kręgu lędźwiowego
- długość ok. 12-20cm, wysokość 4-5cm, grubość 2-3cm

•

budowa zewnętrzna

- kształtem zbliżona do młotka lub haczyka
- wyróżniamy głowę, trzon i ogon
- głowa objęta przez pętlę dwunastnicy i ściśle łączy się
z jej częścią zstępującą
- część dolna lewa głowy tworzy często wyrostek haczykowaty
- wcięcie trzustki na dolnym brzegu, gdzie przebiega tętnica
i żyła krezkowa górna
- szyjka albo cieśń trzustki łączy głowę z trzonem
- trzon ma kształt trójściennego graniastosłupa
- ogon spłaszczony, czasami guzowato zgrubiały, opiera się
o śledzionę

•

budowa zewnętrzna trzustki

- bruzda dla tętnicy śledzionowej nieco poniżej górnego brzegu
na powierzchni tylnej
- bruzda dla żyły śledzionowej analogicznie jak dla tętnicy,
ale nieco poniżej
- położona zewnątrzotrzewnowo
- przewód trzustkowy
- przewód trzustkowy dodatkowy