Usprawnianie chorych z

dysfunkcjami narządu

ruchu.

Lecznicze usprawnianie, powszechnie zwane

rehabilitacją medyczną, jest to postępowanie w

odniesieniu do osób chorych lub

niepełnosprawnych, zmierzające do jak

najszybszego przywrócenia możliwie jak największej

sprawności fizycznej, psychicznej i zawodowej.

• podstawowym narzędziem w uprawnianiu schorzeń narządu

ruchu są ćwiczenia ruchowe stosowane w postaci
gimnastyki leczniczej, terapii zajęciowej oraz psychoterapii.
Ćwiczenie fizyczne (Kinezyterapia) to najbardziej
fizjologiczna droga postępowania w usprawnianiu
leczniczym.

• Środki pomocnicze to : fizykoterapia, zaopatrzenie

ortopedyczne (aparaty, protezy, sprzęt pomocniczy do
samoobsługi), środki farmakologiczne i korekcyjne zabiegi
operacyjne.

Ocena siły mięśniowej (Lovett’a),

gdzie 100% oznacza prawidłową

siłę mięśniową

• 0 0% brak śladu skurczu.
• 1 1-5% ślad skurczu bez efektu ruchowego.
• 2 2-20% skurcz mięśnia wyraźny, można

wykonać ruch w pełnym zakresie, ale tylko w
odciążeniu

• 3 do 50% ruchy w pełnym zakresie

przezwyciężający masę kończyny, którą porusza

• 4 do 80%, podobnie jak wyżej, ale dodatkowo

może pokonać pewien opór stawiany przez
badającego.

• 5 do 100% prawidłowo siła mięśniowa.

Kinezyterapia

• Ćwiczenia bierne- wykonywane przy pomocy osoby drugiej

lub sprzętu, bez udziału pacjenta.

Cele: utrzymanie lub poprawa zakresu ruchu w stawach,

profilaktycznie przed powstaniem przykurczów,
zniekształceń, zachowanie w pamięci ruchowej, wyzwalanie
bodźców proprioceptywnych, ochrona przed powstaniem
odleżyn.

Odmianą ćwiczeń biernych są również ćwiczenia redresyjne

stosowane w przypadkach przykurczów. Obecnie stosowane
coraz rzadziej.

Najczęściej poprzedzone są zabiegami fizykalnymi: ciepła

kąpiel, masaż co przyczynia się do rozluźnienia tkanek
miękkich okołostawowych.

Ćwiczenia czynne

• izometryczne
• prowadzone
• w odciążeniu
• czynne wolne
• oporowe

Kinezyterapia

• Ćwiczenia czynne:
Ćwiczenia izometryczne (napinanie mięśni bez

ruchu w stawie)

Wskazania: osłabienie siły mięśniowej (o 1-2

stopnie w skali Lovetta) u pacjentów po
unieruchomieniu w opatrunku gipsowym po
zabiegach operacyjnych w czasie kiedy ruch jest
jeszcze przeciwwskazany.

Przeciwdziałają powstawaniu zaników

mięśniowych (m. naramienny, czworogłowy uda,
pośladkowe)

Ćwiczenia czynne

prowadzone

• Kinezyterapeuta podtrzymuje kończynę i

prowadzi ruch

• Wskazane są gdy mięśnie są zbyt słabe by

pokonać masę własną kończyny. Pacjenta
poucza się jaki ruch i użyciem jakich grup
mięśniowych ma być wykonany. W
przypadkach porażeń wiotkich polega na
odtworzeniu pamięci danego ruchu. Lepsze
efekty daje wtedy równoczesne ćwiczenie
kończyny zdrowej i porażonej.

Szyna do ruchu biernego.

Ćwiczenia w odciążeniu

• Czynnie wykonywane przez pacjenta

z wyłączeniem masy odcinka ciała,
przykładowo kręgosłupa.

• Jednymi z najważniejszych ćwiczeń w

odciążeniu są ćwiczenia w wodzie.

Ćwiczenia czynne wolne

• Ćwiczenia bez użycia sprzętu

pomocniczego, stosuje się u chorych,
których siła mięśniowa wynosi co
najmniej 3 według Lovetta.

• Celem tych ćwiczeń jest utrzymanie

lub zwiększenie siły mięśniowej,
koordynacji, precyzji. Stanowią fazę
przejściową pomiędzy ćwiczeniami w
odciążeniu i ćwiczeniami z oporem.

Ćwiczenia oporowe.

• Czyli ćwiczenia z dodatkowym

obciążeniem.

• Wzmocnienie siły mięśniowej

uzyskuje się przez włączenie
krótkotrwałych obciążeń, a
wytrzymałość przez stosowanie
mniejszego obciążenia przez dłuższy
czas ćwiczeń.

Metoda McKenziego w diagnozowaniu i

leczeniu bólów krzyża o podłożu

mechanicznym.

• Określa wzorce reakcji

na ból (zmiany nasilenia
i umiejscowienia)

Sprzęt pomocniczy do

chodzenia

• Balkoniki do nauki chodzenia po

porażeniach połowiczych (udary mózgu).

• Kule, laski- szerokie zastosowanie w

lokomocji osób ze schorzeniami narządu
ruchu. Służą do podparcia, utrzymania
równowagi, odciążenia kręgosłupa,
kończyn dolnych. Wyróżniamy kule
pachowe, ramienne i łokciowe.

Dobieranie długości kul i

lasek

• Pomiarów kul i lasek dokonuje się u

pacjenta stojącego, gdzie barki (obręcz
kończyn górnej) muszą być rozluźnione,
stawy łokciowe zgięte około 30-40˚.
Przy takiej pozycji kula powinna opierać
się o podłoże nieco skośnie na zewnątrz
około 20 cm od stóp pacjenta.

• Długość laski powinna być zbliżona do

bezwzględnej długości kończyny dolnej.

Fizykoterapia.

• Elektroterapia: wykorzystuje prądy stałe o małej

częstotlitowści. Działa stymulująco na zakończenia nerwów

czuciowych, ruchowych, układ autonomiczny i bezpośrednio

na włókna mięśniowe, na działanie przeciwbólowe.

• Galwanizacja przepływowa.

• Elektrostymulacja (elektrogimnastyka). Porażenia n .

obwodowych, porażenia połowicze.

• Elektrostymulacja czynnościowa (uszkodzenia rdzenia)

• Przezskórna elektrostymulacja nerwów (ostre, przewlekłe

zespoły bólowe, uwalnianie endorfin)

• Jonoforeza (z wykorzystaniem roztworów z Naproxenu,

Indometacyny, Hydrocorizonu, leki znieczulające

• Prądy diadynamiczne – połączenie prądu stałego i

jednopołówkowo wyprostowanego prądu sinusoidalnego

zmiennego o częstotliwości 50Hz. Wywołują przekrwienie

tkanek i poprawę trofiki przez rozszerzenie naczyń

krwionośnych.

• Diatermia wykorzystująca energię magnetyczną (Teraplus,

Diaplus) efekt przeciwbólowy, przeciwobrzękowy, przyspiesza

wchłanianie krwiaków pourazowych, pooperacyjnych. Można

stosować w po zespoleniach złamań metalem.

Megnetoterapia- zmienne, impulsowe pole

magnetyczne. Jednostka (T) Tesla, w lecznictwie

wykorzystujemy 0,5-10mT, z częstotliwością 1-50 Hz.

• W stanach ostrych 3mT, 1-5 Hz
• W stanach podostrych 5mT, 5-20 Hz.
• W stanach przewlekłych 10mT, 20-50 Hz.
Wskazania: pourazowe schorzenia narządu

ruchu: złamania z opóźnionym zrostem,

niegojące się rany, owrzodzenia, choroby

zwyrodnieniowe stawów, stany zapalne. Poza

tym w bólach głowy, bólach fantomowych.

Można go również stosować po zespoleniach

złamań metalem.

Przeciwwskazania: rozrusznik serca, choroby

nowotworowe (chemio-, radioterapia),

padaczka, ciąża, ostre choroby infekcyjne.

Świtałolecznictwo

• Lampa Solux- promieniowanie podczerwone.

Przednika przez skórę do głębokości 3 cm, daje

to w efekcie rumień cieplny i odczyn ogólny.

Rozszerza naczynia krwionośne, rozluźnia

mięśnie. Głównym wskazaniem są przewlekłe

stany pourazowe, zapalne, bólowe.

Przeciwwskazania: stany ostre, uczulenie na

świtało, osteoporoza, obrzęki tkanek.

Lampa Kwarcowa (UV), promieniowanie

ultrafiletowe pochłaniane jest przez skórę i

powoduje przekrwienie, zwiększenie

elastyczności. Działanie ogólne: przyspiesza

przemianę materii, wpływa na gruczoły

dokrewne, pobudza wytwarzanie hemoglobiny.

Ultradźwięki-

w terapii wykorzystuje

się drgania rzędu 800-1000 kHz.

• Stosuje się w leczeniu zmian:

zwyrodnieniowych, stanów zapalnych

stawów, mięśni, ścięgien, nerwów.

Ultradźwięki mają również działanie

przeciwbólowe i wykorzystywane są

często jako środek przeciwbólowy w

bólach fantomowych, bólach mięśni.

• Przeciwwskazania : choroby krwi,

zapalenia kości, gruźlica, nowotwory,

ciąża.

Zaopatrzenie ortopedyczne

Protetyka- zastępowanie protezami brakujących

kończyn lub części kończyn.

Ortotyka- poprawianie,

odtwarzanie, utrzymywanie lub wykształcenie

sprawności upośledzonego narządu ruchu za

pomocą ortez.

Kalceotyka- zaopatrywanie w obuwie i wkładki

ortopedyczne zniekształconych lub chorych stóp i

wyrównanie skrócenia.

Epitetyka- usuwanie lub zmniejszanie defektów

kosmetycznych ciała za pomocą epitez.

Adiuwatyka- zapatrywanie w przedmioty

pomocnicze pozwalające na funkcjonowanie w życiu

codziennym osób z dysfunkcją narządu ruchu.

Protetyka- zastępowanie protezami

brakujących kończyn lub części

kończyn

.

Protezy kończyny dolnej.

Proteza tymczasowa z lejem

kikutowym

.

Zasady stabilizacji części szyjnej kręgosłupa:

1. Częściowe ograniczenie nieobejmujące połączeń

C5-C6-C7 (kołnierz typu Schantza).

2. Ograniczenie ruchów całego odcinka kręgosłupa

(kołnierze typu CAMP, Florida)

3. Ograniczenie ruchów w odcinku szyjno-

piersiowym (kołnierze z ujęciem gorsetowym.

pas żebrowy, pas lędźwiowy,

gorset Jevetta

Ortezy barku.

Szyna (aparat) naparstkowa

Stacka.

Zachowawcze leczenie uszkodzeń prostowników palców.

Kalceotyka- zaopatrywanie w obuwie i wkładki

ortopedyczne zniekształconych lub chorych stóp i

wyrównanie skrócenia.

• Obejmuje również przystosowanie normalnego obuwia do

celów ortopedycznych, czy wyrównaniem skrócenia nawet
do 10 cm.

• Rodzaje obuwia: korekcyjne, dostosowane do

zniekształcenia stopy, wyrównujące skórcenie

.

• Rodzaje wkładek: supinujące, pronujące, podpiętowe

wyrównujące do 0,5-1cm

,

Epitetyka- usuwanie lub zmniejszanie

defektów kosmetycznych ciała za

pomocą epitez, bez odtwarzania

funkcji czynnościowej narządu