1

Leki przeciwzapalne ze

szczególnym

uwzględnieniem środków

stosowanych w

schorzeniach

reumatycznych

WPROWADZENIE

2

ZAPALENIE



Proces zapalny jest to reakcja tkanki łącznej i
mikrokrążenia na uraz powodujący uszkodzenie
komórek;



Celem procesu zapalnego są:

eliminacja czynnika uszkadzającego tkankę
usunięcie uszkodzonych elementów tkanki

(komórek, substancji pozakomórkowej)

odbudowa tkanki

3

Zapalenie ostre i przewlekłe



Ostre zapalenie



PIERWOTNE

ZNISZCZENIE TKANKI



Zmiany w mikrokrążeniu:

rozszerzenie i wzrost

przepuszczalności naczyń

włosowatych



Gromadzenie się

neutrofilów, brak

proliferacji komórek



Podłoże międzykomórkowe

tkanki łącznej - OBRZĘK



Przewlekłe zapalenie



Brak zmian

przepuszczalności naczyń



Gromadzenie się i

proliferacja makrofagów,

limfocytów i fibroblastów



Podłoże międzykomórkowe

tkanki łącznej –

ZWŁÓKNIENIE



WTÓRNE ZNISZCZENIE

TKANKI

4

Uogólniona odpowiedź zapalna



Indukcja białek ostrej fazy w

wątrobie i wzrost ich stężenia w
surowicy (CRP, fibrynogen, białka
dopełniacza, surowiczy amyloid A
itd.)



Leukocytoza



Gorączka

5

Mediatory procesu zapalnego



IL-10, TGFβ…



Czynniki

fibrynolizy



Glikokortykoidy



prostacykliny



Histamina, serotonina



Bradykinina



Prostaglandyny E1,

E2, tromboksan A2,

leukotrieny C4, D4,



IL-1, IL-6, TNF, IL-8



Czynnik aktywujący

płytki krwi (PAF)



Dopełniacz



Czynniki krzepnięcia

PROZAPALNE

PRZECIWZAPALNE

6

Mediatory procesu zapalnego

7

Reumatoidalne zapalenie

stawów (RZS)



Reumatoidalne zapalenie stawów jest

przewlekłą, układową chorobą zapalną

tkanki łącznej o podłożu

autoimmunologicznym.



Nieswoiste symetryczne zapalenie

stawów



Zmiany pozastawowe



Powikłania układowe



Prowadzi do inwalidztwa i do

przedwczesnej śmierci

8

RZS - etiologia



Etiologia jest nieznana (Bakterie?

Wirusy? Mykoplazmy?). Czynniki
zakaźne mogą być różne.



Występują predyspozycje

genetyczne



Zaburzenia immunologiczne

9

RZS - patogeneza

-Prezentacja antygenu (endo lub egzogennego) przez
komórkę prezentującą antygen

-Aktywacja limfocytów Th1 – ich przewaga nad Th2
-Limfocyty Th1 produkują IL-2 i TNF, co pobudza makrofagi
do uwalniania kolejnych cytokin jak IL-1, TNF

-Nadprodukcja IL-1, IL-6, TNF, GM-CSF w fibroblastach
-Względny niedobór cytokin antyzapalnych (IL-10)
-Pobudzenie fibroblastów, komórek śródbłonka,
osteoklastów

-Wzrost aktywności COX-2

PRZEWLEKŁY PROCES
ZAPALNY

10

TNF alfa w RZS



Wraz z IL-1 występuje w zmienionym

zapalnie płynie stawowym i tkankach



Ułatwia przenikanie limfocytów,

makrofagów i neutrofilów do jamy stawowej



Stymuluje wydzielanie metaloproteinaz

niszczących chrząstkę i kość



Stymuluje wydzielanie IL-1 i IL-6 reakcja

ostrej fazy



Zwiększa wrażliwość nocyceptywnych

włókien bólowych na prostaglandyny

11

ROZPOZNANIE RZS



Sztywność poranna trwająca >60 min.



Zapalenie min. 3 stawów



Zapalenie stawów rąk



Symetryczne zapalenie stawów



Guzki reumatoidalne



Zmiany radiologiczne



Czynnik reumatoidalny w bad.

laboratoryjnych

12

13

Objawy pozastawowe



Guzki reumatoidalne



Hematologiczne: niedokrwistość, cytopenie



Powiększenie węzłów chłonnych



Zapalenie osierdzia, mięśnia sercowego



Reumatoidalne zapalenie naczyń



Włóknienie śródmiąższowe płuc, zapalenie

opłucnej



Skrobiawica nerek, zapalenie kłębków

nerkowych, zapalenie śródmiąższowe nerek



Zespół Sjogrena, zapalenie twardówki,

naczyniówki

14

Badania dodatkowe



OB > 30 mm/h



CRP > 7 mg/l



Niedokrwistość



Leukocytoza



Nadpłytkowość albo małopłytkowość



RF



Przeciwciała anty-CCP



RTG



USG



MR



TK



Badania płynu stawowego