Przyszłość Europejskiego

Przyszłość Europejskiego

regionu bezpieczeństwa

regionu bezpieczeństwa

Prezentacje wykonał: Zbigniew

Prezentacje wykonał: Zbigniew

Kaźmierczak

Kaźmierczak

Wstęp

Wstęp

Przezwyciężenie konfliktu Wschód- Zachód na początku lat 90.

Przezwyciężenie konfliktu Wschód- Zachód na początku lat 90.

nie doprowadziło automatycznie do wyeliminowania wszelkich

nie doprowadziło automatycznie do wyeliminowania wszelkich

wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa i współpracy w Europie.

wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa i współpracy w Europie.

Podstawowych wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa i

Podstawowych wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa i

współpracy w Europie należy upatrywać w

współpracy w Europie należy upatrywać w

asymetrii i

asymetrii i

dysproporcjach rozwojowych

dysproporcjach rozwojowych

między Europą Zachodnią a

między Europą Zachodnią a

Środkową i Wschodnią oraz Południową. Prowadzi to do daleko

Środkową i Wschodnią oraz Południową. Prowadzi to do daleko

idących różnic w ocenie położenia gospodarczo-społecznego

idących różnic w ocenie położenia gospodarczo-społecznego

poszczególnych państw w różnych dziedzinach. Złożoność i

poszczególnych państw w różnych dziedzinach. Złożoność i

długofalowy charakter powyższych procesów stanowi zatem

długofalowy charakter powyższych procesów stanowi zatem

podstawową przesłankę powstawania licznych

podstawową przesłankę powstawania licznych

niebezpieczeństw i zagrożeń, które utrwalają liczne podziały w

niebezpieczeństw i zagrożeń, które utrwalają liczne podziały w

Europie.

Europie.

Główne cechy polityki zagranicznej i

Główne cechy polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa UE

bezpieczeństwa UE



Jedną z cech charakterystyczną unijnej polityki zagranicznej

Jedną z cech charakterystyczną unijnej polityki zagranicznej

i polityki bezpieczeństwa jest stała ocena, krytyka i w

i polityki bezpieczeństwa jest stała ocena, krytyka i w

rezultacie zmiana. Tym samym element zmienności i

rezultacie zmiana. Tym samym element zmienności i

dynamizmu jest jej nieodłącznym czynnikiem.

dynamizmu jest jej nieodłącznym czynnikiem.



Celem nadrzędnym jest konstruowanie takiego programu,

Celem nadrzędnym jest konstruowanie takiego programu,

który zapewniłby utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa, nie

który zapewniłby utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa, nie

tylko na kontynencie europejskim, ale również w skali

tylko na kontynencie europejskim, ale również w skali

światowej, w sytuacji niepodzielności bezpieczeństwa i

światowej, w sytuacji niepodzielności bezpieczeństwa i

pogłębiających się współzależności.

pogłębiających się współzależności.

Główne cechy polityki zagranicznej i

Główne cechy polityki zagranicznej i

bezpieczeństwa UE

bezpieczeństwa UE

W czasach współczesnych bowiem nie można już mówić o

W czasach współczesnych bowiem nie można już mówić o

polityce i bezpieczeństwu sektorowym ani w sensie

polityce i bezpieczeństwu sektorowym ani w sensie

geograficznym, ani problemowym. Niemniej jednak Europa

geograficznym, ani problemowym. Niemniej jednak Europa

pozostaje pierwszym i bezpośrednim obiektem, którego

pozostaje pierwszym i bezpośrednim obiektem, którego

stabilność i eliminacja konfliktów zbrojnych znajduje się w

stabilność i eliminacja konfliktów zbrojnych znajduje się w

centrum zainteresowania Unii.

centrum zainteresowania Unii.

Na bezpieczeństwo Europy mają jednakże wpływ zjawiska i

Na bezpieczeństwo Europy mają jednakże wpływ zjawiska i

procesy zachodzące w innych częściach globu. Stąd też

procesy zachodzące w innych częściach globu. Stąd też

aktywność UE przejawia się w działaniach wobec szerokiego

aktywność UE przejawia się w działaniach wobec szerokiego

zakresu problemów i obszarów.

zakresu problemów i obszarów.

Cele i instrumenty polityki zagranicznej

Cele i instrumenty polityki zagranicznej

Europejski system bezpieczeństwa opiera się przede wszystkim

Europejski system bezpieczeństwa opiera się przede wszystkim

na instrumentach i środkach politycznych. Dialog polityczny i

na instrumentach i środkach politycznych. Dialog polityczny i

negocjacje były głównymi instrumentami łagodzenia napięć i

negocjacje były głównymi instrumentami łagodzenia napięć i

podziałów na kontynencie europejskim. Apogeum takiej polityki

podziałów na kontynencie europejskim. Apogeum takiej polityki

było podpisanie Aktu końcowego w Helsinkach w 1975.

było podpisanie Aktu końcowego w Helsinkach w 1975.

Przełomowym momentem, który wprowadził do agendy UE

Przełomowym momentem, który wprowadził do agendy UE

kwestię własnych, europejskich sił zbrojnych był konflikt w byłej

kwestię własnych, europejskich sił zbrojnych był konflikt w byłej

Jugosławii.

Jugosławii.

Dyskusja i działania zmierzające do realizacji tej koncepcji

Dyskusja i działania zmierzające do realizacji tej koncepcji

toczą się jednak równolegle z zastosowaniem szeregu

toczą się jednak równolegle z zastosowaniem szeregu

instrumentów iśrodków o charakterze dyplomatycznym,

instrumentów iśrodków o charakterze dyplomatycznym,

politycznym i gospodarczym, których głównym i nadrzędnym

politycznym i gospodarczym, których głównym i nadrzędnym

celem jest stworzenie warunków do promowania

celem jest stworzenie warunków do promowania

bezpieczeństwa i jego umocnienia.

bezpieczeństwa i jego umocnienia.

Cele i instrumenty polityki

Cele i instrumenty polityki

zagranicznej

zagranicznej



Program polityczny Unii służy między innymi

Program polityczny Unii służy między innymi

przeciwstawianiu się nowym zagrożeniom, „nowym" - w

przeciwstawianiu się nowym zagrożeniom, „nowym" - w

przeciwieństwie do tradycyjnych - związanym z innymi niż

przeciwieństwie do tradycyjnych - związanym z innymi niż

militarne. Europa, która przeżyła w XX stuleciu dwie

militarne. Europa, która przeżyła w XX stuleciu dwie

wyniszczające wojny, doszła do etapu, w którym możliwość

wyniszczające wojny, doszła do etapu, w którym możliwość

konfliktu zbrojnego na kontynencie stała się

konfliktu zbrojnego na kontynencie stała się

niewyobrażalna. Jugosławia była wyjątkiem, który

niewyobrażalna. Jugosławia była wyjątkiem, który

potwierdził tę regułę. Zagrożenia współczesnego pokoju i

potwierdził tę regułę. Zagrożenia współczesnego pokoju i

stabilności nazywane są niekiedy wyzwaniami, stając się

stabilności nazywane są niekiedy wyzwaniami, stając się

tym samym kolejnymi problemami do rozwiązania

tym samym kolejnymi problemami do rozwiązania

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Zagrożenia wewnętrzne

Zagrożenia wewnętrzne

Zagrożenia wewnętrzne mogą się wiązać z sytuacją społeczną
i gospodarczą w krajach członkowskich lub też w obrębie
„wielkiej Europy". Praktycznie każdy sektor polityki
wewnętrznej niesie ze sobą zagrożenia dla szerokiego
rozumianego bezpieczeństwa.



bezrobocie



wzrost przestępczości



wzrost ksenofobii i rasizmu



niepokoje społeczne na tle różnic rasowych i kulturowych,

związanych z imigracją oraz funkcjonowaniem licznych
mniejszości

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego



Cały szereg nieprzewidzianych

Cały szereg nieprzewidzianych

następstw, które niesie ze sobą rozwój

następstw, które niesie ze sobą rozwój

komputeryzacji, nowych technologii

komputeryzacji, nowych technologii



Zagrożenia wynikające z braku

Zagrożenia wynikające z braku

dostatecznej ochrony środowiska,

dostatecznej ochrony środowiska,



Niepożądane tendencje demograficzne,

Niepożądane tendencje demograficzne,

związane na przykład z procesem

związane na przykład z procesem

starzenia się społeczeństw europejskich

starzenia się społeczeństw europejskich

Zagrożenia wewnętrzne

Zagrożenia wewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Nacjonalizmy i konflikty etniczne

Nacjonalizmy i konflikty etniczne

występujące w całej

występujące w całej

Europie, ponieważ wiążą się z występowaniem mniejszości

Europie, ponieważ wiążą się z występowaniem mniejszości

etnicznych i narodowych w wielu państwach europejskich,

etnicznych i narodowych w wielu państwach europejskich,

zarówno na zachodzie, południu, a przede wszystkim na

zarówno na zachodzie, południu, a przede wszystkim na

wschodzie. Istotna różnica polega jednak na tym, czy są one

wschodzie. Istotna różnica polega jednak na tym, czy są one

zinstrumentalizowane przez kierownictwa poszczególnych

zinstrumentalizowane przez kierownictwa poszczególnych

państw dla celów taktyki i strategii politycznej, czy też dążą

państw dla celów taktyki i strategii politycznej, czy też dążą

one do ich pokojowego rozwiązania ? Można w uproszczeniu

one do ich pokojowego rozwiązania ? Można w uproszczeniu

stwierdzić, iż wielu regionach i państwach, zwłaszcza na

stwierdzić, iż wielu regionach i państwach, zwłaszcza na

obszarze WNP oraz Bałkanów, kierownictwa państwowe,

obszarze WNP oraz Bałkanów, kierownictwa państwowe,

nawiązujące do wartości narodowo-nacjonalistycznych, nie

nawiązujące do wartości narodowo-nacjonalistycznych, nie

są skłonne respektować podstawowych praw człowieka i

są skłonne respektować podstawowych praw człowieka i

znanych konwencji ONZ oraz zasad KBWE/OBWE, przy

znanych konwencji ONZ oraz zasad KBWE/OBWE, przy

rozwiązywaniu niekiedy skomplikowanych kwestii

rozwiązywaniu niekiedy skomplikowanych kwestii

szczegółowych.

szczegółowych.

Nacjonalizmy i konflikty etniczne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Wątpliwości budzi szczególnie trudność w uregulowaniu

Wątpliwości budzi szczególnie trudność w uregulowaniu

zasad i celów tzw. Interwencji zbrojnej dla rozwiązywania

zasad i celów tzw. Interwencji zbrojnej dla rozwiązywania

konfliktów narodowych i etnicznych, jak też wymuszania

konfliktów narodowych i etnicznych, jak też wymuszania

przestrzegania praw człowieka przez rządy poszczególnych

przestrzegania praw człowieka przez rządy poszczególnych

państw. Chodzi bowiem o uzgodnienie powszechnie

państw. Chodzi bowiem o uzgodnienie powszechnie

obowiązującego mechanizmu ONZ, a w odniesieniu do

obowiązującego mechanizmu ONZ, a w odniesieniu do

Europy także w ramach OBWE, pozwalającego na

Europy także w ramach OBWE, pozwalającego na

uruchomienie sankcji i siły militarnej w celu ochrony praw

uruchomienie sankcji i siły militarnej w celu ochrony praw

człowieka. W istocie idzie o to, aby stosowane środki były

człowieka. W istocie idzie o to, aby stosowane środki były

adekwatne do pożądanych celów i służyły stabilizacji,

adekwatne do pożądanych celów i służyły stabilizacji,

pokojowi i bezpieczeństwu w Europie.

pokojowi i bezpieczeństwu w Europie.

Nacjonalizmy i konflikty etniczne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego



Transformacja w EŚ i WNP, otwarcie granic, masowe migracje

Transformacja w EŚ i WNP, otwarcie granic, masowe migracje

ludzi i szereg innych czynników przyczyniło się do wzrostu

ludzi i szereg innych czynników przyczyniło się do wzrostu

zorganizowanej przestępczości w skali ogólnoeuropejskiej.

zorganizowanej przestępczości w skali ogólnoeuropejskiej.

Nasilenie się korupcji spowodowało przenikanie się struktur

Nasilenie się korupcji spowodowało przenikanie się struktur

przestępczych do aparatu państwowego i różnych sektorów

przestępczych do aparatu państwowego i różnych sektorów

gospodarki. Zjawiska i tendencje powyższe posiadają wymiar

gospodarki. Zjawiska i tendencje powyższe posiadają wymiar

krajowy i międzynarodowy, przyczyniając się do destabilizacji

krajowy i międzynarodowy, przyczyniając się do destabilizacji

oraz poważnych wyzwań w skali ogólnoeuropejskiej.

oraz poważnych wyzwań w skali ogólnoeuropejskiej.

Zwalczanie tych przejawów jest zadaniem państw oraz

Zwalczanie tych przejawów jest zadaniem państw oraz

organizacji międzynarodowych, w tym OBWE i UE. Chodzi

organizacji międzynarodowych, w tym OBWE i UE. Chodzi

przede wszystkim o rozpoznanie zjawiska i ścisłe

przede wszystkim o rozpoznanie zjawiska i ścisłe

współdziałanie określonych służb policyjnych i instytucji i

współdziałanie określonych służb policyjnych i instytucji i

organizacje europejskie , nawet OBWE, nie są przygotowane do

organizacje europejskie , nawet OBWE, nie są przygotowane do

zwalczania przestępczości zorganizowanej, mogą one jednak

zwalczania przestępczości zorganizowanej, mogą one jednak

wspierać wysiłki poszczególnych państw w tym zakresie.

wspierać wysiłki poszczególnych państw w tym zakresie.

Transnarodowa przestępczość
zorganizowana

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Można je sklasyfikować w pięciu
grupach:

Bunt

biednych

Terroryzm

międzynarodowy

Kryzys

państwa

Zagrożenie

środowiska

naturalnego i

społecznego

Bunt

wykluczonych

Zagrożenia

zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

„Bunt wykluczonych”

Jedno z podstawowych zagrożeń wynika, w ocenie UE, z

szerzących się postaw skrajnych, niekiedy
fundamentalistycznych, będących podstawą do oskarżania
bogatych i rodzącej się wobec nich wrogości, Wrogość ta może
być wyrażana również w formach agresywnych, w tym
terrorystycznych. Zdaniem polityków unijnych rodzi się ona z
ubóstwa, z dysproporcji rozwojowych, występujących między
poszczególnymi obszarami świata. Podziałowi temu
towarzyszą różnice kulturowe, pogłębiające wzajemne
niezrozumienie między biednymi a bogatymi - między krajami
Południa a krajami Północy, krajami borykającymi się z
trudnościami materialnymi i egzystencjalnymi w zderzeniu z
bogacącymi się, konsumenckimi krajami rozwiniętymi.

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego



Istotnym elementem, zarówno w analizie, jak i w

poszukiwaniu rozwiązań, jest uwzględnianie postrzegania

sytuacji przez kraje biedniejsze. Brany jest pod uwagę

negatywny wizerunek białego, bogatego człowieka, a tym

samym państw zamożniejszych, jaki ukształtował się w

innych obszarach globu. Unia nie waha się nawet przed

zastosowaniem określenia

„kulturowego imperializmu".



Frustracja biednych jest podatnym gruntem i podstawą do

rodzenia się fundamentalizmu religijnego, do szukania w

religii oparcia i ratunki przed obcymi ideami, uzasadnienia

własnej wartości, tożsamości, poszukania ładu

egzystencjalnego.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

„

Bunt

wykluczonych”

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

„

„

Bunt biednych”

Bunt biednych”



Pojawianie się postaw skrajnych nie sposób oddzielić od
sfery ubóstwa i biedy. Nierówności w rozwoju są faktem.
Ludzi żyjących w skrajnej nędzy, których dochód nie
przekracza 1 USD dziennie, jest ponad miliard.



Starania na rzecz walki z ubóstwem i zrównoważonego
rozwoju są warunkiem przetrwania i dalszej prosperity także
w krajach rozwiniętych.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego

Zagrożenia środowiska naturalnego i społecznego

Jednym z najtrudniejszych wyzwań przyszłościowych jest także

Jednym z najtrudniejszych wyzwań przyszłościowych jest także

pogarszający się stan ochrony środowiska naturalnego. Europa jest

pogarszający się stan ochrony środowiska naturalnego. Europa jest

tylko jednym elementów składowych problemu globalnego w tym

tylko jednym elementów składowych problemu globalnego w tym

zakresie. W aspekcie praktycznym chodzi przede wszystkim o

zakresie. W aspekcie praktycznym chodzi przede wszystkim o

wypracowanie określonych programów ogólnoeuropejskich w

wypracowanie określonych programów ogólnoeuropejskich w

zakresie ochrony środowiska naturalnego oraz zapewnienie

zakresie ochrony środowiska naturalnego oraz zapewnienie

stosowanych środków finansowych do ich realizacji. Problem

stosowanych środków finansowych do ich realizacji. Problem

rekonstrukcji ekologicznej jest zatem ściśle związany z różnymi

rekonstrukcji ekologicznej jest zatem ściśle związany z różnymi

aspektami koordynacji ziałań w płaszczyźnie narodowej i

aspektami koordynacji ziałań w płaszczyźnie narodowej i

międzynarodowej z udziałem UE, OBWE, ale także poszczególnych

międzynarodowej z udziałem UE, OBWE, ale także poszczególnych

organizacji o charakterze regionalnym. Wynika to z faktu, iż

organizacji o charakterze regionalnym. Wynika to z faktu, iż

wymierne efekty w skali ogólnoeuropejskiej będą możliwe tylko

wymierne efekty w skali ogólnoeuropejskiej będą możliwe tylko

poprzez koordynację współdziałanie i racjonalne wykorzystywanie z

poprzez koordynację współdziałanie i racjonalne wykorzystywanie z

reguły szczupłych środków. Nie bez znaczenia jest także

reguły szczupłych środków. Nie bez znaczenia jest także

kształtowanie określonej mentalności proekologicznej wśród

kształtowanie określonej mentalności proekologicznej wśród

społeczeństwa, począwszy od szkoły podstawowej i różnych form

społeczeństwa, począwszy od szkoły podstawowej i różnych form

edukacji, do przestrzegania określonych zasad w życiu zawodowym i

edukacji, do przestrzegania określonych zasad w życiu zawodowym i

prywatnym.

prywatnym.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

„

„

Kryzys państwa”

Kryzys państwa”

Określenie to nie odnosi się w sensie dosłownym do kryzysu

instytucji państwa czy też rozpadu państw. Jest ono skrótem

myślowym, mającym zwrócić uwagę na sytuację

wewnętrzną państw, w których kumulują się opisane

powyżej zjawiska. Prowadzi to często do wybuchu wojen

domowych, pogarszających trudną sytuację kraju, a także

pogłębianiu ubóstwa, które rodzi tendencje skrajne z

terroryzmem włącznie. W świecie współczesnym państwo w

stanie kryzysu nie może być izolowane i pozostawione

samemu sobie, podczas gdy reszta świata stanie się

swoistą twierdzą - niedostępną i zamkniętą, jedynie w kręgu

własnych problemów. Obojętność i zaniechanie działania

prowadzić może bowiem jedynie do dalszej radykalizacji

sytuacji.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

„

„

Kryzys państwa”

Kryzys państwa”

Społeczność międzynarodowa, przede wszystkim zaś świat

rozwinięty, musi reagować w sposób adekwatny na tego

typu

zagrożenia w świecie, w którym współzależność

jest zjawiskiem oczywistym. Powinny to być jednak

działania podjęte po analizie sytuacji, zdefiniowaniu istoty

zjawisk, jego

przyczyn i ewentualnych następstw. W

innym przypadku prowadzić to może do wzrostu

długotrwałej niestabilności

państwa czy regionu.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego

Terroryzm międzynarodowy

Temat walki z terroryzmem w polityce unijnej można rozpatrywać w

dwóch
aspektach:



działań podjętych w ramach programu Atak z 11 września:

kompleksowa odpowiedź Unii Europejskiej (11 September Attacks: the

European Union's Broad Response)



program długofalowy, uzupełniający już istniejące i funkcjonujące od lat

programy w ramach współpracy regionalnej oraz ponowne

zdefiniowanie problemu i wskazanie na jego główne przyczyny.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia i wyzwania dla

Zagrożenia i wyzwania dla

bezpieczeństwa europejskiego

bezpieczeństwa europejskiego



Działania w sferze pierwszej obejmują: współpracę w

Działania w sferze pierwszej obejmują: współpracę w

zakresie sądownictwa i policji, bezpieczeństwo transportu

zakresie sądownictwa i policji, bezpieczeństwo transportu

lotniczego, zastosowanie środków ekonomicznych i

lotniczego, zastosowanie środków ekonomicznych i

finansowych, działania dyplomatyczne, odbudowę

finansowych, działania dyplomatyczne, odbudowę

Afganistanu, pomoc humanitarną, gotowość na nagłe

Afganistanu, pomoc humanitarną, gotowość na nagłe

sytuacje kryzysowe związane z działaniami

sytuacje kryzysowe związane z działaniami

terrorystycznymi. Druga grupa wymienia przede

terrorystycznymi. Druga grupa wymienia przede

wszystkim walkę z przestępczością międzynarodową,

wszystkim walkę z przestępczością międzynarodową,

nielegalną migracją, w tym przemytem ludzi oraz walkę z

nielegalną migracją, w tym przemytem ludzi oraz walkę z

problemami przedstawionymi we wszystkich poprzednich

problemami przedstawionymi we wszystkich poprzednich

czterech grupach.

czterech grupach.

Zagrożenia zewnętrzne

Zagrożenia zewnętrzne

Przeciwdziałanie nowym zagrożeniom

Przeciwdziałanie nowym zagrożeniom



Zasadnicza idea UE w przeciwdziałaniu nowym zagrożeniom

Zasadnicza idea UE w przeciwdziałaniu nowym zagrożeniom

sprowadza się do realizacji tzw.

sprowadza się do realizacji tzw.

miękkiego bezpieczeństwa

miękkiego bezpieczeństwa

(ang.

(ang.

soft security). Służyć temu mają programy współpracy i projekty

soft security). Służyć temu mają programy współpracy i projekty

rozwojowe, pomoc finansowa, znoszenie barier w handlu,

rozwojowe, pomoc finansowa, znoszenie barier w handlu,

promocja rozwoju. Działania te, realizowane w ramach

promocja rozwoju. Działania te, realizowane w ramach

stosunków zewnętrznych Unii, skoncentrowane są na trzech

stosunków zewnętrznych Unii, skoncentrowane są na trzech

głównych kierunkach: politycznym, polityki handlowej, polityki

głównych kierunkach: politycznym, polityki handlowej, polityki

na rzecz rozwoju.

na rzecz rozwoju.

•

regulacje handlu i dalsze znoszenie barier

•

umocnienie roli instytucji globalnych (ONZ, WTO) i konferencji

międzynarodowych;

•

wspomaganie współpracy regionalnej przez tworzenie nowych

struktur regionalnych, w ramach których naucza się kompromisu,
zrozumienia partnera, budowania regionalnej lojalność.

•

dyplomacja prewencyjna.

Przeciwdziałanie nowym zagrożeniom

Przeciwdziałanie nowym zagrożeniom

Walka z międzynarodowym terroryzmem

Walka z międzynarodowym terroryzmem



bardziej systematycznemu i skoordynowanemu użyciu

bardziej systematycznemu i skoordynowanemu użyciu

wszystkich instrumentów, jakimi dysponuje Unia dla

wszystkich instrumentów, jakimi dysponuje Unia dla

wyeliminowania źródeł konfliktów

wyeliminowania źródeł konfliktów



zwiększeniu efektywności akcji UE poprzez uwzględnienie

zwiększeniu efektywności akcji UE poprzez uwzględnienie

problemów mających;

problemów mających;



charakter ponadnarodowy (przemyt narkotyków, broni i ludzi,

charakter ponadnarodowy (przemyt narkotyków, broni i ludzi,

handel artykułami i materiałami objętych zakazem,

handel artykułami i materiałami objętych zakazem,

degradacja środowiska naturalnego)

degradacja środowiska naturalnego)



dalszemu rozwojowi zdolności szybkiego reagowania w

dalszemu rozwojowi zdolności szybkiego reagowania w

sytuacjach przed konfliktowych

sytuacjach przed konfliktowych



współpraca międzynarodowej z głównymi partnerami w

współpraca międzynarodowej z głównymi partnerami w

zakresie zapobiegania konfliktom.

zakresie zapobiegania konfliktom.

Instrumenty wewnętrzne

Instrumenty wewnętrzne



Efektywność działań jest jednym z priorytetowych celów,

Efektywność działań jest jednym z priorytetowych celów,

toteż proces ciągłego doskonalenia wewnętrznej (w ramach

toteż proces ciągłego doskonalenia wewnętrznej (w ramach

instytucji unijnych) działalności prowadzi do wprowadzania

instytucji unijnych) działalności prowadzi do wprowadzania

nowych instrumentów. Mają one wspomagać koordynację

nowych instrumentów. Mają one wspomagać koordynację

działań, umożliwiać lepsze rozeznanie sytuacji, być gotowe

działań, umożliwiać lepsze rozeznanie sytuacji, być gotowe

do szybkiego i wczesnego reagowania na wzrastające

do szybkiego i wczesnego reagowania na wzrastające

zagrożenia. W tym celu zostały wprowadzone nowe rodzaje

zagrożenia. W tym celu zostały wprowadzone nowe rodzaje

dokumentów oraz zmienione procedury wewnętrzne.

dokumentów oraz zmienione procedury wewnętrzne.



Opracowywanie dokumentów strategicznych ma dwojaki

Opracowywanie dokumentów strategicznych ma dwojaki

cel

cel

:

:

•

pomoc w praktycznej realizacji programów pomocowych oraz

pomoc w praktycznej realizacji programów pomocowych oraz

podejmowaniu ' dalszych decyzji

podejmowaniu ' dalszych decyzji

•

tworzenie systemu wczesnego ostrzegania przed wybuchem

tworzenie systemu wczesnego ostrzegania przed wybuchem

ewentualnego konfliktu

ewentualnego konfliktu

Współpraca regionalna

Współpraca regionalna



Promowanie i pomoc w rozwoju integracji regionalnej

Promowanie i pomoc w rozwoju integracji regionalnej

zostały uznane przez UE za jeden z doniosłych

zostały uznane przez UE za jeden z doniosłych

instrumentów przeciwdziałania konfliktom i nowym

instrumentów przeciwdziałania konfliktom i nowym

zagrożeniom. Postawą do takiego twierdzenie jest przykład

zagrożeniom. Postawą do takiego twierdzenie jest przykład

jednoczącej się Europy18. Procesy integracyjne są

jednoczącej się Europy18. Procesy integracyjne są

szczególnie istotne na obszarach stanowiących najbliższe

szczególnie istotne na obszarach stanowiących najbliższe

otoczenie Unii:

otoczenie Unii:

Bałkany, rejon Morza Śródziemnego, Morza

Bałkany, rejon Morza Śródziemnego, Morza

Bałtyckiego i Morza Czarnego

Bałtyckiego i Morza Czarnego

. Jak widać, tereny te

. Jak widać, tereny te

obejmują zarówno regiony europejskie, jak i wykraczają

obejmują zarówno regiony europejskie, jak i wykraczają

poza geograficzne granice kontynentu.

poza geograficzne granice kontynentu.

Modele bezpieczeństwa europejskiego

Modele bezpieczeństwa europejskiego

Niestety, kształtowanie bezpieczeństwa i współpracy w Europie natrafia

Niestety, kształtowanie bezpieczeństwa i współpracy w Europie natrafia

na liczne trudności. Do tej pory nie ukształtował się także taki model

na liczne trudności. Do tej pory nie ukształtował się także taki model

bezpieczeństwa europejskiego, który by zadowoliłby wszystkich

bezpieczeństwa europejskiego, który by zadowoliłby wszystkich

autorów i specjalistów. Nie podejmując wielu kwestii szczegółowych,

autorów i specjalistów. Nie podejmując wielu kwestii szczegółowych,

ograniczymy się do przedstawienia kilku ocen i propozycji autorów

ograniczymy się do przedstawienia kilku ocen i propozycji autorów

polskich odnośnie do perspektywicznego modelu bezpieczeństwa

polskich odnośnie do perspektywicznego modelu bezpieczeństwa

europejskiego.

europejskiego.

J. Czaputowicz rozpatruje modele bezpieczeństwa europejskiego w

J. Czaputowicz rozpatruje modele bezpieczeństwa europejskiego w

kontekście głównych państw i uczestników stosunków

kontekście głównych państw i uczestników stosunków

międzynarodowych. Rozróżnia on następujące teoretyczne modele

międzynarodowych. Rozróżnia on następujące teoretyczne modele

bezpieczeństwa europejskiego:

bezpieczeństwa europejskiego:

1) Europę państw

1) Europę państw

2) Paneuropejski (OBWE),

2) Paneuropejski (OBWE),

3) Europejski (UE),

3) Europejski (UE),

4) Atlantycki (NATO)

4) Atlantycki (NATO)

5) Europa de Gaulle’a,

5) Europa de Gaulle’a,

6) Bipolaryzm,

6) Bipolaryzm,

7) Wspólnota atlantycka,

7) Wspólnota atlantycka,

8) Trójkąt bezpieczeństwa

8) Trójkąt bezpieczeństwa

Podsumowanie

Podsumowanie

•

Problem bezpieczeństwa i współpracy stanowi bardzo szeroki

Problem bezpieczeństwa i współpracy stanowi bardzo szeroki

zakres, obejmujący niemal wszystkie dziedziny życia społeczno-

zakres, obejmujący niemal wszystkie dziedziny życia społeczno-

gospodarczego i politycznego w Europie. Osiąganie w tym

gospodarczego i politycznego w Europie. Osiąganie w tym

zakresie określonych efektów jest procesem długofalowym i

zakresie określonych efektów jest procesem długofalowym i

złożonym. Proces powyższy wymaga podziału ról oraz

złożonym. Proces powyższy wymaga podziału ról oraz

współdziałanie różnych państw, organizacji, instytucji. Na

współdziałanie różnych państw, organizacji, instytucji. Na

przykładzie procesu KBWE/OBWE można stwierdzić, iż współpraca

przykładzie procesu KBWE/OBWE można stwierdzić, iż współpraca

powyższa musi mieć charakter profesjonalny, zmierzający

powyższa musi mieć charakter profesjonalny, zmierzający

konsekwentnie i kompleksowo do rozwiązywania konkretnych

konsekwentnie i kompleksowo do rozwiązywania konkretnych

problemów politycznych, wojskowych, gospodarczych,

problemów politycznych, wojskowych, gospodarczych,

społecznych, ekologicznych i innych dzięki przestrzeganiu

społecznych, ekologicznych i innych dzięki przestrzeganiu

uzgodnionych norm i zasad postępowania oraz zachowań

uzgodnionych norm i zasad postępowania oraz zachowań

międzynarodowych

międzynarodowych

•

W XXI wieku bezpieczeństwo europejskie będzie miało

W XXI wieku bezpieczeństwo europejskie będzie miało

kooperatywny charakter. Oznacza to konieczność określonej

kooperatywny charakter. Oznacza to konieczność określonej

współzależności i podziału zadań między poszególnymi

współzależności i podziału zadań między poszególnymi

strukturami i płaszczyznami współpracy oraz kooperacji w skali

strukturami i płaszczyznami współpracy oraz kooperacji w skali

ogólnoeuropejskiej.

ogólnoeuropejskiej.

Dziękuję za uwagę !

Dziękuję za uwagę !