Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

Rozdzialik 13

Rozdzialik 13

Rozwój warunkują kompetencje, czyli umiejętności m.in.

Rozwój warunkują kompetencje, czyli umiejętności m.in.

Przeciwstawiania się zagrożeniom, właściwego postępowania,

Przeciwstawiania się zagrożeniom, właściwego postępowania,

wyznaczania celów, a także przekonanie, że jest się w

wyznaczania celów, a także przekonanie, że jest się w

stanie dojść tam, gdzie nikt przedtem nie doszedł.

stanie dojść tam, gdzie nikt przedtem nie doszedł.

Większość działań człowieka wykracza poza potrzeby

Większość działań człowieka wykracza poza potrzeby

związane bezpośrednio z walką o byt.

związane bezpośrednio z walką o byt.

>>> Potrzeba przewidywalności oraz sprawowania kontroli

>>> Potrzeba przewidywalności oraz sprawowania kontroli

Wg niektórych badaczy potrzeba sprawowania kontroli

Wg niektórych badaczy potrzeba sprawowania kontroli

należy do podstawowych potrzeb ludzkich i wydaje się

należy do podstawowych potrzeb ludzkich i wydaje się

wiązać z potrzebą przewidywalności. Dziecko sprawuje

wiązać z potrzebą przewidywalności. Dziecko sprawuje

kontrolę nad sobą i otoczeniem płacząc. Jeśli zaś

kontrolę nad sobą i otoczeniem płacząc. Jeśli zaś

zaspokoje swoje podstawowe potrzeby może podjąć jakąś inną

zaspokoje swoje podstawowe potrzeby może podjąć jakąś inną

działalność, np. Eksplorować.

działalność, np. Eksplorować.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

>>Sprawowanie kontroli a zdrowie

>>Sprawowanie kontroli a zdrowie

>Zdrowie psychiczne

>Zdrowie psychiczne

Sprawowanie kontroli wydaje się być jednym z podstawowych warunków

Sprawowanie kontroli wydaje się być jednym z podstawowych warunków

zdrowia psychicznego oraz dobrego samopoczucia. Utrata tego może

zdrowia psychicznego oraz dobrego samopoczucia. Utrata tego może

prowadzić do stresu, depresji, lęku, uzależnień itp. Samo

prowadzić do stresu, depresji, lęku, uzależnień itp. Samo

poczucie

poczucie

sprawowania kontroli nad sytuacją zdaje się mieć największe znaczenie, a

sprawowania kontroli nad sytuacją zdaje się mieć największe znaczenie, a

nie jej obiektywny stan.

nie jej obiektywny stan.



Ogólny stan zdrowia

Ogólny stan zdrowia

Ludzie o silniejszym poczuciu panowania nad własnym życiem zazwyczaj żyją

Ludzie o silniejszym poczuciu panowania nad własnym życiem zazwyczaj żyją

dłużej.Ciekawy przykład ze starcami... Brak poczucia sprawowania kontroli

dłużej.Ciekawy przykład ze starcami... Brak poczucia sprawowania kontroli

upośledza funkcjonowanie układ odpornościowego.

upośledza funkcjonowanie układ odpornościowego.

>>Biologia

>>Biologia

Skala umiejscowienia źródła kontroli Rottera! – w jakim stopniu moje

Skala umiejscowienia źródła kontroli Rottera! – w jakim stopniu moje

zachowanie zalezy ode mnie, a w jakim zależy ono od czynników

zachowanie zalezy ode mnie, a w jakim zależy ono od czynników

zewnętrznych. Czynnik genetyczny wyjaśnia ok. 30% wariancji w zakresie

zewnętrznych. Czynnik genetyczny wyjaśnia ok. 30% wariancji w zakresie

poczucia sprawowania kontroli, czyli jest to do pewnego stopnia

poczucia sprawowania kontroli, czyli jest to do pewnego stopnia

uwarunkowane genetycznie, ale zależy tez od uczenia się i czynnikór

uwarunkowane genetycznie, ale zależy tez od uczenia się i czynnikór

poznawczych.

poznawczych.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

Rozdzialik 13

Rozdzialik 13



Uczenie się

Uczenie się

Rotterowski podział wywodzi się z teorii wzmocnienia.

Rotterowski podział wywodzi się z teorii wzmocnienia.

Wg niego wewnętrzne umiejscowienie kontroli jest

Wg niego wewnętrzne umiejscowienie kontroli jest

efektem doświadczeń, że sprawując kontrolę, osiągamy

efektem doświadczeń, że sprawując kontrolę, osiągamy

zakładane lub pożądane rezultaty.

zakładane lub pożądane rezultaty.

Okazuje się, że jest to również uzależnione kulturowo.

Okazuje się, że jest to również uzależnione kulturowo.

Na Zachodzie ludzie mają kłonności do myślenia w

Na Zachodzie ludzie mają kłonności do myślenia w

kategoriach aktywnego sprawowania kontroli, czyli co

kategoriach aktywnego sprawowania kontroli, czyli co

należy zrobić, aby zmienić sytuację. Tymczasem na

należy zrobić, aby zmienić sytuację. Tymczasem na

wschodzie ludzie dążą do samokontroli, np. Ograniczenia

wschodzie ludzie dążą do samokontroli, np. Ograniczenia

źródła stresu oraz akceptacja poczucia braku kontroli.

źródła stresu oraz akceptacja poczucia braku kontroli.

TAkie myślenie wyrasta z kolektywizmu.

TAkie myślenie wyrasta z kolektywizmu.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

>Poznanie

>Poznanie

Na niektóre sytuacje mamy wpływ, a na inne nie. Problemy pojawiają się gdy

Na niektóre sytuacje mamy wpływ, a na inne nie. Problemy pojawiają się gdy

wewnątrzsterowni starają się rozciągnąć swoją kontrolę na rzeczy, których się nie da

wewnątrzsterowni starają się rozciągnąć swoją kontrolę na rzeczy, których się nie da

kontrolować, a zewnątrzsterowni nigdy nie podejmują kontroli...

kontrolować, a zewnątrzsterowni nigdy nie podejmują kontroli...

Wskaźniki rottera są niezależne! W obu można otrzymać ten sam wynik!

Wskaźniki rottera są niezależne! W obu można otrzymać ten sam wynik!

>> Sprawowanie kontroli a doskonalenie się

>> Sprawowanie kontroli a doskonalenie się

To pierwsze wydaje się być warunkiem drugiego. Bez tego poczucie nie podejmiemy

To pierwsze wydaje się być warunkiem drugiego. Bez tego poczucie nie podejmiemy

żadnych działań. Musimy mieć kontrolę by móc coś osiągnąć. Trzeba umieć zrównoważyć

żadnych działań. Musimy mieć kontrolę by móc coś osiągnąć. Trzeba umieć zrównoważyć

kontrolę i jej brak (wymuszony).

kontrolę i jej brak (wymuszony).

>>>>Motywacja do doskonalenia się oraz do odnoszenia sukcesów

>>>>Motywacja do doskonalenia się oraz do odnoszenia sukcesów

Murray dowiódł, że ludzie różnią się pod względem gotowości do „przezwyciężania

Murray dowiódł, że ludzie różnią się pod względem gotowości do „przezwyciężania

przeszkód, wykorzystywania własnej siły, wykonywania trudnych zadań, najlepiej i

przeszkód, wykorzystywania własnej siły, wykonywania trudnych zadań, najlepiej i

najszybciej, jak to tylko możliwe.

najszybciej, jak to tylko możliwe.

McClelland z kolegami opracowali Test Apercepcji Tematycznej by zmierzyć tę

McClelland z kolegami opracowali Test Apercepcji Tematycznej by zmierzyć tę

siłę/gotowość.

siłę/gotowość.

White stwierdził, żę kompetencja wyrasta z ciekawości i eksploracji, które opierająs

White stwierdził, żę kompetencja wyrasta z ciekawości i eksploracji, które opierająs

ię na motywacji efektywnościowej, której celem jest zrozumienie środowiska w którym

ię na motywacji efektywnościowej, której celem jest zrozumienie środowiska w którym

żyjemy, i zawaetego w nim porządku. Zrozumiawszy, że jest w stanie sprawować

żyjemy, i zawaetego w nim porządku. Zrozumiawszy, że jest w stanie sprawować

kontrolę nad otoczeniem jednostka kształtuje poczucie włąsnej skuteczności.

kontrolę nad otoczeniem jednostka kształtuje poczucie włąsnej skuteczności.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

Rozdzialik 13

Rozdzialik 13

Piaget twierdził, że mamy skłonność do scalania informacji płynących do nas z

Piaget twierdził, że mamy skłonność do scalania informacji płynących do nas z

otoczenia.

otoczenia.

McClelland , że kiedy rodzice zachęcają dzieci do nieazleżności i mistrzostwa

McClelland , że kiedy rodzice zachęcają dzieci do nieazleżności i mistrzostwa

to u dzieci kształtuje się silniejsza potrzeba osiągania sukcesu.

to u dzieci kształtuje się silniejsza potrzeba osiągania sukcesu.

Badania Atkinsona wykazały, że potrzeba zdobywania sukcesu jest hamowana przez

Badania Atkinsona wykazały, że potrzeba zdobywania sukcesu jest hamowana przez

potrzebę unikania porażek. Obie potrzeby wchodzą w interakcje z oczekiwaniami.

potrzebę unikania porażek. Obie potrzeby wchodzą w interakcje z oczekiwaniami.

Według modelu Dweck ludzie wyznający teorię stałości inteligencji wybierają

Według modelu Dweck ludzie wyznający teorię stałości inteligencji wybierają

zadania, które potwierdzają ich zdolności, i unikają zadań, które mogłyby

zadania, które potwierdzają ich zdolności, i unikają zadań, które mogłyby

obnażyć ich brak. Ludzie wyznający teorię wzrostu inteligencji natomiast

obnażyć ich brak. Ludzie wyznający teorię wzrostu inteligencji natomiast

wybierają zadania, które pozwolą im zwiększyć swoje kompetencje-ci wyznaczją

wybierają zadania, które pozwolą im zwiększyć swoje kompetencje-ci wyznaczją

sobie cele ambitne, które poszerzą zakres ich kompetencji.

sobie cele ambitne, które poszerzą zakres ich kompetencji.

Zgodnie z hierarchicznym modelem motywacji dążeniowej i unikającej można

Zgodnie z hierarchicznym modelem motywacji dążeniowej i unikającej można

wyodrębnić trzy podstawowe motywacje, obrazujące stosunek do sukcesu: dążenie

wyodrębnić trzy podstawowe motywacje, obrazujące stosunek do sukcesu: dążenie

do mistrzostwa, dążenie do wykazywania się oraz unikanie wykazywania się. Dwie

do mistrzostwa, dążenie do wykazywania się oraz unikanie wykazywania się. Dwie

pierwsze mogą kształtować motywację wewnętrzną, a unikania osłabia ten rodzaj

pierwsze mogą kształtować motywację wewnętrzną, a unikania osłabia ten rodzaj

motywacji, co wyrasta z potrzeby unikania porażek.

motywacji, co wyrasta z potrzeby unikania porażek.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

>>Samoocena

>>Samoocena

Wg Pareckiego wysoka samoocena to poczucie dumy z siebie, dzięki

Wg Pareckiego wysoka samoocena to poczucie dumy z siebie, dzięki

któremu, mając świadomość własnych słabości, hołubimy swoją siłę

któremu, mając świadomość własnych słabości, hołubimy swoją siłę

wewnętrzną oraz swoje zalety.

wewnętrzną oraz swoje zalety.

Wg Lazarusa podstawowym wątkiem relacyjnym dumy jest umacnianie

Wg Lazarusa podstawowym wątkiem relacyjnym dumy jest umacnianie

poczucia własnej tożsamości przez przypisywanie sobie zasługi w

poczucia własnej tożsamości przez przypisywanie sobie zasługi w

związku z jakimś wartościowym przedmiotem lub osiągnięciem, czy to

związku z jakimś wartościowym przedmiotem lub osiągnięciem, czy to

nasyzm własnym czy też grupy, z którą się identyfikujemy. Duma daje

nasyzm własnym czy też grupy, z którą się identyfikujemy. Duma daje

dzieciom poczucie autonomii, siły, ciekawości i pewności sieboe.

dzieciom poczucie autonomii, siły, ciekawości i pewności sieboe.

Dzięki temu czują w sobie siłę sprawczą, umożliwiającą

Dzięki temu czują w sobie siłę sprawczą, umożliwiającą

przeprowadzanie zmian. Wg Lazarusa ta duma u dziesi jest podstawą

przeprowadzanie zmian. Wg Lazarusa ta duma u dziesi jest podstawą

samooceny.

samooceny.

Z kolei niską samoocenę można zdefiniować jako uczucie wstydu

Z kolei niską samoocenę można zdefiniować jako uczucie wstydu

wynikające z przekonania o braku zdolności i umiejętności cenionych

wynikające z przekonania o braku zdolności i umiejętności cenionych

przez ważne dla nas osoby. Jest to wynikiem oceniania siebie i

przez ważne dla nas osoby. Jest to wynikiem oceniania siebie i

odnoszenia porażek w ważnych dla nas dziedzinach. Wpływa na nie

odnoszenia porażek w ważnych dla nas dziedzinach. Wpływa na nie

również internalizowanie wartości społecznych.

również internalizowanie wartości społecznych.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

Rozdzialik 13

Rozdzialik 13

Osoby o niskiej samoocenie ją utrwalają, co jest

Osoby o niskiej samoocenie ją utrwalają, co jest

tłumaczone potrzebą przewidywalności, samoweryfikacji i

tłumaczone potrzebą przewidywalności, samoweryfikacji i

unikania wstydu. Osoby takie są zazwyczaj pełne lęku, lęk

unikania wstydu. Osoby takie są zazwyczaj pełne lęku, lęk

ma zaś podłoże genetyczne, więc można sądzić, że niska

ma zaś podłoże genetyczne, więc można sądzić, że niska

samoocena ma podłoże biologiczne. Można jednak ją poprawić

samoocena ma podłoże biologiczne. Można jednak ją poprawić

treningiem itp. Jeśli rodzice dażą dziecko miłością i

treningiem itp. Jeśli rodzice dażą dziecko miłością i

poczuciem akceptacji to to dziecko zazwyczaj ma później

poczuciem akceptacji to to dziecko zazwyczaj ma później

dobre zdanie o sobie.

dobre zdanie o sobie.

Samoocena jest związana z wizerunkiem siebie. Trzeba

Samoocena jest związana z wizerunkiem siebie. Trzeba

nauczyć się szanować swoje zalety i być z nich dumnym.

nauczyć się szanować swoje zalety i być z nich dumnym.

Osoby o wysokiej samoocenie najczęściej porównują się z

Osoby o wysokiej samoocenie najczęściej porównują się z

osobami o mniejszych osiągnięciach by utrwalić swoją

osobami o mniejszych osiągnięciach by utrwalić swoją

samoocenę.

samoocenę.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci

Psychologia Emocji i Motywacji

Psychologia Emocji i Motywacji

Dodatkowe informacje

Dodatkowe informacje

Instrumentalna postawa – ludzie dążący do sukcesu mają poczucie skuteczności swoich działań,

Instrumentalna postawa – ludzie dążący do sukcesu mają poczucie skuteczności swoich działań,

podejmują takie działania aby dostać od życia to, czego chcą. Planują i realizują swoje plany.

podejmują takie działania aby dostać od życia to, czego chcą. Planują i realizują swoje plany.

Przy tym nie uchylają się od odpowiedzialności, a porażki ich nie zrażają.

Przy tym nie uchylają się od odpowiedzialności, a porażki ich nie zrażają.

Przyjemność, którą sie odczuwa odnosząc sukces nie wynika z osiągania konkretnego celu, lecz z

Przyjemność, którą sie odczuwa odnosząc sukces nie wynika z osiągania konkretnego celu, lecz z

rozwijania i wykorzystywania umiejętności (chodzi o proces!).

rozwijania i wykorzystywania umiejętności (chodzi o proces!).

W TATcie pokazuje się obrazki i prosi o ułożenie opowiadania na dany temat. Opowiadający

W TATcie pokazuje się obrazki i prosi o ułożenie opowiadania na dany temat. Opowiadający

identyfikuje się z postacią i opowiada o sobie = takie jest główne założenie...

identyfikuje się z postacią i opowiada o sobie = takie jest główne założenie...

Ważną rolę w kształtowaniu motywacji do osiągnięć wyierają na człowieka rodzice i środowisko, w

Ważną rolę w kształtowaniu motywacji do osiągnięć wyierają na człowieka rodzice i środowisko, w

którym się wychowuje.

którym się wychowuje.

White twierdził, że chęć eksplorownia opiera się na motywacji efektywnościowej – chęć zrozumienia

White twierdził, że chęć eksplorownia opiera się na motywacji efektywnościowej – chęć zrozumienia

środowiska i zawartego w nim porządku.

środowiska i zawartego w nim porządku.

Teoria Graya- systemy BAS i BIS odpowiedzialne również za ciekawość świata oraz eksplorację.

Teoria Graya- systemy BAS i BIS odpowiedzialne również za ciekawość świata oraz eksplorację.

Talent, uczenie się a czynniki poznawcze.

Talent, uczenie się a czynniki poznawcze.

Teoria społecznego uczenia się = dzieci widząc rodziców uczą się postępować tak jak oni. Podobnie

Teoria społecznego uczenia się = dzieci widząc rodziców uczą się postępować tak jak oni. Podobnie

to działa w późniejszych okresach rozwoju osobnika.

to działa w późniejszych okresach rozwoju osobnika.

Poznawcza teoria wyboru (Atkinsona) – dążenie/unikanie. Samoocena jest raczej przyczyną niż

Poznawcza teoria wyboru (Atkinsona) – dążenie/unikanie. Samoocena jest raczej przyczyną niż

skutkiem problemów społecznych...

skutkiem problemów społecznych...

Meżczyźni są lekko bardziej pewni siebie niż kobiety. Snyder – poczucie sprawstwa.

Meżczyźni są lekko bardziej pewni siebie niż kobiety. Snyder – poczucie sprawstwa.

Potrzeba sprawowania kontroli,

Potrzeba sprawowania kontroli,

doskonalenia się oraz poczucia

doskonalenia się oraz poczucia

wlasnej wartosci

wlasnej wartosci