1

Równowaga

rynkowa

2

Program wykładu



Równowaga rynkowa: podstawowe
pojęcia



Niewidzialna ręka, czyli rynek, który
sam się oczyszcza



Statyka porównawcza

3



Część pierwsza: podstawowe

pojęcia

4

Równowaga rynkowa:

definicja



Równowaga rynkowa występuje wtedy, gdy wielkość

zapotrzebowania jest równa ilości oferowanej.



Na rynku nie występuje niedobór dobra, nie

występuje też jego nadwyżka (rynek jest

„wyczyszczony”).



Każdy, kto chce kupić dobro po cenie rynkowej, kupi

je, a każdy kto chce je po tej cenie sprzedać, będzie

mógł to zrobić.



Kiedy rynek jest w równowadze, nie działają

naturalne siły, które mogłyby zmienić cenę dobra i

wielkość jego sprzedaży.

5

Cena równowagi i ilość

równowagi



Cena równowagi (cena

czyszcząca rynek): cena, przy

której wielkość zapotrzebowania jest

równa ilości oferowanej.



Ilość równowagi: ilość dobra, jaką

sprzedaje się na rynku w stanie

równowagi.

6

Równowaga rynkowa:

ilustracja graficzna

P

Q

Punkt

równowagi

Cena

równowagi

Ilość

równowagi

S

D

P

E

0

Q

E

E

7

Nierównowaga rynkowa:

niedobór dobra



Niedobór dobra

(nadwyżka

wielkości

zapotrzebowania

) występuje przy

cenie niższej od

ceny równowagi.

Wówczas wielkość

zapotrzebowania

przewyższa ilość

oferowaną.

P

Q

Cena

rynkowa

jest niższa

niż

cena

równowagi

Faktyczna

wielkość sprzedaży

S

D

P

P

E

L

0

Q

E

Q

LD

E

LS

Q

Niedobór

8

Nierównowaga rynkowa:

nadwyżka dobra



Nadwyżka dobra
(nadwyżka ilości
oferowanej)
występuje przy
cenie wyższej od
ceny równowagi
rynkowej. Wówczas
ilość oferowana jest
większa od wielkości
zapotrzebowania.

P

Q

Cena rynkowa

jest niższa

od ceny

równowagi

Faktyczna

wielkość sprzedaży

S

D

P

P

E

H

0

Q

E

Q

HS

E

HD

Q

Nadwyżka

P

9



Część druga: niewidzialna ręka

10

Rynek, który sam się

oczyszcza: niewidzialna

ręka



Kiedy na rynku występuje nierównowaga,
konkurencja między tymi, którzy chcą
kupić,
a z drugiej strony między tymi, którzy chcą
sprzedać, wyzwala siły, które spowodują
zmianę ceny w kierunku równowagi. Nie
ma potrzeby kierowania rynkiem – sam
znajdzie drogę do równowagi. Kieruje nim
niewidzialna ręka.

11

Niewidzialna ręka w

warunkach niedoboru



Niedobór oznacza, że

część konsumentów,

którzy zapłaciliby za

dobro cenę rynkową,

nie dostanie go.



Niektórzy z nich będą

skłonni raczej zapłacić

więcej niż „odejść

z kwitkiem”.



Rezultatem niedoboru

jest presja na wzrost

ceny.

P

Q

S

D

P

P

E

L

0

Q

E

Q

LD

E

LS

Q

Niedobór

Presja

na wzrost

ceny

12

Niewidzialna ręka w

warunkach nadwyżki



Nadwyżka oznacza, że część

dóbr dostarczonych na rynek

nie znajdzie nabywców.



Sprzedawcy pogodzą się

z koniecznością obniżki cen

chcąc uniknąć zepsucia się

niektórych dóbr („sell it or

smell it”). Będą także chcieli

uniknąć dodatkowych

kosztów magazynowania

dóbr lub transportowania ich

z powrotem do producentów.



Rezultatem nadwyżki jest

presja na spadek cen.

P

Q

S

D

P

P

E

H

0

Q

E

Q

HS

E

HD

Q

Nadwyżka

Presja

na spadek

cen

13



Część trzecia: statyka

porównawcza

14

Wpływ wzrostu popytu na

sytuację na rynku



Wzrost popytu (ceteris paribus)
powoduje:



wzrost ceny równowagi,



wzrost ilości równowagi.

15

Ilustracja

P

Q

S

D

D

P

P

0

1

0

Q

0

Q

1

E

E

Wzrost

Wzrost

1

0

0 (stara)

1 (nowa)

16

Wpływ spadku popytu na

sytuację na rynku



Spadek popytu (ceteris paribus)
powoduje:



spadek ceny równowagi,



spadek ilości równowagi.

17

Ilustracja

P

Q

S

D

D

P

P

1

0

0

Q

1

Q

0

E

E

Spadek

Spadek

0

1

0 (stara)

1 (nowa)

18

Wpływ wzrostu podaży na

sytuację na rynku



Wzrost podaży (ceteris paribus)
powoduje:



spadek ceny równowagi,



wzrost ilości równowagi.

19

Ilustracja

P

Q

S

S

D

P

P

1

0

0

Q

1

Q

0

E

E

Spadek

Wzrost

0

1

1 (nowa)

0 (stara)

20

Wpływ spadku podaży na

sytuację na rynku



Spadek podaży (ceteris paribus)
powoduje:



wzrost ceny równowagi,



spadek ilości równowagi.

21

Ilustracja

P

Q

S

D

P

P

0

1

0

Q

0

Q

1

E

E

Wzrost

Spadek

1

0

1 (nowa)

S

0 (stara)

22

Wpływ jednoczesnego

wzrostu popytu i podaży



Jednoczesny wzrost popytu i podaży

powoduje:



wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to

od skali zmiany popytu w stosunku do skali

zmiany podaży),



wzrost ilości równowagi.

23

Ilustracja

P

Q

S

D

P

0

0

Q

1

Q

0

E

E

Wzrost

0

1

1 (nowa)

1 (nowa)

S

D

0 (stara)

0 (stara)

24

Wpływ jednoczesnego

spadku popytu i podaży



Jednoczesny spadek popytu i podaży

powoduje:



wzrost lub spadek ceny równowagi (zależy to

od skali zmiany popytu w stosunku do skali

zmiany podaży),



spadek ilości równowagi.

25

Ilustracja

P

Q

S

D

P

0

0

Q

0

Q

1

E

E

Spadek

1

0

0 (stara)

1 (nowa)

S

D

1 (nowa)

0 (stara)

26

Wpływ jednoczesnego

wzrostu popytu i spadku

podaży



Jednoczesny wzrost popytu i spadek
podaży powoduje:



wzrost ceny równowagi,



wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to
od skali zmiany popytu w stosunku do skali
zmiany podaży).

27

Ilustracja

P

Q

S

D

P

P

0

1

0

Q

0

E

E

Wzrost

1

0

0 (stara)

1 (nowa)

S

D

1 (nowa)

0 (stara)

28

Wpływ jednoczesnego

spadku popytu i wzrostu

podaży



Jednoczesny spadek popytu i wzrost
podaży powoduje:



spadek ceny równowagi,



wzrost lub spadek ilości równowagi (zależy to
od skali zmiany popytu w stosunku do skali
zmiany podaży).

29

Ilustracja

P

Q

S

D

P

P

1

0

0

Q

0

E

E

Spadek

0

1

0 (stara)

1 (nowa)

S

D

1 (nowa)

0 (stara)