Przyczyny

Przyczyny

wypadków

wypadków

drogowych i

drogowych i

zwiększanie

zwiększanie

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa

ruchu

ruchu

Prof. dr hab. inż. Jerzy

Prof. dr hab. inż. Jerzy

Kisilowski

Kisilowski

mgr inż. Jarosław Zalewski

mgr inż. Jarosław Zalewski

Spis treści

Spis treści

1.

1.

Wstęp.

Wstęp.

2.

2.

Źródła danych statystycznych.

Źródła danych statystycznych.

3.

Główne przyczyny wypadków
drogowych.

4.

4.

Inne przyczyny wypadków drogowych.

Inne przyczyny wypadków drogowych.

5.

5.

Porównanie wybranych pojazdów

Porównanie wybranych pojazdów

uczestniczących w wypadkach.

uczestniczących w wypadkach.

6.

6.

Wypadki a warunki drogowe.

Wypadki a warunki drogowe.

7.

7.

Wnioski.

Wnioski.

1. Wstęp

1. Wstęp

próba oceny poziomu bezpieczeństwa

próba oceny poziomu bezpieczeństwa

ruchu drogowego w Polsce oraz

ruchu drogowego w Polsce oraz

czynników wpływających na niektóre

czynników wpływających na niektóre

jego wskaźniki;

jego wskaźniki;

porównanie niektórych wskaźników dla

porównanie niektórych wskaźników dla

Polski i wybranych krajów europejskich;

Polski i wybranych krajów europejskich;

porównanie udziału pojazdów dwóch

porównanie udziału pojazdów dwóch

różnych marek w wypadkach w Polsce

różnych marek w wypadkach w Polsce

w wybranym okresie;

w wybranym okresie;

2. Źródła danych statystycznych

2. Źródła danych statystycznych

system ewidencji wypadków i kolizji

system ewidencji wypadków i kolizji

Komendy Głównej Policji;

Komendy Głównej Policji;

Informixowa wypadkowa baza danych

Informixowa wypadkowa baza danych

Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej

Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej

w Warszawie (w oparciu o sewik);

w Warszawie (w oparciu o sewik);

Główny Urząd Statystyczny;

Główny Urząd Statystyczny;

3. Główne przyczyny wypadków

drogowych

czynnik ludzki;

czynnik ludzki;

porównanie wybranych

porównanie wybranych

wskaźników dla Polski i Francji w

wskaźników dla Polski i Francji w

latach 1998 – 2000;

latach 1998 – 2000;

Rys. 3.1. Przyczyna wypadku jako wina człowieka.

Źródło: opracowanie własne.

3.1. Czynnik
ludzki

Czynnik ludzki - tendencje

Czynnik ludzki - tendencje

dominująca liczba kierowców jako

dominująca liczba kierowców jako

winnych spowodowania wypadku;

winnych spowodowania wypadku;

niewielka tendencja spadkowa

niewielka tendencja spadkowa

liczby winnych kierowców w 2005

liczby winnych kierowców w 2005

roku;

roku;

zmniejszanie się w latach 1999 -

zmniejszanie się w latach 1999 -

2005 liczby pieszych winnych

2005 liczby pieszych winnych

powstania wypadku.

powstania wypadku.

3.2. Zabici i ranni

3.2. Zabici i ranni

Rys. 3.2. Zabici i ranni na 100 tys.
zarejestrowanych pojazdów w wypadkach w latach
1995 – 2005.

Źródło: opracowanie własne.

Rys. 3.3. Liczba zabitych i rannych na 1000 wypadków w
Polsce w latach 2000 – 2005.

Źródło: opracowanie własne.

Zabici i ranni - trendy

Zabici i ranni - trendy

nieznaczny spadek liczby zabitych

nieznaczny spadek liczby zabitych

w wypadkach na 100 tys.

w wypadkach na 100 tys.

zarejestrowanych pojazdów w

zarejestrowanych pojazdów w

latach 1995 - 2005;

latach 1995 - 2005;

pewna stabilizacja w zakresie

pewna stabilizacja w zakresie

zabitych oraz rannych na 1000

zabitych oraz rannych na 1000

wypadków w latach 2000 - 2005.

wypadków w latach 2000 - 2005.

3.3. Porównanie

3.3. Porównanie

wybranych wskaźników

wybranych wskaźników

dla Polski i wybranych

dla Polski i wybranych

krajów europejskich

krajów europejskich

rok

rok

1998

1998

1999

1999

2000

2000

Polska

Polska

Francja

Francja

Polska

Polska

Francja

Francja

Polska

Polska

Francja

Francja

LZP

LZP

12709244

12709244

32575000

32575000

13169216

13169216

3335570

3335570

0

0

1410607

1410607

8

8

33601750

33601750

W /

W /

100

100

tys.

tys.

ZP

ZP

565,2

565,2

380,7

380,7

508,9

508,9

347,8

347,8

500,9

500,9

360,8

360,8

Z /

Z /

100

100

tys.

tys.

ZP

ZP

30,2

30,2

25,8

25,8

29,9

29,9

24

24

27,3

27,3

24

24

R /

R /

100

100

tys.

tys.

ZP

ZP

347,2

347,2

518,8

518,8

310

310

503,7

503,7

312,8

312,8

482

482

Tab. 3.1. Ofiary wypadków w Polsce i we Francji na
100 tys. zarejestrowanych pojazdów w latach 1998 –
2000.

Źródło: opracowanie własne.

rok

rok

liczba

liczba

wypa

wypa

dków

dków

zabici

zabici

piesi

piesi

rowerz

rowerz

y

y

ś

ś

c

c

i,

i,

motorowe

motorowe

-

-

rzyści

rzyści

pojazdy

pojazdy

zaprz

zaprz

ę

ę

-

-

gowe

gowe

zderzeni

zderzeni

e

e

czołowe

czołowe

razem

razem

ogółe

ogółe

m

m

199

199

8

8

5964

5964

9

9

265

265

5

5

575

575

15

15

1274

1274

451

451

9

9

708

708

0

0

199

199

9

9

5391

5391

5

5

244

244

6

6

643

643

11

11

1323

1323

442

442

3

3

673

673

0

0

200

200

0

0

5546

5546

4

4

222

222

6

6

616

616

9

9

1286

1286

413

413

7

7

629

629

4

4

Tab. 3.2. Ofiary śmiertelne w wypadkach w Polsce w
latach 1998 – 2000 dla wybranych kategorii.

Źródło: opracowanie własne.

Rys. 3.4. Ofiary wypadków w Polsce i we Francji w latach
1998 – 2000. OŚ* - liczby pomniejszone o ofiary z tab.
3.2.

Źródło: opracowanie własne.

Polska

Polska

Niemcy

Niemcy

Wielka

Wielka

Brytania

Brytania

Francja

Francja

Liczba

Liczba

zarejestrowany

zarejestrowany

ch pojazdów

ch pojazdów

1670400

1670400

0

0

54082000

54082000

31950000

31950000

38809000

38809000

Liczba

Liczba

wypadków

wypadków

51069

51069

339310

339310

207410

207410

85390

85390

Liczba

Liczba

zabitych

zabitych

5712

5712

5842

5842

3221

3221

5530

5530

Liczba

Liczba

rannych

rannych

64661

64661

440126

440126

277619

277619

108272

108272

W / 100 tys. ZP

W / 100 tys. ZP

305,7

305,7

1835

1835

649,17

649,17

220

220

Z / 100 tys. ZP

Z / 100 tys. ZP

34,2

34,2

10

10

,

,

8

8

10,1

10,1

14,24

14,24

R / 100 tys. ZP

R / 100 tys. ZP

387,1

387,1

2380,3

2380,3

868,9

868,9

279

279

Tab. 3.3. Wybrane wskaźniki porównawcze dla Polski,
Niemiec, Wielkiej Brytanii oraz Francji w roku 2004. W-
wypadki, R – ranni, Z – zabici, ZP – zarejestrowane
pojazdy.

Źródło: opracowanie własne.

Polska

Polska

Niemcy

Niemcy

Wielka

Wielka

Brytania

Brytania

Francja

Francja

Zabici/10

Zabici/10

0

0

wypadkó

wypadkó

w

w

11

11

2

2

2

2

6

6

Zabici/10

Zabici/10

tys. ZP

tys. ZP

3,4

3,4

1,1

1,1

1

1

1,4

1,4

Ranni/100

Ranni/100

wypadkó

wypadkó

w

w

126,6

126,6

129,7

129,7

133,9

133,9

126,8

126,8

Ranni/10

Ranni/10

tys. ZP

tys. ZP

38,7

38,7

81,4

81,4

86,9

86,9

27,9

27,9

Tab. 3.4. Porównanie wybranych wskaźników dla
Polski, Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii w 2004
roku.

Źródło: [9].

Zabici i ranni - wnioski

Zabici i ranni - wnioski

Polska

pod

względem

rannych

Polska

pod

względem

rannych

niewiele lub w ogóle nie ustępuje

niewiele lub w ogóle nie ustępuje

niektórym

krajom

europejskim,

niektórym

krajom

europejskim,

posiadającym

lepiej

rozwiniętą

posiadającym

lepiej

rozwiniętą

infrastrukturę

–

bezpieczeństwo

infrastrukturę

–

bezpieczeństwo

pojazdów;

pojazdów;
problem

stanowi

wysoka

liczba

stanowi

wysoka

liczba

zabitych, co związane jest z sytuacją

zabitych, co związane jest z sytuacją

na drogach;

na drogach;

4. Inne przyczyny

4. Inne przyczyny

wypadków drogowych

wypadków drogowych

niesprawności techniczne;

niesprawności techniczne;

porównanie wybranych wskaźników

porównanie wybranych wskaźników

dla dwóch pojazdów o różnym

dla dwóch pojazdów o różnym

poziomie bezpieczeństwa;

poziomie bezpieczeństwa;

wypadki a warunki drogowe;

wypadki a warunki drogowe;

4.1. Niesprawności techniczne

4.1. Niesprawności techniczne

Rys. 4.1. Procentowy udział wykrytych braków w liczbie
wszystkich wypadków.

Źródło: opracowanie własne.

5. Porównanie wybranych

5. Porównanie wybranych

pojazdów uczestniczących w

pojazdów uczestniczących w

wypadkach

wypadkach

porównania dokonano dla lat 2000 –

porównania dokonano dla lat 2000 –

2004;

2004;

dokonano analizy udziału samochodu

dokonano analizy udziału samochodu

FSO Polonez i Renault Laguna w ogólnej

FSO Polonez i Renault Laguna w ogólnej

liczbie wypadków i w zdarzeniach

liczbie wypadków i w zdarzeniach

spowodowanych określonymi czynnikami

spowodowanych określonymi czynnikami

.

.

Rys. 5.1. Najczęstsze rodzaje zderzeń pojazdów na 100
wypadków na terenie niezabudowanym w latach 1998
– 2001.

Źródło: [10].

Rys. 5.2.

Udział

porównywany

ch

samochodów

w liczbie

wypadków.

Źródło: [4].

Rys. 5.3.

Wypadki
spowodowane
niezachowanie
m bezpiecznej
odległości
między
pojazdami.

Źródło: [4].

Rys. 5.4.
Wypadki

spowodowa

ne

niedostosow

aniem

prędkości do

warunków

ruchu.

Źródło: [4].

Rys. 5.5.

Liczba
wypadków
na
ośnieżonej
lub
oblodzonej
nawierzchni.

Źródło: [4].

Rys. 5.6. Liczba wypadków samochodów na
nawierzchni mokrej.

Źródło: [4].

6. Wypadki a warunki

6. Wypadki a warunki

drogowe

drogowe

0,28%

8,10%

0,47%

26,86%

64,28%

nawierzchnia sucha
(68,09% w 2005 r.)

nawierzchnia mokra
(24% w 2005 r.)

kałuże, rozlewiska
(0,45% w 2005 r.)

lód, śnieg (7,22% w
2005 r.)

nawierzchnia brudna
(błoto, olej, liście)
(0,24% w 2005 r.)

Rys. 6.1. Procentowy udział wypadków związanych ze
stanem nawierzchni w latach 1999 – 2005.

Źródło: opracowanie własne.

Rys. 6.2. Warunki pogodowe w chwili zdarzenia
drogowego w latach 1999 – 2005.

Źródło: opracowanie własne.

236348

230999

13557

97300

104892

15450

0

50000

100000

150000

200000

250000

wypadki

zabici

ranni

teren
zabudowany
(69,85%
wypadków w
2005 r.)

teren
niezabudowany
(30,15%
wypadków w
2005 r.)

Rys. 6.3. Liczba wypadków, zabitych i rannych w

latach 2000 – 2004 na terenie zabudowanym i
niezabudowanym.

Źródło: [9]

7. Uwagi dotyczące prognoz

7. Uwagi dotyczące prognoz

kraj

kraj

w

y

p

a

d

k

w

y

p

a

d

k

i

i

za

b

i

za

b

i

ci

ci

ra

n

n

ra

n

n

i

i

p

p

o

ja

zd

o

ja

zd

y

y

Po

ja

zd

y

Po

ja

zd

y

ci

ci

ę

ż

ę

ż

a

ro

w

a

ro

w

e

e

za

b

i

za

b

i

ci

ci

w

s

a

m

w

s

a

m

.

.

c

ię

ża

ro

w

y

ch

c

ię

ża

ro

w

y

ch

ra

n

n

ra

n

n

i

i

w

s

a

m

w

s

a

m

.

.

cię

ża

ro

w

y

ch

cię

ża

ro

w

y

ch

z

z

abi

abi

ci

ci

w sam

w sam

.

.

ciężaro

ciężaro

wych

wych

/

/

10 tys.

10 tys.

sam

sam

.

.

ciężaro

ciężaro

wych

wych

r

r

ann

ann

i

i

w

w

sam

sam

.

.

ciężaro

ciężaro

wych

wych

/

/

10 tys.

10 tys.

sam

sam

.

.

ciężaro

ciężaro

wych

wych

Po

ls

ka

Po

ls

ka

554

554

64

64

6294

6294

77560

77560

1410607

1410607

8

8

1484575

1484575

248

248

3376

3376

1,7

1,7

23

23

N

ie

m

cy

N

ie

m

cy

377

377

257

257

7792

7792

479319

479319

4894140

4894140

0

0

2237059

2237059

9

9

244

244

1356

1356

4

4

0,1

0,1

6

6

W

lk

.B

r.

W

lk

.B

r.

246

246

410

410

3581

3581

335033

335033

2749600

2749600

0

0

2644000

2644000

134

134

1166

1166

4

4

0,5

0,5

52

52

Fr

a

n

cja

Fr

a

n

cja

124

124

387

387

8437

8437

168535

168535

3360175

3360175

0

0

4984586

4984586

251

251

4556

4556

0,5

0,5

9

9

Tab. 7.1. Porównanie wybranych wskaźników dot. Samochodów
ciężarowych dla Polski, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii w 2000r.

Źródło: opracowanie własne.

Rys. 7.1. Prognoza ofiar liczby ofiar śmiertelnych w
wypadkach drogowych do 2020 roku wg dwóch
scenariuszy (GAMBIT).

Źródło: [9]

8. Wnioski

8. Wnioski

Stabilizacja poziomu bezpieczeństwa

Stabilizacja poziomu bezpieczeństwa

ruchu drogowego na pewnym poziomie

ruchu drogowego na pewnym poziomie

w drugiej połowie omawianego okresu,

w drugiej połowie omawianego okresu,

szczególnie w kwestii ofiar śmiertelnych.

szczególnie w kwestii ofiar śmiertelnych.

Brak infrastruktury drogowej

Brak infrastruktury drogowej

oddzielającej ruch użytkowników

oddzielającej ruch użytkowników

przedstawionych w tab. 3.1 od ruchu

przedstawionych w tab. 3.1 od ruchu

pojazdów – ważny czynnik w kwestii

pojazdów – ważny czynnik w kwestii

eliminacji pewnych rodzajów wypadków.

eliminacji pewnych rodzajów wypadków.

Przedstawione wyniki mogą stanowić

Przedstawione wyniki mogą stanowić

element dla zastanowienia się nad

element dla zastanowienia się nad

koncepcją dalszych działań na rzecz

koncepcją dalszych działań na rzecz

poprawy bezpieczeństwa.

poprawy bezpieczeństwa.

Literatura

Literatura

[1] II konferencja naukowo-techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce, 2000.
[2] III konferencja naukowo-techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce 2002.
[3] Biuletyn Informacyjny ITS, 2-2004, 4-2004, 6-2004, 1-2005.
[4] Kacprzak P.: Wpływ poziomu technicznego samochodu na
bezpieczeństwo czynne, Praca Magisterska, Politechnika Warszawska,
Warszawa 2006.
[5] Konferencja naukowo techniczna: Problemy bezpieczeństwa w
pojazdach samochodowych, Kielce 1998.
[6] K. Rajchel: Prawo drogowe, wypadki, Rzeszów, 1998, Politechnika
Rzeszowska. [7] Szczuraszek T.: Bezpieczeństwo ruchu drogowego,
Warszawa 2005, WKŁ.
[8] Wicher, J.: Bezpieczeństwo samochodów i ruchu drogowego,
Warszawa 2003, WKŁ.
[9] Witan M.: Ocena powstawania szkód komunikacyjnych w
warunkach ruchu poza terenem zabudowanym, Praca Magisterska,
Politechnika Warszawska, Warszawa 2006.
[10] Szymański

M.: Ocena wpływu elementów bezpieczeństwa

czynnego na powstające wypadki i kolizje, Praca Magisterska,
Politechnika warszawska, Warszawa 2004.

Dziękuję

Dziękuję