Profile behawioralne dzieci popularnych,

Profile behawioralne dzieci popularnych,

odrzuconych i ignorowanych

odrzuconych i ignorowanych

Dzieci popularne:

Dzieci popularne:

- usposobienie optymistyczne

- usposobienie optymistyczne

- atrakcyjność fizyczna

- atrakcyjność fizyczna

- duża liczba kontaktów w diadach

- duża liczba kontaktów w diadach

- wysoki poziom zabawy kooperacyjnej

- wysoki poziom zabawy kooperacyjnej

- gotowość do dzielenia się

- gotowość do dzielenia się

- umiejętność podtrzymania interakcji

- umiejętność podtrzymania interakcji

- uważane są za dobrych przywódców

- uważane są za dobrych przywódców

- niski poziom agresji

- niski poziom agresji

Dzieci odrzucone:

Dzieci odrzucone:

- częste zachowania destrukcyjne

- częste zachowania destrukcyjne

- kłótliwe i nastawione antyspołecznie

- kłótliwe i nastawione antyspołecznie

- bardzo aktywne

- bardzo aktywne

- gadatliwe

- gadatliwe

- często podejmują próby nawiązania kontaktu

- często podejmują próby nawiązania kontaktu

- niski poziom zabawy kooperacyjnej

- niski poziom zabawy kooperacyjnej

- niechęć co dzielenia się

- niechęć co dzielenia się

- duża liczba zabaw samotnych

- duża liczba zabaw samotnych

- zachowania społeczne niewłaściwe

- zachowania społeczne niewłaściwe

Dzieci ignorowane:

Dzieci ignorowane:

- nieśmiałe

- nieśmiałe

- rzadko agresywne

- rzadko agresywne

- wycofujące się (ze skłonnością do wycofania)

- wycofujące się (ze skłonnością do wycofania)

- niewielka liczba zachowań antyspołecznych

- niewielka liczba zachowań antyspołecznych

- brak stanowczości

- brak stanowczości

- bardzo duża liczba zabaw samotnych

- bardzo duża liczba zabaw samotnych

- unikanie interakcji w diadzie na korzyść

- unikanie interakcji w diadzie na korzyść

czasu w

czasu w

dużej grupie

dużej grupie

Status socjometryczny dziecka rzadko ulega

Status socjometryczny dziecka rzadko ulega

zmianom wraz z upływem czasu, tzn., że gdy

zmianom wraz z upływem czasu, tzn., że gdy

raz stanie się dzieckiem zaakceptowanym

raz stanie się dzieckiem zaakceptowanym

(odrzuconym lub ignorowanym) zawsze już

(odrzuconym lub ignorowanym) zawsze już

tak będzie postrzegane (patrz. Badania

tak będzie postrzegane (patrz. Badania

podłużne Dodg’a).

podłużne Dodg’a).

Pomimo zmiany szkoły, wejścia dzieci w okres

Pomimo zmiany szkoły, wejścia dzieci w okres

dojrzewania i inne elementy zmian, status

dojrzewania i inne elementy zmian, status

socjometryczny dziecka pozostał względnie

socjometryczny dziecka pozostał względnie

stały.

stały.

Największą stałość odnotowano w przypadku

Największą stałość odnotowano w przypadku

dzieci odrzuconych. Gdy czas między testem i

dzieci odrzuconych. Gdy czas między testem i

retestem wydłużał się, wskaźnik stałości

retestem wydłużał się, wskaźnik stałości

nieznacznie tylko się obniżał (był najniższy dla

nieznacznie tylko się obniżał (był najniższy dla

DO)

DO)

Konsekwencje odrzucenia (teraz i w

Konsekwencje odrzucenia (teraz i w

przyszłości):

przyszłości):

- kłopoty z przystosowaniem społecznym

- kłopoty z przystosowaniem społecznym

- problemy eksternalizacyjne (związane np. z

- problemy eksternalizacyjne (związane np. z

agresją, zaburzeniami kontrolo zachowania i

agresją, zaburzeniami kontrolo zachowania i

zachowaniami antyspołecznymi)

zachowaniami antyspołecznymi)

- niska jakość relacji w dzieciństwie

- niska jakość relacji w dzieciństwie

generować

generować

może niedostosowanie psychiczne grupa

może niedostosowanie psychiczne grupa

ryzyka –

ryzyka –

DO)

DO)

- niskie osiągnięcia szkolne

- niskie osiągnięcia szkolne

- (EKSTR. – przemoc, łamanie prawa,

- (EKSTR. – przemoc, łamanie prawa,

drugoroczność, wydalenie ze szkoły, inne

drugoroczność, wydalenie ze szkoły, inne

formy

formy

psychopatologii)

psychopatologii)

Badanie rodzaju związku, który

Badanie rodzaju związku, który

powstaje, gdy dziecko wchodzi w relacje

powstaje, gdy dziecko wchodzi w relacje

rówieśnicze w grupie, umożliwia wgląd

rówieśnicze w grupie, umożliwia wgląd

w mechanizmy radzenia sobie przez

w mechanizmy radzenia sobie przez

dziecko w coraz bardziej złożonych

dziecko w coraz bardziej złożonych

sytuacjach społecznych. Dokładne

sytuacjach społecznych. Dokładne

opisanie tych mechanizmów daje szanse

opisanie tych mechanizmów daje szanse

określenia, jakie jest

określenia, jakie jest

prawdopodobieństwo pojawienia się

prawdopodobieństwo pojawienia się

problemów z przystosowaniem w

problemów z przystosowaniem w

późniejszych okresach życia.

późniejszych okresach życia.

Terapia trudności w relacjach rówieśniczych

Terapia trudności w relacjach rówieśniczych

polegać powinna na:

polegać powinna na:

- stymulowaniu rozwoju kompetencji

- stymulowaniu rozwoju kompetencji

interpersonalnych

interpersonalnych

dziecka (trening określonych umiejętności

dziecka (trening określonych umiejętności

społecznych)

społecznych)

W tym celu należy:

W tym celu należy:

- dokonać diagnozy specyficznych trudności, jakie są w

- dokonać diagnozy specyficznych trudności, jakie są w

obszarze relacji

obszarze relacji

- określić umiejętności, które należy ćwiczyć,

- określić umiejętności, które należy ćwiczyć,

wyróżniając

wyróżniając

kolejne składniki

kolejne składniki

- wyuczenie dziecko strategii umożliwiających

- wyuczenie dziecko strategii umożliwiających

zyskanie

zyskanie

akceptacji w grupie

akceptacji w grupie

(uczenie się przez obserwację i naśladownictwo,

(uczenie się przez obserwację i naśladownictwo,

odgrywanie

odgrywanie

ról i świadoma zmiana zachowań);

ról i świadoma zmiana zachowań);

(wzmacnianie zachowań właściwych, karanie

(wzmacnianie zachowań właściwych, karanie

zachowań

zachowań

nagannych i niepożądanych)

nagannych i niepożądanych)

Ważne!

Ważne!

Model poznawczy zakłada, że dziecięce

Model poznawczy zakłada, że dziecięce

trudności w relacjach wynikają z błędnej

trudności w relacjach wynikają z błędnej

interpretacji własnej sytuacji społecznej.

interpretacji własnej sytuacji społecznej.

Dlatego terapia powinna skupiać się na

Dlatego terapia powinna skupiać się na

przeciwdziałaniu brakom w

przeciwdziałaniu brakom w

przetwarzaniu informacji poprzez

przetwarzaniu informacji poprzez

dyskusję i trening.

dyskusję i trening.

Najmniej wrażliwe na oddziaływanie

Najmniej wrażliwe na oddziaływanie

terapeutyczne są dzieci agresywne

terapeutyczne są dzieci agresywne

.

.

Przyjaźń i samotność

Przyjaźń i samotność

Popularność w grupie a przyjaźń

Popularność w grupie a przyjaźń

Posiadanie przyjaciela – ważne, by nie

Posiadanie przyjaciela – ważne, by nie

odczuwać osamotnienia (zaspokojenie

odczuwać osamotnienia (zaspokojenie

ważnych potrzeb)

ważnych potrzeb)

Poczucie bycia samotnym a poczucie

Poczucie bycia samotnym a poczucie

odtrącenia

odtrącenia

Konsekwencje braku związków przyjacielskich:

Konsekwencje braku związków przyjacielskich:

- rozwijają umiejętności współodczuwania i

- rozwijają umiejętności współodczuwania i

przyjmowania

przyjmowania

perspektywy drugiego z opóźnieniem w stosunku do

perspektywy drugiego z opóźnieniem w stosunku do

Innych

Innych

- są mniej prospołeczne

- są mniej prospołeczne

- mają deficyty w umiejętności nawiązywania

- mają deficyty w umiejętności nawiązywania

kontaktów w

kontaktów w

grupie, zabawach kooperacyjnych, radzeniu sobie z

grupie, zabawach kooperacyjnych, radzeniu sobie z

konfliktami

konfliktami

- mają trudności w przystosowaniu się do szkoły

- mają trudności w przystosowaniu się do szkoły

- mają niższe osiągnięcia szkolne

- mają niższe osiągnięcia szkolne

W terapii – ważne jest uczenie się przez

W terapii – ważne jest uczenie się przez

współpracę w grupie rówieśniczej

współpracę w grupie rówieśniczej

Efekt – postęp w rozwoju intelektualnym

Efekt – postęp w rozwoju intelektualnym

Czynniki wpływające na efektywność

Czynniki wpływające na efektywność

współpracy rówieśniczej:

współpracy rówieśniczej:

- wiek dziecka

- wiek dziecka

- trudność zadania

- trudność zadania

- różnice między dziećmi

- różnice między dziećmi

- dominacja & uległość dziecka

- dominacja & uległość dziecka

- nasilenie konfliktu

- nasilenie konfliktu

- bliskość relacji (nieznajomość, ufność &

- bliskość relacji (nieznajomość, ufność &

nieufność)

nieufność)

Socjalizacja rodzinna i grupowa

Socjalizacja rodzinna i grupowa

(ważne formy wzajemnych powiązań):

(ważne formy wzajemnych powiązań):

1. sposób, w jaki rodzice prowadza socjalizację/

1. sposób, w jaki rodzice prowadza socjalizację/

wychowanie wpływa na ukształtowanie określonych

wychowanie wpływa na ukształtowanie określonych

cech zachowania dziecka, które prezentuje podczas

cech zachowania dziecka, które prezentuje podczas

relacji z rówieśnikami

relacji z rówieśnikami

2. prowadzona przez rodziców edukacja prowadzi do

2. prowadzona przez rodziców edukacja prowadzi do

ukształtowania umiejętności i wpojenia zasad

ukształtowania umiejętności i wpojenia zasad

interakcji z rówieśnikami (rodzice uczą najlepszych

interakcji z rówieśnikami (rodzice uczą najlepszych

sposobów wchodzenia w interakcje i uczą w jaki

sposobów wchodzenia w interakcje i uczą w jaki

sposób dbać o ich trwałość)

sposób dbać o ich trwałość)

3. rodzice pełnią funkcje menegerów życia

3. rodzice pełnią funkcje menegerów życia

społecznego dziecka, zapewniają dziecku okazję na

społecznego dziecka, zapewniają dziecku okazję na

kontakt, określają z kim i jak często się ono spotyka

kontakt, określają z kim i jak często się ono spotyka

Cechy środowiska domowego, sprzyjającego

Cechy środowiska domowego, sprzyjającego

rozwojowi kompetencji społecznych dziecka w

rozwojowi kompetencji społecznych dziecka w

kontaktach z rówieśnikami:

kontaktach z rówieśnikami:

1. „ciepło rodzicielskie” w kontaktach z

1. „ciepło rodzicielskie” w kontaktach z

dzieckiem

dzieckiem

2. umiarkowana kontrola rodzicielska

2. umiarkowana kontrola rodzicielska

3. zaangażowanie rodzica

3. zaangażowanie rodzica

4. demokratyczne stosunki w rodzinie

4. demokratyczne stosunki w rodzinie

Diagnoza zaburzeń indywidualnego funkcjonowania

Diagnoza zaburzeń indywidualnego funkcjonowania

Czynniki wyznaczające jakość środowisk wychowawczych można

Czynniki wyznaczające jakość środowisk wychowawczych można

pogrupować na określone kategorie, oddziaływujące na jakość

pogrupować na określone kategorie, oddziaływujące na jakość

funkcjonowania dzieci w różnych grupach i wyznaczające tor ich

funkcjonowania dzieci w różnych grupach i wyznaczające tor ich

rozwoju indywidualnego, jak i społecznego, powodując czasami

rozwoju indywidualnego, jak i społecznego, powodując czasami

zaburzenia w ich funkcjonowaniu w różnych płaszczyznach.

zaburzenia w ich funkcjonowaniu w różnych płaszczyznach.

1. płaszczyzna biologiczna (właściwości fizyczne, zaburzenia

1. płaszczyzna biologiczna (właściwości fizyczne, zaburzenia

rozwoju,

rozwoju,

źródła i konsekwencje)

źródła i konsekwencje)

2. płaszczyzna psychologiczna (właściwości psychiczne –

2. płaszczyzna psychologiczna (właściwości psychiczne –

poznawcze,

poznawcze,

emocjonalne, osobowościowe, zaburzenia funkcji poznawczych,

emocjonalne, osobowościowe, zaburzenia funkcji poznawczych,

emocjonalnych i osobowościowych, rozpoznanie sfery wartości,

emocjonalnych i osobowościowych, rozpoznanie sfery wartości,

aspiracji

aspiracji

i zainteresowań)

i zainteresowań)

3. płaszczyzna społeczna (funkcjonowanie jednostek w

3. płaszczyzna społeczna (funkcjonowanie jednostek w

podstawowych

podstawowych

układach, grupach i rolach społecznych – identyfikacja

układach, grupach i rolach społecznych – identyfikacja

zaburzeń w

zaburzeń w

społecznym funkcjonowaniu wychowanka, ocena

społecznym funkcjonowaniu wychowanka, ocena

funkcjonowania

funkcjonowania

jednostki w rolach rodzinnych, szkolnych i rówieśniczych, ocena

jednostki w rolach rodzinnych, szkolnych i rówieśniczych, ocena

identyfikacji standardów)

identyfikacji standardów)

Zmienne psychologiczne

Zmienne psychologiczne

- zmienne pierwotnie wyznaczające rozwój

- zmienne pierwotnie wyznaczające rozwój

i funkcjonowanie dziecka, a wtórnie

i funkcjonowanie dziecka, a wtórnie

wpływające na jakość funkcjonowania

wpływające na jakość funkcjonowania

środowiska wychowawczego, czyli

środowiska wychowawczego, czyli

najważniejsze

najważniejsze

– w kontekście funkcjonowania społecznego -

– w kontekście funkcjonowania społecznego -

zmienne opisujące funkcjonowanie

zmienne opisujące funkcjonowanie

indywidualne dziecka w ujęciu

indywidualne dziecka w ujęciu

psychologicznym

psychologicznym

1.

1.

podstawy organiczne zaburzeń funkcjonowania

podstawy organiczne zaburzeń funkcjonowania

społecznego – czynniki biopsychiczne;

społecznego – czynniki biopsychiczne;

ocenie podlegają szczegółowe zmienne, tj.:

ocenie podlegają szczegółowe zmienne, tj.:

- nadpobudliwość psychoruchowa

- nadpobudliwość psychoruchowa

- stereotypie ruchowe

- stereotypie ruchowe

- konwulsje, drgawki

- konwulsje, drgawki

- moczenie mimowolne

- moczenie mimowolne

- zaburzenia somatyczne

- zaburzenia somatyczne

- zaburzenia psychomotoryczne

- zaburzenia psychomotoryczne

- reaktywność i zapotrzebowanie na stymulację

- reaktywność i zapotrzebowanie na stymulację

- dysleksja, dysortografia, dysgrafia (podłoże

- dysleksja, dysortografia, dysgrafia (podłoże

neurologiczne)

neurologiczne)

- brak aktywności, bierność,

- brak aktywności, bierność,

- apatyczność, ospałość vs wigor fizyczny

- apatyczność, ospałość vs wigor fizyczny

- męczliwość przy wysiłku umysłowym

- męczliwość przy wysiłku umysłowym

- defekty fizyczne, kalectwo, ułomności

- defekty fizyczne, kalectwo, ułomności

- opóźnienie rozwoju fizycznego

- opóźnienie rozwoju fizycznego

- zaburzenia zdrowia spychicznego

- zaburzenia zdrowia spychicznego

2. procesy poznawcze (orientacyjne i

2. procesy poznawcze (orientacyjne i

intelektualne)

intelektualne)

– wyznaczają stan i potencjalne możliwości

– wyznaczają stan i potencjalne możliwości

korekty i rozwoju (wskazują następujące

korekty i rozwoju (wskazują następujące

zmienne):

zmienne):

- poziom struktur poznawczych

- poziom struktur poznawczych

- utrwalone wzorce indywidualne aktywności

- utrwalone wzorce indywidualne aktywności

umysłowej (styl poznawczy)

umysłowej (styl poznawczy)

- zainteresowania, zamiłowania, ciekawość

- zainteresowania, zamiłowania, ciekawość

- uzdolnienia specjalne

- uzdolnienia specjalne

- poziom myślenia operacyjnego

- poziom myślenia operacyjnego

- zakres inteligencji praktycznej

- zakres inteligencji praktycznej

- sprawność analizatorów

- sprawność analizatorów

3. procesy wykonawcze (motoryczne i werbalne)

3. procesy wykonawcze (motoryczne i werbalne)

wyznaczane siła reakcji w stosunku do

wyznaczane siła reakcji w stosunku do

bodźców:

bodźców:

- tempo pracy

- tempo pracy

- sprawność motoryczna

- sprawność motoryczna

- zdolność do werbalizowania myśli

- zdolność do werbalizowania myśli

- trudności i zaburzenia mowy

- trudności i zaburzenia mowy

- dokładność i sprawność

- dokładność i sprawność

4. procesy emocjonalno-motywacyjne

4. procesy emocjonalno-motywacyjne

zmienne to:

zmienne to:

- poziom niepokoju i lęku wywołany czynnikami

- poziom niepokoju i lęku wywołany czynnikami

zewnętrznymi lub wewn. (np. negatywnym

zewnętrznymi lub wewn. (np. negatywnym

obrazem własnej osoby)

obrazem własnej osoby)

- motywacja osiągnięć (potrzeba uznania)

- motywacja osiągnięć (potrzeba uznania)

- świadomość własnej motywacji

- świadomość własnej motywacji

- formy wyrażania emocji, zdolność do

- formy wyrażania emocji, zdolność do

modulowania

modulowania

reakcji gwałtownych i nieadekwatnych

reakcji gwałtownych i nieadekwatnych

5. Czynniki diagnozy osobowości i funkcjonowania społecznego

5. Czynniki diagnozy osobowości i funkcjonowania społecznego

(dwa poziomy analiz):

(dwa poziomy analiz):

a. poziom popędowo-emocjonalny (potrzeby, postawy, dojrzałość

a. poziom popędowo-emocjonalny (potrzeby, postawy, dojrzałość

emocjonalna)

emocjonalna)

operacjonalizowany jest przez następujące zmienne

operacjonalizowany jest przez następujące zmienne

szczegółowe:

szczegółowe:

- impulsywność, popędowość

- impulsywność, popędowość

- agresywność, napastliwość

- agresywność, napastliwość

- tendencja do dominacji, drażliwość

- tendencja do dominacji, drażliwość

- nieśmiałość i lek w kontaktach społecznych

- nieśmiałość i lek w kontaktach społecznych

- zdolność do odraczania aktualnych potrzeb

- zdolność do odraczania aktualnych potrzeb

- poziom tolerancji na długotrwałe bodźce

- poziom tolerancji na długotrwałe bodźce

- tolerancja na frustrację, odporność na niepowodzenia

- tolerancja na frustrację, odporność na niepowodzenia

- wpływ emocji na postrzeganie otoczenia

- wpływ emocji na postrzeganie otoczenia

- zakres i dojrzałość kontroli emocjonalnej

- zakres i dojrzałość kontroli emocjonalnej

- wewnętrzne konflikty motywacyjne (postawa aprobaty i

- wewnętrzne konflikty motywacyjne (postawa aprobaty i

niezależności vs

niezależności vs

postawa roszczeniowa)

postawa roszczeniowa)

- postawy egocentryczne vs postawy prospołeczne

- postawy egocentryczne vs postawy prospołeczne

- negatywizm szkolny, fobie

- negatywizm szkolny, fobie

b. poziom struktur poznawczych osobowości i

b. poziom struktur poznawczych osobowości i

funkcjonowania

funkcjonowania

społecznego

społecznego

(obraz siebie i świata, funkcjonowanie w rolach

(obraz siebie i świata, funkcjonowanie w rolach

społecznych,

społecznych,

dojrzałość społeczna, system wartości),

dojrzałość społeczna, system wartości),

opisywane przez następujące zmienne:

opisywane przez następujące zmienne:

- sposób postrzegania w wgląd w własne zachowanie

- sposób postrzegania w wgląd w własne zachowanie

- świadomość obowiązywania i przestrzegania norm

- świadomość obowiązywania i przestrzegania norm

społecznych

społecznych

- odporność na sytuacje pokusy i stosunek do tych

- odporność na sytuacje pokusy i stosunek do tych

sytuacji

sytuacji

- sposób wchodzenia w nowe związki interpersonalne

- sposób wchodzenia w nowe związki interpersonalne

- umiejętność przeciwstawiania się presji, odporność

- umiejętność przeciwstawiania się presji, odporność

- poziom koncentracji na sobie, aspiracje życiowe i

- poziom koncentracji na sobie, aspiracje życiowe i

edukacyjne

edukacyjne

6. Mechanizmy kształtowania się zachowań dewiacyjnych

6. Mechanizmy kształtowania się zachowań dewiacyjnych

(diagnoza

(diagnoza

zaburzeń procesu socjalizacji), opisywane przesz wskaźniki, tj.:

zaburzeń procesu socjalizacji), opisywane przesz wskaźniki, tj.:

- zakres poczucia kontroli wewnętrznej vs zewnętrznej (gł.w

- zakres poczucia kontroli wewnętrznej vs zewnętrznej (gł.w

odniesieniu

odniesieniu

do norm)

do norm)

- podatność na perswazję

- podatność na perswazję

- poczucie zewnętrznej vs wewnętrznej kontroli wzmocnień

- poczucie zewnętrznej vs wewnętrznej kontroli wzmocnień

- zakres i głębokość identyfikacji ze środowiskiem dewiantywnym

- zakres i głębokość identyfikacji ze środowiskiem dewiantywnym

- zakres i głębokość interioryzacji negatywnych społecznie

- zakres i głębokość interioryzacji negatywnych społecznie

modeli

modeli

zachowania (grupy nieformalne)

zachowania (grupy nieformalne)

- stosowanie mechanizmów obronnych (racjonalizacja,

- stosowanie mechanizmów obronnych (racjonalizacja,

kompensacyjny

kompensacyjny

obraz siebie, projekcja)

obraz siebie, projekcja)

- występowanie zachowań aspołecznych lub antyspołecznych w

- występowanie zachowań aspołecznych lub antyspołecznych w

funkcji

funkcji

zaspokojenia potrzeby akceptacji

zaspokojenia potrzeby akceptacji

- tendencje do dominacji i władzy w funkcji zaspokojenia

- tendencje do dominacji i władzy w funkcji zaspokojenia

potrzeby

potrzeby

uznania

uznania

- występowanie zachowań regresywnych

- występowanie zachowań regresywnych

7. Czynniki wsparcia – opisywane w 4 kategoriach, tj.:

7. Czynniki wsparcia – opisywane w 4 kategoriach, tj.:

a. funkcjonowanie poznawcze, za najbardziej istotne wskazuje

a. funkcjonowanie poznawcze, za najbardziej istotne wskazuje

się:

się:

- zdolność samodzielnego rozwiązywania problemów

- zdolność samodzielnego rozwiązywania problemów

życiowych

życiowych

- znajomość alternatywnych sposobów zachowania

- znajomość alternatywnych sposobów zachowania

- umiejętności społeczne

- umiejętności społeczne

- otwartość, poczucie niezależności działaniowej

- otwartość, poczucie niezależności działaniowej

- pozytywna motywacja

- pozytywna motywacja

b. struktura JA - pozytywny obraz siebie określany przez:

b. struktura JA - pozytywny obraz siebie określany przez:

- znajomość „mocnych” i „słabych” stron

- znajomość „mocnych” i „słabych” stron

- postrzeganie możliwości własnego rozwoju

- postrzeganie możliwości własnego rozwoju

- posiadanie pozytywnych wzorów identyfikacyjnych

- posiadanie pozytywnych wzorów identyfikacyjnych

- aktywność, asertywność w stosunku do grup

- aktywność, asertywność w stosunku do grup

destruktywnych

destruktywnych

c. pozytywny obraz i stosunek do ludzi:

c. pozytywny obraz i stosunek do ludzi:

– zdolność do zmiany niewłaściwych zachowań

– zdolność do zmiany niewłaściwych zachowań

wskutek

wskutek

perswazji

perswazji

- zdolność do redukcji niewłaściwego zachowania

- zdolność do redukcji niewłaściwego zachowania

- wrażliwość na dezaprobatę społeczną

- wrażliwość na dezaprobatę społeczną

- zdolność do pozytywnych stosunków

- zdolność do pozytywnych stosunków

emocjonalnych z

emocjonalnych z

innymi

innymi

d. orientacja wartościująca:

d. orientacja wartościująca:

- zgodność deklarowanych i realizowanych wartości

- zgodność deklarowanych i realizowanych wartości

pozytywnych w ocenie społecznej

pozytywnych w ocenie społecznej

- posiadanie pozytywnych orientacji wartościujących

- posiadanie pozytywnych orientacji wartościujących

przynajmniej w sferze deklaracji

przynajmniej w sferze deklaracji