Metody heurystyczne

podstawowe

zastosowania:

•

wskazywanie dat zajścia określonego zdarzenia;

•

określenie poziomu badanej zmiennej;

•

określenie punktów zwrotnych badanych zmiennych;

•

określenie prawdopodobieństwa zaistnienia danego

zdarzenia;

•

określenie natężenia występowania zjawisk nowych;

•

tworzenie ocen faktów determinujących przyszłość

•

ocena przydatności utworzonych modeli

prognostycznych.

METODY HEURYSTYCZNE

Metody heurystyczne

=

porządkowanie

wypowiedzi i ocen ekspertów z danej dziedziny wiedzy
dotyczącej przyszłości.

grupa ekspertów powinna być:

»

uniwersalna, złożona z osób wszechstronnych,

przedstawicieli różnych dziedzin nauki i praktyki,

»

liczna, by reprezentować różne poglądy,

oraz

»

wybrane osoby powinny niezależnie myśleć oraz mieć

niezależną wizje przyszłości.

METODY HEURYSTYCZNE

metodę indywidualnych
ekspertyz

METODY HEURYSTYCZNE

metodę ekspertyz zespołowych
(równoległych lub kolejnych)

»

metoda delficką,

»

metoda SEER (System for Event Evaluation and

Review),

»

"burza mózgów" (brain storming),

»

"buzz session",

»

synektyka,

»

metoda kolektywnego generowania pomysłów,

»

metoda wpływów krzyżowych (Cross - Impact

Matrics).

KONSTRUKCJA PROGNOZY METODĄ DELFICKĄ

Określenie zadania prognostycznego

Wybór grupy ekspertów

Opracowanie i rozesłanie ankiety

Analiza uzyskanych odpowiedzi

Zgoda

została

osiągnięta?

Rozesłanie kolejnej ankiety

Analiza uzyskanych odpowiedzi

Sformułowanie

prognozy

- Rozstęp międzykwartylowy
(skala przedziałowa)

- Współczynnik dyspersji
względnej klasyfikacji
(skala nominalna)

- Współczynnik dyspersji
względnej klasyfikacji
(skala nominalna)

Metoda delficka - zalety

:

1. Niezależność opinii ekspertów (izolowanie

ekspertów);

2. Anonimowo wypowiadanych sądów (ankietowanie);

3. Wieloetapowo postępowania (zestaw ankiet

przeplatany zbiorczymi opiniami ekspertów);

4. Uzgadnianie i sumowanie opinii osób

kompetentnych.

METODY HEURYSTYCZNE

Metoda delficka - wady

:

1. Zaangażowanie wielu osób do opracowania ankiet i

odpowiedzi uczestników;

2. Długi czas trwania badania;

3. Brak możliwości wymiany poglądów między

uczestnikami;

4. Małe zaangażowanie ekspertów jeżeli nie wprowadzi

się ich w szczegóły zagadnienia;

5. Trudno w zbudowaniu jednoznacznej ankiety dającej

jednoznaczne odpowiedzi;

6. Trudno w doborze właściwych osób do grupy

ekspertów;

7. Wykorzystywanie metody do prognoz

długookresowych (przesunięcie w czasie ich

weryfikacji).

METODY HEURYSTYCZNE

Cel analizy odpowiedzi



Wyodrębnić jednorodnych grupy ekspertów o zbliżonych
poglądach,



Wykrycie przyczyn zróżnicowania opinii ekspertów



Ocenić stopień zgodności sądów ekspertów



Określić wspólny pogląd grupy ekspertów

Metoda SEER

vs

metoda delficka

:

•

zebranie przez organ kierujący badaniami informacji

wyjściowych o prognozowanych zjawiskach i

przekazanie ich ekspertom jako materiał pomocniczy z

kwestionariuszem,

•

dobranie nowego zespołu ekspertów w nowej turze,

•

kierowanie do poszczególnych ekspertów

kwestionariuszy zróżnicowanych pod względem

zakresu pytań (zależnie od ich specjalności).

METODY HEURYSTYCZNE

Kolejne przybliżenia



Metody indeksów wiodących



Metody bilansowe,



sieciowe



scenariuszy,



drzewa decyzji,



gier ekonomicznych i inne

Metoda bilansowa prognozowania cen



Wykorzystuje się ją do prognozowania

średnioterminowego



Najważniejszym celem jest uzyskania statystycznego

obrazu sytuacji rynkowej dla danego okresu (roku,

sezonu)



Sporządzając bilans zestawiamy dwie strony:

- zasoby, które mogą być do dyspozycji w danym

okresie. Określają one potencjalną podaż rynkową

- zapotrzebowanie na zasoby (popyt)
- z zestawienia zasobów i zapotrzebowania na nie

uzyskujemy informacje o nadwyżkach lub niedoborach

rynkowych (deficycie)

- Na podstawie przeszłości zestawiamy bilans dla

przyszłych okresów wykorzystując różne metody

prognozowania dla poszczególnych jego elementów

Określenie wpływu różnic rynkowych na ceny – model

równowagi rynkowej

Model równowagi rynkowej

cd. Metody bilansowej



Kiedy można stosować metodę bilansową do
prognozowania cen?

-

Gdy produkty pochodzą od wielu producentów (rynek
niezmonopolizowany)

-

Produkcja nie ulega szybkim zmianom

-

Popyt charakteryzuje się niska elastycznością

Bilanse sporządzamy dla sezonów określając równowagę w

całym sezonie a nie jego b. krótkich okresach

Bilanse robią USDA (świat, regiony, eksporterzy, importerzy)
UE
Inne kraje