Ochrona środowiska

Ochrona środowiska

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje

: poznanie procesu

: poznanie procesu

tworzenia współczesnego, międzynarodowego prawa ochrony środowiska

tworzenia współczesnego, międzynarodowego prawa ochrony środowiska

oraz unormowań i zadań polskiego prawa ochrony środowiska.

oraz unormowań i zadań polskiego prawa ochrony środowiska.

Przedmiot nr 30, c

Przedmiot nr 30, c

zas realizacji

zas realizacji

:

:

- system:stacjonarnyniestacjonarny30 godz.

- system:stacjonarnyniestacjonarny30 godz.

- system niestacjonarny:

- system niestacjonarny:

18 godz.

18 godz.

Zaliczenie: test, udzielenie 60% prawidłowych odpowiedzi

Zaliczenie: test, udzielenie 60% prawidłowych odpowiedzi

Temat:

Temat:

Historia ochrony środowiska naturalnego w Polsce

Historia ochrony środowiska naturalnego w Polsce

czas realizacji: 1 godz. wykładu

czas realizacji: 1 godz. wykładu

Ochrona środowiska

Ochrona środowiska

Idea ochrony przyrody jest

Idea ochrony przyrody jest

wytworem kultury końca XIX

wytworem kultury końca XIX

i początku XX wieku?

i początku XX wieku?

Przykłady prawodawstwa

Przykłady prawodawstwa

historycznego

historycznego

Periodyzacja dziejów prawnej ochrony

Periodyzacja dziejów prawnej ochrony

przyrody o środowiska w Polsce:

przyrody o środowiska w Polsce:

okres pierwszy – od początku

okres pierwszy – od początku

państwowości polskiej do połowy XIV w

państwowości polskiej do połowy XIV w

– okres zalążków prawnej ochrony

– okres zalążków prawnej ochrony

przyrody opartej na prawie

przyrody opartej na prawie

zwyczajowym

zwyczajowym

Periodyzacja

Periodyzacja



okres drugi – od połowy XIV w do połowy

okres drugi – od połowy XIV w do połowy

XIX w – charakteryzuje się włączaniem

XIX w – charakteryzuje się włączaniem

pewnych elementów ochronnych do

pewnych elementów ochronnych do

przepisów stanowionych, odnoszących się

przepisów stanowionych, odnoszących się

przede wszystkim do leśnictwa, łowiectwa

przede wszystkim do leśnictwa, łowiectwa

i rybołówstwa

i rybołówstwa



okres trzeci – od połowy XIX w do

okres trzeci – od połowy XIX w do

pierwszej wojny światowej – określany

pierwszej wojny światowej – określany

najczęściej okresem konserwatorskiej

najczęściej okresem konserwatorskiej

ochrony przyrody

ochrony przyrody

Periodyzacja

Periodyzacja



okres czwarty – międzywojenny (1918-

okres czwarty – międzywojenny (1918-

1939) – do ochrony konserwatorskiej

1939) – do ochrony konserwatorskiej

dochodzi ochrona biocenotyczna i

dochodzi ochrona biocenotyczna i

pojawiają się pierwsze elementy

pojawiają się pierwsze elementy

ochrony planistycznej. Uchwalono

ochrony planistycznej. Uchwalono

również ustawę z dnia 30 marca 1934

również ustawę z dnia 30 marca 1934

o ochronie przyrody

o ochronie przyrody

Periodyzacja

Periodyzacja



okres piąty obejmuje ochronę

okres piąty obejmuje ochronę

przyrody i środowiska w Polsce

przyrody i środowiska w Polsce

Ludowej do czasów

Ludowej do czasów

współczesnych.

współczesnych.

Obowiązujące regulacje prawne

Obowiązujące regulacje prawne



ujęcia ochronne w zakresie ochrony

ujęcia ochronne w zakresie ochrony

przyrody i środowiska. W 2004 r

przyrody i środowiska. W 2004 r

uchwalono kolejną, nową ustawę o

uchwalono kolejną, nową ustawę o

ochronie przyrody, dostosowująca w pełni

ochronie przyrody, dostosowująca w pełni

nasze prawo do regulacji UE. Poza

nasze prawo do regulacji UE. Poza

przepisami regulującymi ochronę przyrody

przepisami regulującymi ochronę przyrody

ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo

ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo

ochrony środowiska wprowadzono w życie

ochrony środowiska wprowadzono w życie

przepisy normujące w sposób

przepisy normujące w sposób

kompleksowy ochronę środowiska.

kompleksowy ochronę środowiska.

Statut Kazimierza Wielkiego

Statut Kazimierza Wielkiego



Zalążków prawnej ochrony przyrody

Zalążków prawnej ochrony przyrody

na ziemiach polskich można

na ziemiach polskich można

dopatrywać się w systemie regaliów

dopatrywać się w systemie regaliów

panującego, zwłaszcza w regale

panującego, zwłaszcza w regale

polowania( z całą pewnością w

polowania( z całą pewnością w

części dotyczącej polowań na tury,

części dotyczącej polowań na tury,

żubry i bobry) oraz w regale

żubry i bobry) oraz w regale

rybołówczym, w nieco mniejszym

rybołówczym, w nieco mniejszym

stopniu w regale bartnym i być

stopniu w regale bartnym i być

może w regale górniczym.

może w regale górniczym.

Statut Kazimierza Wielkiego

Statut Kazimierza Wielkiego



Pierwsze normy stanowione, których przedmiotem była

Pierwsze normy stanowione, których przedmiotem była

ochrona zasobów przyrody, a zwłaszcza lasów, zwierzyny, ryb

ochrona zasobów przyrody, a zwłaszcza lasów, zwierzyny, ryb

i kopalin

i kopalin



1347 r. statuty wiślicko – piotrkowskie, stanowią one zalążek

1347 r. statuty wiślicko – piotrkowskie, stanowią one zalążek

ogólnopolskiej kodyfikacji prawa, wywodziły się z prawa

ogólnopolskiej kodyfikacji prawa, wywodziły się z prawa

zwyczajowego, wydane osobno dla Wielkopolski (Piotrków), a

zwyczajowego, wydane osobno dla Wielkopolski (Piotrków), a

następnie Małopolski (Wiślica), były uzupełniane

następnie Małopolski (Wiślica), były uzupełniane

postanowieniami monarchy, tzw. ekstrawagantami.

postanowieniami monarchy, tzw. ekstrawagantami.



W statutach określone zostały kary za wyrąb dębów i innych

W statutach określone zostały kary za wyrąb dębów i innych

drzew w lesie lub gaju. Określono także kary za wyrąb drzew

drzew w lesie lub gaju. Określono także kary za wyrąb drzew

owocowych, a przede wszystkim drzew bartnych.

owocowych, a przede wszystkim drzew bartnych.

Przewidywana była odpowiedzialność za kradzież w cudzym

Przewidywana była odpowiedzialność za kradzież w cudzym

jeziorze, stawie, rzece, czy na polu.

jeziorze, stawie, rzece, czy na polu.

Statut Warecki

Statut Warecki



Postanowienia wyraźniej wskazujące na

Postanowienia wyraźniej wskazujące na

zamierzoną ochronę przyrody znajdujemy

zamierzoną ochronę przyrody znajdujemy

dopiero w Statucie Wareckim Władysława

dopiero w Statucie Wareckim Władysława

Jagiełły

Jagiełły

z 1423 r.

z 1423 r.



Artykuł XXV statutu regulował, że są również

Artykuł XXV statutu regulował, że są również

lasy, w których rosną drzewa wielkiej w

lasy, w których rosną drzewa wielkiej w

porównaniu z innymi wartości …

porównaniu z innymi wartości …

Statut Litewski 1529 r.

Statut Litewski 1529 r.



Prawo obowiązujące na Litwie - państwie

Prawo obowiązujące na Litwie - państwie

złączonym z Polską początkowo unią

złączonym z Polską początkowo unią

personalną, a od 1569 r. od Unii Lubelskiej

personalną, a od 1569 r. od Unii Lubelskiej

unią realną. W XVI wieku powstały na Litwie

unią realną. W XVI wieku powstały na Litwie

trzy kolejne kodyfikacje prawa w postaci

trzy kolejne kodyfikacje prawa w postaci

Statutów Litewskich:

Statutów Litewskich:

I (1529), II (1566), III (1588).

I (1529), II (1566), III (1588).



Rozdział dziesiąty I Statutu Litewskiego

Rozdział dziesiąty I Statutu Litewskiego

zatytułowany jest „O łowach, o puszczach, o

zatytułowany jest „O łowach, o puszczach, o

drzewie bartnym, o jeziorach, o sianożęci, o

drzewie bartnym, o jeziorach, o sianożęci, o

gonach bobrowych, o chmielnikach, o

gonach bobrowych, o chmielnikach, o

gniazdach sokolich”

gniazdach sokolich”

Statut Sejmu Warszawskiego

Statut Sejmu Warszawskiego

1557.

1557.



Wprowadzono ochronę grubego zwierza, do

Wprowadzono ochronę grubego zwierza, do

którego zaliczono żubry, łosie, jelenie, sarny

którego zaliczono żubry, łosie, jelenie, sarny

i zakazano: ”pod gardłem” polowania na

i zakazano: ”pod gardłem” polowania na

takie zwierzęta m.in. w Puszczy

takie zwierzęta m.in. w Puszczy

Białowieskiej. Ochroną zostały objęte

Białowieskiej. Ochroną zostały objęte

również bobry uważane za zwierzynę

również bobry uważane za zwierzynę

królewską.

królewską.

Statut Litewski 1588

Statut Litewski 1588



Postanowienia III statutu Litewskiego

Postanowienia III statutu Litewskiego

z 1588 r.,

z 1588 r.,

stanowią powtórzenie, rozszerzenie i

stanowią powtórzenie, rozszerzenie i

ulepszenie wcześniejszych statutów.

ulepszenie wcześniejszych statutów.

Uniwersał leśny 1778 r.

Uniwersał leśny 1778 r.



Kolejny akt prawny to Uniwersał Stanisława

Kolejny akt prawny to Uniwersał Stanisława

Augusta Poniatowskiego z 1778 r. o lasach.

Augusta Poniatowskiego z 1778 r. o lasach.

W uniwersale potwierdzono obowiązywanie

W uniwersale potwierdzono obowiązywanie

dotychczasowych aktów prawnych

dotychczasowych aktów prawnych

wydanych w tym przedmiocie.

wydanych w tym przedmiocie.

Ustawa z dnia 19 lipca 1869

Ustawa z dnia 19 lipca 1869

r.

r.



W 1868 r. Sejm uchwalił ustawę

W 1868 r. Sejm uchwalił ustawę

zabraniającą łapania, wytępiania i

zabraniającą łapania, wytępiania i

sprzedawania zwierząt alpejskich,

sprzedawania zwierząt alpejskich,

właściwych Tatrom, świstaka i dzikich

właściwych Tatrom, świstaka i dzikich

kóz (kozic). Ustawa ta została

kóz (kozic). Ustawa ta została

podpisana przez cesarza Austrii i

podpisana przez cesarza Austrii i

Węgier Franciszka Józefa w dniu 19 VII

Węgier Franciszka Józefa w dniu 19 VII

1868 r. Ustawa składała się z sześciu

1868 r. Ustawa składała się z sześciu

paragrafów.

paragrafów.

Ustawa z dnia 21 grudnia 1874 r. o ochronie

Ustawa z dnia 21 grudnia 1874 r. o ochronie

niektórych zwierząt dla uprawy ziemi

niektórych zwierząt dla uprawy ziemi

pożytecznych.

pożytecznych.



Ustawa podpisana przez cesarza

Ustawa podpisana przez cesarza

Austrii i Węgier Franciszka Józefa.

Austrii i Węgier Franciszka Józefa.

Ustawa wprowadziła:

Ustawa wprowadziła:



generalny zakaz wybierania i psucia jaj

generalny zakaz wybierania i psucia jaj

i gniazd wszystkich ptaków dziko

i gniazd wszystkich ptaków dziko

żyjących a nieszkodliwych (§1).

żyjących a nieszkodliwych (§1).

Z historii polskiego ruchu

Z historii polskiego ruchu

ochrony przyrody.

ochrony przyrody.



O ziemiorództwie gór dawnej

O ziemiorództwie gór dawnej

Sarmacji

Sarmacji



„

„

O ziemiorództwie Karpatów i innych

O ziemiorództwie Karpatów i innych

gór i równin Polski”

gór i równin Polski”



Kultura a Natura

Kultura a Natura



Na straży przyrody.

Na straży przyrody.