WYKŁAD 9- 04.03.05

BÓLE BRZUCHA

Charakterystyka bólu - 1

Występowanie bólu:
-

60% układ pokarmowy,

-

20% układ płciowo-moczowy,

-

20% inne przyczyny: naczyniowe, neurologiczne,

psychiatryczne,

1. Rodzaj bólu:
a)

Somatyczny – ostry, stały, zlokalizowany, < ruch i

ucisk

b) Trzewny – tępmy, kolkowy, rozlany, z objawami

wegetacyjnymi

Ból:
a)

Samoistny

b) Uciskowy
c)

Przy zmianie pozycji – chory na trzustkę położony na

plecach ze zgiętymi nogami albo chory na zapalenie

wyrostka – położony na lewej stronie z podciągniętymi

nogami

Charakterystyka bólu 2 -

nadbrzusze

2. Lokalizacja i promieniowanie:
- prawe nadbrzusze– uszkodzenie wątroby, uczucie

rozpierania, choroby zgięcia prawego poprzecznicy.

Promieniowanie w stronę prawą do kręgosłupa w

przypadku uszkodzenia wątroby ale nie w przypadku

chorób poprzecznicy,

- w lewym nadbrzuszu zlokalizowany ogon trzustki i tu

do strony lewej promieniuje ból w chorobach trzustki,

- nadbrzusze lewe – rzadko bóle śledziony, szczególne

pobolewania przy znacznym powiększeniu – czasami

nacieki chłoniakowe

- środkowe nadbrzusze – zmiany chorobowe w żołądku

(owrzodzenia, nowotwór, ostre zatrucie), oraz zmiany

w trzustce

- w linii środkowo obojczykowej (ból punktowy) –

owrzodzenie opuszki dwunastnicy

Bóle w śródbrzuszu i

podbrzuszu

Śródbrzusze :
- często bóle rozlane, tępe, nie ostre
- Nie promieniuje
- Związane z chorobami jelita cienkiego i grubego
- Bóle w prawym i lewym śródbrzuszu

charakterystyczne dla chorób nerek (kamica,

zapalenie kielichów nerkowych) – (+) objaw

Goldflama, bólu wzdłuż moczowodu w kierunku

pęcherza moczowego

Podbrzusze :
- środkowe – choroby pęcherza moczowego
- Lewe i prawe- choroby jelita grubego, jajników
- Prawe ( ból rozlany potem ograniczony)-

zapalenie wyrostka robaczkowego

Charakterystyka bólu- 3

3. Czas trwania :
a) Nagły początek ( sek) –

perforacja, pęknięcia

b) Godz. – ostre zapalenie
c) Dni- zwykle poważne choroby
d) Tyg./ m-ce – często czynnościowy
4. Czynniki wywołujące/

modyfikujące ból Pozycja, ruch,

ucisk, jedzenie, wymioty, gazy

Charakterystyka bólu -4

5. Objawy towarzyszące :
„ostre” , wstrząs, gorączka,

krwawienie, wymioty

Przewlekłe :
a) Chudniecie, spadek apetytu
b) Żółtaczka
c) Zaparcia/ biegunki
d) Dysuria
e) Miesiączka

Diagnostyka i

różnicowanie chorób

przewodu pokarmowego

Anatomia:
1. Nadbrzusze – prawe, środkowe,

lewe

2. Śródbrzusze- prawe, środkowe,

lewe

3. Podbrzusze- prawe, środkowe,

lewe

Oglądanie

Oglądanie:
- wysklepienie – otyłość , płyn ( po obu

stronach brzucha tzw. „żabi brzuch”; na
stojąco płyn przemieszcza się na dół
brzucha tzw. „ brzuch poniżej pępka”

- Zapadnięcie- wyniszczenie
- Równomierne uwypuklenie- otyłość

patologiczna

- Nierównomierne uwypuklenie-

powiększenie narządów , guzy

Oglądanie

-

Perystaltyka

a)

Stawianie się żołądka- w niedrożności odźwiernika
(fala perystaltyczna przechodząca przez nadbrzusze)

b)

Stawianie się jelit- w zwężeniu jelita ( fala
perystaltyczna przechodząca przez prawe podbrzusze)

-

Rozstępy : mięśni, przepukliny , czerwonego koloru w

dystalnych częściach ciała w ch.Cushinga

-

Skóra :

a)

Zmiany zapalne

b)

Przebarwienia , skaza

c)

Rozstępy- po sterydach

d)

Krążenie oboczne- nadciśnienie wrotne ( głowa
meduzy), niedrożność, pajączki

Oglądanie

e) Owłosienie
f) Blizny :
- od pępka do spojenia łonowego –

cięcie cesarskie

- Od mostka do pępka- zabieg na

żołądka, dwunastnicy, trzustce

Osłuchiwanie

Perystaltyka:
a) wzmożona- częściowa niedrożność
b) Brak – całkowita niedrożność, ostry

brzuch

c) Szmery pluskania- płyn w j. Brzusznej
d) Szmery dodatkowe – płyn w j.

Brzusznej

e) Tarcie i Szmery naczyniowe: aorta

Badanie palpacyjne

1.

Napięcie powłok brzusznych-
badanie powierzchowne

2.

Płyn – stłumienie opuku

3.

Bolesność, natężenie, lokalizacja

4.

Objaw Blumberga – ostry stan
zapalny

5.

Powiększenie narządów

6.

Guzy