Rola doradcy zawodowego

Ochotnicze Hufce

Pracy

Warszawa 2004r.

Komenda Główna OHP

Centralny Ośrodek Metodyczny Informacji

Zawodowej

ROLA DORADCY ZAWODOWEGO

(1)

Doradca zawodowy podejmuje następujące działania:

•

Udziela pomocy niedoświadczonej osobie, która dokonała

nieodpowiedniego wyboru zatrudnienia w dokonaniu

przeglądu i oceny obecnych i potencjalnych kwalifikacji

oraz odniesieniu ich do wymagań pracy, aby klient mógł

sporządzić realistyczny plan zawodowy.

•

Dostarcza pomocy w uzyskaniu odpowiednich usług

zwiększających szanse zatrudnienia, przygotowujących

klienta do wejścia na rynek pracy. Usługi te mogą

dotyczyć szczegółowego doradztwa: skierowania do

dalszego kształcenia, szkolenia, leczenia lub rehabilitacji i

często też orientacji w procesach zachodzących na rynku

pracy.

(R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne doradcy

zawodowego Nr 9, 1998, KUP)

ROLA DORADCY ZAWODOWEGO

(2)

Doradca

zawodowy

podejmuje

następujące

działania:

•

Pomaga doświadczonemu pracownikowi, który chce lub
musi dokonać zmiany zawodowej w przeprowadzeniu
przeglądu alternatywnych możliwości zatrudnienia i
sporządzeniu planu zmiany zatrudnienia.

•

Pomaga pracownikowi, który napotkał przeszkody w
uzyskaniu

lub

utrzymaniu

zatrudnienia

lub

awansowaniu,

w

wykryciu,

przeanalizowaniu

i

zrozumieniu zawodowych i osobistych trudności oraz
pomaga sporządzić odpowiedni plan dostosowawczy.

(tamże)

UMIEJĘTNOŚCI DORADCY ZAWODOWEGO

•

Umiejętność nawiązywania kontaktu.

•

Umiejętność dokonywania indywidualnej lub grupowej

oceny.

•

Doradztwo grupowe.

•

Gromadzenie i wykorzystywanie informacji

dotyczących możliwości rozwoju zawodowego.

•

Tworzenie i wprowadzanie w życie planu zawodowego

•

Współpraca z instytucjami lokalnymi.

•

Umiejętność zarządzania pracą.

•

Rozwój zawodowy.

(tamże)

SPOSOBY DORADZTWA

•

Doradztwo kierujące - doradca uzyskuje od klienta
informacje, rozważa wszystkie czynniki i udziela
klientowi porady w sprawie najlepszej drogi zawodowej.

•

Doradztwo niekierujące - doradca stanowi pomocną
„odskocznię” dla rozwiązywania problemów przez
klienta i znalezienia przez niego rozwiązania.

•

Doradztwo eklektyczne - doradca rozważa potrzeby
klienta i stosuje w zależności od okoliczności kierujące
lub niekierujące podejście, aby pobudzić klienta do
samodzielnego znalezienia rozwiązania. Znajduje ono
zatrudnienie w wielu instytucjach związanych z
zatrudnieniem.

(tamże)

DEFINICJE POJĘĆ

Doradca zawodowy - osoba udzielająca pomocy w formie

grupowych

i

indywidualnych

porad

zawodowych,

młodzieży i osobom dorosłym w wyborze zawodu, kierunku
kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości
psychofizyczne i sytuację życiową a także potrzeby rynku
pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego.

Doradca zawodowy powinien posiadać kompetencje

społeczne, do których należą: cechy osobowości,
uzdolnienia i zainteresowania warunkujące powodzenie w
pracy z ludźmi.

(Klasyfikacja Zawodów i Specjalności., 2002, Rozporządzenie Prezesa Rady

Ministrów z dn. 22.03.2002r. - Dz.U. Nr 32, poz.304)

(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

Zasady poradnictwa zawodowego

• Dostępność usług dla wszystkich klientów (uczniów, absolwentów

szkół, poszukujących pracy).

• Dotarcie

szczególnie

do

klientów

(uczniów,

absolwentów,

poszukujących pracy) zamieszkałych na terenach małych miast i wsi.

• Dobrowolność korzystania z usług poradnictwa zawodowego bez

względu na przynależność narodową, religijną, społeczno - polityczną
czy płeć.

• Swoboda wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia.
• Bezpłatność korzystania z usług poradnictwa zawodowego w MCIZ.
• Poufność i ochrona danych osobistych klientów (uczniów, absolwentów

szkół, poszukujących pracy) korzystających z usług MCIZ.

(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe, MGPiPS, 2003)

Cechy osobowościowe doradcy

zawodowego

Doradca zawodowy powinien cechować się:

• poczuciem odpowiedzialności, samokontrolą, dojrzałością i

odpornością emocjonalną,

• logicznym rozumowaniem, zdolnością przekonywania,
• łatwością wypowiadania się w mowie i piśmie,
• umiejętnością słuchania i obserwacji,
• otwartością na problemy i sprawy innych,
• obiektywizmem i tolerancją,
• dobrą pamięcią, podzielnością i koncentracją uwagi,
• elastycznością i twórczym podejściem oraz otwarciem na problemy

i sprawy innych.

(tamże)

Wiedza doradcy zawodowego

Wiedza doradcy zawodowego winna obejmować:

• zasady postępowania doradcy zawodowego podczas kontaktu z

klientem,

• metody i techniki poradnictwa zawodowego,
• podstawowe zasady zachowania grupy i przewodzenia grupie,
• zjawiska zachodzące na rynku pracy,

• zakres ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

(tamże)

Zorientowanie na klienta

(1)

Zorientowanie na klienta ma na celu ukierunkowanie

działań związanych z realizacją usługi poradnictwa
zawodowego na rzeczywiste potrzeby klientów oraz
realizację ich oczekiwań.

•

Analiza potrzeb - określenie faktycznych lub co
najmniej

prawdopodobnych

potrzeb

klienta,

dokonywana na podstawie wiedzy o kliencie, czerpanej z
danych będących w bezpośrednim posiadaniu doradcy
zawodowego oraz na podstawie przeprowadzonych z
klientem rozmów i analizy jego oczekiwań.

(Standard usługi - Poradnictwo Zawodowe - wg projektu PHARE finansowanego ze

środków UE oraz Budżetu Państwa realizowanego pod nadzorem PARP, 2004)

Zorientowanie na klienta

(2)

•

Analiza oczekiwań klienta - polega na identyfikacji

oczekiwań klienta i ich skonfrontowaniu z jego

prawdopodobnymi rzeczywistymi potrzebami.

•

Analiza możliwych działań - polega na identyfikacji

katalogu możliwych do podjęcia przez doradcę działań

odnoszących się do danego klienta, jak najpełniej

odpowiadających oczekiwaniom i potrzebom klienta.

•

Dostosowanie możliwości działania do oczekiwań

klienta - polega na doborze najlepszych i

najwłaściwszych z możliwych do zastosowanie przez

doradcę działań, mających na celu jak najpełniejszą

realizację potrzeb i oczekiwać klienta.

(tamże)

ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA

(1)

•

Doradca powinien rozumieć siłę emocji towarzyszących

i wpływających na decyzje o karierze zawodowej.

•

Powinien pozwalać klientowi na odgrywanie głównej roli

przy podejmowaniu decyzji.

•

Powinien zadawać pytania ogólne, poszerzające, a nie

naprowadzające, zwężające zakres dyskusji.

•

Powinien zachować uwagę przy rozważaniu delikatnych

nacechowanych emocjami kwestii, aby klient czuł się

zachęcony do otwarcia na problem.

•

Powinien wykształcić w sobie umiejętność widzenia

spraw oczami klienta.

(R.Lamb: Poradnictwo zawodowe w zarysie - zeszyty informacyjno-metodyczne

doradcy zawodowego Nr 9, 1998, KUP)

ZASADY PODEJŚCIA DORADCY DO KLIENTA

(2)

•

Powinien określać i równoważyć złe i dobre strony

różnych rozwiązań bez narzucania klientowi swojego

systemu wartości.

•

Powinien potwierdzać podjętą decyzję w toku rozmowy

przez przedstawienie jej innymi słowy i objaśnianie

wspólnie z klientem.

•

Nie powinien prowadzić doradztwa w kwestiach

wykraczających poza zakres doradztwa zawodowego i

zdawać sobie sprawę z potencjalnej potrzeby

skierowania klienta do innego specjalisty.

•

Powinien rozpoznawać moment, kiedy już nic

pozytywnego nie da się więcej uzyskać z rozmowy i

przerwać ją zostawiając pozytywny ślad.

(tamże)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA

- odpowiedzialność doradcy wynikająca z etyki

zawodowej

•

Świadomość własnych możliwości i ograniczeń oraz

gotowość skierowania klienta do innej instytucji, która

może świadczyć usługę.

•

Ciągły rozwój zawodowy.

•

Dostarczanie istotnych i pomocnych informacji innym

osobom zawodowo pomagającym klientowi.

•

Przestrzeganie tajemnicy zawodowej co do informacji

uzyskanych od klienta i ujawnianie ich jedynie za

zgodą klienta, w ramach obowiązującego prawa i

przepisów.

•

Przestrzeganie zasad etyki zawodowej oraz zasad etyki

obowiązujących w danej instytucji.

(tamże)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA

- odpowiedzialność doradcy wobec klienta

(1)

W trakcie procesu doradczego doradca:

•

Okazuje szacunek dla wartości, indywidualności i

godności klienta.

•

Stara się osiągnąć porozumienie co do rozumienia

charakteru problemu zawodowego klienta.

•

Przedstawia jasno warunki, na jakich odbywa się

poradnictwo, także fakt objęcia tajemnicą zawodową

informacji uzyskanych przez doradcę podczas rozmowy.

•

Przyjmuje elastyczne podejście do oceny, używając

jedynie technik właściwych i odpowiednich dla danego

klienta.

•

Interpretuje wyniki w sposób nie ograniczający swobody

wyboru, jaka przysługuje klientowi.

(tamże)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA

- odpowiedzialność doradcy wobec klienta

(2)

W trakcie procesu doradczego doradca:

•

Pomaga klientowi w dokonaniu samooceny, osiągnięciu

zrozumienia siebie i nabyciu umiejętności wyznaczania

kierunku działania, rozwijając w ten sposób u niego

umiejętność

podejmowania

decyzji

dotyczących

odpowiednich celów i planów zawodowych.

•

Informuje klienta o możliwościach zatrudnienia, a także

wymaganych cechach i umiejętnościach, niezbędnych

szkoleniach i tendencjach na rynku pracy.

•

Pomaga klientowi w zrozumieniu przemian ekonomicznych,

które miały lub mają miejsce obecnie i ich znaczenia dla

wyboru, przygotowania się do zawodu i znalezienia

zatrudnienia w odpowiedniej dziedzinie zawodowej.

(tamże)

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA

- odpowiedzialność doradcy wobec klienta

(3)

W trakcie procesu doradczego doradca:

•

Obserwuje przebieg realizacji uzgodnionego planu

zawodowego, doradzając i udzielając pomocy w razie

potrzeby aż do uzyskania dostosowania zawodowego

klienta.

•

Udziela pomocy w ramach swojej wiedzy fachowej;

kieruje klienta do odpowiednich specjalistów, jeśli

wymagana jest ich pomoc.

•

Podejmuje się dokonania analizy efektów swojej

działalności doradczej wobec klienta i prowadzenia

dalszej pracy dla osiągnięcia lepszych rezultatów jeśli

zachodzi taka potrzeba.

(tamże)

WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU

W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ

(1)

•

Stwórz atmosferę harmonii, zaufania i szacunku
(zrozumienia) w czasie rozmowy z klientem.

•

Twoja naturalność pomoże przekonać klienta, że
jesteś autentycznie zainteresowany jego sprawą.

•

Nie tłumacz klientom czym jest poradnictwo. Pozwól
klientowi uczyć się, z tego co robisz, a nie z tego co
mówisz.

•

Nie sugeruj się osobistymi opiniami o ludziach w
czasie przebiegu procesu doradczego.

•

Daj klientowi czas na reakcję i podjęcie części
odpowiedzialności za przebieg rozmowy.

(tamże)

WSKAZÓWKI DO OSIĄGNIĘCIA SUKCESU

W TOKU ROZMOWY DORADCZEJ

(2)

•

Oprócz słuchania tego co powiedziane, czytaj między

wierszami, odczytaj to, co nie powiedziane. Skoncentruj

się całkowicie na kliencie i jego zachowaniu.

•

Naucz się tolerować i dobrze znosić niezbyt długie okresy

„konstruktywnej ciszy”.

•

Zachowaj uprzejmy i obiektywny punkt widzenia i nie

angażuj się emocjonalnie w stosunku do klienta.

•

Notuj i zapisuj fakty jak najszybciej, ale uważaj, aby nie

stworzyć wrażenia, że formularze są ważniejsze od

klienta.

•

Pamiętaj, skuteczniej jest używać pytań, które ułatwiają

klientowi „otwarcie się”, niż takich, na które można

odpowiedzieć TAK lub NIE.

(tamże)