Objawy i zespoły

neurologiczne

G.Zwolińska

5.10.2007

Neurologia kliniczna

Neurologia kliniczna

Część medycyny klinicznej poświęcona
chorobom ośrodkowego i obwodowego
układu nerwowego.

Wyodrębniona z psychiatrii i interny na
przełomie XIX i XX wieku z powodu:



specyficznego obrazu klinicznego, ściśle
związanego z lokalizacją anatomiczną
uszkodzenia



specyficzności badania i wnioskowania
neurologicznego

Zaburzenia czucia –

pojęcia podstawowe



zniesienie czucia dotyku



obniżenie czucia dotyku



przeczulica



zniesienie czucia bólu i
temperatury



obniżenie czucia bólu i
temperatury



przeczulica na bodźce bólowe

Podział układu

czuciowego



układ epikrytyczny

– odczuwanie dotyku z dokładną

lokalizacją

– czucie położenia i wibracji



układ protopatyczny

– odczuwanie dotyku ze słabym

umiejscowieniem

– czucie bólu i temperatury

Układ czuciowy

-zespół uszkodzenia nerwu obwodowego



zniesienie wszystkich rodzajów
czucia



zaburzenia troficzne



urazy lub ucisk

Układ czuciowy

-zespół uszkodzenia wielu nerwów

obwodowych



zaburzenia wszystkich rodzajów czucia
typu „rękawiczki” i „ skarpetki”



w przebiegu cukrzycy, w chorobach
niedoborowych, nowotworach,
kolagenozach

Układ czuciowy

-zespół uszkodzenia korzenia

rdzeniowego



objawy podrażnieniowe: parestezje,
bóle



objawy ubytkowe – zniesienie
wszystkich rodzajów czucia



ucisk przez jądro miażdżyste, rzadziej
guz

Układ czuciowy

-zespół uszkodzenia na poziomie rdzenia

kręgowego



poprzeczne uszkodzenie rdzenia -
zaburzenia wszystkich rodzajów
czucia poniżej poziomu uszkodzenia



uraz, guz, zapalenie, stwardnienie
rozsiane

Układ czuciowy

- uszkodzenie kory czuciowej



nie ma zaburzeń czucia
powierzchniowego



nie można umiejscowić bodźca
dotykowego



zaburzona zdolność do
odczytywania znaków na skórze

Układ ruchowy



ośrodkowy układ ruchowy

– układ piramidowy (górny neuron ruchowy)
– układ pozapiramidowy (jądra podkorowe)
– móżdżek



obwodowy układ ruchowy

– komórki rogów przednich (dolny neuron

ruchowy)

– korzenie nerwowe
– nerwy obwodowe
– złącze nerwowo-mięśniowe
– mięsień

Układ ruchowy

- objawy uszkodzenia



niedowład – osłabienie siły mięśniowej



porażenie – całkowity brak ruchu



objawy patologiczne – odruch

Babińskiego



ruchy mimowolne – nadmiar ruchu



osłabienie napięcia mięśni lub



wzmożenie napięcia mięśni:

– spastyczne – objaw scyzorykowy
– plastyczne – objaw rury ołowianej

Układ ruchowy

- objawy uszkodzenia (cd)



zniesienie lub osłabienie odruchów
głębokich



wygórowanie odruchów głębokich



zanik mięśni



drżenie pęczkowe

Układ ruchowy – zespół uszkodzenia

ośrodkowego



niedowład lub porażenie



spastyczne wzmożone napięcie
mięśni



wygórowane odruchy głębokie



objawy patologiczne

Układ ruchowy – zespół uszkodzenia

obwodowego



niedowład lub porażenie



obniżone napięcie mięśni



zniesione odruchy głębokie



zanik mięśni



drżenia pęczkowe

Zespół parkinsonowski



spowolnienie ruchowe lub bezruch



drżenie spoczynkowe



plastyczne wzmożenie napięcia



pochylona postawa ciała



brak współruchów fizjologicznych

Zespół móżdżkowy



zaburzenia równowagi



chód na poszerzonej postawie



niezborność kończyn i tułowia



drżenie zamiarowe



oczopląs



mowa skandowana

Zespół oponowy



bóle głowy, nudności, wymioty



objawy oponowe: sztywność
karku, objaw Kerniga



zapalenia opon, krwotok
podpajeczynówkowy

Zespół ostrego rozlanego uszkodzenia

mózgu



zaburzenia świadomości, drgawki,
objawy wieloogniskowego
uszkodzenia mózgu



rozlane zmiany w eeg



zapalenia mózgu, zatrucia

Mowa i jej zaburzenia



nieprawidłowa czynność ośrodka mowy
- afazja ruchowa: utrudnienie mowy

spontanicznej, rozumienie mowy

zachowane, pacjent nie mówi, mówi

mało
- afazja czuciowa: rozumienie mowy

upośledzone, słowa wypowiadane

niewłaściwie, pacjent mówi dużo



nieprawidłowa artykulacja – dyzartria

- mowa niewyraźna, bełkotliwa, cicha

Nerwy czaszkowe

Grażyna Zwolińska

5.10.2007

Nerw (układ) węchowy

I neuron

– komórki węchowe w

błonie śluzowej nosa

Nerw węchowy (aksony komórek

węchowych)

II neuron

– opuszka węchowa

Droga węchowa
Objawy uszkodzenia:

anosmia/hiposmia

Nerw (układ) wzrokowy

Objawy uszkodzenia

Zmniejszenie ostrości widzenia
Zmiany na dnie oczu

Zatarcie granic tarczy nerwu wzrokowego
Pierwotny zanik tarczy nerwu wzrokowego

Zaburzenia pola widzenia

USZKODZENIE

ZABURZENIE POLA WIDZENIA

Nerw wzrokowy

Całkowita ślepota jednostronna

Skrzyżowanie wzrokowe

Niedowidzenie połowicze

dwuskroniowe

Pasmo wzrokowe

Niedowidzenie połowicze

przeciwstronne

Kora wzrokowa

Ślepota korowa; Zespół Antona

Nerw (układ) wzrokowy

Nerw okoruchowy

Nerw okoruchowy

Objawy uszkodzenia

Gałka oczna skierowana ku dołowi i na

zewnątrz

Podwójne widzenie
Rozszerzenie źrenicy (sztywna)
Opadanie powieki
Porażenie akomodacji

Zespół Hornera

Uszkodzenie pobudzających włókien

współczulnych

Objawy

Zwężenie źrenicy
Opadanie powieki (korygowane przez

dźwigacz powieki)

Zmniejszenie wydzielania potu na połowie

twarzy

Rozszerzenie naczyń na połowie twarzy
Zapadnięcie gałki ocznej

Nerw bloczkowy

Objawy uszkodzenia

Pionowy zez

rozbieżny
nasilający się przy
spojrzeniu ku
dołowi

Pochylenie głowy w

celu wyrównania
obrotu gałek
ocznych na
zewnątrz

Nerw trójdzielny

Odruchy ważne klinicznie

Odruch żuchwowy
Odruch rogówkowy

Objawy uszkodzenia

Ból lub niedoczulica w obrębie obszaru

unerwianego przez jedną lub więcej gałęzi
czuciowych

Zniesienie odruchu rogówkowego
Porażenie mięśni żwaczy, mięśnia napinacza

błony bębenkowej i dźwigacza podniebienia

Nerw odwodzący

Objawy uszkodzenia

Zez zbieżny z

niemożnością

odwiedzenia oka

Poziome podwójne

widzenie

Nerw twarzowy

Nerw twarzowy

Objawy uszkodzenia:
Uszkodzenie ośrodkowe powoduje

porażenie mięśni dolnej połowy
twarzy po stronie przeciwnej do
uszkodzenia (płytszy fałd nosowo-
wargowy, brak szczerzenia zębów)

Przyczyny: udar mózgu, guz mózgu

Nerw twarzowy

Objawy uszkodzenia:
Uszkodzenie obwodowe

Porażenie mięśnie twarzy po stronie

uszkodzenia (brak marszczenia czoła,

otwarte, szerokie oko, brak szczerzenia

zębów)

Nadwrażliwość na dźwięki
Wysychanie oka
Suchość w ustach
Utrata smaku na dwóch trzecich przednich

języka

Przyczyny: infekcje, stwardnienie rozsiane,

pourazowe

Nerw przedsionkowo-
ślimakowy

Objawy uszkodzenia nerwu

przedsionkowego

Zawroty głowy z tendencją do upadania w

stronę uszkodzenia

Niemożność utrzymania wyprostowanej

pozycji

Oczopląs i zamazane widzenie
Nudności i wymioty

Objawy uszkodzenia nerwu ślimakowego

Osłabienie słuchu lub głuchota
Szum w uszach

Nerw językowo-gardłowy

Objawy uszkodzenia

Porażenie podniebienia
Dysfagia (zaburzenia połykania)
Zniesienie smaku na jednej trzeciej

tylnej powierzchni języka

Nerw błędny

Objawy uszkodzenia

Dysfagia (zaburzenia połykania)
Porażenie podniebienia i mowa nosowa
Chrypka
Zniesienie odruchów związanych z

nerwem błędnym w zakresie układu
krążenia, oddechowego i
pokarmowego

Nerw dodatkowy

Objawy uszkodzenia

Osłabienie skręcania głowy
Osłabione unoszenie barków

Nerw podjęzykowy

Objawy uszkodzenia

Porażenie i zanik mięśni języka po

stronie uszkodzenia

Dyzartria (zaburzenia mowy)
Dysfagia

Jądra nerwów czaszkowych
w pniu mózgu